Papers by Dirk Verhofstadt
Kliklijnen zijn gevaarlijk en vaak immoreel, net zoals het afluisteren door de overheid van burge... more Kliklijnen zijn gevaarlijk en vaak immoreel, net zoals het afluisteren door de overheid van burgers, zoals blootgelegd door NSA-klokkenluider Edward Snowden, in de meeste gevallen moreel laakbaar is. Kliklijnen geven de indruk dat ze zorgen voor meer veiligheid en gerechtigheid, maar leiden juist tot meer wantrouwen en betwistbare beschuldigingen.
In de loop van de geschiedenis is de mens erin geslaagd om de aardrijkskunde, de geneeskunde, de ... more In de loop van de geschiedenis is de mens erin geslaagd om de aardrijkskunde, de geneeskunde, de wiskunde, de scheikunde, de natuurkunde en de astronomie te ontdoen van religieuze dogma’s. Dat gebeurde nadien ook met het recht en de biologie. Het wordt hoog tijd om nu de ethiek los te koppelen van religieuze ballast. Vandaar dit pleidooi voor atheisme als basis voor de moraal. Dat betekent niet dat mensen ongelovig moeten worden. Elke mens gelooft wat hij wil, maar niemand mag zijn of haar geloof opdringen aan een ander. De auteur wijst op de negatieve houding van religies ten aanzien van andersgelovigen, ongelovigen, vrouwen, homoseksuelen, seksualiteit, wetenschap en burgerlijke wetgeving. Hij toont aan dat de basis van de moraal niet stoelt op godsdienstige bepalingen maar op de rede en dat de wereld daardoor menselijker en dus beter wordt. Hij ontwikkelt bovendien zelf Tien Seculiere Geboden die moreel hoogstaander zijn dan de Tien Geboden van de Bijbel. Vele deugden, die door g...
Het wordt hoog tijd dat onze Europese leiders werk maken van wetgeving die de privacy van de burg... more Het wordt hoog tijd dat onze Europese leiders werk maken van wetgeving die de privacy van de burgers echt beschermt. Privacy betekent een vrije levenswijze die gerespecteerd moet worden. Het afluisteren en misbruiken van onze persoonsgegevens gaat daar tegen in en tast de menselijke integriteit aan. Iedere mens heeft het recht om zijn persoonlijke levenssfeer te beschermen. Het begrip bevat dus twee belangrijke elementen: het recht om onbewaakt en onbespied door het leven te gaan, en het recht om zelf te bepalen wie informatie over ons krijgt. Wie daar aan tornt, handelt niet alleen illegaal maar ook onethisch.
We stuiten op een paradox. Een moderne liberale staat moet de basisrechten van elk individu besch... more We stuiten op een paradox. Een moderne liberale staat moet de basisrechten van elk individu beschermen zoals het recht op privacy. Maar overheden verzamelen steeds meer informatie over hun burgers in de strijd tegen bv. terrorisme. Het gaat om een afweging tussen vrijheid en veiligheid. Dat klinkt rationeel, maar als politici, militairen en zelfs rechters oordelen dat er meer controle nodig is teneinde meer veiligheid te bekomen zonder dat daar een democratische controle is, dan raakt de balans uit evenwicht. Want wie garandeert ondanks die aantastingen van rechten en vrijheden van de burgers een absolute veiligheid?
Het Atheistisch woordenboek is geen werk met definities van begrippen zoals een Van Dale, maar li... more Het Atheistisch woordenboek is geen werk met definities van begrippen zoals een Van Dale, maar ligt meer in de lijn van het Filosofisch woordenboek van Voltaire uit 1764 of Ideas that Matter van Anthony Grayling uit 2009. Het is een boek waarin allerlei lemmas die met atheisme en irrationaliteit te maken hebben alfabetisch zijn geordend, en lijkt in dat opzicht meer een encyclopedie dan een woordenboek in de gebruikelijke zin. Het begint bij Aflaten en Arkzoekers, behandelt Bliksemafleiders en Exorcisme en onderzoekt de Lijkwade van Turijn en het Vagevuur. Boeiende figuren zoals Jean Meslier, Giordano Bruno, James Usscher en Etienne Vermeersch passeren de revue, en ook de vermeende onfeilbaarheid van de paus en de fatwa van ayatollah Khomeini over Salman Rushdie worden behandeld. Het Atheistisch woordenboek probeert ook voorlichting te geven over de sociale context waarin het atheisme zich tegenwoordig ontwikkelt, of soms in zijn ontwikkeling wordt gefrustreerd. In vele landen is a...
The individual rights and freedoms of man must not be consigned to possibilities of the human min... more The individual rights and freedoms of man must not be consigned to possibilities of the human mind to experience ideas, thoughts and convictions only within oneself. Humanising modernity precisely has the task to broaden the frontiers of the mind and spread them into the domain of freedom of opinion on a political, social level. Each person has to feel safe and has to be able to speak freely about any subject under the sun all over the world. At the same time, a person has to be able to resist any behaviour or action imposed by ‘authority’ that goes against a universal secular morality. Following this definition universality and individualism are a logical combination, and are therefore diametrically opposed to fundamentalism and extremism, and also to those trends within conservatism, communitarism and nationalism that wish to subjugate human freedom to tradition, the community or the people.
Tweehonderdvijftig jaar geleden, in 1764, schreef de Italiaanse filosoof en rechtsgeleerde Cesare... more Tweehonderdvijftig jaar geleden, in 1764, schreef de Italiaanse filosoof en rechtsgeleerde Cesare Beccaria zijn beruchte traktaat Dei delitti e delle pene (Over misdaden en straffen) dat een enorme impact had op het strafrecht in Europa en Amerika. Toch is Beccaria zo goed als onbekend. Dirk Verhofstadt wil hem opnieuw de plaats geven die hij verdient. Namelijk als een van de grootste Verlichtingdenkers uit de geschiedenis. Beccaria heeft in belangrijke mate bijgedragen tot de humanisering van het strafrecht door het te ontdoen van willekeur, machtsmisbruik en religieuze dogma’s. Hij keerde zich tegen gruwelijke straffen, anonieme beschuldigingen, het folteren van mensen, het bestraffen van hekserij en ander bijgeloof, en de doodstraf. Hij zag het belang in van heldere wetten, onafhankelijke rechters en menswaardige gevangenissen. Hij begreep dat een straf niet dient om wraak te nemen, maar om de samenleving te dienen. Wij, kinderen van de Verlichting, die vandaag leven in een samen...
Media-ethiek is een vorm van toegepaste ethiek waarbij de gebeurtenissen en probleemsituaties die... more Media-ethiek is een vorm van toegepaste ethiek waarbij de gebeurtenissen en probleemsituaties die zich voordoen in de media geanalyseerd en beoordeeld worden aan de hand van die morele basisprincipes. In dit boek gaat het dus niet over meta-ethiek (waar komen ethische principes vandaan) of descriptieve ethiek (waarom handelen mensen op moreel vlak op deze of gene manier), maar over de manier waarop de media al dan niet ethisch correct handelen. Onder media verstaat Dirk Verhofstadt alle middelen tot communicatie als dragers van informatie, zowel gedrukte media (kranten, tijdschriften, boeken, pamfletten, fotografie, enz.) als gesproken media (radio, televisie, film, enz.), als nieuwe media (internet, interactieve telefonie, sociale netwerksites, enz.) en hybride media (combinaties van de gedrukte, gesproken en nieuwe media). Dit handboek is gericht op de houding van personen die dergelijke media gebruiken, niet op de media als zodanig. In deze vierde editie gaat ook aandacht naar ni...
Terzake van dinsdag 14 januari zocht naar de redenen waarom Vlaamse jongeren van allochtone afkom... more Terzake van dinsdag 14 januari zocht naar de redenen waarom Vlaamse jongeren van allochtone afkomst naar Syrie trekken om er te gaan vechten tegen het Assad-regime. Twee islamitische woordvoerders weigerden een verband te leggen met de islam en wezen vooral op de sociale situatie van de betrokkenen. Het wordt hoog tijd dat we deze argumentatie counteren en duidelijk maken dat het probleem wel degelijk te maken heeft met religie. In moskeeen en via het internet wordt door zogenaamde ‘Korankenners’ nadrukkelijk een verband gelegd tussen de islam en de strijd in Syrie.
Op 9 oktober 1958 stierf Pius XII, de meest besproken paus uit de wereldgeschiedenis. De katholie... more Op 9 oktober 1958 stierf Pius XII, de meest besproken paus uit de wereldgeschiedenis. De katholieke kerk en vooral de Romeinen rouwden om het verlies van de man die de Heilige Stad quasi ongeschonden door de oorlog had geleid. Velen beschouwden hem als een van de grootste pausen ooit, tot Rolf Hochhuth in 1963 zijn controversiele toneelstuk Der Stellvertreter publiceerde. Hochhuth beschuldigde Pius XII ervan dat hij niets ondernomen had om de jodenvervolging aan te klagen, laat staan te stoppen. Sindsdien discussieren historici over de rol van deze paus ten aanzien van het lot van de Joden voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. In welke mate was Pius XII op de hoogte van de uitroeiing van de Joden? En hoe reageerde de hoogste morele leider in de wereld daarop? Deze vragen zijn opnieuw actueel. Ten eerste omdat het Vaticaan volop bezig is Pius XII heilig te verklaren. Ten tweede omdat de katholieke kerk nog steeds geen medeverantwoordelijkheid heeft genomen. Tot slot omdat de la...
Op 6 januari 1941, hield de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt zijn beroemde Four Fr... more Op 6 januari 1941, hield de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt zijn beroemde Four Freedoms Speech. Daarin pleitte hij voor de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van geloof, de vrijwaring van gebrek en de vrijwaring van vrees. En hij benadrukte dat elk van die vrijheden moest gelden voor alle inwoners van de wereld.
Het liberalisme is de eerste ideologische stroming in de moderne geschiedenis. De bronnen ervan g... more Het liberalisme is de eerste ideologische stroming in de moderne geschiedenis. De bronnen ervan gaan terug op de Renaissance en de Verlichting. John Locke, Spinoza, Montesquieu, Adam Smith, Voltaire, Cesare Beccaria en Immanuel Kant schreven invloedrijke teksten waarin ze zich keerden tegen het ancien regime en bijdroegen tot de liberale ideologie zoals we die vandaag kennen. Dirk Verhofstadt beschrijft het ontstaan van de eerste liberale partijen in de wereld, de gestage opmars van het liberale denken in de 19de-eeuw met de afschaffing van de slavernij als hoogtepunt, maar ook de ondergang van de liberale democratieen tijdens de eerste helft van de 20ste-eeuw door het opkomende communisme, fascisme en nazisme. In 1947 kwamen liberale vertegenwoordigers uit de hele wereld bijeen in Oxford en stichtten er de Liberale Internationale. In datzelfde jaar werd ook de Mont Pelerin Society opgericht. Ze zorgden voor een heropleving van het liberalisme tijdens de periode van de Koude Oorlog,...
Seit Rolf Hochhuths Drama Der Stellvertreter sind die Fragen umstritten: Was wusste der Vatikan g... more Seit Rolf Hochhuths Drama Der Stellvertreter sind die Fragen umstritten: Was wusste der Vatikan genau uber die nationalsozialistischen Konzentrationslager und die Vernichtung der europaischen Juden? Hat sich Papst Pius XII. angemessen verhalten oder hat er geschwiegen, als er deutlich und offentlich hatte Stellung beziehen mussen? Bis heute werden diese Fragen kontrovers diskutiert und die Bewertungen der Rolle Pius' XII. gehen dabei weit auseinander. Dirk Verhofstadt analysiert die Politik des Vatikans wahrend der Periode des europaischen Faschismus im Spannungsfeld von moralischem Anspruch und weltlichen Interessen. Dazu spannt er den Bogen etwas weiter und behandelt nicht nur das Verhaltnis Pius XII. zum Nationalsozialismus in den Jahren des Zweiten Weltkrieges. Er untersucht die fruhen Jahre der nationalsozialistischen Herrschaft und die Haltung des Vatikans zu den katholisch ausgerichteten faschistischen Regimen. Und er wirft einen Blick darauf, wie die katholische Kirche s...
Vermeersch neemt heldere standpunten in over geboortebeperking, de (bio)ethiek, het leefmilieu, d... more Vermeersch neemt heldere standpunten in over geboortebeperking, de (bio)ethiek, het leefmilieu, de rechten van dieren, de Belgische communautaire problemen en de rol van paus Pius XII tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij verdiept zich in de oorsprong van het monotheisme, menselijke vrijheid en hersenonderzoek, de wezenskenmerken van kunst, de onmogelijkheid van onsterfelijkheid, de constructie van een kunstmatige mens en de recente pedofilieschandalen in de katholieke kerk. Dirk Verhofstadt voerde in de zomer 2010 met Etienne Vermeersch lange, indringende gesprekken over de thema's die de filosoof al zijn hele leven bezig houden in zijn zoektocht naar waarheid.
Dirk Verhofstadt onderzoekt de verhouding tussen de radicale islam en een weerbare democratie. Da... more Dirk Verhofstadt onderzoekt de verhouding tussen de radicale islam en een weerbare democratie. Daarbij focust hij op salafistische organisaties en de terreuraanslagen die in hun naam of op basis van hun gedachtegoed gebeuren. Vormt het salafisme een bedreiging voor onze democratie en hoe kunnen we ons daartegen verweren binnen de krijtlijnen van de rechtsstaat? Volgens de auteur moeten we radicale islamitische organisaties die de fundamenten van onze westerse samenleving willen ondermijnen een halt toeroepen. We mogen immers niet langer tolerant zijn voor de intoleranten. We moeten met veel meer kracht opkomen voor onze liberale grondwaarden zoals de vrijheid van meningsuiting, de scheiding van geloof en staat, de gelijkwaardigheid van man en vrouw, en het recht op zelfbeschikking. Een weerbare democratie moet nagaan of salafistische organisaties wel thuishoren in onze westerse samenleving.
67 jaar geleden, op 10 december 1948, werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens qu... more 67 jaar geleden, op 10 december 1948, werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens quasi unaniem goedgekeurd. Wel waren er onthoudingen van onder meer Rusland, Saoedi-Arabie en Zuid Afrika. De goedkeuring van de UVRM betekende een mijlpaal in de menselijke geschiedenis en dit om drie redenen. In de eerste plaats betrof het een zuiver seculiere tekst, dus zonder verwijzing naar een god. Het toonde aan dat men geen bovennatuurlijke kracht nodig had om te komen tot moreel hoogstaande principes.
1914. Het vervloekte jaar is een persoonlijke kijk van publicist Dirk Verhofstadt op een sleutelj... more 1914. Het vervloekte jaar is een persoonlijke kijk van publicist Dirk Verhofstadt op een sleuteljaar in de geschiedenis. Toen begon de Eerste Wereldoorlog die een enorme impact had op de latere gebeurtenissen in de 20ste eeuw. Hij heeft het over de verschrikkingen tijdens de Grote Oorlog, maar ook over meer banale zaken die dat jaar voorvielen. Zo beschrijft hij aan de hand van krantenknipsels de prestaties van de Belgische voetbalploeg, de Ronde van Frankrijk, de kunstwereld, wetenschappelijke uitvindingen, de impact van de kerk en de ervaringen aan en achter het front. Hij citeert zowel uit politieke verklaringen, dagboeken en kranten. 1914 was een bijzonder jaar, met eerst een ijzige winter en later een warme zonnige zomer die het begin vormde van de meest dramatische periode in de menselijke geschiedenis. Dag na dag legt Dirk Verhofstadt de gemoedstoestand van de Europese burgers vast. 1914 was een jaar vol verwachtingen en teleurstellingen. Het was het jaar dat de geschiedenis ...
John Rawls wordt algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke filosofen van de voorbije e... more John Rawls wordt algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke filosofen van de voorbije eeuw. In zijn befaamde boek A Theory of Justice uit 1971 staat het principe van de rechtvaardigheid centraal dat hij beschouwt als de belangrijkste maatschappelijke waarde in de samenleving. Mensen zijn fundamenteel gelijkwaardig. Daarom is het voor Rawls evident dat een ethisch systeem zich richt tot iedereen. Natuurlijk beseft hij dat mensen niet gelijk zijn of beter gezegd, niet over dezelfde begaafdheden beschikken noch over dezelfde startposities. Waar het bij hem op aan komt is de onvrijwillige achterstanden, dus achterstanden die niet gebaseerd zijn op vrijwillige keuze, weg te werken. Liberales organiseerde tussen 2012 en 2016 vijf John Rawlslezingen. Ze werden gehouden door schrijver en oud-politicus Jan Terlouw, en de hoogleraren Frank Vandenbroucke, Paul Cliteur, Philippe Van Parijs en Patrick Loobuyck. De inleidingen werden gegeven door de Liberales-kernleden Daniel Boomsma, C...
Glasshole is de nieuwste scheldnaam in internetland. Het wordt gebruikt tegen mensen die zich met... more Glasshole is de nieuwste scheldnaam in internetland. Het wordt gebruikt tegen mensen die zich met hun Google Glass asociaal gedragen. Vooral het ongevraagd fotograferen en filmen van anderen stoot mensen af. Dat ondervond ook Sarah Slocum die onlangs met haar slimme bril een punkbar binnenstapte in San Francisco en er al snel belaagd werd door een aantal aanwezigen die protesteerden tegen haar ongevraagd filmgedrag. Ze vreesden voor de aantasting van hun privacy, en uit de stroom reacties die op het incident volgde, bleek dat de meeste mensen zich dezelfde zorgen maken over die slimme bril.
Uploads
Papers by Dirk Verhofstadt