Słabość i śmierć. Próby z fenomenologii zjawisk twórczych

Roczniki Humanistyczne, 2018

Styk twórczości i biografii jest wciąż zagadkowy dla badaczy, a próba zarzucenia rozważań w tym obszarze wydaje się nietrwała. Psychologia może być i niejednokrotnie okazuje się atrakcyjnym towarzyszem poszukiwań tych niejasnych związków, choć teoretycy literatury sięgający do niej upodobali sobie głównie psychoanalizę jako metodę interpretacji 1. Odwołania do biografii są i możliwe, i od dawna obecne, również bez sięgania do psychoanalizy, lecz, w kontekście odżegnywania się czy dezaprobaty dla tego kierunku poszukiwań, wyrażane są nader ostrożnie i niejako na marginesie głównych rozważań. I tak Andrzej Franaszek, doszukując się danych biograficznych w wierszu Zbigniewa Herberta Mój ojciec, pisze: "W tym nostalgicznym, nieco baśniowym obrazie znajdziemy więcej biograficznych szczegółów, niżby nam chciała pozwolić szkolna polonistyka" 2 ; Julia Hartwig zaś, choć zaznaczając, że "życie nie zawsze dobrze jest mieszać z twórczością", napisała: "dwa wiersze Głos wewnętrzny i Kołatka to jakby dwa

Transfer, 2022

The aim of this paper is to shed light on the (semantic, cultural) meanings implied by the word "longing" in a diachronic and synchronic perspective. Starting from the original meanings of the noun "longing" in Proto-Slavic, the authors aim to demonstrate that longing as a philosophical concept was first constituted in the Judeo-Christian tradition and that its basis was the idea of the imperfection of the human condition and the consequent striving for the ideal. With reference to the typology of nostalgia proposed by the Russian-American cultural theorist Svetlana Boym, two types of longing (restorative and reflexive) are distinguished, the criterion for their separation being localisation of the object of longing on the time axis: past-future. The researchers argue that today we are dealing with an omnipresent longing, which on the one hand is due to the worrying situation in the world (e.g. the war in Ukraine) and, on the other hand, to the general tendency of today's world, i.e. the impossibility of reaching a state of fulfilment. The creative reflection of contemporary writers on experienced and/or expected loss ultimately confirms the cultural potential of the concept of longing.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 2017

DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), 2008

1999

Humanistyka i Przyrodoznawstwo, 2022

Wfis Sygn U 84633, 2005

Zarządzanie Publiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 2010

Rządzenie i porażka. O granicach socjologii z wprowadzeniem Boba Jessopa Wybór tekstów klasycznych Artykuł zamieszczony w tym wydaniu Zarządzania Publicznego pochodzi z miesięcznika mniej znanego niż pozostałe pozycje w tej serii: The Australian and New Zealand Journal of Sociology (później przemianowanego na The Journal of Sociology), publikowanego przez Australijskie Towarzystwo Socjologiczne. Stał się jednak znanym esejem dzięki odmiennemu podejściu do problematyki rządzenia, opartemu raczej na pracach Foucaulta, a nie na socjologii lub naukach politycznych. Argumenty sprzeciwiające się powszechnym opiniom naukowym, jak się zdaje, zawiera już sam tytuł Rządzenie i porażka; praca wszak opublikowana była w czasie, gdy rządzenie wydawało się odpowiednią reakcją na porażkę rynku i państwa. Rzeczywiście przedstawiono w niej wywód uzasadniający tezę, że socjologia (i, można by dodać, pozostałe nauki społeczne) wykazuje tendencję koncentracji na sukcesie, a nie porażce i, a fortiori, że porażka jest zwykle uważana za stan anormalny, gdy w gruncie rzeczy jest ona zdarzeniem absolutnie rutynowym. W takim sensie zatem porażka jawi się czymś zwyczajnym. Dziwi jednakże brak jej teoretyzacji: porażka teoretyzacji porażki! Później powrócę do tej metodologicznej podbudowy nowatorskiego podejścia i tego, jak różni się ono od bardziej ortodoksyjnych analiz rządzenia, porażek rządzenia i metarządzenia. Obaj autorzy są Australijczykami i choć bazują na różnych dyscyplinach naukowych i pracują na różnych wydziałach, wykazują zainteresowania multidyscyplinarne. Gary Wickham urodził się w 1951 r. Jest socjologiem z wykształcenia i teoretykiem Foucaultowskim z zamiłowania, interesuje się socjologią teoretyczną (w tym socjologią klasyczną i okolicznościami jej pojawienia się), prawem i rządzeniem oraz ekonomią moralną. Tytuł BA otrzymał na Uniwersytecie Macquarie, a MA oraz doktorat na Uniwersytecie Melbourne. Obecnie jest profesorem socjologii Uniwersytetu Murdocha w Perth w Australii Zachodniej. Wickham pisał o niezliczonych aspektach teorii społecznej oraz polityce prawa i twierdzi, że trzy kluczowe tematy jego pracy to kwestie władzy i rządu, rola prawa i granice suwerenności. Foucault zajmuje prominentną pozycję w jego pracach, nie jest jednak traktowany bezkrytycznie, szczególnie gdy Wickhamowi przychodzi zmierzyć się z negatywnymi poglądami francuskiego filozofa na koncepcję i praktykę suwerenności i prawa (Hunt, Wickham 1994). Ostatnio ważnym tematem prac Wickhama jest krytyka wzrastającej roli moralności w prawie i polityce (szczególnie po atakach terrorystycznych 11 września 2001 r.). Twierdzi on, że nadużywanie moralności utrudnia opis problemów politycznych, identyfikację ich przyczyn i możliwych rozwiązań oraz uwzględnienie roli polityki i prawa w zrównoważonym podejściu do rządzenia (np. Wickham 2006a; Wickham, Kendall 2007). Jak czytelnicy zauważą, koncepcje te zaprezentowane są także w artykule poniżej. Jeff Malpas jest filozofem, młodszym z tej dwójki. Urodził się w Sydney w 1958 r., lecz dorastał w Auckland w Nowej Zelandii, gdzie uzyskał tytuł BA w dziedzinie nauk historycznych i filozoficznych w 1980 r. W 1982 r. uzyskał tytuł MA w dziedzinie nauk filozoficznych na Uniwersytecie Auckland. Stamtąd powrócił do Australii, gdzie przygotował i obronił doktorat w Australian National University. Dociekania filozoficzne Malpasa mają na celu likwidację podziału między filozofią kontynentalną (europejską) a anglojęzyczną tradycją analityczną. Podstawowym obszarem jego zainteresowań są prace Nietzschego, Gadamera, Heideggera oraz Donalda Davidsona (filozofa amerykańskiego, którego dorobek był tematem jego rozprawy doktorskiej), wzajemne relacje między miejscem, topografią, doświadczeniem, tożsamością a etyką biznesową, zarządczą i zawodową (zob. bibliografia). Malpas najpierw pracował w University of New England w Armidale w Nowej Południowej Walii (1985-1989), następnie przeniósł się na Uniwersytet Murdocha (1989-1997), gdzie opublikował poniższy artykuł. Obecnie jest profesorem filozofii Uniwersytetu Tasmanii, kieruje Centrum Filozofii i Etyki Stosowanej. Jest również konsultantem do spraw etycznych w wielu organizacjach publicznych i prywatnych. Po opublikowaniu poniższego artykułu oraz kolejnych związanych z nim tematyką w połowie lat dziewięćdziesiątych zastosował koncepcje hermeneutyczne i fenomenologiczne dotyczące miejsca, przestrzeni

Przestrzenie kognitywnych poszukiwań

Autor w artykule formułuje postulat indywidualizmu metodologicznego na gruncie literaturoznawstwa, poprzez modyfikację jego formuły poprzez kilka innych jakości, takich jak kooperacja, ograniczona racjonalność czy analityczność. Dla badacza najważniejsze jest przede wszystkim omówienie indywidualizmu metodologicznego w ramach kognitywistyki i literaturoznawstwa.

Obraz natury w kulturze intelektualnej, literackiej i artystycznej doby staropolskiej, 2020