Eski Ahlat Şehri Tarih Öncesinden Tarihi Çağlara Bir Bakış

Journal of Turkish Studies, 2015

Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 2021

Öz-Günümüzde Bitlis ilinin mütevazı bir ilçesi olan Ahlat, geçmişi antik zamanlara dayanan ve orta çağda büyük bir merkeze dönüşen önemli bir kenttir. Ahlat'ı orta çağda ticaret, kültür ve medeniyet merkezi haline getiren Ahlatşahların sona ermesinden sonra şehir Eyyûbîlerin hâkimiyetine geçti. Şehirde yarım asra yakın hâkimiyet kuran Eyyûbîlerin doğu kolu, Meyyafârîkîn'deki merkezlerini Ahlat'a taşımaları buraya verdikleri önemin bir göstergesidir. Bu çalışmada birçok Müslüman hanedana ev sahipliği yapan Ahlat şehrinin ticari hayatında kullanılan Eyyûbî sikkeleri ele alınacaktır. Eyyûbî meliklerinin burada kestirdikleri sikkelerde "Ebu'l-Feth" ve "Ermen Şah" lakaplarını kullanması dikkat çekicidir. Orta çağ İslâm dönemi sikkeleri ticari hayatın ve ekonomik yapının yanında hükümdarlık sembollerini göstermesi bakımından tarihi kayıtlardır. Bu minvalde Eyyûbî sikkelerinde kullanılan motif ve figürler devrin kültür, sanat ve el işçiliği gibi farklı yönlerinin anlaşılması açısından da önemlidir. Çalışmada Eyyûbîlerin doğu kolunun Ahlat'a hâkim olduktan sonra burada kestirdikleri sikkelerde kullanmış oldukları hâkimiyet sembolleri ve motifleri ele alınacaktır. Melik el-Evhad dönemine ait iki adet sikkenin tanıtımı yapılacaktır. Melik el-Eşref'in Ahlat'ta bulunduğu sırada iki adet sikke ve yerine tayin ettiği kardeşi Şerafeddin Gazi'nin de onun adına kestirdiği dört adet sikkenin tanıtım ve analizi yapılacaktır.

Ahiler, Anadolu'da XIII. yüzyıldan, XV. yüzyılın sonlarına kadar Türk zanaat ve ticaret hayatına yön vermenin yanında, askerî, bürokrasi ve eğitim alanlarında da istihdam edilmişlerdir. Özellikle kurdukları zâviye, mescid, medrese gibi dinî, hayrî ve sosyal tesisler ile toplumun ekseriyetini etkileri altına alabilmişlerdir. Ahilerin Anadolu Selçuklular döneminden itibaren faaliyet gösterdikleri en önemli bölgeler Kırşehir, Sivas, Tokat, Kayseri, Konya, Aksaray, Niğde, Beyşehir, Akşehir, Ereğli ve Larende gibi merkezlerdir. Bu bölgelerin büyük bir kısmı aynı zamanda Karaman Beyliği topraklarını da oluşturmaktadır. İşte buradan hareketle, Karaman Beyliği'nden Osmanlı egemenliğine geçen toprakların yer aldığı mufassal, timar, vakıf ve mülk defterlerinde ismi geçen ahiler ve ahiler adına kurulmuş vakıf ve mülkler çalışmamızın konusunu teşkil etmektedir. ABSTRACT Ahis were employed in education, bureaucracy, military fields in addition to pioneering Turk's craft and trade life in Anatolia from XIII th century to the end of XV th century. They affected the most of the society with the social, religion, foundation facilities they established like zâviye, mosque and medrese. The most important regions they were active from the period of Anatolia Seljuks are the centres like Kırşehir, Sivas, Tokat, Kayseri, Konya, Aksaray, Niğde, Beyşehir, Akşehir, Ereğli and Larende. Most of these places also formed the land of Qaraman Beyligi. Thus, the ahis and foundations and properties built on behalf of ahis recorded in foundation, property, timar and mufassal registers obtained with the sovereignty of Ottoman from Qaraman Beyligi

MASROP, 2020

In this study, by considering the general typologies and geographical locations of the castle settlements located within the boundaries of Yozgat and that are understood to have been used from the Iron Age to the Middle Ages, the purpose and methods of security provision are examined. In this context, the aim is to introduce the defensive structures and fortresses that were identified as a result of archaeological research in Yozgat, located in the Kızılırmak basin in the center of Central Anatolia, and within the borders of the regions of Cappadocia and Galatia in antiquity. Many of the Iron Age settlements, detected as a result of research projects, are located on Bronze Age mounds or around the Iron Age fortresses established for defense and security purposes. In some of these mounds and fortresses, stratigraphic layers of the Hellenistic, Roman and Byzantine periods have also been identified. The most remarkable elements of the settlement pattern dated to the Late Iron Age and later n Yozgat province and its surroundings are the fortresses built at strategic locations. The most typical features of these castles are that they were built on rocks high enough to control deep valleys. In addition, with a few exceptions, they are characteristically suitable for natural defense consisting of steep rockfaces. Within the scope of the evaluation, defensive structures which functioned directly as fortresses in terms of their locations and topography are discussed. In addition, structures built for defensive purposes within the settlements at strategic locations are also evaluated.

2011

Rifat ERGENÇ Armağanı, Studies Presented to Rifat ERGENÇ, 2019

Şu ana kadar ortaya çıkarılan mimari kalırıtılar Hadrianoupolis antik kentinin MS 4-6. yüzyıllar arasında yoğun bir popülasyona sahip olduğunu da ortaya koymuştur. Iustinianus döneminde önemli bir piskoposluk merkezi? olduğu ifade edilen antik kentte, arkeojeofızik taramaları sonucunda ortaya çıkarılan Hristiyanlık yapıları ve kiliselerle birlikte kazısı tamamlanmış iki adet büyük boyutlu kilisenin varlığı, yukarıda da ifade ettiğimiz üzere kentin bu özelliğine destek verir niteliktedir. Bu duruma paralel olarak Hristiyanlık dünyasında oldukça önemli bir yere sahip olan ve sütün azizlerinin en önemlilerinden biri olan Stylites Alypius'un Hadrianoupolis'te doğmuş olması, buranın piskoposluk merkezi olmasında önemli bir etken olmalıdır. Doğum ve ölüm tarihi tam olarak bilinmeyen Alypius, günümüzde Eskipazar olarak adlandırılan Hadrianoupolis kentinde doğmuş olup; Heraklius zamanında, yani 7.yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır", Münzevi keşiş geleneğine göre yaşamış olan ve anma günü 26 Kasım olan Alypius, aziz kabul edilir ve yeni doğan çocukların banisidir

İlkçağlardan Modern Döneme Tarihten izler 2, ed. O. Köse -M.D. karacoşkun, Ankara 2018, 2018

İlkçağlardan Modern Döneme Tarihten izler 2

2020

Mezar taslari, yansittiklari kulturel ogelerin daha iyi anlasilmasi ile her gecen gun kendilerine verilen degerin arttigi kulturel varliklardir. Cografi bir bolgede bir kulturun varligina kanit olusturan, donemin sanat anlayisi ve etnografisi, kulturlerin olume karsi tutumlari ve olum sonrasina yonelik inanislari gibi oldukca onemli bilgileri uzun sureler boyunca koruyan kalitlardir. Kubbet-ul Islâm unvanini tasiyan Ahlat icerisinde de buyuk alanlara yayilan alti adet nitelikli mezarlik yer alir. Bu mezarliklarda bulunan Ahlat Mezar Taslari, Anadolu’daki Turk varliginin erken donem kanitlarini barindirmaktadir. Calismada, Turkiye UNESCO Gecici Listesi’ne 2000 yilinda kayit ettirilen “ Urartu ve Osmanli Eski Yerlesimi Ahlat Mezar Taslari ” kulturel mirasi, diger taraf devlet UNESCO gecici listelerinde ve Dunya Miras Listesi’nde bulunan benzer ornekle karsilastirilmistir. Kulturel miraslar arasindan yalnizca, ustun evrensel deger kosullarini nitelikli mezar taslari mezarliklarinin ka...

Şehir ve Yönetim- Modernite ve Gelecek Cilt 2, 2023