Alternative für Deutschland

Partistiftinga vart initiert av økonomiprofessor Bernd Lucke og skribenten Konrad Adam. Bakgrunnen var misnøye med kanslar Angela Merkels politikk for handtering av den økonomiske krisa i eurosonen. Merkels politiske kurs var karakterisert av et sterkt ønske om å sikre og styrke euroen som felles valuta. Lucke og Adam var kritiske til euroen og til ei kvar form for finansiell hjelp til det kriseråka Hellas (sjå gjeldskrisa i Hellas). Partinamnet Alternative für Deutschland viser til at Merkels politiske kurs var omgitt av politisk konsensus i ein slik grad at den svært ofte vart framstilt som en politikk det ikkje fanst alternativ til.

Etter ein intern maktkamp overtok partiets nasjonal-konservative fløy makta i partiet i juli 2015. Frauke Petry og Jörg Meuthen vart vald til partiets talspersonar. Petry og Meuthens fremste politiske saker var problematikk knytt til innvandring, integrering, islam og flyktningar. Grunnleggjaren Lucke distanserte seg raskt frå partiet og samanlikna dei med den islamkritiske rørsla Pegida. Lucke grunnla sidan partiet Allianz für Fortschritt und Aufbruch som arbeider for Alternative für Deutschlands opprinnelege politiske målsetnader.

Etter Angela Merkels liberale vending i flyktningpolitikken under flyktningekrisa i Middelhavet hausten 2015 markerte Alternative für Deutschland seg raskt som Merkels hardaste kritikarar. Det gav partiet auka oppslutnad på meiningsmålingane.

Partiet kom ikkje over sperregrensa på fem prosent ved forbundsdagsvalet hausten 2013. Ved valet til Europaparlamentet i 2014 fekk partiet 7,1 prosent og sju mandatar. Det vart partiets gjennombrot på nasjonalt plan. Same haust fekk partiet inn representantar i delstatsforsamlingane i Sachsen, Brandenburg og Thüringen. Etter dette vann partiet plass i stadig fleire nye delstatsparlament.

Ved forbundsdagsvalet hausten 2017 vart partiet fronta av juristen Alexander Gauland og økonomen Alice Weidel. Partiet fekk 12,6 prosent av stemmene og vart dermed landets tredje største. I delstaten Sachsen, vart AfD det aller største partiet med 27 prosent av stemmene. AfD vann 94 seter i Forbundsdagen.

Dagen etter valet erklærte den tidlegare leiaren Frauke Petry at ho ikkje ville vere med i partigruppa, men sitte som uavhengig representant. Petry melde seg seinare ut av partiet. Då valresultatet var klart, sa visekanslar og utanriksminister Sigmar Gabriel (SPD) at det for første gong etter 1945 var blitt vald nazistar inn i forbundsdagen.

Ved forbundsdagsvalet i 2021 gjekk oppslutninga om AfD litt ned, mens i 2025 blei partiet ein av valets vinnarar med over 20 prosent av stemmene.

Oppslutnaden om partiet er jamt over høgare i dei tidlegare DDR-delstatane enn lenger vest. Veljarundersøkingane etter Forbundsdagsvalet viste at det var fleire menn enn kvinner som røysta på partiet. Dei to største nye veljargruppene var tidlegare sofaveljarar og tidlegare CDU-veljarar.

• høgrepopulisme
• Tysklands politiske system
• Tysklands samtidshistorie