Papers and articles, History by Lars Rottem Krangnes
St. Columba og Dolm kyrkje
Seminarinnlegg, Dolm 31. mai 2022 (Arr.: Kystmuseet i Sør-Trøndelag), 2022
Innlegg på seminar om Dolm kyrkje (ca. 1500) på Hitra i Trøndelag med vekt på kyrkjas eldste hist... more Innlegg på seminar om Dolm kyrkje (ca. 1500) på Hitra i Trøndelag med vekt på kyrkjas eldste historie, band til dei britiske øyane i høgmellomalderen og kyrkjas sannsynlege dedikasjonshelgen, St. Columba.
Seminaret vart arrangert på Dolm av Kystmuseet i Sør-Trøndelag 31. mai 2022.
Årbok for Fosen, 2022
Historiefagleg artikkel om to systrer med same namn og miljøet rundt dei i Hitra og Hemne i perio... more Historiefagleg artikkel om to systrer med same namn og miljøet rundt dei i Hitra og Hemne i perioden 1665-1740. Artikkelen oppklarer misforståingar i eldre litteratur og skildrar den lokale eliten i Fosen i tiåra før og etter 1700. Lokal og regional jordeigedomshistorie, administrasjonshistorie og handel og kulturutveksling med Nederlanda blir drøfta.
Trykt i to delar i Årbok for Fosen (utg. Fosen historielag) 2022 og 2023.
Skarvsetta (Årsskrift for Kystmuseet i Sør-Trøndelag), 2021
Det er ikkje bevart mellomalderinteriør frå Dolm kyrkje (ca 1500) på Hitra eller forgjengaren på ... more Det er ikkje bevart mellomalderinteriør frå Dolm kyrkje (ca 1500) på Hitra eller forgjengaren på Omdås (nemnd frå 1430-talet). Visse katalogar og avisartiklar i samband med brannane i 1848 og 1920 nemner ein døypefont i kleberstein. Kva kan kjeldene fortelje om døypefonten og om antikvaren Arendts besök på Dolm i 1806? I artikkelen blir det publisert teikningar frå Arendts arkiv i Nationalmuseum i København.
Årbok for Fosen, 2020
Hausten 1557 vart det valt tre fullmektige frå Fosen len for å leggje fram ei rad klager for kong... more Hausten 1557 vart det valt tre fullmektige frå Fosen len for å leggje fram ei rad klager for kongen, mellom anna på eit påbod om å utruste eit "Skib til Tjeneste at bruge mot Rigens Fiender". Dette har vore kjent sidan eit kongebrev med omtale av klagene vart trykt i Norske Rigs-Registranter i 1861. Koht nemnte eksempelet i klassikaren Norsk bondereising (1926), men omtalen er knapp og ingen lokalhistoriske publikasjonar har drøfta hendinga. Kva var det som mobiliserte fosningane i akkurat dette tilfellet? Kan vi få greie på kven dei fullmektige var, og kvifor fosningane valde akkurat dei til å representere seg? Kva slags strukturar kunne 1500-talets fosningar ta i bruk for å samordne seg og påverke?
Årbok for Fosen, 2018
Biografi (del 2 av 2) over Rasmus Claussøn Rosing (1641-1705), prest og salmediktar som utgav sam... more Biografi (del 2 av 2) over Rasmus Claussøn Rosing (1641-1705), prest og salmediktar som utgav samlinga Den grædende Jeremias og Siungende Salomon (Kbh 1696). Fødd i Brønnøy med bakgrunn i både den lokale eliten og ei påstått adeleg slekt frå Danmark. Artikkelen følgjer forfattarskapen, men også Rasmus Rosing som sokneprest, jordeigar og mangesyslar i lokalsamfunnet på Hitra. Artikkelen er trykt i Årbok for Fosen 2018.
Årbok for Fosen, 2016
Biografi (del 1 av 2) over Rasmus Claussøn Rosing (1641-1705), prest og salmediktar som utgav sam... more Biografi (del 1 av 2) over Rasmus Claussøn Rosing (1641-1705), prest og salmediktar som utgav samlinga Den grædende Jeremias og Siungende Salomon (Kbh 1696). Fødd i Brønnøy med bakgrunn i både den lokale eliten og ei påstått adeleg slekt frå Danmark. Artikkelen følgjer han som elev på katedralskolen i Trondheim, student i København og som viserektor - igjen på katedralskolen i Trondheim. Artikkelen er trykt i Årbok for Fosen 2016.
Årbok for Fosen, 2015
Den såkalla Ulvkjerkvisa, ei folkevise frå Hitra, er bevart gjennom eit lydopptak av Johanna Ulva... more Den såkalla Ulvkjerkvisa, ei folkevise frå Hitra, er bevart gjennom eit lydopptak av Johanna Ulvan (1885-1982) frå 1972. Visa handlar om eit dobbeltbryllaup i Ulvan kyrkje, ei mellomalderkyrkje som vart flytta til Fillan i 1686. Etter tradisjonen er forfattaren sokneprest Rasmus Claussøn Rosing (1641-1705), ein av relativt få norske barokkforfattarar som fekk trykt tekstar i eiga levetid. Artikkelen plasserer teksten litteraturhistorisk, drøftar visa som historisk kjelde, tradisjonen knytta til opphavsperson, og miljøet visa vart til i. Han inneheld også ei ny transkribering av opptaket frå 1972. Artikkelen var trykt i Årbok for Fosen 2015.
Mål og makt, 2008
Frå "katolske" til "lutherske" kyrkjerom i Nordmøre og Fosen etter reformasjonen? Artikkelen spør... more Frå "katolske" til "lutherske" kyrkjerom i Nordmøre og Fosen etter reformasjonen? Artikkelen spør korleis forteljinga om den heilage Sta. Margareta framleis kunne pryde veggen på ei soknekyrkje i Hemne, meir enn 230 år etter formasjonen. Kva hadde helgennærværet å seie for dei religiøse førestillingane til kyrkjegjengarane? Artikkel bygd på masteroppgåva Brot ovanfrå, kontinuitet nedanfrå (2006), om endringar i utsmykkinga av kyrkjerom i Nordmøre og Fosen etter reformasjonen.
Fortid, 2005
I 1743 sende Danske kanselli ut ei spørjeliste med 43 spørsmål om geografiske, økonomiske , histo... more I 1743 sende Danske kanselli ut ei spørjeliste med 43 spørsmål om geografiske, økonomiske , historiske og kulturelle forhold. Mottakarane var embetsmenn og geistlege i Noreg. Lista gjekk ut i ein periode der Noreg var prega av uår og epidemiar, og i 1741-1743 kan vi snakke om ei såkalla demografisk krise. Som samtidsskildring vert svara på spørjegranskinga ei unik kjelde til lokale og regionale utslag av den demografiske krisa. Råka ho samstundes og likt på Austlandet og Vestlandet, korleis vart krisa tolka i samtida, og kan svara på spørjegranskinga fortelje noko om svolt og epidemiar var like viktige årsaker til krisa?
Brot ovanfrå - Kontinuitet nedanfrå? Bilete og kyrkjerom i Nordmøre og Fosen 1537-1721
Masteroppgåve i historie, Universitetet i Oslo, 2006
Masteroppgåve om endringar i biletbruken i kyrkjeroma i lena/futedøma Nordmøre og Fosen i tida fr... more Masteroppgåve om endringar i biletbruken i kyrkjeroma i lena/futedøma Nordmøre og Fosen i tida frå reformasjonen og fram mot kyrkjesalet i 1721.
Book reviews, History by Lars Rottem Krangnes
Mål og Makt , 2007
Bokmelding: Staurberaren Per Borten. Av Harald Berntsen. Aschehoug 2007.
Mål og Makt, 2007
Bokmelding: To knurrende løver. Kulturpolitikkens historie 1814-2014. Av Hans Fredrik Dahl og Tor... more Bokmelding: To knurrende løver. Kulturpolitikkens historie 1814-2014. Av Hans Fredrik Dahl og Tore Helseth. Universitetsforlaget, 2006.
Reports, Social Science: Ageing, health, welfare by Lars Rottem Krangnes
Indigenous peoples and dementia in the Nordic region
Rapport från Nordens välfärdscenter, en institution under Nordiska ministerrådet, 2019
Collaboration on social policy issues from the perspective of indigenous peoples is a good exampl... more Collaboration on social policy issues from the perspective of indigenous peoples is a good example of Nordic added value. The communities served by the policies are relatively small and live in cou ...
Urfolk och demens i Norden
Rapport från Nordens välfärdscenter, en institution under Nordiska ministerrådet, 2019
Nordiskt samarbete om socialpolitiska fragor i ett urfolksperspektiv ar ett bra exempel pa nordis... more Nordiskt samarbete om socialpolitiska fragor i ett urfolksperspektiv ar ett bra exempel pa nordisk nytta: Det handlar om relativt sma grupper, i lander som i stor utstrackning delar utmaningar som ...
Demensomsorg for innvandrere : En håndbok
Nordens välfärdscenter / Nordic Welfare Centre, 2020
I Norden lever det trolig over en halv million mennesker som har en demenssykdom eller mild kogni... more I Norden lever det trolig over en halv million mennesker som har en demenssykdom eller mild kognitiv svikt. Den store etterkrigsgenerasjonen nærmer seg 80 år, og derfor forventer myndighetene at antallet personer med emens vil øke kraftig etter 2020. I denne gruppa finnes mange eldre med innvandrerbakgrunn, som kom til Norden på 1960-, 1970- og 1980-tallet. Demens og personer med innvandrerbakgrunn er et område der både policyansvarlige og helse- og omsorgspersonell trenger mer kunnskap hvis vi skal sikre likeverdig omsorg for alle. Utenlandsfødte personer har like stor risiko for å få en demenssykdom som de som er født i Norden, men færre oppsøker helse- og omsorgstjenester. Demens tolkes ulikt på ulike steder i verden. Nordisk demensnettverk, som blir koordinert av Nordens velferdssenter på oppdrag fra Nordisk ministerråd, jobber for bedre kvalitet, trygghet, mer innovasjon samt mer og bedre kunnskap på demensområdet. Nordens velferdssenter koordinerer også tre temanettverk for eksperter på målgrupper som er relativt små i de nordiske landene hver for seg. Det gjelder demens og etniske minoriteter, demens og urfolk, og demens og personer med intellektuell funksjonsnedsettelse. Demensomsorg for innvandrere retter seg til deg som jobber i demensomsorgen i et nordisk land, og daglig møter personer med innvandrerbakgrunn. Håndboka er tilgjengelig på dansk, finsk, norsk og svensk. Den er inspirert av Alzheimer Europes rapport The development of intercultural care and support for people with dementia from minority ethnic groups (2018). Alzheimer Europes publikasjon retter seg mot policyansvarlige. Denne håndboka har blitt til på initiativ av temanettverket for demens og etniske minoriteter, som et svar på helse- og omsorgspersonells behov for lett tilgjenglig, aktuell kunnskap som er tilpasset nordiske forhold. I flere av de nordiske landene har det manglet en kortfattet introduksjon til området, i håndbokformat. Demensomsorg for innvandrere er ikke en vitenskapelig publikasjon, men tar utgangspunkt i forfatternes egen forskning. Elleve medlemmer i temanettverket for demens og etniske minoriteter har bidratt. Til sammen representerer de to nasjonale kunnskapssenter og seks ulike universitet, i tre nordiske land. Nordens velferdssenters oppdrag er å bidra til utveksling av nordiske erfaringer og kunnskap om pleie, omsorg og livskvalitet for kvinner og menn med demens. Vi håper at denne håndboka skal bedre forutsetningene for personsentrert omsorg for den stadig større gruppen mennesker i Norden som har innvandrerbakgrunn og lever med demens
Välfärdsteknik handlar inte om teknik utan om människor" : – tekniksprång i nordisk demensvård
I dag beraknas cirka 418 000 manniskor i Norden vara demenssjuka. Antalet vantas oka i samtliga n... more I dag beraknas cirka 418 000 manniskor i Norden vara demenssjuka. Antalet vantas oka i samtliga nordiska lander. Valfardsteknologi ar teknologi som forebygger, hjalper eller levererar valfardslosni ...
Rapport från Nordens välfärdscenter, en institution under Nordiska ministerrådet, 2017
This report has been prepared by the Nordic Welfare Centre (NVC), based on the Second Nordic Expe... more This report has been prepared by the Nordic Welfare Centre (NVC), based on the Second Nordic Expert Seminar on Employment and Disability (Oslo, 19 April 2017). The seminar was funded by the Nordic ...
Fra like rettigheter til like muligheter : Rapport fra Det andre nordiske ekspertseminaret om arbeidsliv og funksjonshinder (Oslo, 19. april 2017)
Denne rapporten er utarbeidet av Nordens velferdssenter (NVC) pa grunnlag av Det andre nordiske e... more Denne rapporten er utarbeidet av Nordens velferdssenter (NVC) pa grunnlag av Det andre nordiske ekspertseminaret om arbeidsliv og funksjonshinder (Oslo 19. april 2017). Ekspertseminaret var finansi ...
Uploads
Papers and articles, History by Lars Rottem Krangnes
Seminaret vart arrangert på Dolm av Kystmuseet i Sør-Trøndelag 31. mai 2022.
Trykt i to delar i Årbok for Fosen (utg. Fosen historielag) 2022 og 2023.
Book reviews, History by Lars Rottem Krangnes
Reports, Social Science: Ageing, health, welfare by Lars Rottem Krangnes
Seminaret vart arrangert på Dolm av Kystmuseet i Sør-Trøndelag 31. mai 2022.
Trykt i to delar i Årbok for Fosen (utg. Fosen historielag) 2022 og 2023.