Bóg i inne osoby – odpowiedź na zarzuty Ireneusza Ziemińskiego

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

Mniejszości seksualne występują w każdym społeczeństwie. Odmienna od heteroseksualnej orientacja często jest przyczyną braku akceptacji i dyskryminacji. Do 1991 r. homoseksualizm znajdowała się na liście chorób Światowej Organizacji Zdrowia. W niektórych krajach grozi nawet kara śmierci za otwarte mówienie o swoich upodobaniach seksualnych. W Polsce istnieje społeczne przyzwolenie na dyskryminację z uwagi na orientację seksualną i tożsamość płciową. Przepisy polskiego Kodeksu karnego nie zawierają skutecznych mechanizmów, które chroniłyby tę grupę przed homofobiczną mową nienawiści. Takie podejście często jest przyczyną braku zaufania do organów ścigania i powoduje, że wiele takich przypadków nie jest zgłaszanych. Prawo jednak nie powinno stać nad bezprawiem i zapewnić ochronę każdemu człowiekowi bez względu na cechy go różnicujące.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 2014

Imię Twoje […] im bardziej puste, tym bliższe prawdy". O nie-nazywaniu Boga w poezji Zbigniewa Jankowskiego Imię Twoje-owiane modlitwą, Czułą parą z kościołów i katedr, Które im większe, tym bardziej puste, Im bardziej puste, tym bliższe prawdy 1. Imię jest niezmiernie istotnym składnikiem dzieła literackiego, przez który utwór odsłania stopień rozpoznawania rzeczywistości, zrozumienia bytu 2 , niejednokrotnie także poznania Absolutu. Pojawienie się określonego typu imion albo brak innych, jak się wydaje, uwarunkowane są wieloma czynnikami, nie tylko predylekcją autora do posługiwania się pewnego typu nazwami czy deskrypcjami, uznawanym przez niego systemem wartości, ale również stylem wypowiedzi, rodzajem i gatunkiem tekstu oraz epoką, w której powstał. Przez wieki imię było nie jedynie jakimś określeniem konwencjonalnym, lecz oznaczało rolę, jaką dany byt odgrywał w świecie. Nadawanie komuś lub czemuś imienia stwarzało go, a zmiana imienia oznaczała obdarowanie go nową osobowością. W tym kontekście imię Boga wydaje się mieć wielkie znaczenie,

Państwo i Społeczeństwo, 2008

OD INDYFERENTYZMU DO NEOPOGAŃSTWA. OCENY "WARUNKÓW ZASTANYCH" W POLSCE PRZEZ ROMANA DMOWSKIEGO I JANA STACHNIUKA W ŚWIETLE ICH STOSUNKU DO RELIGII KATOLICKIEJ Celem artykułu jest prześledzenie i porównanie poglądów Romana Dmowskiego i Jana Stachniuka na problem wad narodu polskiego-powodujących według nich niż cywilizacyjny-oraz pokazaniu tychże poglądów w świetle postaw religijnych obu myślicieli. Zasadniczym jest tutaj spór nie tyle o naturę przywar narodowychktórych katalog w obu przypadkach jest bardzo podobny-co ich źródło oraz zasięg społeczny. Mówiąc krótko, Dmowski uważał je za wykwit szlachetczyzny (spowodowanej systemem pańszczyźnianym), który z racji dominacji politycznej tego stanu stał się udziałem innych warstw. Stachniuk natomiast te same przywary uznawał za z gruntu ogólnonarodowe, a ich źródła upatrywał w "polskiej ideologii grupy". Paradoksalnie, poglądy Dmowskiego w tej materii stają się najbardziej czytelne po zapoznaniu się z pracami Stachniuka. Problem polega bowiem na tym, że twórca endecji zagadnieniem wad narodowych szerzej i bezpośrednio zajmował się niemal wyłącznie we wczesnych swych pracach, z Myślami nowoczesnego Polaka na czele, gdzie indziej sprawę tę traktując wyrywkowo, marginalnie lub wręcz domyślnie. Jan Stachniuk wręcz odwrotnie, uczynił z tego podstawę swej myśli i temu zagadnieniu poświęcił niemal cały swój dorobek pisarski, a doszukując się przyczyn takiego stanu rzeczy, stworzył oryginalną historiozofię. To więc, co u Stachniuka zajmuje całe tomy i jest wyłuszczane w sposób systemowy, u Dmowskiego stanowi wyłącznie tło i często trzeba wyekstraktować jego opinie na ten temat z wywodów dotyczących spraw pozornie innych. Jest przy tym absolutnie jasne, że to właśnie poglądy i pisma Dmowskiego pobudziły do myślenia i pisania młodszego o 41 lat Stachniuka, który kilkakrotnie zresztą w swoich tekstach przywoływał tego pierwszego. Należałoby więc postawić tezę, że myśl twórcy Zadrugi wobec myśli Dmowskiego powstała według zasady indukcji, gdyż to, co napomknął twórca endecji w formie szczegółu ten drugi rozwinął w system ogólny. Również biorąc pod uwagę same kolejne prace 6 Polityka narodowa w stosunku do religii i

Elpis, 2008

Człowiek, w ciągu całego swego życia, wznosi pomniki własnej chwały. Architekt projektuje piękne budynki, malarz oddaje farbami piękno otaczającego świata, pisarz przelewa na papier bogactwo swe go umysłu, a inżynier konstruuje pożyteczne maszyny. A co tworzy teolog? Co po nim pozostaje potomnym? Czyżby tak niewiele, że aż trudno jest nam to wypowiedzieć? Wydawać by się mogło, że trud teologów jest tak niewymierny, że ła two jest nam o nich zapomnieć. Jednak tylko pozornie tak małą wagę przywiązujemy do herosów chrześcijańskiego ducha. Wielu było cesarzy w V wieku. Wiele bitew stoczyli i krajów podbili. Ubierali się w aksamit, słuchali hymnów ułożonych na ich cześć, jednak imiona ich zniknęły z kart historii, a ruiny ich stolic pokrył piasek. Tymczasem imię św. Jana Chryzostoma, skromnego biskupa Konstantynopola, który stoczył tylko jedną bitwę, przetrwało półtora tysiąca lat i nie zostało zapomniane. W jego wojnie przeciw ko zepsuciu mieszkańców stolicy przelano krew tylko jednej osoby, jego samego. A mimo to chrześcijanie nigdy nie zapomnieli tej ba talii. Choć św. Jan został zmuszony, aby udać się na zesłanie, choć cesarz zamknął mu usta, to jednak w ostatecznym rozrachunku to św. Jan zwyciężył. Co więcej, jego głos rozbrzmiewa nadal. W tej chwili uczestniczymy przecież w sprawowaniu św. Liturgii, której ryt wy szedł spod jego pióra. Historia zna wielu poetów i pisarzy. Niejednemu z nich wznie siono piękne pomniki. Ich dzieła stanowią kanon literatury światowej, narodowej. Czytamy je, uczymy się ich na pamięć, i... zapominamy.

Papież Franciszek i współczesność : z refleksji nad fenomenem komunikowania się, 2019

Przegląd Religioznawczy, 2019

The article is an attempt at philosophical reflection on the possibility of rational justification of religion and its place in today's world by recreating Leszek Kołakowski's intellectual path to the Absolute as a guarantor of the value and its apology of Christianity in this context. Following the movement of thoughts in works from Religious consciousness and The Church Bond through The Presence of Myth to Main Currents of Marxism, the author shows how Kołakowski came to the position that faith is an inalienable element of the human condition; we cannot believe it at all, only the objects of our faith can be different. Analyzing Kołakowski's texts, taking into account their chronology, it can be seen that from the perspective of Marxism he tried to capture the essence of religion, while studying religion allowed him to see the features of religious thinking in Marxism. As a consequence, he noticed that faith, next to reason, is an indelible way of our knowledge, and the myth can be removed only by replacing it with another myth. The climax of this thinking seems to be Horror Metaphysicus-according to his own declaration-the opus magnum of Kołakowski. The author argues that the entire apology of Christianity, which dominates in the late philosophical activity of Kołakowski, should be understood in this context. The paper also shows why we should defend Christianity-even if, according to the author of The Presence of Myth, is one of the myths-as the best combination the individual and social dimension of our existence.

Vox Patrum

The article presents the meaning of the term persona in the Latin literature. The author shows that Boetius’ understanding of this term as individuum or ra­tionalis naturae individua substantia is not sufficient. The author proposes to ex­plore Tertullian’s teaching about the human person. This ancient theologian used the term persona in a Christian sense. Thus he contributed to the development of the Christian vocabulary. We notice that in the Patristic sources there are keys for the theological reflection about the human person in a soteriological aspect; we can better understand the true nature of the human being (or person) in the light of the work of salvation accomplished by Jesus Christ.

Stylistyka, 2009

Niniejszy opis cech językowo-stylistycznych pism kardynała Stefana Wyszyń skiego (głównie jego listów pasterskich) koncentruje się na rolach komunikacyj nych, które przyjmował nadawca. Analizując pragmatyczne, gramatyczne i se mantyczne właściwości tekstu, można z całej ich kombinacjiz jednej stronyustalić rodzaj przybieranych ról, a z drugiej -nimi właśnie tłumaczyć obecność środków determinujących kształt tekstu, jako tych środków, którebardziej lub mniej świadomiewybrał sam twórca. W odróżnieniu od faktycznych ról, które pełnił Stefan Wyszyński, a które stanowią przedmiot opisu biografów i history ków, językoznawcze rozumienie ról komunikacyjnych traktuje je jako językowo-tekstowe konstrukty, przez które autor wyrażał w swoich listach własną obec ność i podmiotowość, oznaczała także realizował swe funkcje religijne oraz społeczno-polityczne (por. Skowronek 2006: 182). Ponieważ jednak osoba mówiąca należy do determinantów zewnętrznych wobec tekstu, nie da się uniknąć prób poszukiwania wyjaśnień, hipotez i potwierdzeń w sferze pozatekstowej, a głównie w tym, co o postaci Prymasa wiemy z innych źródeł, zwłaszcza historycz nych. Specyfikę ról komunikacyjnych Wyszyńskiego jako homo louąens wyznacza kilka czynników: 1. W sferze pozajęzykowej role te miały charakter instytucjonalny -wynikały z piastowania urzędu biskupa oraz prymasa. Obie role zdefiniowane są na gruncie religii katolickiej oraz wewnętrznych zasad funkcjonowania Kościoła. The paper describes the language and stylistic features of Stefan Wyszyński 's pastorał letters, resulting from the communicative roles which were taken by the Primate of Poland. These were the roles of bishop, father, shepherd or prophet, which on the one hand expressed the superior position of the speaker and on the other hand his caring attitude towards his addressees. The roles determined an emotional character of persuasive strategies as well as the use of the means of high style.

2021

W swojej najwybitniejszej powieści, Lalce, Bolesław Prus poruszył wiele aspektów tzw. kwestii żydow-skiej. Pisarz ukazał kilka faz w rozwoju stosunków polsko-żydowskich. Pierwsza to faza braterskiej równości sprzed powstania styczniowego. Następnie zdarzył się okres asymilacji Żydów. Na końcu Prus przedstawił narastającą wrogość wobec Żydów. Ogólnie rzecz ujmując, pisarz krytykował antysemityzm zarówno w Lalce, jak i w swojej twórczości publicystycznej. Z drugiej jednak strony przyznać trzeba, że Prus często postrzegał Żydów w sposób stereotypowy. Lalka ukazuje ekonomiczny triumf Zydów nad niepraktycznymi i nieudolnymi Polakami. Ukazane w powieści nastroje antysemickie zwiastowały warszawski pogrom Żydów z końca 1881 roku.

Studia Oecumenica, 2017

The aim of the article is to present Christianity and non-Christian religions in the thought of Karl Barth. The ideas of the Swiss theologian about religions are characterized by a deep evolution, which allows to single out three basic phases of shaping his thought. In the first phase, present in the first edition of The Letter to the Romans (Der Römerbrief, Zürich 1919), the author allows a view that pagans who are aided by the light of reason may get to cognition of God. Religions in such a view present themselves as meaningful testimony to human rising towards God. This vision is given up in the next phase, in the second edition of The Letter to the Romans (Der Römerbrief, Zürich 1922), and in The Church Dogmatics (Die Kirchliche Dogmatik, 1932-1966). Religions are viewed here as the "unbelief" (Unglaube), an expression of human hubris and an attempt of self-justification. In the third phase of his theological activity Barth revised and slightly moderated his views by stressing universality of the Word of God and the whole work of Creation as possible means of conveying God's truth. In the modern theology of religion the position of Barth is described as Christocentric exclusivism and considered to be overcome. In the last part of the article a critical evaluation of Barth's concept has been performed, showing its strong and weak points.