Edi̇rneli̇ Şevkî’Ni̇n Şai̇r Anlayişi

ÖZ Divân şiirinin şiir, şair ve edebiyat anlayışını, yani poetikasını ortaya koyan müstakil bir eser bulunmamaktadır. Divân şairleri, şiirleri, birbirleri ve kendi şairlikleri hakkındaki değerlendirmelerini divanlarının dibacelerine veya divanlarında yer alan şiirlerinin beyitleri arasına serpiştirmişlerdir. Bu nedenle şairlerin divanları, tezkire yazarlarından başlayıp günümüz edebiyat tarihçilerine kadar herkesin önem verip başvurduğu kaynaklar arasında yer almıştır. Meydana getirdikleri eserlerde şiir ve şair hakkındaki düşüncelerini dile getiren şairler; beğendikleri şairlerin şiirlerine nazireler yazarken, beğenmediklerini ise hicv etmişlerdir. Yapılan bu çalışmayla XVI. yüzyıl şairlerinden Edirneli Şevkî'nin şair ve kendi şairliği ile ilgili düşünceleri Divân'ında yer alan kasidelerinin fahriye kısımlarından yola çıkılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. ABSTRACT There is not any work focusing on only Divan Literature's sense of poetry and sense of literature, in a word its poetics. Poets of Divan Literature interspersed their evaluations of their own and other poets' poesy among the preamble of their 'divan' or the couplets of poems in divan. Therefore, 'Divan'[s] of poets are among the important sources referred by Tezkire authors and today's literature historians. Poets, who expressed their thoughts about poem and the poet in their works, wrote 'Nazire'[s] to poems of poets they appreciated, while they satirized the ones they did not. In this study, 17th century poet, Edirneli Şevki's thoughts about his own poems and poesy have been tried to ascertain on the basis of the " eulogy " parts of his qasides.

Asia Minor Studies, 2018

Edebî bir terim olan poetika, şairlerin şiir yazarken bağlı bulundukları veya önemsedikleri edebî görüş ve kuralların bütününe verilen addır. Yapılan bu çalışmada 16. yüzyılda yaşamış olan şairlerden olan Edirneli Şevkî’nin Klasik Türk şiiri geleneği içerisinde meydana getirmiş olduğu divânındaki şiirlerden hareketle şiir hakkındaki düşünceleri ele alınmıştır. Şevkî’nin konuyla ilgili müstakil bir eseri bulunmamaktadır. Bu makalede şairin divânında yer alan şiirlerinden tespit ettiğimiz beyitlerle şiirle ilgili düşüncelerini tespit etmeye çalıştık.

International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2017

515) şeklindeki bir künyede kısaltmadan sonra verilen şiir, eğik çizgiden sonraki beyit, virgülden sonraki ise sayfa numarasını vermektedir. İlgili künye, beyit örneklerinin yanında yay ayraç içerisinde gösterilmiştir.

Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014

ÖZ Çalışmamızda, XVII. asırda yaşamış Nurî mahlaslı İbrahîm Ziyâeddîn'in varsağı başlığını taşıyan şiiri ele alınmıştır. İlk olarak halk şiiri geleneği içinde varsağının edebî bir terim olarak nasıl algılandığı çeşitli kaynakların bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme yapılırken varsağının bilinen tanım ve niteliklerinin aktarımından kaçınılmış, edebî bir terim olarak ön plana çıkan yönleri vurgulanmıştır. Daha sonra divan şairlerinin halk şiiri niteliklerine ve varsağıya yaklaşımı ele alınmıştır. Söz konusu yaklaşımın Azerbaycan coğrafyasında oluşan klasik şiir içindeki yerine de değinilmiştir. Yazının son kısmında ise çalışmamıza konu olan varsağı ve şairi tanıtılmıştır. Bu bölümde, incelenen varsağının, şair tarafından nasıl anlaşıldığı ortaya konmaya çalışılmıştır. XVII. yüzyılda yaşayan İbrahîm Ziyâeddîn'in Divan'ı dışında başka bir eseri elimizde mevcut değildir. Biyografik kaynaklarda kendisine dair malumata rastlamadığımız şair hakkında bilinenler, bu divanda aktardığı bilgilerden ibarettir. Kendi çağdaşlarına nispetle edebî açıdan zayıf sayılabilecek İbrahîm Ziyâeddin, yine de pek çok bakımdan divan şiiri geleneğinin dışında tutulamaz. Bir divan şairi olarak onun varsağı yazması, bu gelenekte görülmeyen bir durum olmamakla birlikte söz konusu şiir, özellikle şekil bakımından halk şiirindeki geleneksel varsağılardan farklıdır. Şiir metninden anladığımıza göre İbrahim Ziyâeddîn, varsağıyı şekil ya da tür olarak algılamayarak daha geniş bir açıdan yorumlamıştır. Yani varsağıya bir üslup ve anlatım özelliği olarak yaklaşmıştır diyebiliriz.

DergiPark (Istanbul University), 2018

Dünya edebiyatlarında edebi akımları benimsemiş olan sanatçıların değerlendirilmesi genellikle temayül gösterdikleri akıma göre gerçekleşir. Fakat Şehriyâr çağdaş edebiyat sanatçısı olarak İran şiirinde önde gelen bir yetenek olarak edebi akımlar bağlamında çok dikkat çeker. Dünya edebiyatı akımlarının incelenmesi bağlamında Şehriyâr'ın yazdığı Farsça-Türkçe şiirlerinin hangi akıma yakın olduğu pek anlaşılmaz. Kimisi Şehriyâr'ı hümanist olarak görmekte, kimisi ise onu klasizm akımını tercih etmiş bir şair gibi değerlendirmektedir. Şehriyâr, çağdaş edebiyat şairi gibi görünse de günümüz sanatçıları arasında ilginç bir kişiliğe sahiptir. Sanki asırlar öncesi şairleri gibi gösterişsiz, abartısız, duygularla coşup taşan bir şair niteliğini taşır. Bu özelliği de şiirlerinde açıkça görülür.

Trakya üniversitesi edebiyat fakültesi dergisi, 2015

ÖZ: Edirne'deki Erken Osmanlı dönemi (yakl. 1400-1450) yapılarına bakıldığında çininin değişik teknik ve uygulamalar içinde kullanıldığı görülmektedir. Malzeme, üretim ve uygulama türlerinin yapılara göre dağılımı renkli sırlı çiniler (firuze), alçıya gömme (Yıldırım, Şah Melek Paşa ve Gazi Mihal Bey Camileri), taşa kakma (Şah Melek Paşa Camii), duvar kaplama elemanı olarak kullanma (Şah Melek Paşa ve Muradiye Camileri), sırüstü yaldız süsleme (Şah Melek Paşa Camii), sırlı tuğla olarak duvar örgüsü içinde kullanma (Beylerbeyi Türbesi ve olasılıkla Mezid Bey Camii minaresi), sıraltı boya bezemeli çiniler (Muradiye Camii, Üç Şerefeli Cami), çok renkli sır (cuerda seca) tekniğindeki çiniler, mihraplarda (Muradiye Camii), bordür çinisi olarak (Şah Melek Paşa, Muradiye Camileri) şeklindedir. Bu uygulamalar, Anadolu'nun diğer şehirlerindeki çağdaşları ile paralellikler göstermekte, en büyük benzerlikler ise Bursa yapılarında karşımıza çıkmaktadır.

Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi, 2015

Bu makalede Kerîmî'nin şehrengizinin şekil ve muhteva özellikleri ile eserin tenkitli metnine yer verilmiştir. Kanunî devri şairlerinden olan ve hayatı hakkında oldukça sınırlı bilgilere ulaşılan Kerîmî'nin Edirne şehrengizinin iki nüshasına ulaşılmıştır. Bu nüshaların karşılaştırılması neticesinde oluşan metne göre eser 202 beyittir. Tevhid, münâcât, sebeb-i te'lif, Edirne şehrinin övgüsü, Edirne güzellerinin övgüsü, dua ve hâtime bölümleri bulunan manzumede Kerîmî 59 güzelin övgüsünü yapmaktadır. Kerîmî'nin Edirne şehrengizi, XVI. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan ve yazılması bir süre moda haline gelen Divan şiiri içerisinde özgün yapısıyla dikkat çeken türün tipik bir örneğidir. Sanat kaygısının görülmediği, çarşı esnafından meslek sahibi erkek güzellerin mesleklerine, ad ve lakaplarına uygun cinas ve teşbihlerle tasvir edildiği karakteristik bir yapı arz etmektedir.

Uluslararası anadolu sosyal bilimler dergisi, 2023

Seyyid Yahyâ-yı Şirvânî, XV. yüzyılda Azerbaycan'ın Şamahı şehrinde dünyaya gelmiştir. Ehl-i Beyt soyundan olan Şirvânî'nin hayatının bir kısmı Şamahı'da büyük bir kısmı ise Bakü şehrinde geçmiştir. Halvetiyye tarikatının pîr-i sânîsi olan Şirvânî, Azerbaycan topraklarında ve Halvetiyye tarikatında ilk kez eser veren ve halîfe yetiştirip farklı coğrafyalara irşâd vazîfesiyle gönderen bir sûfî olması hasebiyle onun seyr u sülûk ile ilgili görüşleri bir hayli önem arzetmektedir. Eserlerine bakıldığında, genel olarak sâlikin mânevî eğitimi üzerinde durduğu, onun geçeceği yolları detaylı bir şekilde ele aldığı görülmektedir. Daha önce hiçbir çalışmada Şirvânî'nin mânevî eğitim metodu bütüncül bir şekilde ortaya konulmamıştır. Bu makalede, Şirvânî'nin hayatına ve eserlerine kısaca değinilmiş, eserleri seyr u sülûk bağlamında ilk kez değerlendirilerek ortaya konulmuştur.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü dergisi, 2020

Sadi Abdülbâkî Efendi, one of the 18th-century divan poets, was born in Van. He is the brother of the famous poet Durrî-i Yek-Cheshm Efendi from Van and Salih Efendi, who wrote poems with the pseudonym Feyzî. Coming from a poet family, Sadi Efendi received a good education. He established good relations with the notables of the state at a certain period of his life. First of all, including Sultan III. Ahmed, he wrote praises to many viziers, grand viziers and statesmen, and dates were dropped for events such as their weddings, births and promotions. Sadî Abdülbâkî translated Idris-i Bitlisî's eight thousand couplets Persian Hesht Behisht into Turkish upon the order of Mahmud I. It is also known that the poet wrote Persian and Turkish poems. Sources that give information about the poet mention him with praise, stating that he is a polite, verbal, and knowledgeable person. It is not known whether the poet had a divan or a divan, except for a few of his poems in tezkires. The poet's poems are scattered in the majmua of his brother, Dürrî-i Yek-Cheshm Efendi, and are mostly found in alleys. In this study, information about the life and literary personality of Sadî Efendi, whose biography and poems have not been studied in detail until today, was given and twenty-eight poems of the poet, which were not published before, were translated into translation.

e-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 2017

Din, insana kurtuluşa erme ve korkudan emin olma yolunu göstermektedir. Öte yandan yol gösterici bir rehber ile kurtuluşa erileceği düşüncesi insanlarda zor zamanlarda ve sıkıntılı durumlarda bir beklentinin oluşmasına sebep olmuştur. Âhir zamanda gelmesi beklenen kurtarıcı inancı, yalnız İslam düşüncesinde değil, diğer dinlerde ve inançlarda özellikle Yahudilik ve Hıristiyanlıkta da önemli bir yer tutmaktadır. Mehdi konusundaki haberlerin kaynağının Müslüman olmuş bazı Yahudi ve Hristiyanlar olduğu söylenmişse de Şîîler için bir inanç konusu olmaya ve diğer Müslümanlar arasında da tüm canlılığıyla durmaya devam ettiği görülmektedir. Şîa ile Sünnî tasavvufun yanı sıra selefî görüşü benimseyen çevreler de Mehdi inancına sahip çıkarak rivayetlerde bulunduğu şekliyle Mehdilik konusunu benimsemiş, ancak teorik çerçevesi üzerinde fazla durmamış felsefi yorumlara pek girmemişlerdir. Mehdi hakkında vârid olan hadisleri derleyen birçok müstakil risale kaleme alındığı gibi hadis mecmuaları içinde de bu rivayetlerin bir kısmı nakledile gelmiştir. Muteber hadis kaynaklarında bu rivayetler oldukça sınırlı sayıda yer almaktadır. Bütün bunlar arasında Ebû Dâvûd'un Sünen'inde Kitâbu'l-Mehdî başlığı ile müstakil bir bölüm açılmış olması konuya verilen önem açısından ehemmiyetlidir. Hadislerin anlaşılması noktasında önem arz eden şerhlerde bu konunun nasıl ele alındığının tespit edilmesi faydalı görülmektedir. Bu bağlamda Azîmâbâdî'nin, Avnu'l-Ma'bûd adlı şerhinde, Ebu Davud'un Sünen'inin Kitâbu'l-Mehdî bölümü çerçevesinde konuya yaklaşımının tespiti neticesinde değerlendirmeler yapılacaktır.