Papers by Paweł Możdżyński
Przegląd socjologiczny, 2024
Streszczenie artykuł traktuje o transgresji artystów zaangażowanych społecznie, moralnych implika... more Streszczenie artykuł traktuje o transgresji artystów zaangażowanych społecznie, moralnych implikacjach i konfliktach aksjologicznych. Tekst otwiera omówienie przedmiotu badań, wykorzystywanych koncepcji i teorii (m.in. Pierre Bourdieu, Nathalie Heinich, Zygmunt Bauman, Emil Durkheim, Maria Ossowska) oraz przedstawienie przyjętej perspektywy socjologii krytycznej. w następnych częściach artykułu zaprezentowane są szczegółowe badania wybranych wątków transgresyjnych w sztukach wizualnych oraz przemiany artystycznego etosu. autor stwierdza brak kodeksu etycznego artysty. Na zakończenie zastanawia się nad możliwością zastosowania koncepcji "Etyki bez kodeksu" Leszka kołakowskiego i "osobistej moralności" Zygmunta Baumana do produkcji artystycznej. Słowa kluczowe: socjologia sztuki, socjologia moralności, sztuki wizualne, sztuka zaangażowana społecznie, sztuka krytyczna, transgresja WSTĘP. PRZEDMIOT I PERSPEKTYWA TEORETYCZNO-BADAWCZA Przedmiotem niniejszego tekstu jest próba ujęcia moralnych implikacji transgresji artystycznych dokonywanych w polu sztuk wizualnych (plastycznych) XX i XXI w. Interesują mnie przekroczenia dokonywane w ramach sztuki Dr hab., katedra Socjologii Moralności i wiedzy,
Władza Sądzenia, Nov 19, 2020
Centralnym problemem rozważanym w artykule jest relacja pomiędzy władzą a sztuką. Główną ramę teo... more Centralnym problemem rozważanym w artykule jest relacja pomiędzy władzą a sztuką. Główną ramę teoretyczną dla prowadzonego wywodu stanowi teoria dramatu społecznego Victora Turnera. Performanse artystyczne w tym ujęciu są traktowane jako performanse kulturowe posiadające zakorzenienie w konflikcie społecznym. Autor najpierw bada skierowane przeciw władzy polityczne performanse rosyjskiego artysty Piotra Pawlenskiego, by później skupić się na analizie performansu List skierowanego przeciw wyborom korespondencyjnym, zorganizowanego w czasie pandemii COVID-19.
Format : pismo artystyczne, 2006
Miscellanea Anthropologica et Sociologica, Mar 1, 2013
Krzyż we współczesnej sztuce polskiej. O czterech kontekstach symbolicznych O co chodzi? O co cho... more Krzyż we współczesnej sztuce polskiej. O czterech kontekstach symbolicznych O co chodzi? O co chodzi z tym krzyżem? Szajna, Hasior, Kantor, stawiając krzyże w swych instalacjach, wspominali i odreagowywali traumę wojenną. Dudek-Dürer sfotografował się jako Chrystus rozpostarty na krzyżu, Warpechowski ukrzyżował się, pijąc Coca-colę zamiast octu i paląc papierosy Marlboro, Bereś używał krzyży w swych Mszach Romantycznych, Dwurnik namalował na tle krzyży Chrystusa i ZOMO, Lustych ulotki z odbitymi krzyżami-swastykami wkładał za wycieraczki samochodów, Kozyra wraz ze swą niepełnosprawną siostrą fotografowały się nago na tle krzyża i półksiężyca, Klaman w szklanym pojemniku o kształcie krzyża wypełnionym formaliną wystawił ludzki mózg… Krzyż-jak widać-w polskiej sztuce współczesnej może pojawiać się w różny sposób. Czy w każdym kontekście? Czy ten chaos symboliczny i stylistyczny da się jakoś zkonceptualizować, wyróżnić jakieś prawidłowości? Sądzę, że tak. Właśnie próbom zrozumienia funkcjonowania symbolu krzyża będzie poświęcony niniejszy tekst-poniżej wyróżnię cztery konteksty symboliczne 1 , w których krzyż pojawia się w polskich sztukach plastycznych od 1945 roku do dziś 2. Zaznaczam, że interesować mnie będzie tu autonomiczne pole sztuk plastycznych w rozumieniu Pierre'a Bourdieu (Bourdieu 2001; 2005)-pozostawię poza moim zainteresowaniem dzieła spoza tego pola np. funkcjonujące w ramach sztuki naiwnej czy sakralnej (tworzonej na zamówienie organizacji religijnych). Nie będę też zapuszczać się na teren teatru czy kina, oczywiście mając świadomość niekla-1 W wystąpieniu mówiłem o czterech strategiach, w jakich artyści używają krzyża. Już po konferencji, w ciekawej rozmowie, którą odbyliśmy, Krzysztof Cichoń przekonał mnie, że w wypadku twórczości artystycznej pojęcie strategii ma ograniczone zastosowanie, za co Mu dziękuję. 2 Nie będę rozważał funkcjonowania krzyża w malarstwie przedstawiającym, w którym motyw ten jest potraktowany jako zwykły element krajobrazu, gdyż analiza takich dzieł nie wniosłaby wiele do prowadzonej dyskusji.
Zeszyty Artystyczne, 2023
The subject of the text is the search for contemporary forms of rituals and mysteries in women’s ... more The subject of the text is the search for contemporary forms of rituals and mysteries in women’s performances in the latest Polish art. Using the methods of sociological dis- course analysis, the author examines photographic and videographic documentation of performances. Paweł Możdżyński focuses on the issues of liminality and communitas, corporeality, and female symbolism in performances. The author shows that these performers combine meditation practices, rituals and magical rites with feminist ideas and the fight for women’s rights.
Zeszyty Artystyczne (Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu), 2023
Przedmiotem tekstu są poszukiwania współczesnych form rytuałów i misteriów w per- formansach kob... more Przedmiotem tekstu są poszukiwania współczesnych form rytuałów i misteriów w per- formansach kobiet w najnowszej sztuce polskiej. Autor bada dokumentację perfor- mansów korzystając z metod socjologicznej analizy dyskursu. Możdżyński koncen- truje się na zagadnieniach liminalności i communitas, cielesności, symbolice kobiecej w performansach. Autor pokazuje, że performerki łączą praktyki medytacyjne, rytuały i obrzędy magiczne z ideami feministycznymi i walką o prawa kobiet.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
Przedmiotem artykułu jest aspekt buntu w dyskursie ultrakonserwatywnym prowadzonym w polskim polu... more Przedmiotem artykułu jest aspekt buntu w dyskursie ultrakonserwatywnym prowadzonym w polskim polu sztuk wizualnych. Korzystając ze zdobyczy socjologicznej analizy dyskursu, socjologii krytycznej i socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, autor analizuje dzieła sztuki, teksty pisane i inne wypowiedzi artystów wyznających ultrakonserwatywne wartości. Po rozdziale poświęconym przyjętej perspektywie teoretyczno-badawczej po kolei w tekście badane są główne wątki i aspekty tego nowo powstałego fenomenu kulturowego. Ostatni rozdział, zamykający tekst, jest poświęcony zagadnieniu „marszu przez instytucje” i walki o hegemonię kulturową w polskim polu sztuki.
Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 2015
Przegląd Socjologii Jakościowej
Paweł Możdżyński, dr hab., socjolog, bada różne aspekty kultury, przede wszystkim sztuki wizualne... more Paweł Możdżyński, dr hab., socjolog, bada różne aspekty kultury, przede wszystkim sztuki wizualne. Aktualnie prowadzi badania nad ultrakonserwatywnym dyskursem sztuk wizualnych w Polsce. Pracuje w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW, założył i kieruje Pracownią Socjologii Sztuki w Przestrzeni Publicznej UW. Ostatnio zredagował książkę Cierpienie w perspektywie socjologicznej (NO-MOS, Kraków 2021).
Załącznik Kulturoznawczy, 2014
This text examines main narrations of the socio-cultural design field in the postindustrial perio... more This text examines main narrations of the socio-cultural design field in the postindustrial period. The author starts from the creation of the definition of postindustriality. Next he explores main trends of contemporary design (DIY; eco/social design; design for all senses; design thinking, design for experience). Finally he tries to apply for the interpretation of this topic sociological categories of Jean Baudrillard and George Ritzer, eg.: ‘madness of production’, ‘immaterial consumption’, ‘hiperreality’, ‘simulacra’.
Educational Psychology, 2015
Czytając Spisek sztuki Jeana Baudrillarda, można odnieść wrażenie, że artystyczne fascynacje sacr... more Czytając Spisek sztuki Jeana Baudrillarda, można odnieść wrażenie, że artystyczne fascynacje sacrum są jedynie historią, bowiem sztuka-jak patetycznie wieścił socjolog francuski-nie jest już niczym więcej jak "swoją własną reklamą". Co więcej, sztuka bierze udział w "spisku", w "zbrodni" (sic!), jaką jest "ujawnianie tajemnicy", jest przez to "pornograficzna" 3. Na przekór wizjom Baudrillarda (którego starsze teksty darzę uwielbieniem) zapytam: czy młodzi artyści na początku drugiej dekady XXI wieku poszukują mistycznych korzeni twórczości? Czy dla artystów debiutujących w polu sztuki w drugiej dekadzie XXI wieku świętość, religijność, tradycje kościelne są interesujące jako tematy do zgłębiania i obszary transgresji artystycznych? Moje badania wskazują na to, że w polu sztuki podejmowane są poszukiwania różnych form sacrum. W niniejszym tekście zanalizuję przykłady takich eksploracji. Zacznę jednak od określenia obszaru badań, technik badawczych, materiału, podstawowych definicji. Metoda i podstawowe pojęcia Techniki badawcze, zakres badań, pole sztuki Wokół dzieła sztuki rozprzestrzenia się pole znaczeń i narracji, które jest "otwarte" 4. W swoich badaniach, których owocem jest niniejszy
Stan Rzeczy
Tekst „Naukowe fascynacje sztuki” opisuje zainteresowania współczesnych twórców sztuk plastycznyc... more Tekst „Naukowe fascynacje sztuki” opisuje zainteresowania współczesnych twórców sztuk plastycznych nauką. Autor po kolei omawia wpływ matematyki, fizyki, biologii, psychologii i nauk społecznych na koncepcjeartystyczne, tworzenie trendów, jak też konkretne dzieła sztuki. W tekście pojawia się wiele odniesień do artystów amerykańskich i europejskich, jednak najczęściej występują przykłady sztuki polskiej (m.in. W. Strzemiński, R. Winiarski, J. Kapusta, Z. Oksiuta, sztuka krytyczna). W podsumowaniu autor analizuje fascynacje artystów nauką, w tym pęd do eksperymentowania w kontekście ponowoczesnej pogoni za przeżyciami.
Pogranicze. Studia Społeczne, 2018
Podstawowe pytanie, na które pragnę odpowiedzieć w niniejszym tekście można sformułować następują... more Podstawowe pytanie, na które pragnę odpowiedzieć w niniejszym tekście można sformułować następująco: Jaką rolę we współczesnym społeczeństwie i zawierającym się w nim polu artystycznym pełnią eventy i projekty artystyczne? Przy okazji konstruowania odpowiedzi będę zwracał uwagę na szczególne transfery pomiędzy życiem codziennym, ekonomią i gospodarką oraz światem sztuki. Mój wywód plasuje się w kilku dziedzinach teoretyczno-badawczych: socjologii interpretatywnej, instytucjonalnej analizie pola sztuki oraz nurcie badań dyskursu artystycznego. Aby odpowiedzieć na zadane przeze mnie pytanie, najpierw postaram się skrótowo scharakteryzować podstawowe cechy specyficzne społeczeństwa współczesnego. Summary Events and Projects. Transfers of Innovation Between the Field of Art, everyday Life, and economy in the 20th and 21st Century The structural aspects of artistic production are the main topic of Możdżyński's text. The author explores the notions of post-Fordist society, late capitalism, postmodern aestheticisation of everyday life, and the new rules for the production and circulation of art pieces under these conditions. The last section of the article is focused on the transfers of innovation between the economy, management, and field of art.
Dialog. Miesięcznik poświęcony dramaturgii współczesnej, 2019
Przekształcenia w polu sztuk plastycznych/wizualnych po 1989 roku w Polsce były fragmentem ogólne... more Przekształcenia w polu sztuk plastycznych/wizualnych po 1989 roku w Polsce były fragmentem ogólnej transformacji ustrojowej, która wywołała -jak sądzę -rozległą dezorientację w społeczeństwie polskim. Przedmiotem niniejszego studium jest rekonfiguracja pola sztuki, jak też z nich wynikające zagubienie aktorów społecznych (artystów, kuratorów, krytyków, muzealników itp.) działających w jego ramach. Mój wywód rozpocznę od przyjrzenia się dezorientacji aktorów społecznych zagubionych pośród procesów tworzących rynek sztuki (traktowany przeze mnie jako fragment pola sztuki), później przebadam dezorientację w perspektywie rekonfiguracji całego pola sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem walk toczonych między jego aktorami. Następnie, na przykładzie Polskiej Sztuki Krytycznej (PSK), zanalizuję zagubienie artystów, kuratorów i krytyków w relacji z otoczeniem społecznym, odbiorcami sztuki, opinią publiczną. Całość zamyka podsumowanie i próba diagnozy postaw świadczących o zdobywanej orientacji w tym uniwersum społeczno-kulturowym.
Uploads
Papers by Paweł Możdżyński