Tasavvufun İslam Medeniyetine Katkıları

AKADEMİAR Akademik İslam Araştırmaları Dergisi, 2018

Medeniyet en etkili ve güçlü beşerî faaliyet alanıdır. İnsan hayatıyla ilgili her şey medeniyet oluşumuna müspet veya menfi etki eder. Din ve dini kurumlar geçmişten günümüze medeniyet inşasında özel öneme sahip olagelmiştir. Bundan ötürü bazı medeniyetler dinlere nispet edilir. İslam medeniyeti de bunlardan biridir. İslam medeniyetinin inşasında İslam ilimlerinden her birinin özel etkisinden bahsedilebilir. Tarihî durum göz önünde bulundurulduğunda bunlar içinde en etkilisinin tasavvuf olduğu söylenebilir. Bu çalışmada önce medeniyetin ne olduğu ve belli başlı unsurları daha sonra ise tasavvufun medeniyete katkı potansiyeli üzerinde durulmuştur.

al-ibar publishing, 2018

Although there is no connection between Sufism and Islam, we can say that the Müslümanlik religion is based on Sufism. Indeed, it would not be wrong to describe Sufism as the backbone of the Muslumanlık religion. Based on this relationship, it must be emphasized that Sufism is one of the important criteria which prove that Islam and the Müslümanlık are two completely separate and independent religions. Originally, the relationship of mysticism to the Müslümanlik religion must be discussed through the beliefs of the Turks in the pre-Islamic period. Because the ancient religions of the Turks, such as Zoroastrianism, Shamanism, Buddhism, Manichaeism, Mazdakism, Buddhism and Christianity, did not leave the consciences of the Turks completely. Rather, their effects remained in their consciences, which led to the establishment of contradictory beliefs in the conscience of the society after getting to know Islam. However, these beliefs were too weak to feel the impact on their pre-Islamic social life. Because their reflections were only seen in the rituals they performed in the pre-Islamic period of sacrifice, worship and funeral ceremonies.. The effects of these beliefs just were visible in the parades of priests, delirions and magicians. Then these false beliefs became more complex after the Turks mixed them with myths and legends that they believed in before Islam, and thus a religion of a mystical nature arose from them. That is: Müslümanlik. This is one of the strongest arguments in proving that the religion of Müslümanlik has absolutely nothing to do with Islam.

2016

Tasavvuf tarihinde onemli bir yeri bulunan Iran cografyasi ve Şi’a dusuncesi, gunumuz tasavvuf arastirmalarinda da dikkat cekici ve kismen gizemli bir yere sahiptir. Ancak konunun onemine ragmen Turkiye’de bu alanda yapilmis yeteri kadar arastirma bulunmamaktadir. Irfan ve Tasavvuf, Osmanli etki alanindaki fikri muhitlerde muteradif kavramlar oldugu ve biri digerinin yerine kullanilabildigi halde Şii dunyada kismen birbirinden ayri telakki edilmektedir. Islam dusunce tarihinin yasadigi fikri/ahlaki kriz kosullari dikkate alindiginda meselenin onemi daha belirgin hale gelmektedir. Tasavvuf/irfan kurum ve kavramlarindaki ayniyete ragmen kimi Şii kaynaklarinda tasavvuf reddedilirken, her iki kavramin da ret ve tenkide ugradigi gorulmektedir. Bu calismada Şii dusuncenin ve Iran’in kimi kaynaklarinda tasavvuf ve ilgili kavramlarin nasil ele alindigini gorecek boylece kavramlara yaklasim farkliliklarina isik tutmaya calisacagiz

Bu makalede, İslâm tarihinin ilk dönemlerinden günümüze kadar Müslüman âlim, filozof ve mutasavvıflar tarafından yapılmış olan bazı ilim tasnîfleri ve bunlar arasında tasavvuf ilminin yeri meselesi ele alınmaktadır. Amacımız belli başlı ilim tasnîfleri içerisinde "Tasavvuf İlmi"nin ne kadar kabul gördüğünü tespit etmektir. Bu tespit çabası sırasında sadece tasavvuf ilmine yer verenlere değil, eserlerinde bundan bahsetmeyenlere de değinilmektedir.

The term of civilization which means social value and heritage had been dealt in our article as two meanings that are authentic (haqiqi) and metaphorical (mejazi). An authentic civilization has been distinguished from others from the point of view of basing values which consists of civilization on an understanding of existence (and knowledge) that are constant in reality. The science of Islamic mysticism and its contributions had been analyzed in a seperated topic with regard to a verification by intellelligence of human being of this reality which can be gradationally understood between similitude and trancendental positions. This contribution might be summarized as presentation of an understanding of existence that removes the dualism of God- universe and God- servant within the framework of the creeds of Islam. The productions of takkas which are schools (madrasah) of sufism are another way of the contribution to Islamic civilization. This contribution is intended for the second one of two elements which are emphasized in definition of civilization. So, they are the contributions to material elements that are producted imposing from an understanding of reality in the degree of an essence of civilization. With regard to these materials takkas had left different works on literature, calligraphy, music, miniature (illuminated manuscript), jihad with sword or hearted in various hangeable cultures according to geographies. This contribution had been a solid aspect of Islamic civilization as the inherited works of the believers who live a life in positition of ihsan (the perfectness). The contemporary meaning of these works and the obstacles on reviving of these had been discussed in the first chapter and the conclusion.

Özet Tasavvufî hayat ve düşüncenin Kur'an'dan sonra ikinci kaynağı hadisler olmuştur. Hatta tasavvufun şekillenmesinde hadislerin ve diğer rivayetlerin Kur'an'dan geri kalmayacak şekilde rol aldığı ifade edilebilir. Bu tür hadisler sûfîlerin birçok anlayış, düşünce ve fikirlerinin temel taşı olmuşlardır. Ayrıca tasavvuf ehlinin başlangıçtan beri hadis ilmiyle meşgul olmaları, ilk sûfîlerin ekserisinin muhaddis olması ve eserlerinde pek çok hadisin yer alması kaçınılmaz biçimde tasavvufla hadis arasında yakın bir ilişki ve kaynak olma durumunu meydana getirmiştir. Makale konuyu pek çok boyutuyla ele alıp incelemektedir. Abstract Sufism is the second source of life and thought after the Qur'ān. In fact, it can be said that the ahādīth and other narratives played a role in shaping sūfism as much as Qur'ān did. Ahādīth have been the cornerstone of many sūfis' various ideas and thoughts. In addition, the fact that the sūfis had engaged in the knowledge of hadīth since the beginning, and the majority of them had been traditionalists, and that there are many ahādīth in their works leads to the inevitable close relationship between sūfis and hadīth literature. This article deals with the subject in many dimensions.

2017

Bu makalede Hz. Peygamber’in tasavvuf ilmi uzerindeki rolu ve tesiri ele alinmaktadir. Tasavvuf ilminin olusmasinda temel harc, Allah’in kelâmi olan Kur’ân ve Peygamber (s)’inin soz ve hâlleridir. Bundan dolayi sufilerin soz ve hâllerinden de daima Kur’ân’in ve sunnetin kokusu yayilir. Sufiler, bu iki degeri, hayatlarinin her yonunde anlamaya ve yasamaya caba gostermektedirler. Onlar, Kur’ân uzerinde tefekkur edip onunla unsiyet kurarken, O yuce kelâmin, Peygambere “ Sen yuce bir ahlâk uzerindesin ” hitabinin hakikatiyle hâl yasarlar. Tasavvufi anlayista, Allah’in “Kitab”inin hukumleri, ancak Peygamber (s)’in “sunnet”iyle insan idrakine kâmil anlamda ulasir. Bu yuzden Peygamberin soz ve fiilleri, Musluman’in her seviyedeki davranisinin normunu teskil eden ilâhi ilmin kendisidir. Kisacasi sufiler ilimlerini tipki Hz. Peygamberin takip ettigi yolla Allah’la hemhâl olarak ve yaratilan esyayi musâhede ederek kazanirlar.

Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2021

Mârifetullah, "Allah bilgisi" anlamına gelmekte olup tasavvufî makamlardan bir tanesidir. İlimleri genel anlamda zâhiri ve bâtıni ilimler şeklinde tasnife tabi tutan sûfiler, marifeti de bâtıni ilim kategorisinde ele alır. Mârifetullah, çalışma ve çabalamaya dayanan kesbi bir ilim değildir. O, vehbî bir ilim olarak değerlendirilmekte ve ilham, keşf yoluyla tahsil edilmektedir.Tasavvuf düşünce sisteminde mârifetullah, ulaşılması gereken en yüce gayelerden kabul edilmiştir. Bu açıdan o, tasavvufî düşünce sisteminin merkezine konulmuş ve genel itibariyle terminolojisi ve düşünceleri bunun etrafında şekillenmiştir. Zira tasavvuf, gayesi marifet; Allah'ı bilmek ve tanımak olan fıtrî bir olgudur. Yani tasavvufta asıl gaye mârifetullahtır.Tasavvuf ehli, mârifetullah tahsili için büyük gayret sarfettiler. Çünkü kişi için elzem olanın yaratanı tanımak olduğunun bilincindeydiler. Allah, varlıkları bilinmek için yaratmıştı. Yani yaratılışta Allah'ın bilinme arzusu belirleyici rol oynamıştır. Bu sayılan sebeplerden dolayı sûfiler, mârifetullahı yaratılış gayeleri telakki ettiler. Değişik şekillerde mârifetullaha ulaşmaya çalıştılar. Bu konuda üstün seviyelere çıkmaya gayret ettiler. Mârifetullahta derinleşebilmek için farklı yöntemler geliştirip, uyguladılar. Allah'ı bilmek yoluyla, onun yakınlığına ermeye çalıştılar.Biz bu makalemizde mârifetullahın ne olduğunu ve tasavvuf disiplinindeki yerini incelemeye çalışacağız.

Journal Of History School, 2014

Özet Tasavvuf, dünyevî meşgalelerden kurtulmayı, kötü duygulardan arınmayı, kalbe Allah sevgisini yerleştirmeyi esas kabul eden bir anlayış olarak gelişmiş ve bir disiplin halini almıştır. Tefsir ise Allah'ın kelamı olan Kur'an'ın anlaşılması üzerine temellenmiş bir disiplindir. Kâinattaki her şey birbiriyle bir şekilde bağ kurmuştur. Bu sebeple olsa gerek, disiplinler arası etkileşimler hep olmuştur. Bu anlamda Tasavvuf hareketinin Tefsir ilmine yansımaları olmuştur. Sûfîlerin keşf ve ilhamlarına dayanan yorumları içeren eserler ortaya konulmuştur. Bu eserler işarî tefsir adını almıştır. Söz konusu eserlerde sûfîlerin keşf ve ilhamına dayalı olarak ayetlerin tefsirleri yer almıştır. Bu tür eserler de yoğunluk ayetlerin zâhirî anlamlarından ziyade bâtınî anlamalarına göre tefsir edilmesi şeklinde olmuştur. Bir de asıl Tefsir külliyatının çoğunluğunu oluşturan Tefsir eserleri vardır. Bu tefsirler ayetlerin zahirî anlamları üzerine yoğunlaşılarak yazılmışlardır. Bununla birlikte birçok müfessirde tefsirlerinde işarî tefsir bağlamında yorumlar yapmışlardır. Bu çalışmada büyük İslam âlimlerinden olan Kurtubî'nin el-Câmi' li Ahkâmi'l-Kur'an adlı tefsirinde Kurtubî'nin tasavvufa bakışı tespit edilmek üzere kaleme alınmıştır. Bu bağlamda çeşitli tasavvufi terimlere yönelik Kurtubî'nin yaklaşımı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra Kurtubî'nin bazı ayetleri tefsir ederken kimi mutasavvıfların görüşlerine yer verdiği görülmüştür. Bu doğrultuda elde edilen bulgular çalışmamızda yansıtılmıştır. Yine bazı mutasavvıfların kimi söylemleri ve yaşam tercihleri üzerine ciddi eleştirileri olan Kurtubî'nin tenkitleri çalışmamızda yer almıştır.