Papers by Marek A Janicki
Pamiętnik Literacki, 1/2024, 2024
The paper discusses a recently completed critical edition of Jan Kochanowski’s “Fraszki” (“Trifle... more The paper discusses a recently completed critical edition of Jan Kochanowski’s “Fraszki” (“Trifles”), which will before long be issued as a subsequent volume of his “Dzieła wszystkie” (“Collected Works”). Different aspects of the publication are presented, including facsimile, transcription, and commentary. As a representative sample, a few actual passages from particular trifles are discussed in length. These include the following poems: I 48, I 55, I 78, II 55, III 1, III 39, III 46, III 53, III 63, and III 69. The most remarkable added value of the edition is that it contains countless minute discoveries—individually marginal—creating much broader, much richer, and much deeper picture of “Trifles” than the previous editions might suggest.
Jan Kochanowski. Nowe perspektywy badawcze. W sześćdziesięciolecie istnienia Muzeum w Czarnolesie, red. T. Błach, M. Kozdrach, Radom–Czarnolas 2022, s. 31–100, 2022
Przed niemal stuleciem Aleksander Brückner, we wstępie do przygotowanej przez siebie edycji Pism ... more Przed niemal stuleciem Aleksander Brückner, we wstępie do przygotowanej przez siebie edycji Pism zbiorowych Jana Kochanowskiego, stwierdził że życiorys poety "zupełnie jest jasny i pewny w ogóle, zupełnie niepewny w szczegółach, bo spółcześni nie zostawili nawet takiej marnej biografii, jaką się Trzecieski pamięci Rejowej przysłużył. Dopiero w trzydzieści lat po zgonie zdobył się anonim (spośród rodziny?) na zwięzły, a mimo to wcale niewiarygodny życiorys" 1. To efektowne sformułowanie wielkiego uczonego wciąż można uznać za aktualne, przy czym warto zauważyć, że jakkolwiek od jego czasów badania nad biografią Jana z Czarnolasu znacząco się rozwinęły, to po charakterystycznym dla naszej humanistyki wzmożeniu okołorocznicowym, które w związku z krańcowymi datami życia Kochanowskiego przypadło na lata 1980-1984, po nich wyraźnie osłabły bądź weszły-wyjąwszy nieliczne obszary-w pewną stagnację. Jej przyczyną okazuje się często nie 1
Średniowiecze Polskie i Powszechne, 2014
Studia Źródłoznawcze/Commentationes, 2000
Zgon króla Zygmunta I i znaczenie fiducji w jego pobożności. List Jana Benedyktowicza Solfy do Ja... more Zgon króla Zygmunta I i znaczenie fiducji w jego pobożności. List Jana Benedyktowicza Solfy do Jana Dantyszka i królowej Bony do córki Izabeli I. Starość Zygmunta I; II. Przygotowanie do śmierci i zgon; III. Przedśmiertne wypowiedzi króla jako wyraz eschatologicznej fiducji; jej geneza, wyraz w fundacjach artystycznych i domniemany aspekt neoplatoński; IV Jan Benedyktowicz Solfa; V Miejsce śmierci Zygmunta I-lokalizacja sypialni w obrębie apartamentu królewskiego na Wawelu; VI. Aneks: edycja listów. I. Król Zygmunt I zmarł w swej wawelskiej rezydencji 1 IV 1548 r., mając osiemdziesiąt jeden lat. Śmierć ta, mimo iż od pewnego już czasu spodziewana z racji samego sędziwego wieku władcy, wywarła ogromne wrażenie na całym ówczesnym społeczeństwie, z tego chociażby względu, że kończyła czterdziestoletnią, w sumie pomyślną epokę rządów 1. U osób czynnych politycznie wrażenie musiało być tym silniejsze, im bardziej były one świadome realnych zagrożeń, które zgon króla mógł wywołać. Wynikały one z niepewności utrzymania pokoju z Turcją, formalnie wraz ze śmiercią królewską wygasającego, a także z roszczeń Zakonu Krzyżackiego do Prus Książęcych, zwłaszcza że Zakon przy poparciu cesarza i stanów Rzeszy zmierzał wyraźnie do rozstrzygnięć zbrojnych 2. Poczucie zewnętrznego zagrożenia, ostatecznie szczęśliwie zażegnanego 3 , zastąpić miało z kolei w ciągu najbliższych miesięcy wrażenie pewnego wewnętrznego zamętu, destabilizacji 4 , gdy inaugurację rządów Zygmunta Augusta skomplikowała kwestia zawartego przezeń potajemnie małżeństwa z Barbarą Radziwiłłówną, nieakceptowanego przez rodziców ze względów dynastyczno-państwowych, a atakowanego przez znaczną część dostojników Królestwa i szlachtę wykazującą rokoszowe nastawienie 5 .
Studia Źródłoznawcze/Commentationes, 2003
Średniowiecze Polskie i Powszechne, 2015
Acta Poloniae Historica, 2001
Studia Źródłoznawcze/Commentationes, 2009
Studia ŹródŁoznawcze, 2017
Romańskie napisy haftowane na jedwabnych pasmach z grobu nr 24 w kolegiacie w Kruszwicy * Zarys t... more Romańskie napisy haftowane na jedwabnych pasmach z grobu nr 24 w kolegiacie w Kruszwicy * Zarys treści: Artykuł stanowi analizę filologiczną i wstępną analizę epigraficzną wymienionych w tytule inskrypcji celem określenia możliwego czasu ich powstania na podstawie kryteriów epigraficznych.
Napis Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej, 2001
każdym względem być gotowi do prześcignięcia nas i przodków piękną sławą. Jeśli zaś nic, to wiedz... more każdym względem być gotowi do prześcignięcia nas i przodków piękną sławą. Jeśli zaś nic, to wiedzcie, że gdybyśmy przewyższyli was cnotą, to ta przewaga przynosi nam wstyd, a nasze niepowodzenie szczęście. Szczególnie wówczas zostalibyśmy zwyciężeni, a wy zwycięzcami, gdybyście starali się w swoim postępowaniu nie korzystać ze sławy przodków, a tym bardziej jej nic roztrwonić, wiedząc, że dla człowieka znającego swoją wartość nie ma nic bardziej przykrego, niż przekonać się, że jest się szanowanym nie ze względu na własne zasługi, ale na sławę swoich przodków". 5 Zob.
Studia ŹródŁoznawcze, 2003
I. Literatura przedmiotu W szeregu dotychczasowych omówień twórczości Wita Stwosza kwestia datowa... more I. Literatura przedmiotu W szeregu dotychczasowych omówień twórczości Wita Stwosza kwestia datowania jego ostatniego dzieła związanego bezpośrednio z Polską: spiżowej płyty nagrobnej Filipa Kallimacha z krakowskiego kościoła Dominikanów [Fig. 1] nie została zadowalająco rozstrzygnięta. Pomimo dostępności, dość wprawdzie niewielkiego, ale miarodajnego zasobu źródeł pisanych oraz analogii formalnych, od lat pozostaje ona przedmiotem zastanawiających nieporozumień interpretacyjnych. Poniższe uwagi stanowią próbę możliwie dokładnego ustalenia czasu powstania projektu i realizacji dzieła, jak również postawienia ponownie zagadnień związanych z jego fundacją i kontekstem artystycznym. Podstawą wyznaczenia okresu w którym płyta została zrealizowana jest krytyka świadectw pisanych dotyczących nagrobnego upamiętnienia Kallimacha. Podjęta następnie próba uściślenia tego okresu opiera się na analizie samego dzieła i jego prawdopodobnych formalnych analogii. Spośród szeregu prac traktujących głównie bądź marginesowo o płycie Kallimacha powoływać będziemy wypowiedzi najbardziej znaczące ze względu na kształtowanie historyczno-artystycznych poglądów na dzieło,
Przegląd Historyczny, 2020
The tomb and commemoration of Grand Duke Alexander Vytautas in the Vilnius cathedral in the conte... more The tomb and commemoration of Grand Duke Alexander Vytautas in the Vilnius cathedral in the context of the commemoration of Władysław Jagiełło (Jogaila) in the Kraków cathedral and Jagiellonian propaganda in the fourteenth–sixteenth centuries The article is a critical analysis of the burial and commemoration of Grand Duke of Lithuania, Alexander Vytautas the Great (ca 1350–1430) in the Vilnius cathedral and at the same time an attempt to revise the previous historiography dealing with the subject. The author examines the question of the location of the tomb, its original form, especially the shape and placement of the tombstone funded in 1535 by Queen Bona Sforza and made by Bernardino de Gianotis. He also discusses the commemoration of Vytautas with regard to the Jagiellons’ dynastic propaganda (in connection with the beginning of the cult of St. Casimirus) and creation of memorial sites. The author presents the hitherto unused handwritten copy of the inscription from Vytautas’ tom...
Uploads
Papers by Marek A Janicki