Kur’an’da Fıtrî Yapının Sınırlarını Belirleyen İlkeler

KADER, 2022

Tenkit, hayatın tüm aşamalarında ve boyutlarında var olan bir olgudur. İnsanları bâtıldan hakka, dalâletten hidâyete yönlendirmek için gönderilmiş olan Kur’ân’ın bu maksadını gerçekleştirirken kullandığı anlatım üslûplarından biri olan tenkit üslûbu genel bir bakışla değerlendirildiğinde, bu üslûbun insanlara eksikliklerini giderme ve hatalarından arınma hususunda sürekli bir çaba göstermelerini sağlamayı amaçladığı görülmektedir. Tenkit üslûbu Kur’ân’da nasıl yer almaktadır? Muhatapları için nasıl bir önem arz etmektedir? Kur’ân’ın kullanmış olduğu tenkit üslûbundan bu üslûbun kullanımına dair birtakım ilkeler çıkarmak mümkün müdür? Bu ve benzeri soruların cevaplarının aranması, mevzubahis üslûbun metodunun tespitini ve bu üslûbun muhatap üzerinde oluşturmayı hedeflediği etkinin keyfiyetinin kavranmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda Kur’ân’ın muhataplarına yönelttiği eleştirilerin bazı ilkeler çerçevesinde gerçekleştiği söylenebilir. Kur’ân, muhatabını bazen yumuşak sözlerle ikaz ederek, bazen hikmet ve güzel öğütle uyararak, bazen de soru-cevapla düşündürerek tenkit etmektedir. Bu açıdan bakıldığında Kur’ân’da yer alan tenkitlerin Kur’ân’ın insanları hidayete ulaştırma hedefini gerçekleştirmenin yanında tenkit üslûbuna dair insanlara bir metot sunduğu da görülmektedir. Kur’ân’ın tenkit üslûbunun ilkelerini ve özelliklerini tespit etmek, onun mesajının daha iyi anlaşılmasına ve aktarılmasına yardımcı olacaktır. Bu yönü itibariyle Kur’ân’ın tenkit üslûbunu bilmenin hem bireye hem de tefsir literatürüne önemli katkılar sağlayacağı aşikârdır. Kur’ân, insanlara bir hayat nizamı sunarken aynı zamanda insanın bunu pratik hayatına uygulamasını da emreder. Kur’ân’da insan için konulan ilkeler, sınırlar, hedefler ve ona gösterilen örnekler, pratik hayata aktarılmak için birer referans noktasıdır. Bunların göz ardı edilmesi, uygulanmaması yahut maksadından saptırılması durumunda ise Kur’ân insanları belli bir üslûpla tenkit eder. Bu bağlamda Kur’ân’da tenkit içeren pek çok âyet insanları Kur’ân’ın çizdiği hayat nizamına yönlendirme işlevi görmesinin yanı sıra tenkit üslûbunun nasıl olması gerektiğine dair evrensel bir takım ilkeler de sunmaktadır. Zira insanların sosyal hayatlarında birbirlerini tenkit ederken Kur’ân’ın tenkit üslûbunu model alması, tenkitin olumlu sonuçlar vermesine yardımcı olacaktır. Bu çalışmanın odak noktası Kur’ân’ın tenkit üslûbunun özellikleri ve ilkeleridir. Bu odak nokta çerçevesinde öncelikle kavramsal olarak üslûp ve tenkit kavramları tahlil edilecek, tenkit üslûbunun Kur’ân’daki yeri ve önemi üzerinde durulacak ve bu üslûbun genel özellikleri ve ilkeleri tespit edilmeye çalışılarak söz konusu ilkeler hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır.

2018

Insan hayati boyunca baskalariyla birlikte yasamaya ihtiyac duyar. Hayatin yalniz basina devam ettirilmesi cok zordur. Baskalariyla birlikte yasamak ise insana bir takim sorumluluklar yukler. Bu sorumluluklari fark etmek verimli bir hayatin temel esasidir. Aslinda bizim dinimizin de icinde bulundugu tum semavi dinler insanlara bu mesuliyetlerini hatirlatmak icin vardir. Kur’an ve onun en yetkili agizdan aciklayicisi olan Hz. Peygamber’in sunneti bu sorumluluklari ogreten ilkelerle doludur.Makalemizde bu ilkeleri Kur’an ayetleri isiginda ve Hz. Peygamber’in tavsiyeleri dogrultusunda ortaya koymaya calisacagiz. Dunyanin kucuk bir koy haline geldigi, dunya insanliginin tum cografyalara dagildigi ve nufuslarin her inanc sisteminden insanlari barindirdigi gunumuzun sartlarini da goz onune alarak diger din mensuplariyla iliskilerimizin bicimini tespit etme cabasi icerisinde olacagiz. Mensup oldugumuz dinin adinin Islam/baris olmasi bize, tum insanlarla baris temelli bir munasebet tesis ...

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2021

Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two referees and confirmed to include no plagiarism.

2020

Islam hukuk kaynaklarinda etraflica incelenmis olan “ric‘i talâk”, esler arasindaki nikâh bagini sonlandirmadigi icin erkege esine iddet suresi icerisinde donus yapma imkâni vermektedir. Kocanin “ric‘at” kavramiyla ifade edilen “donus yetkisi”, yeni bir nikâha gerek kalmadan evliligin devam etmesini mumkun kilmaktadir. Ric‘i talâk ile iddet bekleyen ese/ric‘iyyeye donus yetkisinin hukuki dayanagini olusturan Bakara suresinin 228, 229 ve 231 ile Talâk suresinin 2. âyetlerinde birinci ve ikinci talâkta donusun gerceklesme bicimine dair hukuki bazi duzenlemeler yer almaktadir. Bu cercevede, kocanin kanundan dogan ric‘at yetkisinin hukuki sonuc dogurabilmesi, en basta donusun iddet gunleri henuz sona ermeden yapilmasi sartina baglanmistir. Ayrica donusun hangi ilkeler cercevesinde yapilacagi ve evlilik birliginin yeniden nasil tesis edilecegi konusunda âyetlerde “marufa uygunluk”, “eslerin arasini bulma”, “kadina zarar vermeme” ve “ric‘atin yapildigina dair adalet sahibi iki sâhit bulun...

International Mosque Symposium (In Terms of Socio - Cultural and Architectual) 08-09 October 2018, 2018

THE TRANSFORMATION OF CONCEPTIONS RELATED TO TEMPLES IN THE QURAN IN THE CONTEXT OF “WORSHIP PLACE” PERCEPTION IN THE FIRST ERA OF ISLAM In the Quran, varies conceptions have been used as worship places. Definitions like Bait, Masjid, Masjidul Haram, Masjidul Aqsa and Bait Atik have been used in a specific level. Although the place of worship has a common meaning in all of them, the place where the concept is used is emphasized with a new meaning. At the same time, the conceptions which have been used in verses differ through Mecca and Madinah period. According to this, it can be said that the temple understanding has transformed from Kaaba to “Three Masjid” perception. Therefore, any kind of “Worship Place Concept” creates a temple conception at the mind of the interlocutor. In this study, thinking evolution which has been started from Beit and completed at Three Masjid has been investigated.

Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2022

Yeryüzünün İlk Mabedinin Kâbe Olduğu Düşüncesini Kur’an’dan Temellendirebilme İmkânı

Öz Bu çalıĢmada Kâbe"nin yeryüzünün ilk mabedi olduğu düĢüncesini Kur"an"dan temellendirebilme imkânı araĢtırılmıĢtır. Kâbe"nin kutsiyeti hakkında olmasa da ne zaman ve kim tarafından yapıldığı hususunda Müslümanlar arasında bir ihtilafın olduğu görülmektedir. Bu konuda âlimlerin bir kısmı hatta büyük çoğunluğu Kâbe"nin yeryüzünün ilk mabedi olduğu düĢüncesini savunurken, bir kısmı da Kâbe"nin Hz. Ġbrahim zamanında, Hz. Ġbrahim tarafından yapıldığını savunmaktadır. "Kâbe"nin yeryüzünde yapılmıĢ ilk mabet" olduğu fikrinin Kur"an"a dayandığını savunan bir Müslümanın Kâbe"den önce yapılmıĢ herhangi bir mabedin olabileceği fikrini tasvip etmesi mümkün değildir. Dolayısıyla çalıĢma neticesinde ulaĢılacak sonuca binaen böyle bir düĢünceyi dillendirmenin tefsir ilmi açısından mahzurlu olup olmayacağı cevap bulmuĢ olacaktır. Kâbe"nin ne zaman yapıldığı meselesinde daha çok Bakara Suresi 2/127, Âl-i Ġmrân Suresi 96, Ġbrâhîm Suresi 14/37, Hac Suresi 22/26, 29 ve 33. ayetler referans alınmaktadır. Ancak tartıĢma daha çok Âl-i Ġmrân Suresi"nin 96. ayeti üzerinden sürdürülmektedir. Bununla birlikte literal okuma yapıldığında ayetin zahirinin daha çok mutlak anlamda zamansal bir öncelliğe iĢaret ettiği görüldüğünden çalıĢmada önce ayrıntılı bir Ģekilde bu ayet daha sonra da diğer ayetler incelenmiĢtir. Kâbe"nin ne zaman yapıldığıyla ilgili nakledilen rivayetler inceleyeceğimiz ayetin anlaĢılmasında hayati öneme sahip olmaları nedeniyle öncelikle bu rivayetler tahlil edilmeye çalıĢılmıĢtır. Yapılan dokümantasyon çalıĢmasıyla da ilgili ayetin tefsir külliyatında nasıl anlaĢıldığı aktarılmaya ve olabildiğince analiz edilmeye çalıĢılmıĢtır. Konuyla ilgili rivayetler, sebeb-i nüzul bilgisi, bağlam, filolojik izahlar, müfessirlerin konuyla ilgili farklı yorumları göz önünde bulundurulduğunda söz konusu ayette Kâbe"nin Beyt-i Makdis"ten önceliğine ve üstünlüğüne vurgu yapıldığını söylemek mümkünken, ayetin kesin olarak "yeryüzünde yapılan ilk mabedin Kâbe olduğuna" iĢaret ettiğini söylemek mümkün değildir. Netice itibariyle konumuz olan ayetler ve ilgili rivayetler göz önünde bulundurulduğunda Kâbe"den önce yapılmıĢ çeĢitli mabetlerin olabileceğini dillendirmenin tefsir ilmi açısından sorun teĢkil etmeyeceği söylenebilir.

Cemil Meriç 10.Uluslararası Sosyal Bilimler ve Spor Kongresi , 2019

Tefsir Araştırmaları Dergisi

Bu makale, intihal.net yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir. Plagiarism: This article has been scanned by intihal.net. No plagiarism detected.

2003