Ulus-Devlet Düşüncesi̇ Ve Çokkültürlülük

Göç, Kültür ve Yazın, 2019

Toplum ve ülkeler üzerinde etkileri sürekli artan bir olgu olarak göçler, farklı gerekçelerle farklı coğrafyalara sürükledikleri etnik ve kültürel topluluklarla durmadan artan sorunlara neden olmaktadırlar. Bu sorunlardan biri de farklı özelliklere ve değerlere sahip olan bu toplulukları aynı yerde uyumlu, barış ve eşitlik içinde yaşatmak sorunudur. Gerek aynı uzamdaki birden çok kültürün var olması, gerekse farklı kültürel grupları siyasi bir yapı altında örgütleyerek uyumlu yaşatmayı hedefleyen anlayışla çokkültürlülük diye adlandırılan ve göç olgusunun temeline oturan bu sorun, tüm dünya ülkelerinde tartışılmakta ve kimi ülkelerde uygulanmaktadır. Sorunun ortaya koyduğu sonuçlar ülkelerin kültürel, ekonomik gibi daha birçok alanında olumlu etkilerinden çok, olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu nedenle, özellikle homojen bir yapıya sahip ülkeler bu sorundan uzak durmak için ya sınırlarını göç dalgalarına kapatmak ya da içlerindeki farklı grupları kültürel eritmeye tabi tutarak sorunun üstesinden gelmeye çalışmaktadırlar. Ancak, bilhassa dinsel değerler söz konusu olduğunda kültürel erimeye karşı duruş sertleşmektedir. Böyle bir karşı duruş hem egemen kültür bireylerinde, hem de azınlık durumundaki kültürel topluluk bireylerinde dinsel bir fanatizmi ve tutuculuğu ortaya çıkarmaktadır. Çalışmamız, çokkültürlülüğün bu çerçevede tanımlarına, uygulama alanlarına, yapılan itirazlara, olumlu ve olumsuz yanlarına, doğurduğu sorunlara yer verdikten sonra, bu sonuçlardan en önemlisi konumundaki dinsel fanatizmi ele almaktadır.

Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 2010

Son y›llarda sosyal bilimler alan›nda çokkültürlülük, kültürleraras›l›k, ulus-ötesi göçmenlik önemli tart›flma konular›n› oluflturmaktad›r. Günümüzde sermaye ve iletiflim alan›ndaki ulus-ötesi hareketlilik yan›nda, e¤itim ve ifl gibi nedenlere ba¤l› olarak, insan hareketlili¤i ve onlar›n s›n›rlararas› gidip-gelen yaflamlar›yla dünyada yeni göçmen anla-y›fl› da önem kazanm›flt›r. Bu ba¤lamda özellikle iflgücü göçü alan toplumlarda, çokkültürlülük, çokkültürlü ortamlar, kültürleraras›l›k, kültürleraras› iletiflim yeterli¤i gibi kavramlar öne ç›karken, bu alanda yap›lan bilimsel araflt›rmalar da a¤›rl›k kazanmaya baflla-m›flt›r. Uzun y›llar kabul gören klâsik göçmen anlay›fl› yan›nda, günümüzde yeni göçmen anlay›fl› olarak ulus-ötesi göçmenlik üzerine tart›flmalar da önem kazanmaktad›r. Klâsik göçmen yaklafl›m›na göre, göçmenlerin göç ettikleri ülkelerde k›sa süre ile ka-lacaklar› varsay›lmakta ya da göç edilen ülkede kalacaklarsa bulunduklar› ülkeye uyum sa¤lamalar› gerekti¤i görüflü önem tafl›maktayd›. Yeni göçmen yaklafl›m› olarak ulus-ötesi göçmenlik ise, sosyo-kültürel alg›lardan, yaflam anlay›fllar›ndan, s›n›rlar ve düzen bak›m›ndan siyasal kimlikleri, finans transferini ve ekonomik geliflmelerde bir de¤iflimi beraberinde getirmektedir. Bu oluflumlar kal›n ve dura¤an ulus-devlet s›n›rla-r›n› aflmakta, yeni siyasal oluflumlar ve sosyal alanlar yaratmaktad›r. 1 Ulus-ötesi göçmenler 'hem orada, hem burada' yaflamlar›yla her iki tarafa da tam olarak ait olamayan ve tek bir yere ba¤l› kalmayan bir yaflant› sürdürmektedirler. Bu koflullarda günümüz toplumlar›nda s›n›rlar›n fiilen ortadan kalkmas›, kültürlerin yak›nlaflmas›, farkl›-l›klar›n biraradal›¤› önemli bir konuyu öne ç›karmaktad›r: 'kültürleraras›l›k.' Armand Mattelart'›n iflaret etti¤i gibi, "iletiflim sistemlerinin ve ekonomilerinin bütünleflmesi

çev. Tuba Akıncılar OnmuĢ, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul, 2014, 2009

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2018

Ethnic identity is produced, formed, transformed, reproduced through the combination of many aspects like nationality, race, class, religion, gender and language. The aspects are intertwined while a particular identity is composed in reference to the mediation of its specific historical conditions and the aspects taking upper hand are highly correlated with these conditions. In this article, departing from its subjective and intersubjective dimensions and going through the interaction between ethnicity and nationality, the concept of identity is analysed. The multiculturalist paradigm, in which the link between particular and the universal is broken, is far from solving the identity conflicts. This paradigm implies the trend of retribalisation jeopardising the very bases of democratic society. In this respect, to address the contradictions of multiculturalism, the basic purpose of this article is to put forward the relationships between family concepts of ethnie and nation, and between ethnicity and nationalism resulting in fragmental societies.

Tariq Modood Bristol Üniversitesi Etnisite ve Yurttaşlık Çalışmaları Araştırma Merkezi'nde etnisite, yurttaşlık, çokkültürcülük, sekülerizm konularında akademik çalışmalar yapan, saha araştırmaları ve projeler yürüterek akademik çalışmalarını destekleyen entelektüellerden biridir. Bu yazıda Modood'un yurttaşlık tasarımı olarak çokkültürcülük yaklaşımına ilişkin bir değerlendirme yapılacaktır. Çokkültürcülük konusunda öne çıkan düşünürlerden Charles Taylor çokkültürcülüğü 'tanınma politikası', Bhikhu Parekh 'çeşitlilik', Will Kymlicka 'toplumsal kültür' ve bütün bunlardan farklı olarak Susan Moller Okin 'toplumsal cinsiyet' bağlamında ele alırken Modood çokkültürcülük yaklaşımını 'eşit yurttaşlık' nosyonuyla temellendirir. Modood, grup farklılıklarının yasalardan, siyasalardan, demokratik söylemlerden müteşekkil kamu alanı dahilinde tanınmasıyla ortak bir yurttaşlık ve ulusal bir kimliğin tesis edilme koşullarının çokkültürcülükle sağlandığını ifade eder. (sf.14) Modood'un çokkültürcü yurttaşlık tasarımı eşitlik, saygı, bütünleşme, intibak başlıkları ve bu başlıkların yurttaşlıkla arasındaki ilişkiyi içermektedir. Bu yaklaşım yurttaşların birbiri arasındaki ilişkileri, tavırları, farklılığı kapsamayı, bu kapsayıcılığın önündeki engelleri saptamayı önceliklendirir. (sf.169) Bir anlamda yurttaşlık tasarımının, kamu düzenini ve bir dizi normatif ilişkiyi ifade ettiği belirtilebilir. Kitapta çokkültürcülük analizinin oturtulduğu sacayaklarından biri yurttaşlık tasarımı (politika), diğeri Batılı toplumlar-özellikle yoğun göç alan Batı ülkeleri-(tarihsel miras ve gündelik yaşam) ve sonuncusu 21. yüzyılda çokkültürcülük mümkün olup olmadığıdır (gelecek tasavvuru). Batı ülkelerinin çokkültürcülük anlayışını ortaya çıkaran üç tarihi şartı şöyle sıralar Modood: Birincisi yoğun bir Müslüman nüfusun Batı'ya göç etmesi, ikincisi farklılıklara saygı duyan çokkültürcü bir duyarlılık ve üçüncüsü ılımlı sekülerizmdir. (sf.249) Modood Batı toplumlarını incelerken ve eşit yurttaşlık fikrini temellendirirken ve sekülerizm, liberalizm tartışması yaparken " çokkültürlü, çoketnikli, çokinançlı dinamikleri " de (sf.19) ortaya koymak ister. Ayrıca 21. yüzyılda da göç hareketleriyle birlikte ırksal, dinsel, etnik anlamda içiçeliğin devam edeceği ve böylelikle kültürel, ekonomik ve sosyal hayat etkileneceği için çokkültürcülüğün 21. yüzyıl ile bağdaşabilecek nitelikte olduğunu düşünür. Hatta belki de 21. yüzyılda çokkültürcülüğe her zamankinden çok ihtiyaç duyulacaktır. Ancak bunun için hem siyasal bir reforma hem de toplumsal bir araştırmaya gereksinim vardır. Bu nedenle Modood'a göre tartışılması gereken esas konu çokkültürcülüğün mevcut durumu değil, ne olduğu ve başarılı olması için ne yapılması gerektiğidir. (sf.188) Çokkültürcülüğü siyasa bağlamında tartışan Modood, çokkültürücülüğün siyaseti tamamlayıcı bir unsur olduğunu ortaya koymakla birlikte çokkültürcü siyaseti doğuran üç unsurun iktidar yapıları, iktidar ilişkileri ve çıkarlara ilişkin hesap ve kararlar olduğunu belirtir. (sf.139) Modood'a göre çokkültürcülük siyaseti ile liberal yurttaşlık; bir ortaklık tasarısı olup kamusal ve özel kimlik ayrımının ortadan kalkması, farklılıkların kategorilerden daha öte bir şey olduğu ve pratik uyarlamalar konularıyla bağıntılıdır. (sf.101-102) Modood'un değişikliğe açık ve esnek yapıda tanımladığı siyasal çokkültürcülüğü, farklılıkları olumluya çevirmek, grubu tasdik

2018

Son yillarda populer bir kavram olarak cokkulturculuk uzerinde sikca durulmaktadir. Bu metinde ise “Cokkulturculuk kimin sorunu?” diyerek cokkulturculuk tartismasinin nereden ve hangi baglamda ortaya ciktigini belirlemek amaclanmistir. Bu amacla cokkulturculuk teorik ve tarihsel acidan ele alinmistir. Degerlendirme yapilirken Batili dusunme biciminin geleneksel ozellikleri, Batili tarihsel tecrube ve Batinin bugun geldigi nokta konu edinilmistir. Cokkulturculuk, cok sayida ve birbirinden farkli kulturun bir arada yasayabilme imkanidir. Ancak bu imkana tarihin her doneminde ve her cografyada ulasilamamistir. Ozellikle Batida etnik temizlik, goc, asimilasyon vb. politikalarla farkli kulturel taleplerin bir aradaligi reddedilmistir. Batinin bu tarihsel tecrubesine ve arka planindaki dusunme bicimine bakilarak cokkulturculugun neden baska bir yerde degil de Batida neset etmis oldugu ortaya koyulmustur. Bu cercevede metinde Bati ile cokkulturculuk arasinda bir muhasebe yapilmistir. Ancak...

CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2001

Bu makalede, küreselleşme olgusunun ulus-devlet üzerine etkileri ve bu konuda yapılan teorik tartışmalar ele alınmaktadır. Öncelikle, kültürel, teknolojik, ekonomik, siyasal vb. alanlardaki değişimlerle ilgili hemen her açıklamada bir çıkış noktası olarak görülen küreselleşmenin, neliği üzerinde durulmaktadır. Daha sonra ise, ulus-devletin meşruiyetiyle küreselleşme olgusu ilişkilendirilmekte, konuyla ilgili tartışmalara yer verilmektedir. Anahtar Sözcükler Abstract This work examines the theoretical arguments o f the effects o f globalisation on the "nation-state ". First it is aimed to explain what the term "globalisation " is as it is widely used in a number o f arguments dealing with the changes in cultural, technologic, economic, political agendas. Then, it tries to make a connection between the legitimacy o f the nation state and globalism.