"İrâdenin Zaferi" Film Analizi

2023

Ulusal bayramlarda televizyonlarda, Kurtuluş Savaşı belgesellerinde, internet ortamının değişik mecralarında İstiklal Savaşı içerikli sinema görüntülerine sık sık rastlanır. Milli Mücadele ve Cumhuriyet"in ilanı (1919-1923) sürecinde çeşitli kurum ve kuruluşlarca İstiklal Savaşı içerikli kurmaca olmayan (belge/aktüel/mizansen) filmler alındığı iyi bilinen bir olgudur. Ancak, üzerlerine ayrıntılı bilimsel çalışmalar yapılmadığı gibi, bu filmlerin tam bir envanteri dahi henüz çıkarılabilmiş değildir. Söz konusu filmler hakkında bildiklerimiz bugün hâlâ çok sınırlıdır. Dahası, Türkiye"de 1940"larda başlayan sinema tarihi literatüründe bu konu gayet karmaşık bir görünüm de arz etmektedir. Çok sınırlı kalmış olan bu literatüre, kısacık olmasına rağmen belirsizlikler, tutarsızlıklar ve hatalar hâkimdir. Söz konusu filmlerin en tanınmışlarından biri Zafer Yollarında ismini taşır ve okumakta olduğunuz makalenin odağında da bu sinema filmi bulunmaktadır. Makalenin biri sinema tarihine diğeri sinema tarihyazımına ilişkin iki temel amacı mevcuttur: Birincisi, yaklaşık seksen senedir hakkında neredeyse hiçbir yeni şey söylenemeyen Zafer Yollarında filmini birincil kaynakların ışığında aydınlatmak ve hakkındaki anlatıyı, içerdiği yanlışlardan arındırarak yeniden kurmak. İkincisi, Zafer Yollarında"ya ilişkin historiyografinin 1940"lardan günümüze izini sürerek sinema tarihi içinde spesifik bir anlatının inşa sürecinin bir anlamda anatomisini çıkarmak. Bu mikro takip ve analiz, Osmanlı/Türk erken dönem sinemasını konu edinen tarihyazımının genel (makro) bir manzarasını vermek bakımından bir model işlevi de görecektir.

7th International Student Symposium, 2022

Bu çalışmada Yemenli yönetmen Khadija Al-Salami'nin Nojoom Davası (I Am Nojoom, Age 10 and Divorced) adlı filmi ele alınmakta ve film Yemen toplumundaki kadınların en önemli sorunlarından biri olan küçük kızların evlendirilmesi konusunu ele almaktadır. Başlangıçta erken evliliğin veya küçük kızların evlendirilmesinin tanımı açıklığa kavuşturulmaktadır. Erken evliliğin doğasına, nedenlerine ve etkilerine de değinilmektedir. UNICEF gibi uluslararası kuruluşlara göre, Afrika, Asya ve Güney Amerika gibi gelişmekte olan kıtalarda erken evliliğin yaygınlığına ilişkin bazı istatistikler sunulmaktadır. Daha sonra filmin hikayesi, ana olayları ve karakterleri kısaca anlatılmaktadır. Yönetmenin 2008 yılı sonlarında Yemen'de yaşanan gerçek hikayeden yola çıkarak nasıl ilham aldığına ve onu bir filme dönüştürmek için kitabın haklarını satın almasına neden olan sebeplere ışık tutulmaktadır. Film yönetmeninin profili ve Amerika'ya seyahatinden önce Yemen'deki hayatının en önemli yönlerinden bahsedilmektedir. Ayrıca, uzun ve kısa en önemli belgesel ve drama filmlerini, katıldığı festivalleri ve hak ettiği en önemli ödül ve onurları gösterilmektedir. Amerikalı feminist eleştirmen Molly Haskell'in From Reverence to Rape: The Treatment of Women in the Movies adlı kitabında geliştirdiği kadın sınıflandırmasına göre, filmdeki kadın karakterlerin güçlerinin, zayıflıklarının veya gerçekçiliklerinin boyutu hakkında bir analiz yapılmaktadır. Son olarak, filmdeki en önemli sahne (tecavüz sahnesi) ve yönetmenin kullandığı simgesel üslup, Fransız teorisyeni Christian Metz'in görsel söylem dili kuramı ve göstergebilimsel çağrışımlara göre çözümlenecektir.

Erciyes İletişim Dergisi / Journal of Erciyes Communication, 2025

Sinema dünyasında önemli bir tür olan Peygamber Filmleri, sinema ve kutsal arasındaki ilişkiyi en çarpıcı şekilde gösteren ve bu anlatı geleneğinin günümüze taşınan en iyi örneklerini oluşturmaktadır. Bu araştırmanın ana problemi; İslam peygamberinin kutsal bir imge ve bir kahraman arketipi olarak sinemada ve özelde Çağrı filmi kapsamında nasıl tasavvur ve temsil edildiğidir. Bunu yaparken çalışma; konuyu sinema, kutsal ve sosyolojinin kesiştiği bir perspektiften ele almayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda teorik bir enstrüman olarak Todorov'un denge döngüsü kuramından faydalanılmış, araştırma için çalışma materyali olarak seçilen Çağrı filmi, söz konusu kuram bağlamında içerik analizine tabi tutulmuş ve yapıt içerisinde gömülü olan semiyotik keşfedilmeye çalışılmıştır. Çözümleme sonucunda, filmde ana karakter olarak odaklanılan "kahraman" peygamberin klasik anlatının kahraman tanımlamasına/arketipine uygun şekilde hareket ettiği, hayatını içinde bulunduğu toplumun ve insanlığın kurtuluşu için sarf ettiği ve dolayısıyla "kahramanlaştığı" görülmüştür. Bunun yanında klasik anlatılarda olduğu gibi serim, düğüm, çatışma, doruk nokta ve çözüm aşamalarının yer aldığı filmin Todorov'un denge kuramına uygun şekilde bir kurguyla sunulduğu görülmüştür. Toplumsal denge ve kurulu düzen, gönderilen peygamberin tebliğiyle bozulmakta, peygamber bu dengenin adalet, özgürlük ve toplumsal huzur temelinde kurulması için hareket etmekte ve dengenin yeniden kurulmasıyla peygamberlik görevi sona ermektedir.

Eğitim ve Bilim, 2018

Sinemanın en temel esin kaynağı insan yaşamıdır ve sinema insanın iç dünyasına yapılacak yolculukta önemli bir araçtır. Dolayısıyla, bireyi anlamaya çalışan bir bilim dalı olarak psikoloji her zaman sinemanın içinde var olmuştur. Bu makale, Türkiye’de 2001 yılında vizyona giren yönetmenliğini Jon Turteltaub’un, senaristliğini Audrey Wells’in yaptığı “İçimdeki Çocuk” filminin Adleryan yaklaşıma göre analizidir. Yazarlar, başrol oyuncusu Russ’ın hayatına Adler yaklaşımı bakış açısıyla odaklanmışlar ve filmi sosyal ilgi, yaşam tarzı, aşağılık duygusu ve üstünlük çabası, üstünlük kompleksi, aile etkisi, yaşam görevleri ve ilk anılar gibi Adler yaklaşımının kavramlarını kullanarak analiz etmişlerdir. Yapılan doküman analizinde ana karakter Russ’ın çocukluk anılarının yaşamı üzerinde iz bıraktığı; kişiliğinin çocukluğunda hissettiği yoğun aşağılık duygusundan etkilendiği; yaşam tarzının, mesleğinin ve diğer kişilerle olan ilişkilerinin de bu yaşam olaylarına göre şekillendiği görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma, “İçimdeki Çocuk” filminin Bireysel Psikoloji ile ilgili kuramsal bilginin öğretiminde yaşantısal bir öğrenme materyali olarak kullanılabileceğini göstermiştir.

ABD’li yönetmen John Moore’nin yönettiği, senaryosunu David Veloz ve Zak Penn’in yazdığı; Owen Wilson, Gene Hackman ve Vladimir Mashkov gibi ünlü oyuncuların başrolünde olduğu Düşman Hattında filmi bize yakın tarih konusunda açıklayıcı bilgiler vermektedir. 90’lı yıllardaki Bosna Savaşı’nı anlatan filmde NATO kapsamında, Hassas jeopolitik stratejiler çerçevesinde görevde bulunan ABD donanmasına ait uçak gemisinde F18 pilotu olarak görev alan genç Teğmenler Chris Burnett (Owen Wilson), Jeremy Stackhouse (Gabriel Macht) ve geminin Amirali Leslie Reigrat’ın (Gene Hackman) başından geçen olaylar ile Teğmen Chris Burnett’in hayatta kalma hikâyesi anlatılmaktadır.

Intermedia international e-journal, 2017

2008

Journal of history and future, 2017

Bu çalışma, sinema aracılığı ile geleneksel yapıdaki iktidar ilişkileri ve işleyişini inceleme imkânı sağlamaktadır. Sinema eserleri, üretildiği toplumsal yapının izlerini taşımaktadır. Çalışmada, ele alınan sinema filmi geleneksel yaşamın göstergesi olarak dikkate alınmaktadır. Kırsal bölgelerde mevcut iktidar ilişkileri ve muhafazakâr yapının sürekliliğinin sağlanması önem arz etmektedir. Bu sebeple toplumsal değişimi olanaklı kılarak iktidar ilişkilerini dönüştürecek her türlü girişim sert bir biçimde karşılık bulmaktadır. Kemal Sunal'ın başrolünde oynadığı "Davaro" filmi, töre ve kan davası üzerine kurgulanmış önemli bir sanatsal yapıttır. Geleneksel yapıdaki iktidar ilişkileri ve toplumsal düzeni önemli bir gerçeklik ölçüsünde beyaz perdede aktarmaktadır. Film aynı zamanda toplumsal yapının gerçekliği üzerine gelişen olayları aktarması "toplumsal gerçekçilik" akımının önemli bir örneğini oluşturmaktadır. Yaşam biçimleri, olaylar ve söylemler genel hatları ile düzeni korumaya yönelik bir niteliğe sahiptir. Bu anlamda çalışmada filmin sosyolojik analizi "işlevselci yaklaşım" çerçevesinde ele alınmaktadır.

Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2021

Göstergeler anlamı inşa eden yapı taşlarını oluştururlar. Anlamın inşa edilmesinden derin okuma düzlemine kadar her bir unsura etki ederler. Bu unsurlar kültürel kodları içerebileceği gibi genel geçer kodları da kapsayabilmektedir. Bu araştırmanın amacı göstergelerden yola çıkarak Türkiye'nin turistik değerlerini yansıtan Watchover of Turkey reklam filminin göstergebilimsel çözümlemesini yapmaktır. Watchover of Turkey reklam filmi bir yabancının gözünden Türk turizmine ilişkin göstergeleri içermektedir. Bu bağlamda bir yabancının bakış açısıyla Türk turizmini anlamlandırabilme açısından çalışma önem ve özgünlük taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda göstergebilim kuramcılarından Barthes ve Gremias tarafından ortaya konan kuramlar doğrultusunda reklam filmine ilişkin tüm kareler analiz edilmiştir. Araştırmada kültürel göstergelerin yanı sıra genel geçer göstergelerin çözümlemesi de göstergebilimsel kuramcıların modellerine dayanarak yapılmıştır. Araştırma sonuçları bir bütün olarak değerlendirildiğinde reklam filminin Türk kültüre özgü göstergeler içerdiği, bireylerin gündelik yaşamlarını yansıttığı, doğu batı sentezinin vurgulandığı görülmektedir. Bunun yanı sıra destinasyonlara vurgu yapıldığı, Türkiye'ye ilişkin kozmopolit bir bakış açısı ortaya konduğunu söylemek mümkündür.

2012

Fetih 1453 filmi hakkında yazılmış bir film değerlendirme yazısı.