Wśród użytkowników współczesnej polszczyzny coraz mniej jest takich, którzy rozumieją znaczenie, ... more Wśród użytkowników współczesnej polszczyzny coraz mniej jest takich, którzy rozumieją znaczenie, a cóż dopiero posługują się frazeologizmem banialuka. W języku polskim rzeczownik banialuka jest nacechowany pejoratywnie i występuje wyłącznie w połączeniu z czasownikami takimi, jak opowiadać, pleść, gadać, wierzyć 1 . Mimo że we dwudziestopierwszowiecznej polszczyźnie banialuka to synonim głupstwa 2 , to jednak pierwotnie wyraz ten miał szersze znaczenie.
The author of the article, undertaking onomastic research, tries to explain
the etymological and ... more The author of the article, undertaking onomastic research, tries to explain the etymological and semantic relationships between two Slavic pagan theonyms Veles and Volos. These are two names of the same deity differing in provenance, respectively, the older (Veles) and the younger (Volos). Unlike the Proto-Slavic name Veles, the name Volos is an Old Ruthenian theonym, widespread quite late in the entire Slavic region. The author comes to the conclusion that the name Volos – the god of cattle – was given to Veles and his followers by the Scandinavian Varangians, who in the 9th century conquered the Eastern Slavs and formed Ruthenia. The article also refers to the hypothesis deriving the name of St. Vlaho (Saint Blaise) from the name of Volos.
The Polish intelligence was active on the territory of the Independent State of Croatia in the ye... more The Polish intelligence was active on the territory of the Independent State of Croatia in the years 1941-1943. It operated under the guise of humanitarian help for Polish refugees in Croatia and Serbia (Continental Action). e main headquarters of this cell of Continental Action were located in the cities of Split and Crikvenica. Since 1942 the Polish intelligence in Croatia worked as part of a group called "Lidia. "
Slobodan Milošević against the doctrine of "weak Serbia-strong Yugoslavia" (1986-1992). At the be... more Slobodan Milošević against the doctrine of "weak Serbia-strong Yugoslavia" (1986-1992). At the beginning of the 1980s, Serbia became convinced that there was a policy in the SFry aimed at weakening the country's most numerous nation-the Serbs. Slobodan Milošević gained political capital on his opposition to the doctrine of 'weak Serbia-strong yugoslavia'. in the face of the collapse of yugoslavia, the Serbian leader tried to transform the SFry into a Serb-centric state. at the outbreak of the war, Milošević led to the establishment of the Federal republic of yugoslavia. according to the concept of the Serbian president, all Serbian lands were to unite around this country. Streszczenie. na początku lat osiemdziesiątych XX wieku, w Serbii utarło się przekonanie, że w SFrJ jest prowadzona polityka mająca na celu osłabić najliczniejszy naród państwa-Serbów. na przeciwstawieniu się doktrynie "słaba Serbia-mocna Jugosławia" kapitał polityczny zdobył Slobodan Milošević. w obliczu rozpadu Jugosławii serbski lider próbował przebudować SFrJ w państwo serbocentrystyczne. w momencie wybuch wojny Milošević doprowadził do powołania SrJ. według koncepcji serbskiego prezydenta wokół tego państwa miały zjednoczyć się wszystkie ziemie serbskie.
In 2019, the thirtieth anniversary of the famous speech of Slobodan Milosevic delivered on the da... more In 2019, the thirtieth anniversary of the famous speech of Slobodan Milosevic delivered on the day of St. Vitus (Vidovdan) on June 28, 1989, on 600th anniversary of the Battle of Kosovo, was marked. This speech was considered ominous and as an announcement of a future bloody war by many citizens of Yugoslavia and above all Albanians and Croats. The author of the article undertook to analyze this speech in terms of phraseology.
UDK 949.712(05) UDC Zgodovinski HISTORICAL REVIEW časopis GLASILO ZVEZE ZGODOVINSKIH DRUŠTEV SLOV... more UDK 949.712(05) UDC Zgodovinski HISTORICAL REVIEW časopis GLASILO ZVEZE ZGODOVINSKIH DRUŠTEV SLOVENIJE
S tjepan "Stipe" Mesić sprawował urząd prezydenta Chorwacji przez dwie kadencje obejmujące okres ... more S tjepan "Stipe" Mesić sprawował urząd prezydenta Chorwacji przez dwie kadencje obejmujące okres pełnej dekady (od 18 lutego 2000 r. do 18 lutego 2010 r.). W odróżnieniu od swojego poprzednika Franja Tuđmana zapoczątkował nowy nurt w chorwackiej dyplomacji. Należy tutaj przypomnieć, że Chorwacja w epoce rządów Tuđmana w wyniku wojny i jej późniejszych skutków skazana była na izolację. Dlatego Stipe Mesić, obejmując swój urząd, rozpoczął politykę otwarcia Chorwacji na świat. Z jednej strony była to polityka nastawiona na integrację europejską i członkostwo w NATO, a z drugiej -rozwinięcie stosunków z krajami pozaeuropejskimi, głównie z narodami Trzeciego Świata 1 .
Izvorni znanstveni članak UDK: 94(438:497.5)"1945UDK: 94(438:497.5)" /1946UDK: 94(438:497.5)" "(0... more Izvorni znanstveni članak UDK: 94(438:497.5)"1945UDK: 94(438:497.5)" /1946UDK: 94(438:497.5)" "(091) 341.222(438:497.5)"1945UDK: 94(438:497.5)" /1946 Pitanje poslijeratnih granica Poljske i Jugoslavije u odnosima dviju država (1945)(1946) U razdoblju između 1945. i 1946. i Poljska i Jugoslavija borile su se za preoblikovanje svojih zapadnih granica. Politici beogradskih vlasti ključno je bilo zadržati Trst, dok se varšavska vlada borila za trajni povratak Vraćenog teritorija domovini. Ipak, stvar se komplicirala ponajprije zbog toga što je Čehoslovačka pretendirala na nekadašnju njemačku Šlesku (Kłodzko, Koźle, Głubczyce, Racibórz, Krkonoše). Osim toga, poljsko-čehoslovački odnosi su i tako već bili napeti zbog davnog graničnog sukoba na području Spiša i Orave te Cieszyńske Šleske (Zaolzie). S ciljem ublažavanja situacije, u poljskoj se diplomaciji pojavila koncepcija tzv. slavenske arbitraže, za čijeg je čelnika predložen Josip Broz Tito. Poljska strana pokušala je utjecati na Tita za vrijeme njegovog službenog posjeta Poljskoj u proljeće 1946. godine. Jugoslavenski se vođa u odnosima s poljskom stranom neslužbeno opredijelio za stav koji je zauzela Varšava. Učinio je to prije svega zato što mu je bilo stalo do toga da na pariškoj mirovnoj konferenciji Poljska podupre jugoslavenske teritorijalne pretenzije na nekadašnja talijanska područja. Osim toga, jugoslavenska je propaganda u tom cilju iskoristila uzvraćen posjet poljske delegacije Jugoslaviji u jesen 1946. Bez obzira na brojna obećanja potpore s poljske strane, Tito je vrlo pažljivo pristupao cijeloj situaciji i iščekivao stav Staljina. Općenito su i SSSR i Jugoslavija zagovarali održavanje statusa quo, tj. priznavanje nekadašnje njemačke Šleske Poljacima, a ostavljanje Zaolzia unutar granica Čehoslovačke. Ključne riječi: Jugoslavija, poslijeratne granice Poljske, Tito, poljsko-čehoslovački sukob, Vraćeni teritorij Na prijelazu iz 1945. u 1946. komunisti u Poljskoj i Jugoslaviji pripremali su se za potpuno preuzimanje vlasti. Osim što su planirali ukloniti opoziciju, veliku su važnost pridavali gospodarskoj situaciji i teritorijalnom obliku nove države. Ti čimbenici postali su temelj zbližavanja Poljske i Jugoslavije. Vlada Demokratske Federativne Jugoslavije (DFJ) priznala je 30. ožujka 1945. Privremenu vladu Republike Poljske (Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej / RzTRP). Poljske u nastajanju. Tako je bilo do prvih tobože slobodnih izbora 1947. Stoga se u poljskoj historiografiji ustalio naziv Lublinska Poljska (1944)(1945)(1946)(1947). 2 Dokumenti o spoljnoj politici SFRJ, 1945, Beograd 1984, s. 22. 3 R. Zięba, Stanowisko Polski w sprawie paryskich traktatów pokojowych 1947 r, Warszawa 1981 W. Materski, Dyplomacja Polski "lubelskiej" (lipiec 1944 -marzec 1947, Warszawa 2007, s. 193-195. 4 W. Materski, op.cit., s. 75-96. 5 O stosunkach polsko-czechosłowackich. Wypowiedz ministra spraw zagranicznych RP, "Dziennik Zachodni", 6 srpnja 1945, s. 1; Vidi J. Friedl, Z. Jirásek, Rozpačité spojenectví. Československo-polské vztahy v letech 1945-1949, Praha 2008, s. 108. U korištenoj verziji intervjua postoji pogreška u prijevodu. 6 J. Friedl, Z. Jirásek, op.cit., s. 108-109.
Wśród użytkowników współczesnej polszczyzny coraz mniej jest takich, którzy rozumieją znaczenie, ... more Wśród użytkowników współczesnej polszczyzny coraz mniej jest takich, którzy rozumieją znaczenie, a cóż dopiero posługują się frazeologizmem banialuka. W języku polskim rzeczownik banialuka jest nacechowany pejoratywnie i występuje wyłącznie w połączeniu z czasownikami takimi, jak opowiadać, pleść, gadać, wierzyć 1 . Mimo że we dwudziestopierwszowiecznej polszczyźnie banialuka to synonim głupstwa 2 , to jednak pierwotnie wyraz ten miał szersze znaczenie.
The author of the article, undertaking onomastic research, tries to explain
the etymological and ... more The author of the article, undertaking onomastic research, tries to explain the etymological and semantic relationships between two Slavic pagan theonyms Veles and Volos. These are two names of the same deity differing in provenance, respectively, the older (Veles) and the younger (Volos). Unlike the Proto-Slavic name Veles, the name Volos is an Old Ruthenian theonym, widespread quite late in the entire Slavic region. The author comes to the conclusion that the name Volos – the god of cattle – was given to Veles and his followers by the Scandinavian Varangians, who in the 9th century conquered the Eastern Slavs and formed Ruthenia. The article also refers to the hypothesis deriving the name of St. Vlaho (Saint Blaise) from the name of Volos.
The Polish intelligence was active on the territory of the Independent State of Croatia in the ye... more The Polish intelligence was active on the territory of the Independent State of Croatia in the years 1941-1943. It operated under the guise of humanitarian help for Polish refugees in Croatia and Serbia (Continental Action). e main headquarters of this cell of Continental Action were located in the cities of Split and Crikvenica. Since 1942 the Polish intelligence in Croatia worked as part of a group called "Lidia. "
Slobodan Milošević against the doctrine of "weak Serbia-strong Yugoslavia" (1986-1992). At the be... more Slobodan Milošević against the doctrine of "weak Serbia-strong Yugoslavia" (1986-1992). At the beginning of the 1980s, Serbia became convinced that there was a policy in the SFry aimed at weakening the country's most numerous nation-the Serbs. Slobodan Milošević gained political capital on his opposition to the doctrine of 'weak Serbia-strong yugoslavia'. in the face of the collapse of yugoslavia, the Serbian leader tried to transform the SFry into a Serb-centric state. at the outbreak of the war, Milošević led to the establishment of the Federal republic of yugoslavia. according to the concept of the Serbian president, all Serbian lands were to unite around this country. Streszczenie. na początku lat osiemdziesiątych XX wieku, w Serbii utarło się przekonanie, że w SFrJ jest prowadzona polityka mająca na celu osłabić najliczniejszy naród państwa-Serbów. na przeciwstawieniu się doktrynie "słaba Serbia-mocna Jugosławia" kapitał polityczny zdobył Slobodan Milošević. w obliczu rozpadu Jugosławii serbski lider próbował przebudować SFrJ w państwo serbocentrystyczne. w momencie wybuch wojny Milošević doprowadził do powołania SrJ. według koncepcji serbskiego prezydenta wokół tego państwa miały zjednoczyć się wszystkie ziemie serbskie.
In 2019, the thirtieth anniversary of the famous speech of Slobodan Milosevic delivered on the da... more In 2019, the thirtieth anniversary of the famous speech of Slobodan Milosevic delivered on the day of St. Vitus (Vidovdan) on June 28, 1989, on 600th anniversary of the Battle of Kosovo, was marked. This speech was considered ominous and as an announcement of a future bloody war by many citizens of Yugoslavia and above all Albanians and Croats. The author of the article undertook to analyze this speech in terms of phraseology.
UDK 949.712(05) UDC Zgodovinski HISTORICAL REVIEW časopis GLASILO ZVEZE ZGODOVINSKIH DRUŠTEV SLOV... more UDK 949.712(05) UDC Zgodovinski HISTORICAL REVIEW časopis GLASILO ZVEZE ZGODOVINSKIH DRUŠTEV SLOVENIJE
S tjepan "Stipe" Mesić sprawował urząd prezydenta Chorwacji przez dwie kadencje obejmujące okres ... more S tjepan "Stipe" Mesić sprawował urząd prezydenta Chorwacji przez dwie kadencje obejmujące okres pełnej dekady (od 18 lutego 2000 r. do 18 lutego 2010 r.). W odróżnieniu od swojego poprzednika Franja Tuđmana zapoczątkował nowy nurt w chorwackiej dyplomacji. Należy tutaj przypomnieć, że Chorwacja w epoce rządów Tuđmana w wyniku wojny i jej późniejszych skutków skazana była na izolację. Dlatego Stipe Mesić, obejmując swój urząd, rozpoczął politykę otwarcia Chorwacji na świat. Z jednej strony była to polityka nastawiona na integrację europejską i członkostwo w NATO, a z drugiej -rozwinięcie stosunków z krajami pozaeuropejskimi, głównie z narodami Trzeciego Świata 1 .
Izvorni znanstveni članak UDK: 94(438:497.5)"1945UDK: 94(438:497.5)" /1946UDK: 94(438:497.5)" "(0... more Izvorni znanstveni članak UDK: 94(438:497.5)"1945UDK: 94(438:497.5)" /1946UDK: 94(438:497.5)" "(091) 341.222(438:497.5)"1945UDK: 94(438:497.5)" /1946 Pitanje poslijeratnih granica Poljske i Jugoslavije u odnosima dviju država (1945)(1946) U razdoblju između 1945. i 1946. i Poljska i Jugoslavija borile su se za preoblikovanje svojih zapadnih granica. Politici beogradskih vlasti ključno je bilo zadržati Trst, dok se varšavska vlada borila za trajni povratak Vraćenog teritorija domovini. Ipak, stvar se komplicirala ponajprije zbog toga što je Čehoslovačka pretendirala na nekadašnju njemačku Šlesku (Kłodzko, Koźle, Głubczyce, Racibórz, Krkonoše). Osim toga, poljsko-čehoslovački odnosi su i tako već bili napeti zbog davnog graničnog sukoba na području Spiša i Orave te Cieszyńske Šleske (Zaolzie). S ciljem ublažavanja situacije, u poljskoj se diplomaciji pojavila koncepcija tzv. slavenske arbitraže, za čijeg je čelnika predložen Josip Broz Tito. Poljska strana pokušala je utjecati na Tita za vrijeme njegovog službenog posjeta Poljskoj u proljeće 1946. godine. Jugoslavenski se vođa u odnosima s poljskom stranom neslužbeno opredijelio za stav koji je zauzela Varšava. Učinio je to prije svega zato što mu je bilo stalo do toga da na pariškoj mirovnoj konferenciji Poljska podupre jugoslavenske teritorijalne pretenzije na nekadašnja talijanska područja. Osim toga, jugoslavenska je propaganda u tom cilju iskoristila uzvraćen posjet poljske delegacije Jugoslaviji u jesen 1946. Bez obzira na brojna obećanja potpore s poljske strane, Tito je vrlo pažljivo pristupao cijeloj situaciji i iščekivao stav Staljina. Općenito su i SSSR i Jugoslavija zagovarali održavanje statusa quo, tj. priznavanje nekadašnje njemačke Šleske Poljacima, a ostavljanje Zaolzia unutar granica Čehoslovačke. Ključne riječi: Jugoslavija, poslijeratne granice Poljske, Tito, poljsko-čehoslovački sukob, Vraćeni teritorij Na prijelazu iz 1945. u 1946. komunisti u Poljskoj i Jugoslaviji pripremali su se za potpuno preuzimanje vlasti. Osim što su planirali ukloniti opoziciju, veliku su važnost pridavali gospodarskoj situaciji i teritorijalnom obliku nove države. Ti čimbenici postali su temelj zbližavanja Poljske i Jugoslavije. Vlada Demokratske Federativne Jugoslavije (DFJ) priznala je 30. ožujka 1945. Privremenu vladu Republike Poljske (Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej / RzTRP). Poljske u nastajanju. Tako je bilo do prvih tobože slobodnih izbora 1947. Stoga se u poljskoj historiografiji ustalio naziv Lublinska Poljska (1944)(1945)(1946)(1947). 2 Dokumenti o spoljnoj politici SFRJ, 1945, Beograd 1984, s. 22. 3 R. Zięba, Stanowisko Polski w sprawie paryskich traktatów pokojowych 1947 r, Warszawa 1981 W. Materski, Dyplomacja Polski "lubelskiej" (lipiec 1944 -marzec 1947, Warszawa 2007, s. 193-195. 4 W. Materski, op.cit., s. 75-96. 5 O stosunkach polsko-czechosłowackich. Wypowiedz ministra spraw zagranicznych RP, "Dziennik Zachodni", 6 srpnja 1945, s. 1; Vidi J. Friedl, Z. Jirásek, Rozpačité spojenectví. Československo-polské vztahy v letech 1945-1949, Praha 2008, s. 108. U korištenoj verziji intervjua postoji pogreška u prijevodu. 6 J. Friedl, Z. Jirásek, op.cit., s. 108-109.
Jest to książka przede wszystkim o języku Słowian. Zrodziła się ona pod wpływem głęboko zakorzeni... more Jest to książka przede wszystkim o języku Słowian. Zrodziła się ona pod wpływem głęboko zakorzenionej w autorze śląskiej leksyki i frazeologii. Rodzimy materiał językowy skłonił autora do rozpoczęcia poszukiwań rodowodu i znaczeń komponentów gwary śląskiej odnoszących się do słowiańskiej mitologii. Metodologicznie monografia obejmuje badania skupiające się na analizie pogańskiej terminologii związanej z teonimami oraz pogańskim kultem i liturgią Słowiańszczyzny pierwotnej. Przez analizę lingwistyczną autor odsłania hipotetyczny obraz tego, w jaki sposób dawni Słowianie wyobrażali sobie życie swoich bogów oraz jak ich czcili. Piotr Ż urek-dr hab., profesor uczelni Uniwersytet Bielsko-Bialski. Historyk i slawista, autor kilkunastu książek oraz licznych artykułów wydanych w kraju i za granicą. Znany gównie jako badacz dziejów Słowiańszczyzny i Bałkanów. Jego zainteresowania lingwistyczne obejmują językoznawstwo historyczno-porównawcze (paleoslawistykę, kontakt językowy i język polityki).
Hotel Lambert i razotkrivanje hrvatskog "Branislava" (1844./45.) PIOTR ŻUREK Tehničko-humanističk... more Hotel Lambert i razotkrivanje hrvatskog "Branislava" (1844./45.) PIOTR ŻUREK Tehničko-humanistička Akademija, Društveno-humanistički fakultet, Bielsko-Biala, Poljska U kolovozu 1845. godine u Beogradu je izašao posljednji broj hrvatskog časo-pisa "Branislav". Glavni razlog zbog kojeg je list prestao izlaziti bila je činjeni-ca da su austrijske vlasti razotkrile kanal kojim je "Branislav" bio raspačavan na području Hrvatske. Neslavno je tome doprinijela izdaja agenta Hotela Lambert, Antonia Rietha. Autor ovog članka objašnjava nam okolnosti tog događaja. Ključne riječi: časopis "Branislav", agenti Hotela Lambert, tajno demokratsko panslavističko društvo Zakon objavljen na inicijativu kancelara Klemensa Metternicha od 11. sije-čnja 1843. godine, kojim se zabranjuje službena uporaba naziva "ilirski" te "jezični rat" izazvan od Mađara, kao i uznapredovala mađarizacija i zaoštrena cenzura, nagnali su ilirce da pomoć potraže u Kneževini Srbiji 1. Jedan od prvih plodova suradnje hrvatskih iliraca s vladom Srbije bila je knjiga Bogoslava Šuleka, anonimno izdana u Beogradu tijekom ožujka 1844. pod nazivom "Šta naměravaju Iliri?". Može se odmah postaviti pitanje-zašto je vlada Srbije pristala na ovu vrstu suradnje? Razmatrajući to pitanje prije svega treba obratiti pažnju na činjenicu da je još u siječnju 1843. godine predvodnik Hotela Lambert 2 knez Adam Jerzy Czartoryski u svojim čuvenim "Savjetima za postupanje Srbije" smatrao da srpska kneževina treba pomagati "književna društva u širenju časopisa" 3. Tu misao Czartoryskog šire je razradio František Zach u svom "Planu slavenske 1 F. ŠIŠIĆ, Hrvatska povijest, sv. III, Zagreb 1913., 269-275; J. HORVAT, Politička povijest Hrvatske, sv. I, Zagreb 1990., 72-73; N. STANČIĆ, Hrvatska nacija i nacionalizam u 19. i 20. stoljeću, Zagreb 2002., 173-174. 2 Ovdje treba spomenuti da je Hotel Lambert bio organizacija koja je predstavljala aristokrat-sko-konzervativnu struju poljske emigracije, a svoje ime dobila je prema nazivu pariške rezi-dencije kneza Adama Czartoryskog. 3 A. J. CZARTORYSKI, "Conseils sur la conduite a suivre par la
Uploads
ARTICLES by Piotr Zurek
the etymological and semantic relationships between two Slavic pagan theonyms
Veles and Volos. These are two names of the same deity differing in
provenance, respectively, the older (Veles) and the younger (Volos). Unlike
the Proto-Slavic name Veles, the name Volos is an Old Ruthenian theonym,
widespread quite late in the entire Slavic region. The author comes to the conclusion
that the name Volos – the god of cattle – was given to Veles and his followers
by the Scandinavian Varangians, who in the 9th century conquered the
Eastern Slavs and formed Ruthenia. The article also refers to the hypothesis
deriving the name of St. Vlaho (Saint Blaise) from the name of Volos.
the etymological and semantic relationships between two Slavic pagan theonyms
Veles and Volos. These are two names of the same deity differing in
provenance, respectively, the older (Veles) and the younger (Volos). Unlike
the Proto-Slavic name Veles, the name Volos is an Old Ruthenian theonym,
widespread quite late in the entire Slavic region. The author comes to the conclusion
that the name Volos – the god of cattle – was given to Veles and his followers
by the Scandinavian Varangians, who in the 9th century conquered the
Eastern Slavs and formed Ruthenia. The article also refers to the hypothesis
deriving the name of St. Vlaho (Saint Blaise) from the name of Volos.