Иван Пенков и театъра (Ivan Penkov and the Theatre)

Виноградова А.С. Человек театра из окружения П.И. Чайковского: К.Н. Де‐Лазари // Художественная культура. 2021. № 3. С. 306-333.

This paper is dedicated to a creative personality from P.I. Tchaikovsky’s friendly circle, Konstantin Nikolaevich De-Lazari (stage name Konstantinov). Throughout the composer’s life, this artist of almost all theatrical genres (from drama and opera to vaudeville and operetta) maintained friendly relations with Pyotr Ilyich himself, then with his brothers and father. Serving alternately in the troupes of the opera (Bolshoi Theater, Moscow) and drama theaters (Alexandrinsky Theater, St. Petersburg), he did not lose touch with either the musical or dramatic environment and was considered “his own man” behind the scenes of the theaters of both capitals. He was a friend of Pyotr Ilyich’s friends: N.G. Rubinstein, G.A. Laroche; patronized talented actresses who played prominent roles in the destinies of M.I. Tchaikovsky (M.G. Savina) and A.I. Tchaikovsky (A.Ya. Glama-Meshcherskaya). K.N. De-Lazari left several memoir texts; their exact number and significance for the biography of P.I. Tchaikovsky has not yet received a scientific assessment. These texts and their interpretation will help to expand our understanding of the composer’s circle of friends and the synthetism of perception of musical and dramatic theater, characteristic of P.I. Tchaikovsky, his natural artistry, in a broad sense. / Статья посвящена творческой личности из дружески-приятельского окружения П.И. Чайковского, Константину Николаевичу Де-Лазари (сценическая фамилия Константинов). На протяжении всей жизни композитора этот артист практически всех театральных жанров (от драмы и оперы до водевиля и оперетты) сохранял дружеские отношения с самим Петром Ильичом, затем и с его братьями и отцом. Служив поочередно в труппах оперного (Большой театр, Москва) и драматического театров (Александринский театр, Санкт-Петербург), он не терял связи ни с музыкальной, ни с драматической средой и считался своим человеком за кулисами театров обеих столиц. Был другом друзей Петра Ильича — Н.Г. Рубинштейна, Г.А. Лароша; покровительствовал талантливым актрисам, сыгравшим приметные роли в судьбах М.И. Чайковского (М.Г. Савина) и А.И. Чайковского (А.Я. Глама-Мещерская). К.Н. Де-Лазари оставил несколько мемуарных текстов; точное количество и значение их для биографии П.И. Чайковского до сих пор не получило научной оценки. Эти тексты и их осмысление помогут расширить наши представления о круге друзей композитора и синтетизме восприятия музыкального и драматического театра, свойственного П.И. Чайковскому, его природном артистизме, в широком смысле.

2016

Първи представления на Пекинска опера Дзиндзю 京剧 в България и тяхната рецепция [First Peking Opera Jingju 京剧 performances in Bulgaria and their reception]. In: Изкуствоведски четения 2023.II. Метаморфози [Art Readings 2023.II. Metamorphoses]: 92 – 100., 2024

(Sofia: Institute of Art Studies, Bulgarian Academy of Sciences) Текстът изследва първите представления на китайска традиционна опера в България. Тези представления формират „хоризонт на очакване“ (по Яус) и изграждат представи за китайската традиционна опера сред българското общество. Според япон ския изследовател Нишикава, за да протекат изобщо процеси на рецепция на „източни“ творби сред „западни“ култури, задължителни условия са равнопоставеността и взаим ното уважение между културите. Възникналото през 1952 г. пълноценно взаимодействие между китайски изпълнители и българската публика в полето на китайската традицион на опера допринася за пълноценната рецепция както на самите представления, така и на китайска традиционна опера у нас в перспектива. Изследването проучва научни издания, публикации в печата, архиви, спомени на изпълнители и други материали. Ключови думи: представления на Пекинска опера в България, Санчакоу, Нао Лунгун, Худзяджуан, У Сун да ху, Яндан шан, Китайска младежка арт трупа, Дзиндзю, рецепция Ключови думи (на кит. език):（关键词）:保加利亚京剧首演及其接受、 保加利亚京剧演出、《三岔口》、《闹龙宫》、《扈家庄》、《武松打虎》、《雁荡山》、 【中国青年文工团】、京剧、接受、受容 Abstract: The text examines the first performances of Chinese traditional opera in Bulgaria. These performances cultivate “horizon of expectation” (after Jauss) and ideas about traditional Chinese opera among the Bulgarian society. Equality and mutual respect between cultures are obligatory conditions for the reception of “Eastern” works among “Western” cultures (after Nishikawa). The interaction of full value between Chinese performers and Bulgarian audiences, which dates back from 1952, contributes to the reception of those performances in 1952 as well as the further reception of traditional Chinese opera in Bulgaria in perspective. The research explores scholarly publications, press publications, archives, recollections of performers and other materials. Keywords: Peking Opera performances in Bulgaria, Sanchakou, Nao Longgong, Hujiazhuang, Wu Song Da Hu, Yandan Shan, Chinese Youth Art Troupe, Jingnju, reception

The thesis is focused on the creative work of A.A.Shakhovskoi (1777–1846), a famous Russian playwright, of the first half of the 19th century, specifically on the evolution of comedy, his main genre, during the active period of dramatist’s live from 1800s till 1830s. In the course of research more than 12 plays were analyzed in the context of contemporary dramatic theories and theatrical practice, as well as from the viewpoint of social and literary problems of this time. The analysis made it possible to divide the evolution of Shakhovskoi’s poetic manner in periods and to clarify the main features of each. Trying to refrain from retrospective misrepresentation the research was relyed on the reconstruction of “inner” point of view of the playwright, of his creative and tactical aims according to circumstances. The thesis describes Shakhovskoi’s first steps in the art of comedy – his choice of the dramatic genre and his first practices – in context of French “neoclassical” ideas. Besides of that, position of dramatist during the famous polemics of “new” and “old” style was examined in the 1st part of the paper. Was found, that most of Shakhovskoi’s comedies of that time were made in imitation of Moliére’s plays. By using the pattern of French comedies in combination of contemporary elements of Russian reality Shakhovskoi was trying to create an “original” Russian comedy, which should describe “national” characters and features. One of the aim of this work was to analyze the dramatist’s attempt to write down his own “Theory of Drama” and his searching of new ideas and models in context of “romantic” movement of the 1820s. For the 1st time in this thesis was described the last period of Shakhovskoi’s biography. In his comedies of 1830s formally Russian author has returned back to imitation of Moliére, but on the new modern material, which displayed his idea of unchangeable nature of comedy during the all times.

2015

У статті досліджується одеський період у житті і творчості відомого письменника Юрія Яновського. Зокрема його робота на Одеській кінофабриці у співпраці з О. Довженком, М. Бажаном, Ю. Тютюнником, А. Бучмою та іншими. Показано кінематографічне середовище Одеси часів НЕПу

Психолошкото влијание на музиката во филмот, 2020

СОДРЖИНА ВОВЕД 9 КОМУНИКАЦИСКАТА УЛОГА НА МУЗИКАТА 13 КОМУНИКОЛОГИЈА -Поим и дефинирање 14 ИСТОРИЈАТ НА КОМУНИКАЦИЈАТА -Начин, средства, карактер и цели 15 Првобитна заедница 15 Античко време: Атина и Рим 16 Среден век 17 Масовно општество -генеза и карактеристики 18 МУЗИКА И КОМУНИКАЦИЈА 18 Пра инструментите се истовремено средства за пра комуникација 21 Влијание на музиката врз човекот 23 Научен пристап за физичкото влијание на музиката врз човекот 26 Музиката, емоциите и комуникацијата 28 Комуникативност на музичко-сценската уметност 31 ОСНОВНО ЗА УМЕТНОСТА 34 Поимот музика 34 Дефиниција на музиката 35 Филозофијата, уметноста и музиката 36 Музиката и демократијата 36 Музиката и психологијата 37 Музиката и драмската уметност 38 МУЗИКАТА И УМЕТНОСТА 39 Поим музика 39 Дефиниција на музиката 39 МУЗИКАТА ВО АНТИЧКО ВРЕМЕ 40 АНТИЧКО РАЗБИРАЊЕ НА ПОИМОТ МУЗИКА 42 Музиката во трагедијата и комедијата 42 vi Одлучувачки промени за корисноста на музиката во античко време 42 Експресивната функција на музиката во античко време 43 Музиката и религијата во античко време 43 Музиката и играта во античко време Музиката, поезијата и играта во античко време 44 Применета музика/ сценска музика -ТЕАТАР 44 Англискиот елизабетански театар 53 БАРОК 57 КЛАСИКА И РОМАНТИЗАМ 60 МУЗИКАТА ВО ТЕАТАРОТ 62 Почетоците на музичкиот театар 63 КУКЛЕН ТЕАТАР 69 Значење на театарот за децата 69 Театарски престави за деца 71 Куклен театар 73 ФИЛМОТ КАКО ПРИМЕНЕТА МУЗИКА 75 Историјат 75 УЛОГАТА НА ФИЛМСКАТА МУЗИКА 76 НЕМ ФИЛМ 78 ЗВУЧЕН ФИЛМ 79 ИНСТРУМЕНТИ -теми и лајтмотиви, атмосфера, песни хитови 83 Музички филм 84 МУЗИЧКИ ОСКАРИ 84 ЦРТАН ФИЛМ 85 АРХИВСКА ФИЛМСКА МУЗИКА 86 ВАГНЕРОВО ВЛИЈАНИЕ НА ФИЛМСКАТА МУЗИКА 86 Филмови кои ја користат оригиналната Вагнерова музика 86 Влијанието на Вагнер врз современите композитори 88 vii ПАТОТ НА ЏОН ВИЛИЈАМС КАКО ОГЛЕДАЛО НА РАЗВОЈОТ НА ЕКРАНСКИОТ КОМПОЗИТОР 89 МУЗИКАТА И ФИЛМОТ 93 МУЗИКАТА ВО ФИЛМОТ -ПРИМЕНЕТА МУЗИКА ИЛИ ФУНКЦИОНАЛНА МУЗИКА 100 Концепти на музиката во филмот 101 Диегетичка и недиегетичка музика во филм 103 Аналитичка пракса на музиката во филмот 107 ПРЕГЛЕД НА ТЕОРИИТЕ НА ЗВУКОТ ВО ФИЛМ 110 ФУНКЦИЈАТА НА ФИЛМСКАТА МУЗИКА 122 Филмска музичка форма 127 Зошто филмската музика функционира? 131 Моќта на филмската музика 134 Задоволствата на филмската музика 138 ПОЧЕТОЦИ И ИСТОРИЈА НА ФИЛМСКАТА МУЗИКА 141 Музиката и немиот филм (1894-1927) 144 Музиката и најраните филмови 146 Изворна музика 147 Појава на звукот во филмот 147 Звучна ера 148 Индустриско влијание на звукот 149 Креативно влијание на звукот 150 МУЗИКАТА КАКО СОСТАВЕН ДЕЛ ОД ЗВУЧНИОТ ФИЛМ 152 Музичко дело, музичка уметност, музичка култура 153 Развојот на звучниот филм 153 Созадавање филмска музика 156 Анализа на филмска музика 161 Ефекти на музиката кон гледачот 162 viii ФИЛМСКАТА МУЗИКА КАКО ПРИМЕНЕТА УМЕТНОСТ 163 Елементи на филмската музика 165 Процес на создавање 165 Употреба на филмската музика 166 Архивска музика 166 Манипулација 167 Постапка за креирање на филмска музика 168 Синхронизирање 169 Пишување на клик песна 169 Филмската музика во македонските филмови 170 Филмски музички хитови 172 КОМПОЗИТОРИ НА ФИЛМСКА МУЗИКА 175 Балкан 181 Сценска техника 183 Дизајн и дизајнерот на звукот 184 КЛАСИЧНАТА МУЗИКА ВО ЦРТАНИТЕ ФИЛМОВИ 185 Шест најдобро употребени парчиња на класична музика во серојалот за Том и Џери 186 МУЗИКАТА ВО ФИЛМОТ -50 НИЈАНСИ СИВО 189 50 НИЈАНСИ ПОТЕМНО 192 НИЈАНСИ ОСЛОБОДЕНИ 193 УЛОГАТА НА МУЗИКАТА ВО ФИЛМОВИТЕ НА ИНГМАР БЕРГМАН 194 МУЗИКАТА ВО ФИЛМОВИТЕ НА РЕЖИСЕРОТ КВЕНТИН ТАРАНТИНО 200 Користена литература 203 ПСИХОЛОШКОТО ВЛИЈАНИЕ НА МУЗИКАТА ВО ФИЛМОТ | 9

2016

The purpose of this paper is to analyze the artistic output of the renowned Bulgarian artist Ivan Penkov who worked between 1920s and 1950s and whose versatile artistic talent is evidenced by his numerous fine and applied art production. The article focuses on the artist's paintings from the second half of the 1920s and investigates the semantic content of his artworks related to the Bulgarian art movement "Rodno Izkustvo" (National Art Movement).

СВЯЗЬ ВРЕМЕН: ИСТОРИЯ ИСКУССТВ В КОНТЕКСТЕ СИМВОЛИЗМА. КОЛЛЕКТИВНАЯ МОНОГРАФИЯ / НИИ ТЕОРИИ И ИСТОРИИ ИЗОБРАЗИТЕЛЬНЫХ ИСКУССТВ РАХ, ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ИНСТИТУТ ИСКУССТВОЗНАНИЯ; ОТВ. РЕД. И АВТ.-СОСТ. О.С. ДАВЫДОВА. М.: БУКСМАРТ, 2019

Тurning to the analysis of Alexandre Benois’s and Igor Stravinsky’s ballet “Pеtrouchka” (1911) researchers have repeatedly referred to its closeness to Russian symbolism. This essay examines the question of whether this ballet (Stravinsky’s second, the first being “The Firebird”, 1910) might have been influenced by the European theatre reform movement at the beginning of the XX-th century. This notion was first introduced in an article, anonymously published by Edward Gordon Craig (an important figure in this movement), in which he claims that the Ballets Russes (“Saisons Russes”) of Sergei Diaghilev had appropriated his reformative ideas. The author points out that in the case of “Pеtrouchka” (it is quite likely that) the members of the Ballets Russes were quite likely influenced by Craig’s ideas or ideas related to them. Therefore the aspect of magic in the ballet’s libretto, which has so far been mostly attributed to the influence of Vsevolod Meyerhold, has to be credited instead to the Russian reception of German theatre reform writings (including the German translations of Craig’s works). Craig’s ideas, to which the ballet’s librettist Alexandre Benois had access, were discussed in Russian theatre circles from 1906 onwards. Analysis of Stravinskij’s musical scene “Russkaja” verifies that the aspect of magic plays its part not only in the ballet’s libretto and choreography but also in Stravinsky’s score and shows that, like the dancing puppets of the magician, the audience is being animated by Stravinsky’s music. Stravinsky’s compositional approach in the “Russkaja” can be interpreted as an attempt to break “the wall“ between the real world and the “fourth dimension“ – a key demand of theatre reformers during that time.

Шестой выпуск периодического сборника «Литературная культура России XVIII века», посвященный 60-летию профессора кафедры истории русской литературы Санкт-Петербургского государственного университета Петра Евгеньевича Бухаркина, подготовлен учеными из Болгарии, Великобритании, Германии, Италии, России, США, Украины. В статьях сборника рассмотрены проблемы, связанные с научными интересами П. Е. Бухаркина, в том числе с историей русской литературы, языка и культуры XVIII века. Публикуется также библиографический указатель научных трудов П. Е. Бухаркина. Издание предназначено для студентов, аспирантов, преподавателейфилологов, а также для всех интересующихся проблемами истории русского языка, литературы и культуры. ББК (2Рос=Рус)1

ХДАК, 2003

Partola Y.V. Hnat Hotkevych and Ukrainian Theatrical Culture of Late 19 – Early 20 Century. – Manuscript. Thesis for a candidate’s degree in Art Sciences by specialty 17.00.01 – Theory and History of Culture. – Kharkiv State Academy of Culture. – Kharkiv, 2003. This dissertation is devoted to theatrical activities of Hnat Hotkevych (literature and stage pseudonym – Hnat Halaida), who was a scientist, writer, musician, engineer and public figure. His interests in the field of theatre were wide and various: he worked as an actor, director, creator of theatre collectives, play writer, theatre critic and historian. Dramatic plays of H. Hotkevych include more than 30 plays, dramatizations, remakes and translations, making up a special and distinctive phenomenon. The dissertation is the first work to analyse dramatical pieces by H. Hotkevych that appeared only as hand-written versions, and to recreate the history of their stage productions. As a theatre practices H. Hotkevych was a creator of two unique dramatic groups the Worker’s Theatre in Kharkiv (1903–1905) and the Hutsul Theatre (1909-1912) in Halitchyna, which were the first in Ukraine, respectively. Activities of the theatrical collectives directed by H. Hotkevych can be regarded as a reflection of the idea of the whole generation of artists about the creation of a “really people’s theatre”. Hotkevych’s activity as a critic has been evaluated from the standpoint of the drama study, and his scientific works on the theatre history have been analysed for the first time. Based on analysing the theatrical heritage of H. Hotkevych in its entity with allowance for the tendencies in art, philosophy and aesthetics, his theatrical concept has been formulated, which is a reflection of a certain kind of the Ukrainian artistic culture at the turn of the 19-20 century. Key words: drama play, theatre, theatre critic, public theatre, and theatre culture.

Slověne = Словѣне. International Journal of Slavic Studies, 2019

В статье пьеса Н. А. Полевого «Параша Сибирячка» (1840) анализируется как инструмент воздействия на императора Николая I. Сюжет пьесы в этом ракурсе может быть понят как прямое обращение к власти с просьбой о милости и изменении участи опального литератора. Работая над анекдотом из ранней истории александровского царствования, Полевой кодирует его в знаках николаевского властного сценария. Каждый из них должен был быть верно прочитан в императорской ложе. Замысел Полевого, однако, не осуществился, а создание «Параши Сибирячки», несмотря на театральный успех и внимание со стороны царя, к радикальным изменениям в жизни автора не привело. В статье это объясняется кризисом самой патерналистской модели театральной экономики, в которой единственным источником капитализации творчества драматурга оставался высокий покровитель. Казус «Параши Сибирячки» одновременно показывает, что и новые (условно — рыночные) механизмы театральной экономики, теоретически описанные самим Полевым, к началу 1840-х гг. в России сложиться не успели. В качестве вдохновившего Полевого прецедента и одновременно источника его экономической стратегии в статье предлагается рассмотреть пьесу А. фон Коцебу «Лейб-кучер Петра III» (1800) и невероятный биографический анекдот, связанный с ней. Сосланный в Сибирь немецкий драматург был возвращен в Петербург и осыпан милостями за пьесу, конструкция сюжета которой до некоторой степени напоминает «Парашу Сибирячку». Провал попытки Полевого разыграть «сценарий Коцебу» описывается в статье как симптом изменившихся экономических отношений в русском театре.

2016

Ivan Penkov in Germany (1922/1923). The Munich Academy of Fine Arts, prof. Adolf Hengeler, prof. Max Mayrshofer and their Influence on the Formation of the Artistic Style of the Bulgarian Painter by Rozaliya Guigova. The purpose of this paper is to analyze the artistic production of the Bulgarian artist Ivan Penkov (1897-1957) created during his stay in Germany (1922-1923) and, in particular, the artistic influence of his professors at the Academy of fine arts in Munich - prof. Adolf Hengeler and prof. Max Mayrshofer. Moreover, this text explores the issue of the expressionist style, characteristic of some of his artworks created during the 20th years of the XX century, seen as a result of the artist's relations to the contemporary German art. Furthermore, the paper emphasizes the biographies of the two German artists, whose artistic trajectory is still largely unfamiliar to art historians in Bulgaria.

Сквозь литературу, 2015

Описывается творчество и карьера почти забытого автора, исследователя, педагога и чиновника Ивана Петровича Хрущова (1841-1904)