Osmanlı Döneminde Haymana'ya Muhacir İskânına Genel Bir Bakış

FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2017

Müslümanların iki kutsal kentini (Haremeyn) içine alan Hicaz bölgesi 1517 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ancak Osmanlı sultanları bu tarihten önce de Haremeyn'e yakın ilgi göstermişlerdir. Erken dönemde başlayan bu ilgileri, her yıl Haremeyn ahalisine yardımlar göndermek tarzında gelişmiştir. Sultan I. Selim'den sonra ise durum değişecek ve Osmanlı Sultanları Hicaz bölgesinin bütün sorumluluğunu üstleneceklerdir. Hac ibadetinin sağlıklı yerine getirilmesi için, yol güzergâhlarının bakım ve onarımı, güvenliğin sağlanması Sultanların temel vazifeleri arasına girecektir. Ancak Osmanlı Sultanları bölgenin imar ve gelişmesi için de özel olarak ilgilenmişlerdir. Başka bir ifade ile bölgeyi imar ederek, yatırım yaparak kendi güç ve iktidarları ile hilafet prestijlerini sürekli kılmışlardır. Bu makalede Osmanlı Devleti'nin erken dönemde (16. yüzyıl) Haremeyn'de hayata geçirdiği imar faaliyetleri ve bu konuda Sultanların gösterdikleri hassasiyetler ele alınmaktadır.

SAKARYA ZAFERİ VE HAYMANA V, 2023

Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2015

Geniş bölgeleri birbirine bağlayan ana yolların kesiştiği bir notada bulunan Diyarbakır, bu stratejik konumundan dolayı her dönemde önemli bir merkez niteliği taşımıştır. Osmanlı döneminde adını taşıdığı beylerbeyliğinin merkezi olarak bölgedeki önemli stratejik noktalardan biri olan Diyarbakır'daki Osmanlı eserleri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi içinde Osmanlı kimliğini en güçlü yansıtan örnekler arasındadır. Üslubu, farklı malzemesi ve yapıya gösterilen özen sayesinde Diyarbakır mimarisi Anadolu'daki en çekici ve farklı mimari tarzlardan birini oluşturmaktadır. Osmanlı döneminde büyük bir eyaletin merkezi olan şehir zengin kültürel mirası ve doğal güzellikleri ile bir açık hava müzesi görünümünü yoğunlukla Osmanlı döneminde edinmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı döneminde Diyarbakır'ı ziyaret etmiş ve izlenimlerini eserleri yoluyla aktarmış olan seyyahların Diyarbakır hanları ile ilgili izlenimlerinden oluşan bilgiler eşliğinde Diyarbakır Osmanlı dönemi hanlarının genel hatlarıyla bir incelemesi sunulacaktır. Osmanlı dönemine ait bilgi ve belgelerin yeterince olmamasından dolayı, kenti çeşitli dönemlerde ziyaret eden seyyahların kent dokusu, mimari yapılar ve mimari doku üzerine verdiği subjektif bilgiler dikkatli okunduğunda bazı eksiklikleri giderecek niteliktedir.

Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010

Bu makalede; Ermeni azınlıklarının yanı sıra Amerika, İngiltere ve Almanya gibi yabancı devletlerin maddi ve manevi desteğiyle Diyarbekir vilayetinde açılan yetimhaneler; bu yetimhanelerin özellikle Ermeni çocuklarına yönelik misyonerlik faaliyetleri ve Diyarbakır Valisi Mehmed Halid Bey'in bu çalışmaları engelleme çabaları arşiv belgeleri ışığında açıklandı.

Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 2020

Öz Osmanlı toplumunun kamusal ve özel alan kavramlarını nasıl anlamlandırdığını tespit etmenin en doğru yolu hiç şüphesiz toplumu oluşturan bireylerin bu kavramları nasıl tanımladıklarını açıklamakla mümkün olacaktır. Bu tanımlara ulaşmak için ise şer'iye sicili olarak bilinen, kadılar tarafından tutulan ve mahkeme tutanakları olarak ifade edilen kayıtların satır aralarına bakmak gerekir. Mahkeme tutanakları bireyin gündelik yaşamının ipuçlarını yansıtması ve toplumun sesinin en çok duyulduğu metinleri içinde barındırması bakımından mahrem ve kamusal alan kavramlarının açıklanmasında oldukça kullanışlı kaynaklar olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda bu çalışmada mahkeme tutanaklarından alınan örnek bir olay üzerinden iki kişi arasında yaşanan mahrem bir olayın kamusal alana taşınması süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu değerlendirmeyi sağlıklı ve işlevsel kılmak amacıyla Osmanlı taşrasında hukukun işleyiş biçimi ve mahalle denetimi gibi birtakım faktörler de göz önünde bulundurulmuştur. Abstract The best way to determine how Ottoman society uses the concepts of public and private sphere would undoubtedly be possible by explaining how the individuals constituting the society define these concepts. In order to reach these definitions, it is necessary to read between the lines of the records, which are known as sheriyya registry, kept by the kadis (Muslim judges) and expressed as court records. Court proceedings, in which the voice of the society is heard and the clues on the daily lives of individuals are reflected, can be considered as very useful sources for explaining the concepts of private and public space. In this context, this study aimed to evaluate the process of transferring a private event between two people to the public space through a case study taken from court records. Furthermore, in order to make this assessment healthy and functional, a number of factors such as the functioning of the law and neighborhood supervision in the Ottoman provinces were taken into consideration.

Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 2020

Öz Osmanlı toplumunun kamusal ve özel alan kavramlarını nasıl anlamlandırdığını tespit etmenin en doğru yolu hiç şüphesiz toplumu oluşturan bireylerin bu kavramları nasıl tanımladıklarını açıklamakla mümkün olacaktır. Bu tanımlara ulaşmak için ise şer'iye sicili olarak bilinen, kadılar tarafından tutulan ve mahkeme tutanakları olarak ifade edilen kayıtların satır aralarına bakmak gerekir. Mahkeme tutanakları bireyin gündelik yaşamının ipuçlarını yansıtması ve toplumun sesinin en çok duyulduğu metinleri içinde barındırması bakımından mahrem ve kamusal alan kavramlarının açıklanmasında oldukça kullanışlı kaynaklar olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda bu çalışmada mahkeme tutanaklarından alınan örnek bir olay üzerinden iki kişi arasında yaşanan mahrem bir olayın kamusal alana taşınması süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu değerlendirmeyi sağlıklı ve işlevsel kılmak amacıyla Osmanlı taşrasında hukukun işleyiş biçimi ve mahalle denetimi gibi birtakım faktörler de göz önünde bulundurulmuştur. Abstract The best way to determine how Ottoman society uses the concepts of public and private sphere would undoubtedly be possible by explaining how the individuals constituting the society define these concepts. In order to reach these definitions, it is necessary to read between the lines of the records, which are known as sheriyya registry, kept by the kadis (Muslim judges) and expressed as court records. Court proceedings, in which the voice of the society is heard and the clues on the daily lives of individuals are reflected, can be considered as very useful sources for explaining the concepts of private and public space. In this context, this study aimed to evaluate the process of transferring a private event between two people to the public space through a case study taken from court records. Furthermore, in order to make this assessment healthy and functional, a number of factors such as the functioning of the law and neighborhood supervision in the Ottoman provinces were taken into consideration.