1998 until the end of his life, he was the president of the Baltic Forum. Uffe Ellemann Jensen is... more 1998 until the end of his life, he was the president of the Baltic Forum. Uffe Ellemann Jensen is also considered the founder of the new doctrine of Danish foreign and defence policy, called the "Uffe Ellemann Jensen's Doctrine". In the last phase of the cold war, he was considered one of the key politicians of the Nordic Region and Europe as a whole and a strong supporter of NATO and the EU and the recognition of the renewed independence of the three Baltic countries (Estonia, Lithuania and Latvia) and their integration in the EU. We, the citizens of the Republic of North Macedonia, will remember Uffe Ellemann Jensen as one of the most pragmatic Danish and European politicians, who from the very beginning of the process of independence of our country, stood in principled defence of the request for the recognition of the Republic of Macedonia and its international establishing. On several occasions and in various capacities, he directly opposed various Greek viewpoints and blockades.
Para ca ditëve (12 Qershor 2021), në Portalin e Gazetës "DITA", kisha rastin ta lexoj Letrën e ha... more Para ca ditëve (12 Qershor 2021), në Portalin e Gazetës "DITA", kisha rastin ta lexoj Letrën e hapur të kolegut të nderuarë shqiptar-ambasadori z. Fatos Tarifa, drejtuar kryeministrit të Republikës të Shqipërisë z. Edi Rama. Nëse nuk kaboj, shkaku i publikimit të Letrës në fjalë, ishte zgjidhja e Republikës të Shqipërisë si vend anëtar jo i përhershëm i Këshillit të Sigurimit (KS) të Organizatës të kombeve të bashkuara (OKB). Shfytëzoj nga rasti ti përcjell urimet e mija të përzemërta me rastin e kësaj ngjarje të rëndësishme për Republikën e Shqipërinë dhe për Regjionin e Ballkanit Perëndimor në përgjithsi. Shkaku i paraqitjes time nëpërmjet të këtij shkrimi janë disa vlerësime dhe rekomandime të ambasadorit F.Tarifa të thëna/ të shkruara në Letrën e lartpërmendur, me shumicën e të cilave unë nuk pajtohem. Sipas mendimit tim, vlerësimi i ambasadorit F.Tarifa se, 30 vitet e fundit, "... në Misionin e Shqipërisë pranë OKB-së në New York janë dërguar ta përfaqësojnë dhe drejtojnë njerëz thuajse anonimë, diplomatë të vetbërë e mediokër, të cilëve u ka munguar si kultura dhe sqima diplomatike, ashtu edhe kultura historike e ajo politike, imagjinata diplomatike, talenti dhe aftësia për të vlerësuar dhe bërë diplomaci politike e publike në të mirë të interesave të vendit", mendoj se është i padrejtë dhe ofendues, për Përfaqsuesin aktual të Shqipërisë na OKB dhe për të gjithë diplomatët e Shqipërisë që, mes viteve 1992-2021, kanë shërbyer në New York, dhe në përfaqsitë e tjera diplomatikekonsullore të Republikës të Shqipërisë në botë. Gajtë karierës time diplomatike dhe shërbimit në përfaqsitë diplomatike-konsullore të Republikës të Maqedonisë, në Tiranë (1993-1997), Ankara (2000-2004) dhe Kopenhag (2007-2011), kisha rastin drejtpërdrejt të njihem, të komunikoj dhe të bashkëpunoj me një numër të madh diolomatë të Republikës të Shqipërisë, shumica e të cilëve më kanë lënë mbresa të kundërta se ato që i ka thënë ambasadori F.Tarifa. Kuptohet, se të gjithë ata nuk ishin dhe as që mundet të pretendohet që të ishin/ të jenë të nivelit të njëjtë, në aspektin e njohurive dhe zotësive të tyre gjithpërfshirëse si diplomatë. "Mjer Shqipërija, nëse 30 vjetët e fundit diplomatët e saj, me përjashtim të zotërive F.Tarifa, Z.Mazi dhe disa të tjerë, kanë qenë të atillë siç i ka përshkruarë ambasadori Tarifa". Vlerësimi dhe rekomandimi i z. F.Tarifa që detyrën e përfaqsuesit të Republikës të Shqipërisë në KS të OKB, dy vitet e ardhshme (2022/ 2023), mundet/ duhet ta ushtrojë vetëm "diplomati më i mirë i Shqipërisë" (z. Zef Mazi), mendoj se është jo i drejtë, mes tjerash, për këto disa fakte: a) Sipas mendimit tim, këtë detyrë, me ekipimin plotësues të stafit aktual, duhet ta bëjë Përfaqsuesi aktual i Shqipërisë na OKB; b) Nëse, për arsye objektive, për të cilat unë personalisht nuk jam në dieni, Përfaqsuesit aktual nuk duhet ti jipet një mundësi e tillë, atëhere në këtë post me rëndësi do të ishte mirë të emërohet një nga ata diplomatë të Shqipërisë që, edhe sipas mendimit të ambasadorit Tarifa, janë "të talentuar"; c) Pritjet e z. F.Tarifa se gjatë mandatit dy vjeçer në KS të OKB-së përfaqsuesi i një vendi, dhe në rastin konkret përfaqsuesi i Republikës të Shqipërisë, mund të bëjë "çudira"
Деновиве имав прилика да го прочитам романот на акад. Луан Старова под наслов "Цариградски емигра... more Деновиве имав прилика да го прочитам романот на акад. Луан Старова под наслов "Цариградски емигрант", во издание на "Три" од Скопје, како и неговото интервју во ,,Независен весник" (од 5.12.2020) во кое се осврнува на ликот и улогата на Али Фетхи Окјар во создавањето на Република Турција. Без намера да извршам поопсежна анализа на ова дело, во оваа прилика накусо би кажал дека, авторот-акад. Л. Старова, на нему својствен начин, опишувајќи ја цариградската епизода на емигрантскиот живот на неговиот татко, Ариф Старова, неговите читатели, во куси црти, ги запознал и со животот и делото на Али Фетхи Окјар, вујко на А. Старова и еден од најблиските/најверните пријатели и соработници на основачот на модерна-Република Турција, Мустафа Кемал Ататурк. Според зборовите на акад. Л. Старова, Али Фетхи Окјар бил "десно рамо", на Мустафа Кемал Ататурк. Во периодот меѓу 1911 и 1940 година, тој вршел мошне важни должности на воен, политички и дипломатски план. Неговиот живот започнал во Прилеп, каде што се родил (29 април 1880 година), продолжил во Битола, Солун, Софија, Анкара, Триполи, Малта, Париз и Лондон, и заврши во Истанбул, каде што почина (07 мај 1943 година). Со оглед на фактот дека тој и неговите родители потекнуваат од Прилеп во знак на сеќавање и почит на оваа мошне важна личност од историјата на Република Турција, кој до последниот момент на неговиот живот копнеел за неговиот родно место Прилеп и за Македонија во целина, во продолжение, во куси црти, ќе изнесам одделни аспекти од неговиот живот и неговиот придонес во развојот на современа Турција, која одсекогаш била/е верен пријател, поддржувач, помагач, а од 2008 година и стратешки партнер на РС Македонија. Али Фетхи Окјар околу 30 години од својот живот ги поминал на разни општествено-политички должности, вклучително и претседател на парламентот на Република Турција, а во два наврати и премиер на оваа земја. Неговото духовно и умствено оформување започнало уште како ученик во битолските училишта за воено образование, во мошне преломни историски периоди, односно во време кога на повидок бил почетокот на крајот на Османлиската империја. Неколку години по завршувањето на военото образование, на 30 април 1906 година бил поставен на должност во Воената академија во Едрене, за да набргу потоа на 21 август истата година, да биде распореден на командна должност во Третата армиска област, некаде на границата со Грција. Во меѓувреме сѐ до 21 мај 1908 година, кога бил унапреден во чин мајор (binbaşı), тој бил поставен на разни војнички должности, командувајќи и учествувајќи непосредно во разни воени операции. На 21 мај 1908 година бил именуван за командант на Воено-жандермериското училиште во Солун, каде останал околу девет месеци.
Неодамна имав прилика да прочитам некои одредници на, своевремено многу озборуваната1 "Македонска... more Неодамна имав прилика да прочитам некои одредници на, своевремено многу озборуваната1 "Македонска енциклопедија" на МАНУ2. По нивната опстојна анализа дојдов до заклучок дека, на пример, прашањата во врска со: а) Националната припадност на доминатниот дел на населението на Општина Центар Жупа; б) Иселувањето на Турците и другото муслиманско население од НР/СР Македонија, во Република Турција, по Втората светска војна; и, в) Прашањето на Албанците во Република Македонија, според мене, се третирани на површен, селективен и нестручен начин. Така, на пример: 1. Во однос на првото прашање, наводот на проф. д-р Стојан Киселиновски дека: припадниците на турската етничка заедница на општините Центар Жупа и Пласница речиси сите се исламизирани Македонци, со македонски домашен јазик3, сметам дека, претставува манипулација и ноторна невистина. Ете зошто: а) Неспорен историски факт и денешна реалност е дека, грото на населението на селата што во Османлискиот период припаѓале, на пример, во атарот на Коџаџичката нахија4, било асли турско население. Овој факт е потврден од разни домашни и странски автори, вклучително и од Димитар Гаджанов (Димитър Гаджанов)5, Нуман Картал (Numan Kartal)6, Бранислав Русиќ7, од резултатите на Пописот на населението на Република Македонија, во 2002 година, и од други автори и институции. Така, на пример, бугарскиот истражувач, Димитар Гаджанов, во 1916 година, за турското население на Дебарска Жупа, го забележал следното: "Една многу интересна група од старински Турци, малоазиски дојденци, се наоѓа во планинските места на исток од р.Црн Дрим, по патот меѓу Дебар и Струга"8.
Në se nuk gaboj, në artikullin e fundit të vitit 2020 të profesorit të nderuarë z. Savash Veliu, ... more Në se nuk gaboj, në artikullin e fundit të vitit 2020 të profesorit të nderuarë z. Savash Veliu, me titull: "Ballkani dhe antiamrikanizmi", i publikuarë më datën 30 Dhjetor 2020, disa vlerësime të tij, sipas meje, janë gjysmë të vërteta ose jo të vërteta. Para se ti komentoj disa vlerësime të tij, më lejoni ti rikujtoj të gjitha ata historijanë dhe politikanë bullgar, përfshirë edhe zëvendës kryeministrin, Krasimir Karakaçanov (Красимир Каракачанов), se të dhënat të mirfillta historike flasin se bullgarët dhe maqedonasit janë dy popuj të ndryshëm, paraardhësit e të cilëve, në trojet e Gadishullit Ballkanik të sotëm, kanë ardhur nga pjesë të ndryshme të botës. Të dhënat historike, po ashtu, flasin se bëhet fjalë për dy popuj Sllavë, por me përkatsi të ndryshme "nacionale" të pjesëtarëve të tyre fillestarë-Protobullgarët kanë qenë pjesë përbërse e fiseve turko-tatare, kurse ato maqedonase sllavë të jugut. Sipas të dhënave të njëjta historike, sllavizimi i bullgarëve ka ndodhur në shekullin e IX, pas pranimit të fesë krishtere. Për arsye të shumta objektive, në të kaluarën historike, pjesëtarët e kombit të sotëm maqedonas, me dëshirë ose me padëshirën e tyre, kanë qenë të prezantuarë si pjesë përbërëse jo vetëm i kombit bullgar, por edhe i kombeve serbe dhe greke. Në shekullin e XIX, siç çdo komb tjetër, ashtu edhe pjesëtarë e kombit maqedonas kanë zhvilluarë luftë për emancipimin dhe diferencimin e tyre nacional. Përsëri, për arsye objektive, kombi maqedonas aspiratat e tyre nacionale kanë mundur ti realizojnë/ ti "zyrtarizojnë" gjer në mesin e shekullit të XX-në 02 Gusht 1944, pra diku nga fundi i Luftës së dytë botrore. Se bullgarët dhe maqedonasit janë kombe të ndryshme, në të kaluarën, e kanë vërtetuarë shumë personalitete të huaja, përfshirë edhe ata bullgarë. Në mbështetje të këtij konstatimi tim dhe në përgjigje të deklaratave falso të historijanëve dhe politikanëve bullgarë, në vazhdim do tjua transmetoj një fragment të shkurtër nga dy dokumente, që ambasadori i Bullgarisë në Tiranë, Janko Peev (Я 0 4 6 3
Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti ... more Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti banor në Maqedoninë e Veriut ka emigruar", i publikuar në Portalin e kësaj gazete (KOHA), të datës 28 Prill 2022. Çështjen e emigrimit të qytetarëve të Maqedonisë Veriore profesori P.Pollozhani me të drejtë e ka konsideruarë si shumë të rëndësishme për të ardhmen e vendit, duke i sygjeruarë Qeverisë, bashk me të gjitha subjektet politike, çështjen në fjalë "ta trajtojë si urgjencë kombëtare". Para se të kaloj në prononcimin tim rreth disa vlerësimeve të z.P.Pollozhani që i ka bërë në artikullin e tij në fjalë, dua ti them disa fjalë rreth gjasave dhe kushteve për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në botë. Nga përvoja e ime e jetës dhe asaj profesionale që moti kam ardhur në përfundim se gjasat për këthim në vendlindje e një personi dhe posaçërisht e një familjeje të shpërngulur janë minimale, mos them teorike. Siç është e ditur, si kushte themelore për fillimin eventual të një proçesi të tillë, mes tjerash, janë: a) Niveli ekonomik, dhe b) Gjendja e përgjithshme politiko-shoqërore në vendin e prejardhjes të të shpërngulurve. Me fjalë të tjera, meqense gjasat për ndryshimin drastik të gjendjes aktuale në Maqedoninë Veriore, në aspektin e çështjeve në fjalë dhe më gjerë, janë minimale, edhe gjasat për fillim të një proçesi për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në shtete të ndryshme të botës, po ashtu, janë shumë të vogla/ minimale, mendoj unë. Kjo nuk do të thotë se institucionet shtetrore duhet të heqin dorë nga një përpjekje e tillë, së pakti për ta frenuar emigrimin masiv të të rrinjve, që në vendin tonë dhe më gjerë është i pranishëm posaçërisht 10 vitet e fundit. Pa ndonjëfarë pretendimi për trajtim të hollësishëm të kësaj çështjeje shumë të rëndësishme dhe komplekse, në vazhdim përmbledhtas dua ti them disa fjalë në lidhje me disa vlerësime jo të sakta të profesorit P.Pollozhani rreth: a) Numrit të shqiptarëve në Maqedoninë Veriore; b) Pjesëmarjes të shqiptarëve në numrin e përgjithshëm të dijasporës të Maqedonisë Veriore; dhe, c) Rreth numrit të të shpërngulurve shqiptarë nga RP e Maqedonisë në Turqi, mes viteve 1953-1961. Para se të kaloj në parashtrimin e vërejtjeve të mia rreth të dhënave konkrete, në lidhje me çështjet e sipërpërmendura, fillimisht dua ta shpreh dyshimin dhe mospajtimin tim rreth vërtetsisë së të dhënës të Entit statistikor të Maqedonisë Veriore, në lidhje me numrin (4,243 frymë) e imigrantëve nga vendet e tjera në RP të Maqedonisë, mes viteve 1949/1953. Kjo, mes tjerash, për vet faktin se si pasojë e Luftës civile (qytetare) në Greqi (1946-1949), një numër i madh i qytetarëve të Greqisë e posaçërisht i maqedonasve nga Maqedonia Egjeje, u detyruan njëherë dhe përgjithmonë të largohen nga vatrat e tyre dhe të vendosen në shtete të ndryshme të botës (
Para ca ditëve, rastësisht, e "zbulova" fejtonin të kolegut tim të nderuar m-r Qerim Lita, nga Sh... more Para ca ditëve, rastësisht, e "zbulova" fejtonin të kolegut tim të nderuar m-r Qerim Lita, nga Shkupi, i publikuarë në "Koha.com" dhe në "Kumtesa.com", ku bëhet fjalë për "dyndjen e shqiptarëve drejt Turqisë", mes viteve 1953-1959. Në fillim të këtij fejtoni z.Q.Lita, pas përsëritjes të tezës të tij të mirënjohur dhe të pa bazuarë në fakte konkrete, se gjoja, "pjesa dërmuese e popullsisë myslimane e cila gjatë asaj kohe u shpërngul dhunshëm nga vatrat e tyre për në Turqi ishin shqiptarë", dhe se një gjë e tillë "qenka pranuar botërisht edhe nga një pjesë e historianëve maqedonas, në përjashtim të disave...", pa pikën e turpit mua më ka radhitur në grupin e autorëve, të cilët gjoja, "... edhe më tej përpiqen që këtë (shpërnguljen në fjalë-s.k.) ta emërtojnë si një aksion vullnetar e human", siç është vepruar nga ana e udhëheqjes të atëhershme jugosllave, përkatësisht maqedonase. Sipas kolegut Q.Lita unë, po ashtu, "përmes një shkrimi pa mbështetje faktografike, i botuar në disa gjuhë...", paskam bërë "përpjekje ta mohoj faktin se 80% e popullsisë myslimane e cila asaj kohe qe shpërngulur për Turqi ishte shqiptare...". Para se të kalojë në sqarimin e çështjes kyçe të fejtonit në fjalë, Q.Lita ka theksuarë se nuk paska dashur "të futet në polemikë me (mua) S. Kerimin dhe me të tjerët që mendojnë ngjashëm sikurse ai", dhe e paska parë të arsyeshme që përmes fejtonit në fjalë, i cili u mbështetka "në mënyrë ekskluzive në burimet relevante arkivore në Arkivin e Jugosllavisë në Beograd dhe Arkivin e Maqedonisë Veriore në Shkup", edhe një herë ta nxjerrë në pah të vërtetën "e atij procesi famëkeq", i cili qenaka "iniciuar ... nga dyshi i famshëm komunist maqedonas-Kolishevski-Cërvenkovski të përkrahur nga J. B. Tito dhe A. Rankoviqi". Edhepse Q.Lita pretendon se është njohës i mirë i çështjes në fjalë, vetëm në këto dytre fjali të sipër cituara, sipas mendimit tim, ka bërë një mori konstatime dhe konkludime të gabuara. Edhe unë, po ashtu si kolegu Q.Lita, nuk kam ndërmend të polemizoj me të si person, mirpo për hir të së vërtetës dhe obligimit tim profesional, në vazhdim, edhe një herë, do të polemizoj me disa vlerësime të tij të pa baza/ jo të vërteta. Para se ta bëj këtë, e shikoj të arsyeshme kolegun tim Lita ta korigjoj për këto disa shtrembërime dhe gabime: a) Teza e ime rreth karakterit të shpërnguljes të popullatës turke, shqiptare, torbeshe dhe boshnjake, nga RP e Maqedonisë në Turqi, pas Luftës të dytë botërore, pothuajse është e njëjtë si ajo e Q.Litës, me një përjashtim të vogël, në lidhje me vlerësimin e tij se shpërngulja në fjalë paska qenë e "dhunshme". Është më se e vërtetë se struktura të veçanta të pushtetit jugosllav/ maqedonas, përfshirë edhe pushtetarë të rëndësishëm të asaj kohe, me akte dhe metoda të ndryshme, ishin përfshirë në krijimin e atmosferës "përkatëse" për shpërnguljen e popullatës muslimane, mirpo duke e bërë këtë ata askënd nga të shpërngulurit nuk e kanë detyruarë me dhunë të shpërngulet në Turqi. Prandaj shpërnguljen në fjalë nuk mund ta quajmë si "të dhunshme", siç e quan Q.Lita. Unë me autorët e nderuar shqiptarë, përfshirë edhe me kolegun Lita, nuk pajtohem vetëm rreth vlerësimeve të tyre të njëanshme në lidhje me turqit e Maqedonisë Veriore (numri, vendodhja, shpërngulja e tyre, politikat të gabuara të pushtetarëve jugosllav/ maqedonas të asaj kohe ndaj elementit turk, presionet e qarqeve nacionaliste shqiptare ndaj tyre, posaçërisht në pjesën Perëndimore dhe Jug-Perëndimore të Maqedonisë për deklarimin e tyre si shqiptarë, sidomos karakteristike për periudhën mes
Pregledni naučni rad/ Review scientific article Apstrakt: Ove (2023) godine se navršava 70 godina... more Pregledni naučni rad/ Review scientific article Apstrakt: Ove (2023) godine se navršava 70 godina od postizanja t.z. "Džentlemenskog sporazuma" za iseljavanje Turaka iz FNR Jugoslavije u Tursku. Prema nekim indicijama i dokumentima, ovaj sporazum je postignut između predsjednika FNR Jugoslavije Josipa Broza Tita i ministra inostranih poslova (MIP) Republike Turske Fuada Keprilija (Fuad Köprülü), prilikom prijema kod predsjednika Tita na Brionima, 22 ili 23 januara 1953 godine. U cilju operacionalizacije ovog sporazuma, oko tri mjeseca kasnije (u martu ili aprilu iste godine) potpisan je "Ugovor između Državnog sekretarijata za inostrane poslove FNR Jugoslavije i Ambasade Republike Turske u Beogradu, za iseljavanje Turaka". Nakon potpisivanja ovog Ugovora, proces iseljavanja muslimanskog stanovništva Jugoslavije u Turskoj dobio je dramatčine razmjere. Pored Turaka, posebno između 1953. i 1967., u Tursku se doselio i veliki broj Albanaca, Bošnjaka i Torbeša / Goranaca. Bio je to najveći egzodus koji se dogodio u Evropi u periodu nakon Drugog svjetskog rata. Kao što je već poznato iseljavanje Turaka i drugog muslimanskog stanovništva Jugoslavije u Tursku 50-ih i 60-ih godina 20. vijeka nije bila novost, jer seobe pomenutog stanovništva počele su od druge polovine 17. vijeka, nakon drugog poraza osmanlijske vojske pred kapije Beča 1683. i produžile su u kontinuitetu, te i u periodu nakon Drugog svjetskog rata. U ovom vremenskom rasponu od oko 300 godina, najmasovnije migracije muslimanskog stanovništva sa prostora bivše Jugoslavije dogodile su se nakon Ruskoosmanlijskog rata (1877-1878), te nakon Balkanskih ratova (1912-1913) i Prvog svjetskog rata (1914-1918). Migracije koje su se desile nakon Drugog svjetskog rata, o kojima i ja govorim, karakteristične su po tome što su se desile u mirnodopskom periodu, kao rezultat zloupotrebe sa jugoslovenske strane sporazuma iz 1953. godine. Među pojedinačnim istraživačima o ovom pitanju postoje različiti stavovi o ukupnom broju iseljenika koji su 50-ih i 60-ih godina 20. vijeka emigrirali iz Jugoslavije u Tursku, a posebno oko njihove nacionalne pripadnosti. Albanski historičari i drugi autori (iz Albanije i Kosova) idu tako daleko da gotovo sve iseljenike iz Kosova i Makedonije tretiraju kao Albance. Za razliku od njih, albanski historičari i drugi autori (iz Makedonije) priznaju da je među iseljenicima iz Makedonije bilo i Turaka, ali da su dominantni dio iseljenika navodno bili Albanci. Da je među iselјenicima pored Turaka i Albanaca imao i značajan broj Bošnjaka
Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti ... more Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti banor në Maqedoninë e Veriut ka emigruar", i publikuar në Portalin e kësaj gazete (KOHA), të datës 28 Prill 2022. Çështjen e emigrimit të qytetarëve të Maqedonisë Veriore profesori P.Pollozhani me të drejtë e ka konsideruarë si shumë të rëndësishme për të ardhmen e vendit, duke i sygjeruarë Qeverisë, bashk me të gjitha subjektet politike, çështjen në fjalë "ta trajtojë si urgjencë kombëtare". Para se të kaloj në prononcimin tim rreth disa vlerësimeve të z.P.Pollozhani që i ka bërë në artikullin e tij në fjalë, dua ti them disa fjalë rreth gjasave dhe kushteve për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në botë. Nga përvoja e ime e jetës dhe asaj profesionale që moti kam ardhur në përfundim se gjasat për këthim në vendlindje e një personi dhe posaçërisht e një familjeje të shpërngulur janë minimale, mos them teorike. Siç është e ditur, si kushte themelore për fillimin eventual të një proçesi të tillë, mes tjerash, janë: a) Niveli ekonomik, dhe b) Gjendja e përgjithshme politiko-shoqërore në vendin e prejardhjes të të shpërngulurve. Me fjalë të tjera, meqense gjasat për ndryshimin drastik të gjendjes aktuale në Maqedoninë Veriore, në aspektin e çështjeve në fjalë dhe më gjerë, janë minimale, edhe gjasat për fillim të një proçesi për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në shtete të ndryshme të botës, po ashtu, janë shumë të vogla/ minimale, mendoj unë. Kjo nuk do të thotë se institucionet shtetrore duhet të heqin dorë nga një përpjekje e tillë, së pakti për ta frenuar emigrimin masiv të të rrinjve, që në vendin tonë dhe më gjerë është i pranishëm posaçërisht 10 vitet e fundit. Pa ndonjëfarë pretendimi për trajtim të hollësishëm të kësaj çështjeje shumë të rëndësishme dhe komplekse, në vazhdim përmbledhtas dua ti them disa fjalë në lidhje me disa vlerësime jo të sakta të profesorit P.Pollozhani rreth: a) Numrit të shqiptarëve në Maqedoninë Veriore; b) Pjesëmarjes të shqiptarëve në numrin e përgjithshëm të dijasporës të Maqedonisë Veriore; dhe, c) Rreth numrit të të shpërngulurve shqiptarë nga RP e Maqedonisë në Turqi, mes viteve 1953-1961. Para se të kaloj në parashtrimin e vërejtjeve të mia rreth të dhënave konkrete, në lidhje me çështjet e sipërpërmendura, fillimisht dua ta shpreh dyshimin dhe mospajtimin tim
İdam edilişlerinin 75'inci yıldönümü: 'Yücelcilere yöneltilen terör ve ajanlık suçlamaları asılsı... more İdam edilişlerinin 75'inci yıldönümü: 'Yücelcilere yöneltilen terör ve ajanlık suçlamaları asılsızdır' İdam edilişlerinin 75'inci yıldönümü: 'Yücelcilere yöneltilen terör ve ajanlık suçlamaları asılsızdır' Makedonya Türklerinin haklarının korunması adına verdikleri kültürel mücadele neticesinde Yugoslavya'da dönemin rejimi tarafından asılsız suçlamalarla hüküm giyen Yücelcilerin bugün idam edilişlerinin 75'inci yıldönümü. Bu vesileyle geçtiğimiz günlerde Yücelcilerle ilgili kitabı basılan emekli diplomat ve tarihçi Salim Kadri Kerimi ile bu önemli davayı yürüten kahraman Yücelciler hakkında konuştuk. Yaptığımız mülakatta Salim Kadri Kerimi, bir yandan kitabı hakkında bilgi verirken, diğer yandan da Yücelcilerle ilgili bugüne kadar gün yüzüne çıkmamış bir çok bilgiyi okuyucularımızla paylaştı. 'Eğer Yugoslavya ile Sovyetler Birliği arasındaki ilişkiler 6 ay önce bozulsaydı…'
1998 until the end of his life, he was the president of the Baltic Forum. Uffe Ellemann Jensen is... more 1998 until the end of his life, he was the president of the Baltic Forum. Uffe Ellemann Jensen is also considered the founder of the new doctrine of Danish foreign and defence policy, called the "Uffe Ellemann Jensen's Doctrine". In the last phase of the cold war, he was considered one of the key politicians of the Nordic Region and Europe as a whole and a strong supporter of NATO and the EU and the recognition of the renewed independence of the three Baltic countries (Estonia, Lithuania and Latvia) and their integration in the EU. We, the citizens of the Republic of North Macedonia, will remember Uffe Ellemann Jensen as one of the most pragmatic Danish and European politicians, who from the very beginning of the process of independence of our country, stood in principled defence of the request for the recognition of the Republic of Macedonia and its international establishing. On several occasions and in various capacities, he directly opposed various Greek viewpoints and blockades.
Para ca ditëve (12 Qershor 2021), në Portalin e Gazetës "DITA", kisha rastin ta lexoj Letrën e ha... more Para ca ditëve (12 Qershor 2021), në Portalin e Gazetës "DITA", kisha rastin ta lexoj Letrën e hapur të kolegut të nderuarë shqiptar-ambasadori z. Fatos Tarifa, drejtuar kryeministrit të Republikës të Shqipërisë z. Edi Rama. Nëse nuk kaboj, shkaku i publikimit të Letrës në fjalë, ishte zgjidhja e Republikës të Shqipërisë si vend anëtar jo i përhershëm i Këshillit të Sigurimit (KS) të Organizatës të kombeve të bashkuara (OKB). Shfytëzoj nga rasti ti përcjell urimet e mija të përzemërta me rastin e kësaj ngjarje të rëndësishme për Republikën e Shqipërinë dhe për Regjionin e Ballkanit Perëndimor në përgjithsi. Shkaku i paraqitjes time nëpërmjet të këtij shkrimi janë disa vlerësime dhe rekomandime të ambasadorit F.Tarifa të thëna/ të shkruara në Letrën e lartpërmendur, me shumicën e të cilave unë nuk pajtohem. Sipas mendimit tim, vlerësimi i ambasadorit F.Tarifa se, 30 vitet e fundit, "... në Misionin e Shqipërisë pranë OKB-së në New York janë dërguar ta përfaqësojnë dhe drejtojnë njerëz thuajse anonimë, diplomatë të vetbërë e mediokër, të cilëve u ka munguar si kultura dhe sqima diplomatike, ashtu edhe kultura historike e ajo politike, imagjinata diplomatike, talenti dhe aftësia për të vlerësuar dhe bërë diplomaci politike e publike në të mirë të interesave të vendit", mendoj se është i padrejtë dhe ofendues, për Përfaqsuesin aktual të Shqipërisë na OKB dhe për të gjithë diplomatët e Shqipërisë që, mes viteve 1992-2021, kanë shërbyer në New York, dhe në përfaqsitë e tjera diplomatikekonsullore të Republikës të Shqipërisë në botë. Gajtë karierës time diplomatike dhe shërbimit në përfaqsitë diplomatike-konsullore të Republikës të Maqedonisë, në Tiranë (1993-1997), Ankara (2000-2004) dhe Kopenhag (2007-2011), kisha rastin drejtpërdrejt të njihem, të komunikoj dhe të bashkëpunoj me një numër të madh diolomatë të Republikës të Shqipërisë, shumica e të cilëve më kanë lënë mbresa të kundërta se ato që i ka thënë ambasadori F.Tarifa. Kuptohet, se të gjithë ata nuk ishin dhe as që mundet të pretendohet që të ishin/ të jenë të nivelit të njëjtë, në aspektin e njohurive dhe zotësive të tyre gjithpërfshirëse si diplomatë. "Mjer Shqipërija, nëse 30 vjetët e fundit diplomatët e saj, me përjashtim të zotërive F.Tarifa, Z.Mazi dhe disa të tjerë, kanë qenë të atillë siç i ka përshkruarë ambasadori Tarifa". Vlerësimi dhe rekomandimi i z. F.Tarifa që detyrën e përfaqsuesit të Republikës të Shqipërisë në KS të OKB, dy vitet e ardhshme (2022/ 2023), mundet/ duhet ta ushtrojë vetëm "diplomati më i mirë i Shqipërisë" (z. Zef Mazi), mendoj se është jo i drejtë, mes tjerash, për këto disa fakte: a) Sipas mendimit tim, këtë detyrë, me ekipimin plotësues të stafit aktual, duhet ta bëjë Përfaqsuesi aktual i Shqipërisë na OKB; b) Nëse, për arsye objektive, për të cilat unë personalisht nuk jam në dieni, Përfaqsuesit aktual nuk duhet ti jipet një mundësi e tillë, atëhere në këtë post me rëndësi do të ishte mirë të emërohet një nga ata diplomatë të Shqipërisë që, edhe sipas mendimit të ambasadorit Tarifa, janë "të talentuar"; c) Pritjet e z. F.Tarifa se gjatë mandatit dy vjeçer në KS të OKB-së përfaqsuesi i një vendi, dhe në rastin konkret përfaqsuesi i Republikës të Shqipërisë, mund të bëjë "çudira"
Деновиве имав прилика да го прочитам романот на акад. Луан Старова под наслов "Цариградски емигра... more Деновиве имав прилика да го прочитам романот на акад. Луан Старова под наслов "Цариградски емигрант", во издание на "Три" од Скопје, како и неговото интервју во ,,Независен весник" (од 5.12.2020) во кое се осврнува на ликот и улогата на Али Фетхи Окјар во создавањето на Република Турција. Без намера да извршам поопсежна анализа на ова дело, во оваа прилика накусо би кажал дека, авторот-акад. Л. Старова, на нему својствен начин, опишувајќи ја цариградската епизода на емигрантскиот живот на неговиот татко, Ариф Старова, неговите читатели, во куси црти, ги запознал и со животот и делото на Али Фетхи Окјар, вујко на А. Старова и еден од најблиските/најверните пријатели и соработници на основачот на модерна-Република Турција, Мустафа Кемал Ататурк. Според зборовите на акад. Л. Старова, Али Фетхи Окјар бил "десно рамо", на Мустафа Кемал Ататурк. Во периодот меѓу 1911 и 1940 година, тој вршел мошне важни должности на воен, политички и дипломатски план. Неговиот живот започнал во Прилеп, каде што се родил (29 април 1880 година), продолжил во Битола, Солун, Софија, Анкара, Триполи, Малта, Париз и Лондон, и заврши во Истанбул, каде што почина (07 мај 1943 година). Со оглед на фактот дека тој и неговите родители потекнуваат од Прилеп во знак на сеќавање и почит на оваа мошне важна личност од историјата на Република Турција, кој до последниот момент на неговиот живот копнеел за неговиот родно место Прилеп и за Македонија во целина, во продолжение, во куси црти, ќе изнесам одделни аспекти од неговиот живот и неговиот придонес во развојот на современа Турција, која одсекогаш била/е верен пријател, поддржувач, помагач, а од 2008 година и стратешки партнер на РС Македонија. Али Фетхи Окјар околу 30 години од својот живот ги поминал на разни општествено-политички должности, вклучително и претседател на парламентот на Република Турција, а во два наврати и премиер на оваа земја. Неговото духовно и умствено оформување започнало уште како ученик во битолските училишта за воено образование, во мошне преломни историски периоди, односно во време кога на повидок бил почетокот на крајот на Османлиската империја. Неколку години по завршувањето на военото образование, на 30 април 1906 година бил поставен на должност во Воената академија во Едрене, за да набргу потоа на 21 август истата година, да биде распореден на командна должност во Третата армиска област, некаде на границата со Грција. Во меѓувреме сѐ до 21 мај 1908 година, кога бил унапреден во чин мајор (binbaşı), тој бил поставен на разни војнички должности, командувајќи и учествувајќи непосредно во разни воени операции. На 21 мај 1908 година бил именуван за командант на Воено-жандермериското училиште во Солун, каде останал околу девет месеци.
Неодамна имав прилика да прочитам некои одредници на, своевремено многу озборуваната1 "Македонска... more Неодамна имав прилика да прочитам некои одредници на, своевремено многу озборуваната1 "Македонска енциклопедија" на МАНУ2. По нивната опстојна анализа дојдов до заклучок дека, на пример, прашањата во врска со: а) Националната припадност на доминатниот дел на населението на Општина Центар Жупа; б) Иселувањето на Турците и другото муслиманско население од НР/СР Македонија, во Република Турција, по Втората светска војна; и, в) Прашањето на Албанците во Република Македонија, според мене, се третирани на површен, селективен и нестручен начин. Така, на пример: 1. Во однос на првото прашање, наводот на проф. д-р Стојан Киселиновски дека: припадниците на турската етничка заедница на општините Центар Жупа и Пласница речиси сите се исламизирани Македонци, со македонски домашен јазик3, сметам дека, претставува манипулација и ноторна невистина. Ете зошто: а) Неспорен историски факт и денешна реалност е дека, грото на населението на селата што во Османлискиот период припаѓале, на пример, во атарот на Коџаџичката нахија4, било асли турско население. Овој факт е потврден од разни домашни и странски автори, вклучително и од Димитар Гаджанов (Димитър Гаджанов)5, Нуман Картал (Numan Kartal)6, Бранислав Русиќ7, од резултатите на Пописот на населението на Република Македонија, во 2002 година, и од други автори и институции. Така, на пример, бугарскиот истражувач, Димитар Гаджанов, во 1916 година, за турското население на Дебарска Жупа, го забележал следното: "Една многу интересна група од старински Турци, малоазиски дојденци, се наоѓа во планинските места на исток од р.Црн Дрим, по патот меѓу Дебар и Струга"8.
Në se nuk gaboj, në artikullin e fundit të vitit 2020 të profesorit të nderuarë z. Savash Veliu, ... more Në se nuk gaboj, në artikullin e fundit të vitit 2020 të profesorit të nderuarë z. Savash Veliu, me titull: "Ballkani dhe antiamrikanizmi", i publikuarë më datën 30 Dhjetor 2020, disa vlerësime të tij, sipas meje, janë gjysmë të vërteta ose jo të vërteta. Para se ti komentoj disa vlerësime të tij, më lejoni ti rikujtoj të gjitha ata historijanë dhe politikanë bullgar, përfshirë edhe zëvendës kryeministrin, Krasimir Karakaçanov (Красимир Каракачанов), se të dhënat të mirfillta historike flasin se bullgarët dhe maqedonasit janë dy popuj të ndryshëm, paraardhësit e të cilëve, në trojet e Gadishullit Ballkanik të sotëm, kanë ardhur nga pjesë të ndryshme të botës. Të dhënat historike, po ashtu, flasin se bëhet fjalë për dy popuj Sllavë, por me përkatsi të ndryshme "nacionale" të pjesëtarëve të tyre fillestarë-Protobullgarët kanë qenë pjesë përbërse e fiseve turko-tatare, kurse ato maqedonase sllavë të jugut. Sipas të dhënave të njëjta historike, sllavizimi i bullgarëve ka ndodhur në shekullin e IX, pas pranimit të fesë krishtere. Për arsye të shumta objektive, në të kaluarën historike, pjesëtarët e kombit të sotëm maqedonas, me dëshirë ose me padëshirën e tyre, kanë qenë të prezantuarë si pjesë përbërëse jo vetëm i kombit bullgar, por edhe i kombeve serbe dhe greke. Në shekullin e XIX, siç çdo komb tjetër, ashtu edhe pjesëtarë e kombit maqedonas kanë zhvilluarë luftë për emancipimin dhe diferencimin e tyre nacional. Përsëri, për arsye objektive, kombi maqedonas aspiratat e tyre nacionale kanë mundur ti realizojnë/ ti "zyrtarizojnë" gjer në mesin e shekullit të XX-në 02 Gusht 1944, pra diku nga fundi i Luftës së dytë botrore. Se bullgarët dhe maqedonasit janë kombe të ndryshme, në të kaluarën, e kanë vërtetuarë shumë personalitete të huaja, përfshirë edhe ata bullgarë. Në mbështetje të këtij konstatimi tim dhe në përgjigje të deklaratave falso të historijanëve dhe politikanëve bullgarë, në vazhdim do tjua transmetoj një fragment të shkurtër nga dy dokumente, që ambasadori i Bullgarisë në Tiranë, Janko Peev (Я 0 4 6 3
Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti ... more Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti banor në Maqedoninë e Veriut ka emigruar", i publikuar në Portalin e kësaj gazete (KOHA), të datës 28 Prill 2022. Çështjen e emigrimit të qytetarëve të Maqedonisë Veriore profesori P.Pollozhani me të drejtë e ka konsideruarë si shumë të rëndësishme për të ardhmen e vendit, duke i sygjeruarë Qeverisë, bashk me të gjitha subjektet politike, çështjen në fjalë "ta trajtojë si urgjencë kombëtare". Para se të kaloj në prononcimin tim rreth disa vlerësimeve të z.P.Pollozhani që i ka bërë në artikullin e tij në fjalë, dua ti them disa fjalë rreth gjasave dhe kushteve për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në botë. Nga përvoja e ime e jetës dhe asaj profesionale që moti kam ardhur në përfundim se gjasat për këthim në vendlindje e një personi dhe posaçërisht e një familjeje të shpërngulur janë minimale, mos them teorike. Siç është e ditur, si kushte themelore për fillimin eventual të një proçesi të tillë, mes tjerash, janë: a) Niveli ekonomik, dhe b) Gjendja e përgjithshme politiko-shoqërore në vendin e prejardhjes të të shpërngulurve. Me fjalë të tjera, meqense gjasat për ndryshimin drastik të gjendjes aktuale në Maqedoninë Veriore, në aspektin e çështjeve në fjalë dhe më gjerë, janë minimale, edhe gjasat për fillim të një proçesi për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në shtete të ndryshme të botës, po ashtu, janë shumë të vogla/ minimale, mendoj unë. Kjo nuk do të thotë se institucionet shtetrore duhet të heqin dorë nga një përpjekje e tillë, së pakti për ta frenuar emigrimin masiv të të rrinjve, që në vendin tonë dhe më gjerë është i pranishëm posaçërisht 10 vitet e fundit. Pa ndonjëfarë pretendimi për trajtim të hollësishëm të kësaj çështjeje shumë të rëndësishme dhe komplekse, në vazhdim përmbledhtas dua ti them disa fjalë në lidhje me disa vlerësime jo të sakta të profesorit P.Pollozhani rreth: a) Numrit të shqiptarëve në Maqedoninë Veriore; b) Pjesëmarjes të shqiptarëve në numrin e përgjithshëm të dijasporës të Maqedonisë Veriore; dhe, c) Rreth numrit të të shpërngulurve shqiptarë nga RP e Maqedonisë në Turqi, mes viteve 1953-1961. Para se të kaloj në parashtrimin e vërejtjeve të mia rreth të dhënave konkrete, në lidhje me çështjet e sipërpërmendura, fillimisht dua ta shpreh dyshimin dhe mospajtimin tim rreth vërtetsisë së të dhënës të Entit statistikor të Maqedonisë Veriore, në lidhje me numrin (4,243 frymë) e imigrantëve nga vendet e tjera në RP të Maqedonisë, mes viteve 1949/1953. Kjo, mes tjerash, për vet faktin se si pasojë e Luftës civile (qytetare) në Greqi (1946-1949), një numër i madh i qytetarëve të Greqisë e posaçërisht i maqedonasve nga Maqedonia Egjeje, u detyruan njëherë dhe përgjithmonë të largohen nga vatrat e tyre dhe të vendosen në shtete të ndryshme të botës (
Para ca ditëve, rastësisht, e "zbulova" fejtonin të kolegut tim të nderuar m-r Qerim Lita, nga Sh... more Para ca ditëve, rastësisht, e "zbulova" fejtonin të kolegut tim të nderuar m-r Qerim Lita, nga Shkupi, i publikuarë në "Koha.com" dhe në "Kumtesa.com", ku bëhet fjalë për "dyndjen e shqiptarëve drejt Turqisë", mes viteve 1953-1959. Në fillim të këtij fejtoni z.Q.Lita, pas përsëritjes të tezës të tij të mirënjohur dhe të pa bazuarë në fakte konkrete, se gjoja, "pjesa dërmuese e popullsisë myslimane e cila gjatë asaj kohe u shpërngul dhunshëm nga vatrat e tyre për në Turqi ishin shqiptarë", dhe se një gjë e tillë "qenka pranuar botërisht edhe nga një pjesë e historianëve maqedonas, në përjashtim të disave...", pa pikën e turpit mua më ka radhitur në grupin e autorëve, të cilët gjoja, "... edhe më tej përpiqen që këtë (shpërnguljen në fjalë-s.k.) ta emërtojnë si një aksion vullnetar e human", siç është vepruar nga ana e udhëheqjes të atëhershme jugosllave, përkatësisht maqedonase. Sipas kolegut Q.Lita unë, po ashtu, "përmes një shkrimi pa mbështetje faktografike, i botuar në disa gjuhë...", paskam bërë "përpjekje ta mohoj faktin se 80% e popullsisë myslimane e cila asaj kohe qe shpërngulur për Turqi ishte shqiptare...". Para se të kalojë në sqarimin e çështjes kyçe të fejtonit në fjalë, Q.Lita ka theksuarë se nuk paska dashur "të futet në polemikë me (mua) S. Kerimin dhe me të tjerët që mendojnë ngjashëm sikurse ai", dhe e paska parë të arsyeshme që përmes fejtonit në fjalë, i cili u mbështetka "në mënyrë ekskluzive në burimet relevante arkivore në Arkivin e Jugosllavisë në Beograd dhe Arkivin e Maqedonisë Veriore në Shkup", edhe një herë ta nxjerrë në pah të vërtetën "e atij procesi famëkeq", i cili qenaka "iniciuar ... nga dyshi i famshëm komunist maqedonas-Kolishevski-Cërvenkovski të përkrahur nga J. B. Tito dhe A. Rankoviqi". Edhepse Q.Lita pretendon se është njohës i mirë i çështjes në fjalë, vetëm në këto dytre fjali të sipër cituara, sipas mendimit tim, ka bërë një mori konstatime dhe konkludime të gabuara. Edhe unë, po ashtu si kolegu Q.Lita, nuk kam ndërmend të polemizoj me të si person, mirpo për hir të së vërtetës dhe obligimit tim profesional, në vazhdim, edhe një herë, do të polemizoj me disa vlerësime të tij të pa baza/ jo të vërteta. Para se ta bëj këtë, e shikoj të arsyeshme kolegun tim Lita ta korigjoj për këto disa shtrembërime dhe gabime: a) Teza e ime rreth karakterit të shpërnguljes të popullatës turke, shqiptare, torbeshe dhe boshnjake, nga RP e Maqedonisë në Turqi, pas Luftës të dytë botërore, pothuajse është e njëjtë si ajo e Q.Litës, me një përjashtim të vogël, në lidhje me vlerësimin e tij se shpërngulja në fjalë paska qenë e "dhunshme". Është më se e vërtetë se struktura të veçanta të pushtetit jugosllav/ maqedonas, përfshirë edhe pushtetarë të rëndësishëm të asaj kohe, me akte dhe metoda të ndryshme, ishin përfshirë në krijimin e atmosferës "përkatëse" për shpërnguljen e popullatës muslimane, mirpo duke e bërë këtë ata askënd nga të shpërngulurit nuk e kanë detyruarë me dhunë të shpërngulet në Turqi. Prandaj shpërnguljen në fjalë nuk mund ta quajmë si "të dhunshme", siç e quan Q.Lita. Unë me autorët e nderuar shqiptarë, përfshirë edhe me kolegun Lita, nuk pajtohem vetëm rreth vlerësimeve të tyre të njëanshme në lidhje me turqit e Maqedonisë Veriore (numri, vendodhja, shpërngulja e tyre, politikat të gabuara të pushtetarëve jugosllav/ maqedonas të asaj kohe ndaj elementit turk, presionet e qarqeve nacionaliste shqiptare ndaj tyre, posaçërisht në pjesën Perëndimore dhe Jug-Perëndimore të Maqedonisë për deklarimin e tyre si shqiptarë, sidomos karakteristike për periudhën mes
Pregledni naučni rad/ Review scientific article Apstrakt: Ove (2023) godine se navršava 70 godina... more Pregledni naučni rad/ Review scientific article Apstrakt: Ove (2023) godine se navršava 70 godina od postizanja t.z. "Džentlemenskog sporazuma" za iseljavanje Turaka iz FNR Jugoslavije u Tursku. Prema nekim indicijama i dokumentima, ovaj sporazum je postignut između predsjednika FNR Jugoslavije Josipa Broza Tita i ministra inostranih poslova (MIP) Republike Turske Fuada Keprilija (Fuad Köprülü), prilikom prijema kod predsjednika Tita na Brionima, 22 ili 23 januara 1953 godine. U cilju operacionalizacije ovog sporazuma, oko tri mjeseca kasnije (u martu ili aprilu iste godine) potpisan je "Ugovor između Državnog sekretarijata za inostrane poslove FNR Jugoslavije i Ambasade Republike Turske u Beogradu, za iseljavanje Turaka". Nakon potpisivanja ovog Ugovora, proces iseljavanja muslimanskog stanovništva Jugoslavije u Turskoj dobio je dramatčine razmjere. Pored Turaka, posebno između 1953. i 1967., u Tursku se doselio i veliki broj Albanaca, Bošnjaka i Torbeša / Goranaca. Bio je to najveći egzodus koji se dogodio u Evropi u periodu nakon Drugog svjetskog rata. Kao što je već poznato iseljavanje Turaka i drugog muslimanskog stanovništva Jugoslavije u Tursku 50-ih i 60-ih godina 20. vijeka nije bila novost, jer seobe pomenutog stanovništva počele su od druge polovine 17. vijeka, nakon drugog poraza osmanlijske vojske pred kapije Beča 1683. i produžile su u kontinuitetu, te i u periodu nakon Drugog svjetskog rata. U ovom vremenskom rasponu od oko 300 godina, najmasovnije migracije muslimanskog stanovništva sa prostora bivše Jugoslavije dogodile su se nakon Ruskoosmanlijskog rata (1877-1878), te nakon Balkanskih ratova (1912-1913) i Prvog svjetskog rata (1914-1918). Migracije koje su se desile nakon Drugog svjetskog rata, o kojima i ja govorim, karakteristične su po tome što su se desile u mirnodopskom periodu, kao rezultat zloupotrebe sa jugoslovenske strane sporazuma iz 1953. godine. Među pojedinačnim istraživačima o ovom pitanju postoje različiti stavovi o ukupnom broju iseljenika koji su 50-ih i 60-ih godina 20. vijeka emigrirali iz Jugoslavije u Tursku, a posebno oko njihove nacionalne pripadnosti. Albanski historičari i drugi autori (iz Albanije i Kosova) idu tako daleko da gotovo sve iseljenike iz Kosova i Makedonije tretiraju kao Albance. Za razliku od njih, albanski historičari i drugi autori (iz Makedonije) priznaju da je među iseljenicima iz Makedonije bilo i Turaka, ali da su dominantni dio iseljenika navodno bili Albanci. Da je među iselјenicima pored Turaka i Albanaca imao i značajan broj Bošnjaka
Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti ... more Para disa ditëve kisha rastin ta lexoj artikullin e z.Petrit Pollozhani, me titull: "Çdo i treti banor në Maqedoninë e Veriut ka emigruar", i publikuar në Portalin e kësaj gazete (KOHA), të datës 28 Prill 2022. Çështjen e emigrimit të qytetarëve të Maqedonisë Veriore profesori P.Pollozhani me të drejtë e ka konsideruarë si shumë të rëndësishme për të ardhmen e vendit, duke i sygjeruarë Qeverisë, bashk me të gjitha subjektet politike, çështjen në fjalë "ta trajtojë si urgjencë kombëtare". Para se të kaloj në prononcimin tim rreth disa vlerësimeve të z.P.Pollozhani që i ka bërë në artikullin e tij në fjalë, dua ti them disa fjalë rreth gjasave dhe kushteve për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në botë. Nga përvoja e ime e jetës dhe asaj profesionale që moti kam ardhur në përfundim se gjasat për këthim në vendlindje e një personi dhe posaçërisht e një familjeje të shpërngulur janë minimale, mos them teorike. Siç është e ditur, si kushte themelore për fillimin eventual të një proçesi të tillë, mes tjerash, janë: a) Niveli ekonomik, dhe b) Gjendja e përgjithshme politiko-shoqërore në vendin e prejardhjes të të shpërngulurve. Me fjalë të tjera, meqense gjasat për ndryshimin drastik të gjendjes aktuale në Maqedoninë Veriore, në aspektin e çështjeve në fjalë dhe më gjerë, janë minimale, edhe gjasat për fillim të një proçesi për këthimin eventual të një pjese të qytetarëve tanë që jetojnë në shtete të ndryshme të botës, po ashtu, janë shumë të vogla/ minimale, mendoj unë. Kjo nuk do të thotë se institucionet shtetrore duhet të heqin dorë nga një përpjekje e tillë, së pakti për ta frenuar emigrimin masiv të të rrinjve, që në vendin tonë dhe më gjerë është i pranishëm posaçërisht 10 vitet e fundit. Pa ndonjëfarë pretendimi për trajtim të hollësishëm të kësaj çështjeje shumë të rëndësishme dhe komplekse, në vazhdim përmbledhtas dua ti them disa fjalë në lidhje me disa vlerësime jo të sakta të profesorit P.Pollozhani rreth: a) Numrit të shqiptarëve në Maqedoninë Veriore; b) Pjesëmarjes të shqiptarëve në numrin e përgjithshëm të dijasporës të Maqedonisë Veriore; dhe, c) Rreth numrit të të shpërngulurve shqiptarë nga RP e Maqedonisë në Turqi, mes viteve 1953-1961. Para se të kaloj në parashtrimin e vërejtjeve të mia rreth të dhënave konkrete, në lidhje me çështjet e sipërpërmendura, fillimisht dua ta shpreh dyshimin dhe mospajtimin tim
İdam edilişlerinin 75'inci yıldönümü: 'Yücelcilere yöneltilen terör ve ajanlık suçlamaları asılsı... more İdam edilişlerinin 75'inci yıldönümü: 'Yücelcilere yöneltilen terör ve ajanlık suçlamaları asılsızdır' İdam edilişlerinin 75'inci yıldönümü: 'Yücelcilere yöneltilen terör ve ajanlık suçlamaları asılsızdır' Makedonya Türklerinin haklarının korunması adına verdikleri kültürel mücadele neticesinde Yugoslavya'da dönemin rejimi tarafından asılsız suçlamalarla hüküm giyen Yücelcilerin bugün idam edilişlerinin 75'inci yıldönümü. Bu vesileyle geçtiğimiz günlerde Yücelcilerle ilgili kitabı basılan emekli diplomat ve tarihçi Salim Kadri Kerimi ile bu önemli davayı yürüten kahraman Yücelciler hakkında konuştuk. Yaptığımız mülakatta Salim Kadri Kerimi, bir yandan kitabı hakkında bilgi verirken, diğer yandan da Yücelcilerle ilgili bugüne kadar gün yüzüne çıkmamış bir çok bilgiyi okuyucularımızla paylaştı. 'Eğer Yugoslavya ile Sovyetler Birliği arasındaki ilişkiler 6 ay önce bozulsaydı…'
Uploads
Papers by Salim Kerimi