Academia.eduAcademia.edu

Samotność metafizyczna

2014, Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein

Samotność rozumie się zazwyczaj w sensie psychologicznym jako subiektywnie odczuwany przez człowieka stan braku pożądanych relacji z innymi ludźmi. Jednak ten rodzaj samotności musi mieć ugruntowanie w ontycznej naturze rzeczywistości. Podstawowym rodzajem samotności człowieka jest samotność metafizyczna. Polega ona na braku odpowiedzi na zasadnicze pytania o charakterze egzystencjalnym, które człowiek stawia wobec przyrody, wobec losu, wobec drugiego człowieka i wobec Boga. Jest to samotność nieusuwalna, ponieważ wpisana została w naturę rzeczywistości i jako taka stanowi istotną determinantę ludzkiej egzystencji. Aby człowiek nie był samotny, nie wystarcza, iż obok niego są odrębne byty: elementy przyrody i przyroda jako całość, inni ludzie, Bóg. Człowiek nie byłby samotny, gdyby otrzymywał od tych bytów pozytywną odpowiedźpozytywną, to znaczy niosącą w swej treści to, co stanowiło inspirację postawienia pytania. Samotność to poczucie braku odpowiedzi. I I widział Bóg wszystkie rzeczy, które był uczynił: i były bardzo dobre (Rdz 1,31) 1. Diogenes Laertios, autor najstarszego zachowanego do naszych czasów podręcznika filozofii, na samym wstępie swego dzieła protestuje ________________ * Pisząc ten artykuł, inspirowałem się dyskusjami ze słuchaczami III roku Studiów Doktoranckich na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku w roku akademickim 2013/14. Odnotowuję to z podziękowaniem. Dziękuję także dr hab. Joannie Usakiewicz za uwagi merytoryczne z przyjacielską życzliwością poczynione. 1 Wszystkie cytaty z Pisma Świętego podajemy w przekładzie ks. Jakuba Wujka, za wydaniem: