Vergi̇ Yargilamasinda Re'Sen Araştirma İlkesi̇

2020

Hukukun ustunlugu ve keyfiligin onune gecilmesi adina vergilerin kanuniligi ilkesi oldukca onem arz etmektedir. Vergileme surecinin optimalitesi ancak idarenin takdir yetkisinin sinirlandirilmasiyla saglanabilir. Aksi takdirde iktidarlar, mutlak guclerini vergileme surecine de sirayet ettirebileceklerdir. Anayasa’nin 73/4. maddesinde; vergilemeye iliskin belirli unsurlarda, kanunlarda belirlenen sinirlar icinde degisiklik yapma yetkisi Cumhurbaskani’na verilmistir. Ancak, bu yetkinin sinirlarinin cizildigi gorulmektedir. Vergilerin kanuniligi ilkesinin sinirlarinin asilmasi, demokratik hukuk devleti ilkesiyle bagdasmamaktadir. Calismanin amaci, guncel yargi kararlari isiginda vergilerin kanuniligi ilkesini irdelemektir. Konunun diger vergilendirme ilkelerine etkisinin de ele alindigi calismada, celiskili yargi kararlarina da yer verilmistir. Ayrica ilkenin icerigi, vergilendirme surecini de olusturdugundan konumuz kapsaminda degerlendirme yapilmistir. Bu baglamda calismada, vergi id...

Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2017

Bu çalışmanın amacı, paranın yaratılma süreci ile vergi hasılatı arasındaki nedensellik ilişkisini Kartalist Yaklaşım bağlamında Türkiye örnekleminde değerlendirmektir. Bu bağlamda 1975 ile 2014 yılları arasındaki döneme ait yıllık vergi hasılatı ve para arzı (M2) verileri derlenmiştir. Analiz sürecinde ise Johansen Eşbütünleşme ve Granger Nedensellik Testleri kullanılmıştır. Uygulanan testlere göre para arzı ile vergi hasılatı değişkenleri arasında uzun dönemde eşbütünleşik bir ilişki bulunmaktadır. Elde edilen sonuçlar, toplam (dolaylı ve dolaysız) vergi hasılatından para yaratılma sürecine istatistiksel olarak anlamlı bir nedensellik ilişkisinin varlığını da göstermektedir. Bu sonuçlar, Kartalist Yaklaşımın paranın vergiye dayalı yaratılması sürecine yönelik görüşlerini desteklemektedir.

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2016

Vergiler, ekonominin sağlıklı işleyebilmesi için en iyi kamu geliri olarak kabul edilir. Ancak Türkiye'de vergi gelirleri kamu ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Bu yüzden vergi gelirlerinin artırılması, devletin borç yükünün ve beraberindeki faiz yükünün azaltılması gerekmektedir. Türkiye'de önemli sorunlardan birisi, vergi yükü dağılımındaki dengesizliktir. Çünkü vergi yükü küçük bir kesimin üzerinde yoğunlaşmıştır. Temel olarak vergilerde indirimlerin, bu yolla vergi tabanının genişlemesine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Bu sayede vergi yükünün daha adaletli ve dengeli dağılımı sağlanabilecektir. Böylece vergi yükü küçük bir kesime yüksek bir oranla yüklemek yerine, bütün mükelleflere dağıtarak her birinden daha az oran ve miktarda, ama hepsinden vergi alınmasının daha adil olacağı düşünülmektedir. Bu çalışma; vergi indirimleri yoluyla, özellikle yüksek vergiler nedeniyle kayıt altına alınamamış kaynaklara ulaşmayı, vergi kaçıranları koruyan düzenlemelerin önüne nasıl geçileceği ve vergi hasılatının vergi tabanı genişletilerek artırılması ile ilgili yöntemleri araştırmaktır.

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2019

Toplum içinde bulunan bireylerin toplumsal nitelikli hususlara yaklaĢımı, bireysel hususlardan farklı dinamiklere sahiptir. Bu dinamikler, biraradalık halinin getirdiği kolektif bir bağlama sahip olup, eylem öncesi oluĢan süreç de söz konusu bağlam dâhilinde gerçekleĢmektedir. Maliye literatürü kapsamında bu durum en genel haliyle mali olayların siyasal boyutuna karĢılık gelmektedir. Bununla birlikte maliye literatürü vergilendirme temelinde sınırlandırılarak ele alındığında da söz konusu biraradalık halinin gerek vergilendirme yetkisine haiz olan gerekse vergi ödemekle yükümlü olan taraf açısından eyleme öncesi süreçleri Ģekillendirdiği söylenebilir. Eyleme öncesi süreçler "düĢünme" ve "karar verme (yargı)" Ģeklinde gerçekleĢirken, Immanuel Kant tarafından bu süreçlerin de birbirinden bağımsızlığı vurgusu yapılmıĢtır. Buna göre düĢünme ve karar verme iki ayrı yetiye sahip süreçler olarak ele alınmıĢtır. Nihayetinde düĢünme yetisinin sonuçları ile yargı yetisi arasında uyumsuzlukların olabilmektedir. Bu çalıĢmada Immanuel Kant tarafından vurgulanan düĢünce ve yargı yetisi ayrılığının vergilendirmeye bakıĢ üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalıĢılacaktır. Bu doğrultuda 2018 yılı itibariyle iki farklı ilde (EskiĢehir ve Kütahya) ikamet eden toplam 698 gelir vergisi mükellefine 5'li Likert ölçeği kullanılarak oluĢturulan bir anket uygulaması yapılmıĢtır. Elde edilen veriler dâhilinde SPSS 16 programında gerçekleĢtirilen Tek Yönlü Bağımsız Örneklem T testi ve oluĢturulan çapraz tablolar ile mükelleflerin vergiye iliĢkin düĢünme ve yargı yetileri arasında uyumsuzluk olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. The approach of the individuals in the society to the social issues has different dynamics from the individual issues. These dynamics have a collective context brought together by them, and the process before the action takes place within the context. Under the literature of public finance, this situation corresponds to the political dimension of the financial events. On the other hand, it can be said that when the fiscal literature is delimited on the basis of taxation, this unification process shapes the pre-action processes for both the taxpayer and the taxpayer. The pre-action processes were "thinking" and in "decision making (judgment)", while Immanuel Kant emphasized the independence of these processes. Accordingly, "thinking" and" decision making" are considered as processes with two distinct abilities. In the end, there may be discrepancies between the results of the "thinking ability" and the judicial power. In this study, the effect of thought and judiciary distinction highlighted by Immanuel Kant on taxation will be put forward. As a result, a questionnaire was applied to 698 income taxpayers residing in two different cities (EskiĢehir and Kütahya) by using 5-point Likert scale. According to the data obtained, it is concluded that there is a mismatch between taxation and judicial power of taxpayers with the One-Way Independent Sample T test and cross-tables conducted in SPSS 16 program.

Legal Mali Hukuk Dergisi, 2020

Vergi hukuku, hukuk sisteminin bir parçası olarak hukuksal akıl yürütmenin de parçasıdır. Hukuksal olaylar üzerinde akıl yürütebilmek için olayın nesnesi olan somut yasa maddesini ve öznesi olan olayı, yasa üstü metinleri, değerler ve ilkeler sistemini bir arada değerlendirmek gereklidir. Böyle bir değerlendirmeye Anayasa Mahkemesi "bütünlüklü bakış" adını vermektedir. Somut olayla hukuk kuralı arasında anlamsal bağ kurulduğu zaman yorum eyleminden bahsedilir. Bu noktada, yorumun tutarlı, makul ve uygulanabilir olabilmesi için; yorum ile ilgili özel kurallar, yasa kuralında yer alan kelimelerin sözlük anlamı, yasanın tarihi ve güncel amacı, vergi olayının ekonomik çözümlemesine dayalı yorum ve anayasa'nın esası, vergilendirmeye ilişkin ilkelerin anlamı ve yorumun bunlara uygun olarak nasıl konumlandırılacağı, anayasa altı metin olarak vergi hukuku yasalarının bu konumlama içindeki pozisyonunun bir arada değerlendirilmesi gereklidir. Bu makalede ağırlıklı incelenen husus, "vergilendirmeyle ilgili anayasal ilke ve kuralların bütünlüklü yaklaşım perspektifiyle yorumu nasıl denetlendiği" dir. Makale iki kısımdan oluşmaktadır: Birinci kısımda doğru ve makul bir yorumun ana çerçevesi sunulmaktadır. İkinci kısımda, bir somut olay üzerinden, idare, yetkili derece mahkemeleri ve hatta Anayasa Mahkemesi tarafından doğru kabul edilen bir yorumun, mülkiyet hakkı, yasallık, belirlilik, öngörülebilirlik ilkeleri açısından geçersiz kılınabileceği koşullar incelenmektedir.

Makale

Mahremiyet kavramı yalnızca özel hayata ilişkin değil, vergilendirme söz konusu olduğunda kişinin iktisadi, ticari ya da vergilendirmeye konu yapılabilecek her türlü unsuruna ilişkin bir kavramdır. Vergi hukukunda da idarenin üst hiyerarşide olması sebebi ile mükellefi idareye karşı koruma amacına yönelik bir düzenleme olarak yerini almıştır. Beyana dayanan vergi sistemlerinde vergilendirmeye ilişkin her türlü bilginin mükellef ve/veya sorumlu tarafından verildiği bir ortamda, elde edilen bilginin idare tarafından korunması ve yeni düzenlemeler ile mevcudun iyileştirilmesi mükellefin güveninin tesis edilmesinde ve gelecekte etkin bir vergilemenin yapılmasında önemli bir aşamadır. Bu çalışmada söz konusu ilkenin nasıl daha etkin uygulanması gerektiğine dair öneriler belirlenmeye çalışılmıştır.

Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2014

Bu çalışmanın amacı Türkiye'de "Yaygın ve Yoğun Vergi Denetimi" olgusunu tarihsel süreç içinde; hukukî yapısı, vergi idaresinin uygulamaları ve yargı kararları ışığında incelemektir. Vergi denetimi, literatürde; yoklama, yaygın ve yoğun vergi denetimi, vergi incelemesi ve arama sonucu yapılan vergi incelemesi kavramlarının tamamını kapsayan bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Vergi Usul Kanunu'nda "Vergi Denetimi" veya "Vergi İdaresinin Mükellefi Denetleme Yolları" başlıklı bir düzenleme yoktur. Kanunda bu kapsam, "Yoklama", "İnceleme", "Arama" ve "Bilgi Toplama" olmak üzere dört alt bölüm başlığında toplanmıştır. Ancak "Yaygın ve Yoğun Vergi Denetimi", kavram olarak tanımlanmamıştır. Bu denetim, yoklama başlığı altında, yoklamaya yetkili olanlara verilen ilave yetkiler şeklinde düzenlenmiştir. İlk olarak 1985 yılında yapılan bu düzenleme ile vergi idaresi mükellefleri başta belge düzenine uyma ödevi konusunda olmak üzere; defter kayıtları, levha asma zorunluluğu, yazar kasa kullanma gibi konularda anlık olarak denetlemektedir. Çalışma, bu denetimlerle ilgili uygulamada yaşanan sorunları vergi idaresinin uygulamaları ve yargı organı kararları ışığında değerlendirmekte ve çözüm önerileri sunmaktadır.

DergiPark (Istanbul University), 2022

Sosyal devlet anlayışı ve bireylerin bir arada yaşamaya başlamaları, devletlerin üstlendikleri görev ve yükümlülükleri artırmıştır. Artan bu görev ve yükümlülükler, devletlerin sürekliliği olan finansman kaynaklarına sahip olmalarını gerektirmektedir. Devletler farklı finansman kaynaklarına sahip olmakla birlikte, kamu harcamalarının finansmanı açısından en önemli kaynaklarını vergi gelirlerinin oluşturduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, temel kaynak durumunda olan vergi gelirlerinin sağlıklı bir şekilde toplanabilmesi büyük bir öneme sahiptir. Vergi gelirlerinin sağlıklı bir şekilde toplanabilmesi için ise vergi denetimi müessesesine ihtiyaç duyulmaktadır. Vergi idaresi tarafından çeşitli vergi denetim yöntemleri kullanılarak, denetim faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Söz konusu yöntemler arasında ise vergi incelemeleri oldukça önemli bir yere sahiptir. Vergi incelemesini, süreç olarak bir bütün halinde değerlendirdiğimizde, farklı aşamaları olan çok yönlü bir kavram olarak ele alabiliriz. Vergi inceleme süreci, ilk olarak incelenecek mükelleflerin tespiti ile başlar. İhbar ve şikayetler, yargı makamlarından gelen talepler gibi çeşitli nedenler göz önünde bulundurularak, incelenecek mükellef seçimi gerçekleştirilir. Çalışmada, Türk vergi hukukunda yer alan denetim yöntemleri arasında büyük bir öneme sahip olan vergi inceleme sürecinde, incelemeye tabi olacak mükelleflerin hangi kriterlere göre ve ne şekilde belirleneceği değerlendirilecektir. Bu anlamda, ülkemizde incelenecek mükelleflerin belirlenmesinde kullanılan yöntemlerin yeterli düzeyde olduğunu söylemek mümkündür.

Uluslararası sosyal bilimlerde yenilikçi yaklaşımlar dergisi, 2022

Vergi uyumunu etkileyen faktörler literatürde sıkça tartışılan bir konudur. Mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sağlayabilmek için önem arz eden faktörlerden birisi de ödüllerdir. Vergiye uyumlu olan mükelleflerin somut ve/veya soyut olarak ödüllendirilmesi, vergiye gönüllü uyumunun artırılmasında rol oynadığı gibi vergi gelirlerinin artırılmasında da önemli bir yere sahiptir. Gönüllü vergi uyumunun merkezinde mükellef ve mükellef davranışları yer almaktadır. Bu nedenle mükelleflerle yapılan ampirik çalışmalar vergi uyumunun ödüllendirilmesi konusunda daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak açısından önem arz etmektedir. Bu bağlamda çalışmada, Çanakkale ili Biga ilçesi özelinde gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin vergiye uyumunun ödüllendirilmesi ile ilgili görüşlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada anket yöntemi kullanılarak 193 mükellefin vergi uyumunun ödüllendirilmesi ile ilgili görüşlerine ulaşılmıştır. Çalışmanın sonuçları, vergi uyumunun ödüllendirilmesinin vergi uyumunun artırılması açısından etkili olabileceği yönündedir.

DergiPark (Istanbul University), 2012

Belli bir egemenlik sahasındaki krallar ve beyler, kendi mülklerinin gelirleriyle geçinmek durumundadır. Vergi talebi ancak olağanüstü ya da "özel" durumlarda söz konusu olur. "Her feodal bey, kızı evlendiğinde, oğlu şövalye yapıldığında ve 93 Aliefendioğlu, Vergilendirmede Adalet, s. 243.