Papers by Bart van Eekelen
Jan IV van Bergen, 1528-1567. Leven en nalaternschap van een (on)fortuinlijk markies, 2020
Inleiding van het boek 'Jan IV van Bergen, 1528-1567', waarin wij pogen een schets te geven van d... more Inleiding van het boek 'Jan IV van Bergen, 1528-1567', waarin wij pogen een schets te geven van de recente stand van het onderzoek naar de zestiende-eeuwse adel, en van de manieren waarop een edelman zich kon onderscheiden van lieden van lagere klasse
De Boekenwereld, 2018
"De geleerde Justus Lipsius droeg in 1604 zijn Diva virgo hallensis [De
Heilige Maagd van Halle] ... more "De geleerde Justus Lipsius droeg in 1604 zijn Diva virgo hallensis [De
Heilige Maagd van Halle] op aan aartsbisschop Willem van Bergen-Grimbergen. Een brief van de laatste, in het bezit van de Leidse universiteitsbibliotheek, getuigt van zijn dankbaarheid en van het belang van Lipsius’ werk. De brief illustreert hoe de authenticiteit van geloofsuitingen en van het mirakelboek werd gewaarborgd. En tevens hoe
de schrijver en de geestelijke elkaar hielpen en waarom de een de ander nodig had."
De Waterschans, 2018
"De hooggeleerde Justus Lipsius, een van de meest vermaarde geleerden van zijn tijd, droeg zijn b... more "De hooggeleerde Justus Lipsius, een van de meest vermaarde geleerden van zijn tijd, droeg zijn boek Diva Virgo Hallensis ('De Heilige Maagd van Halle') op aan aartsbisschop Willem van Bergen-Grimbergen. Deze was een telg van een zijtak van de heerlijke familie van Bergen (op Zoom). Een persoonlijke brief getuigt van Willems dankbaarheid en van het belang van het werk van Lipsius. Ook laat de brief zien hoe men de authenticiteit van geloofsuitingen en van het boek waarborgde. Met behulp van deze brief wordt in dit artikel bekeken hoe de schrijver en de bisschop elkaar hielpen en waarom beiden de ander nodig hadden."
De Waterschans, 2017
"De markies van Bergen op Zoom heeft in het jaar 1538/1539 een schenking gedaan aan de toenmalige... more "De markies van Bergen op Zoom heeft in het jaar 1538/1539 een schenking gedaan aan de toenmalige pastoor van Roosendaal, zo staat in een bewaard gebleven rekeningpost. De schenking blijkt een betaling voor een glas-in-loodraam te zijn geweest. In dit artikel wordt aan de hand van de tekst van de rekeningpost bekeken wat de aanleiding was van de schenking, wie de ontvanger van het geschenk was, wat de relatie was tussen de schenker en ontvanger, hoe het venster eruitgezien kan hebben en waar het precies terechtkwam. Door de schenking in de context van de tijd te plaatsen, kunnen aannames worden gedaan over de vorm, plaats en aanleiding van het geschenk."
De Vrijheijt van Rosendale, 2018
"In het artikel ‘Een schenking aan de pastoor van Roosendaal’, gepubliceerd in De Vrijheijt van R... more "In het artikel ‘Een schenking aan de pastoor van Roosendaal’, gepubliceerd in De Vrijheijt van Rosendale van juni 2017, werd uitgelegd dat de pastoor van Roosendaal in 1538/1539 een geschenk had gekregen van de markies van Bergen op Zoom. De markies had namelijk in het jaar 1538/1539 betaald voor een glas-in-loodraam dat was aangebracht in de pastorie van Roosendaal.
De rekeningpost waarin de kosten vermeld worden, werd als volgt vertaald: “Idem betaald op advies van de stadhouders en de rentmeester van mijn genadige heer jegens de pastoor van Roosendaal voor een glas hetwelk hij met zijn genadige wapen in zijn huis te Roosendaal had laten plaatsen - 3 karolusguden”. Zoals het genoemde artikel al duidelijk maakte, was het glas-in-loodvenster geplaatst in de pastorie in Roosendaal en was daarin het heraldische wapen van de markies van Bergen op Zoom gebrandschilderd. Er zijn echter twee mogelijkheden voor wie wordt bedoeld met “hij”: de markies en de pastoor. De interpretatie hiervan bepaalt wie er verantwoordelijk was voor het “stellen” of plaatsen van het raam, dus wie de feitelijke opdrachtgever was. In aanvulling op het artikel, waarin “hij” werd geïnterpreteerd als ‘de markies’, kan een tweede interpretatie worden gemaakt."
De Vrijheijt van Rosendale, 2017
"Uit een rekeningpost uit 1539 blijkt dat de markies van Bergen op Zoom een schenking had gedaan ... more "Uit een rekeningpost uit 1539 blijkt dat de markies van Bergen op Zoom een schenking had gedaan aan de toenmalige pastoor van Roosendaal. Dit geschenk blijkt een glas-in-loodraam te zijn. In dit artikel wordt nader bekeken wat de aanleiding was van de schenking, wat de relatie was tussen de schenker en ontvanger, hoe dit venster eruit gezien kan hebben en waar het precies terechtkwam. Door de rekeningpost nauwkeurig te lezen en de schenking in de context van de tijd te plaatsen, kunnen aannames worden gedaan over de vorm, plaats en aanleiding van de gulle gift."
De Waterschans, 2016
"Het eerste deel van dit artikel had de eerste verblijfplaatsen van de jonge Carl Theodor als ond... more "Het eerste deel van dit artikel had de eerste verblijfplaatsen van de jonge Carl Theodor als onderwerp. Carl Theodor groeide op aan het hof van zijn overgrootmoeder Maria Henriëtte Theresia del Caretto in Drogenbosch en Brussel. Vanaf 1734 verbleef hij voor verdere onderwijzing vervolgens tot 1742 voornamelijk in Sulzbach en Mannheim. Vanaf het moment dat hij in 1742 paltsgraaf en keurvorst van het Paltsgraafschap aan de Rijn was, liet Carl Theodor de nieuwe hoofdresidentie in Mannheim verder voltooien. In dit deel komen de latere regeringsperiode met de bijbehorende hoofdresidentie aan bod, alsmede de kleinere en decentrale paleizen. Daarbij zullen verbanden en parallellen worden aangestipt."
De Waterschans, 2016
"Carl Philipp Theodor van de Palts-Sulzbach (10/11 december 17241-16 februari 1799) beschikte ove... more "Carl Philipp Theodor van de Palts-Sulzbach (10/11 december 17241-16 februari 1799) beschikte over meerdere functies en bijbehorende titels, grote politieke en financiële verantwoordelijkheden en wijd verbreide bezittingen. Dit blijkt onder meer uit "(…) de rijke doch heraldisch gezien overmatige symboliek van het Beierse huis (…)", te zien in zijn wapen [...]. Dit wapen toont in de kwartieren met een hartschild de wapens van [...] Kleef, Gulik, Berg; Meurs, Palts/Beieren/Rijksappel, Bergen op Zoom; Mark, Veldenz, Sponheim en Ravensberg. Dit artikel schetst een beeld van de kwaliteiten en het belang van het Bergse stadspaleis als residentie en van Bergen op Zoom als residentiestad voor Carl Theodor en zijn hof. Daarvoor zal ter vergelijking worden gekeken naar de belangrijkste residenties en residentiesteden binnen de landen van deze vorst, zijn investeringen op het gebied van met name de architectuur en zijn relatie tot Bergen op Zoom. Het eerste deel van het artikel behandelt de jeugd en opvoeding van Carl Theodor en de aanvang van zijn regering te Mannheim."
De Waterschans, 2013
"In dit artikel onderzoek ik de oorspronkelijke indeling van de vroegzestiende-eeuwse woonvleugel... more "In dit artikel onderzoek ik de oorspronkelijke indeling van de vroegzestiende-eeuwse woonvleugels van het hof te Bergen op Zoom, het huidige Markiezenhof Historisch Centrum, zoals in eerdere publicaties Ad van den Bulck, Willem van Ham en Ruud Meischke deden. De interpretatie van de vertrekindeling door Van den Bulck enerzijds en door Meischke en Van Ham anderzijds werd gebaseerd op respectievelijk een theoretisch algemeen sociaal ideaal en op primaire bronnen, zoals de architecturale opzet van het Bergse hof en archivalia. Deze interpretaties conflicteren. Voor mijn interpretatie geldt de levensloop van de bewoners, leden van het geslacht Van Glymes, als uitgangspunt. Eerdere interpretaties komen hierdoor in een nieuw daglicht te staan en kunnen worden herzien."
Uploads
Papers by Bart van Eekelen
Heilige Maagd van Halle] op aan aartsbisschop Willem van Bergen-Grimbergen. Een brief van de laatste, in het bezit van de Leidse universiteitsbibliotheek, getuigt van zijn dankbaarheid en van het belang van Lipsius’ werk. De brief illustreert hoe de authenticiteit van geloofsuitingen en van het mirakelboek werd gewaarborgd. En tevens hoe
de schrijver en de geestelijke elkaar hielpen en waarom de een de ander nodig had."
De rekeningpost waarin de kosten vermeld worden, werd als volgt vertaald: “Idem betaald op advies van de stadhouders en de rentmeester van mijn genadige heer jegens de pastoor van Roosendaal voor een glas hetwelk hij met zijn genadige wapen in zijn huis te Roosendaal had laten plaatsen - 3 karolusguden”. Zoals het genoemde artikel al duidelijk maakte, was het glas-in-loodvenster geplaatst in de pastorie in Roosendaal en was daarin het heraldische wapen van de markies van Bergen op Zoom gebrandschilderd. Er zijn echter twee mogelijkheden voor wie wordt bedoeld met “hij”: de markies en de pastoor. De interpretatie hiervan bepaalt wie er verantwoordelijk was voor het “stellen” of plaatsen van het raam, dus wie de feitelijke opdrachtgever was. In aanvulling op het artikel, waarin “hij” werd geïnterpreteerd als ‘de markies’, kan een tweede interpretatie worden gemaakt."
Heilige Maagd van Halle] op aan aartsbisschop Willem van Bergen-Grimbergen. Een brief van de laatste, in het bezit van de Leidse universiteitsbibliotheek, getuigt van zijn dankbaarheid en van het belang van Lipsius’ werk. De brief illustreert hoe de authenticiteit van geloofsuitingen en van het mirakelboek werd gewaarborgd. En tevens hoe
de schrijver en de geestelijke elkaar hielpen en waarom de een de ander nodig had."
De rekeningpost waarin de kosten vermeld worden, werd als volgt vertaald: “Idem betaald op advies van de stadhouders en de rentmeester van mijn genadige heer jegens de pastoor van Roosendaal voor een glas hetwelk hij met zijn genadige wapen in zijn huis te Roosendaal had laten plaatsen - 3 karolusguden”. Zoals het genoemde artikel al duidelijk maakte, was het glas-in-loodvenster geplaatst in de pastorie in Roosendaal en was daarin het heraldische wapen van de markies van Bergen op Zoom gebrandschilderd. Er zijn echter twee mogelijkheden voor wie wordt bedoeld met “hij”: de markies en de pastoor. De interpretatie hiervan bepaalt wie er verantwoordelijk was voor het “stellen” of plaatsen van het raam, dus wie de feitelijke opdrachtgever was. In aanvulling op het artikel, waarin “hij” werd geïnterpreteerd als ‘de markies’, kan een tweede interpretatie worden gemaakt."