Papers by Sebastian Fikus
Rocznik Historii Prasy Polskiej, Apr 26, 2024
Professor Joachim Glensk was one of the outstanding specialists in Polish media studies but it wa... more Professor Joachim Glensk was one of the outstanding specialists in Polish media studies but it was the collecting and editing of aphorisms that became his true passion. He was also held in high regard for his astrological expertise. In the last phase of his life he turned most of his attention to Silesian and German themes, a shift which coincided with his social and educational activity in the Joseph-von-Eichendorff-Konversatorium in Opole. Niezwykłe dziedzictwo prof. Joachima Glenska -prasoznawcy, astrologa i aforysty Sebastian FIKUS SŁOWA KLUCZOWE: historia prasy, Śląsk, aforyzmy, astrologia, Uniwersytet Opolski, Konwersatorium Eichendorffa ABSTRAKT Prof. Joachim Glensk należał do grona wybitnych polskich prasoznawców. Jego życiową pasją stało się jednak zbieranie i wydawanie aforyzmów. Uchodził za autorytet astrologiczny. Pod koniec życia szczególnie ważna stała się dla niego tematyka śląska i niemcoznawcza. Był też społecznikiem, angażując się działalności Konwersatorium Eichendorffa, którego był prezesem. Joachim Glensk był wielkim stylistą, znakomicie posługiwał się sarkazmem i umiejętnością wypowiadania się z przymrużeniem oka. Ale był też wybitnym uczony, który napisał 38 monografii. Był zawsze życzliwy i pełen optymizmu. Glensk pochodził z Górnego Śląska, do którego był zawsze przywiązany. Ukończył polonistykę we Wrocławiu, ale całe dorosłe życie związał przede wszystkim z Opolem, gdzie był pracownikiem Instytutu Śląskiego i Uniwersytetu Opolskiego. Jego głównym obszarem zainteresowania była prasa śląska, która była tematem zarówno jego habilitacji, jak i pracy doktorskiej. Za dzieło swojego życia uważał Czarną księgę prasy polskiej, w której przedstawił historię i formy represjonowania prasy polskiej przed 1945 rokiem. Przytaczał w niej różne procesy sądowe, by pokazać w jak trudnych warunkach ona musiała się rozwijać. Niezwykle ważnym obszarem jego zainteresowań było zbieranie aforyzmów. Poświęcił im wiele książek, spośród których jego podstawowym dziełem była Wielka Encyklopedia Aforyzmów. Istotną dziedziną jego twórczości była astrologia, która była nieodłącznym elementem jego życia i pracy. Stała się dla niego kluczem do lepszego zrozumienia losów twórców i polityków poprzednich epok. Przez jej perspektywę patrzył też na problemy współczesnego świata. Joachim Glensk był również działaczem społecznym. Wspólnie z Fryderykiem Kremserem założył w 1992 roku stowarzyszenie Konwersatorium Eichendorffa, które miało ambicje gromadzić wokół siebie autochtonicznych twórców. Konwersatorium na przestrzeni lat wydawało książki, organizowało wystawy. Kiedy w 2019 roku stowarzyszenie chyliło się ku upadkowi, objął w nim funkcję prezesa i przywrócił mu dawną świetność. Tym samym dowiódł Glensk, że nawet w poważnym wieku można jeszcze inspirować i tworzyć inicjatywy o dużym zasięgu. Joachim Glensk zmarł 7 stycznia 2023 roku w Opolu. W naszej pamięci pozostanie jako wybitny intelektualista i stylista, ale również jak człowiek niosący pomoc zawsze tam, gdzie była potrzebna.
Dzieje Najnowsze, Jul 1, 2017
Gospodarka, Rynek, Edukacja, Oct 2, 2017
Kreatorzy programowej polityki niemieckiej radiofonii z czasow III Rzeszy przywiązywali do progra... more Kreatorzy programowej polityki niemieckiej radiofonii z czasow III Rzeszy przywiązywali do programow rozrywkowych wielką wage. Najbardziej znaną audycją tego okresu byl Wunschkonzert fur die Wehrmacht (Koncert zyczen dla Wehrmachtu). Emitowano ją nieregularnie od października 1939 do maja 1941 r. Jej celem bylo wywolanie wrazenia jedności pomiedzy frontem i krajem. Wielki podziw sluchaczy budzily lączenia na wielkie odleglości, dla przykladu umozliwiano rozmowy na antenie zolnierzom znajdującym sie na froncie z rodzinami w Rzeszy. W ten sposob tesknoty za bliskimi byly instrumentalizowane w interesie rezimu. W audycji kreowano wyidealizowany obraz wojny, ktorą stylizowano na harcerską przygode bez specjalnego ryzyka. Audycja realizowana byla na zywo przy wspoludziale najbardziej znanych wowczas wykonawcow. Do dzisiaj jest nieomal symbolem owczesnej radiofonii. HOW TO AMUSE GERMAN SOLDIERS. ENTERTAINMENT FORMATS OF THE THIRD REICH BROADCASTING ON THE EXAMPLE OF THE WUNSCHKONZERT FUR DIE WEHRMACHT ABSTRACT The programmers of the German broadcasting policy of the Third Reich were attaching great importance to entertainment programs. The most famous show of that period was the Wunschkonzert fur die Wehrmacht (Listeners’ Choice for the Wehrmacht). It was issued irregularly from October 1939 to May 1941. Its purpose was to create the impression of unity between the front and the families in the country. The listeners greatly admired distance communication, for example, an on-air conversation with soldiers on the front with their families in the Reich. Thus, longing for the loved ones was instrumentalized in the interest of the regime. The program created an idealized image of war, which was stylized as a scout adventure without special risk. The show was broadcasted live with the most famous performers of the time. It is still almost a symbol of the contemporary radio.
Scientific Journal of the Military University of Land Forces, Jul 1, 2012
W pierwszych latach po wojnie postrzeganie Oporu 1 w Republice Federalnej było zdecydowanie negat... more W pierwszych latach po wojnie postrzeganie Oporu 1 w Republice Federalnej było zdecydowanie negatywne. Postawę taką wyrażali nie tylko dawni aktywiści reżimu hitlerowskiego, ale również wielu kluczowych polityków. Dobrym przykładem sytuacji w jakiej się dawni dysydenci znajdowali było wydarzenie, które miało miejsce w 1946 roku. Środowisko dawnych przeciwników reżimu zwróciło się wówczas z prośbą o polityczne wsparcie do gremium doradczego przy komendancie brytyjskiej strefy okupacyjnej (Zonenbeirat). Przewodniczył mu wówczas nie kto inny, jak Konrad Adenauer. To on też był głównym przeciwnikiem udzielenia wsparcia temu środowisku. Na skutek jego osobistej interwencji prośba ta została jednomyślnie odrzucona. Decyzję uzasadniano twierdzeniami, że "[…] większość dysydentów początkowo sympatyzowała z faszystami i dopiero, kiedy zrozumieli, że wojna jest przegrana, postanowili wystąpić przeciwko Hitlerowi" 2. Jeszcze dalej, 25 listopada 1949 roku poseł Bundestagu z ramienia Deut-1 Tłumaczenie pojęcia Widerstand związane jest z problemami translatorskimi. Autor będzie określał niemieckie działania opozycyjne i zbrojne wymierzone w reżim hitlerowski pojęciem Oporu.
Kreatorzy polityki informacyjnej III Rzeszy tworzyli podczas wojny całkowicie fikcyjny obraz rzec... more Kreatorzy polityki informacyjnej III Rzeszy tworzyli podczas wojny całkowicie fikcyjny obraz rzeczywistości. W tym procesie kluczowa rola przypadała serwisom informacyjnym. Ale radiofonia tworzyła też cały szereg nowych formatów. Za przykład posłużyć mogą doniesienia specjalne, które miały własną formę i charakterystyczną oprawę muzyczną. Nowe były formaty radiowe, których celem było ostrzeganie społeczeństwa przed alianckimi bombardowaniami. Ważną rolę w strategiach informacyjnych odgrywały komentarze, reportaże frontowe, pod koniec wojny pojawiły się audycje religijne. Dzięki wyszukanym strategiom informacyjnym radiofonia przyczynia się do wydłużenia wojny i tym samym śmierci milionów ludzi
When Konrad Adenauer took over the rule in the Federal Republic of Germany, he had to face huge s... more When Konrad Adenauer took over the rule in the Federal Republic of Germany, he had to face huge social and economic problems. They were a consequence of the war that the Germans took on each other. In the 1950s, the influence of political parties referring to the NSDAP program was still very strong. Adenauer chose the path of authoritarian governments to master all of these problems. For such a style of governance, he could only rely on conservative elites with a detachment referring to democracy. All this has opened the gate wide since the return of national‑socialist elites to the public and economic life of the Federal Republic. And in this way, in the post‑war reality, former dissidents of the Nazi regime found themselves under the pillory of their former perpetrators. And the consequences of the uncritical integration of functional national‑socialist elites are felt in modern Germany to this day
Kreatorzy polityki informacyjnej III Rzeszy tworzyli podczas wojny całkowicie fikcyjny obraz rzec... more Kreatorzy polityki informacyjnej III Rzeszy tworzyli podczas wojny całkowicie fikcyjny obraz rzeczywistości. W tym procesie kluczowa rola przypadała serwisom informacyjnym. Ale radiofonia tworzyła też cały szereg nowych formatów. Za przykład posłużyć mogą doniesienia specjalne, które miały własną formę i charakterystyczną oprawę muzyczną. Nowe były formaty radiowe, których celem było ostrzeganie społeczeństwa przed alianckimi bombardowaniami. Ważną rolę w strategiach informacyjnych odgrywały komentarze, reportaże frontowe, pod koniec wojny pojawiły się audycje religijne. Dzięki wyszukanym strategiom informacyjnym radiofonia przyczynia się do wydłużenia wojny i tym samym śmierci milionów ludzi. The creators of the information policy of the Third Reich created a totally fictitious and illusory picture of reality during the war. Information services had a key role in this process, but the radio also created a whole range of new formats. Special reports can be used as an example, with t...
Kiedy Konrad Adenauer obejmował rządy w Republice Federalnej Niemiec, musiał zmierzyć się z ogrom... more Kiedy Konrad Adenauer obejmował rządy w Republice Federalnej Niemiec, musiał zmierzyć się z ogromnymi problemami socjalnymi i gospodarczymi. Były one konsekwencją wojny, którą Niemcy na siebie ściągnęli. W latach pięćdziesiątych wpływy partii politycznych odwołujących się do programu NSDAP były jeszcze bardzo silne. Adenauer wybrał drogę autorytarnych rządów, by opanować wszystkie te problemy. Na prowadzenie takiego stylu rządzenia pozwalało jedynie oparcie się na konserwatywnych elitach z dystansem odnoszących się do demokracji. Wszystko to otworzyło szeroko bramę powrotowi narodowo‑socjalistycznych elit do życia publicznego i gospodarczego Republiki Federalnej. i w ten sposób, w powojennej rzeczywistości, dawni dysydenci reżimu hitlerowskiego znaleźli się pod pręgierzem swoich wcześniejszych oprawców, konsekwencje zaś bezkrytycznej integracji funkcyjnych elit narodowo‑socjalistycznych odczuwane są we współczesnych Niemczech do dziś. Słowa kluczowe: Konrad Adenauer, narodowy socjal...
Monografia „Opór w III Rzeszy. Wydarzenia, ludzie, interpretacje” jest samodzielna próbą przedsta... more Monografia „Opór w III Rzeszy. Wydarzenia, ludzie, interpretacje” jest samodzielna próbą przedstawienie historii niemieckiego Oporu wobec reżimu hitlerowskiego. Omówione są w niej zjawiska związane z najważniejszymi nurtami opozycyjnymi jakimi był Krąg z Krzyżowej oraz środowisko związane z Carlem Goerdeler. Mowa w niej jest również o opozycji w kręgach kościelnych, socjaldemokratycznych, wojskowych, arystokratycznych. Przedstawione zostały kontrowersje wokół samego zamachu stanu z 20 lipca 1944 roku. Monografia nie jest bynajmniej zrekapitulowaniem stanowiska dorobku niemieckiej historiografia w tym obszarze. Jest raczej próbą reinterpretacji wyobrażeń o tamtym okresie. Przedstawione relacje między zdarzeniami tylko częściowo znajduje potwierdzenie w pełni udowodnionych faktach, ale czynią wiele zjawisk w historii ruchu sprzeciwu bardziej zrozumiałymi. Celem autora było jednak stworzenie spójnej wizji związków między wydarzeniami związanych z niemieckim ruchem sprzeciwu. Pozostawiając czytelnika z całym szeregiem nowych tez, autor chciałby jednak przekonać go do logiki przedstawionych hipotez.
W ostatnich latach powstało w Niemczech wiele prac historycznych, które zwracają uwagę na dominuj... more W ostatnich latach powstało w Niemczech wiele prac historycznych, które zwracają uwagę na dominująca rolę dawnych elit hitlerowskich w różnych obszarach życia Republiki Federalnej. Mówi się o tym zjawisku z zawstydzeniem, ale przyjmuje się, że nie miało ono wpływu na rozwój sytuacji politycznej w Republice Federalnej. W książce „Trudny spadek dysydentów III Rzeszy w Republice Federalnej Niemiec” podjąłem trud udowodnienia, że teza ta nie jest prawdziwa, a za przykład posłużyły mi właśnie powojenne losy dysydentów III Rzeszy. Byli to ludzie, którzy w trudnych latach hitleryzmu zachowali niezależność myślenia i często podejmowali świadomie ryzyko czynnego przeciwstawienia się reżimowi. Wielu z nich na podstawie politycznych wyroków zostało wymordowanych. Po 1945 czyny dysydentów uznane zostały paradoksalnie za kryminalne, a konsekwencje hitlerowskich wyroków ponosić musiały przez kilkadziesiąt lat rodziny zamordowanych ofiar. Prawo niemieckie stanowiło bowiem, że osoby skazane prawomocnymi wyrokami mają dalece ograniczone prawa do świadczeń socjalnych. Przez 59 lat rehabilitowano w niemieckim Bundestagu kolejne grupy dysydentów III Rzeszy. Do 2009 roku zwlekano z uchyleniem bodaj najbardziej politycznych wyroków hitlerowskich, jakimi były kary za „zdradę wojny”. Za czyn ten karano wyłącznie śmiercią, a w większości wypadków polegał on na geście elementarnej pomocy prześladowanym, czy jakichkolwiek przejawach politycznej niezależności. Uchylenia tych wyroków domagała się posłanka SPD Lambrecht jeszcze w dniu 2 lipca 2009 roku, argumentując sytuacją rodzin ofiar. Mówiła wówczas z trybuny Bundestagu: „Ile było kobiet, które nie tylko w czasie wojny, ale również i później w Republice Federalnej musiały z tym społecznym ostracyzmem żyć. Dziesiątki lat były pomiatane przez otoczenie, sąsiadów, sklepikarzy, miejscowego policjanta. Pogardzali nimi nawet najbliżsi krewni dlatego, że ich mężowie uchodzili za zdrajców wojny. Jak straszenie musiały to przeżywać dzieci tych żołnierzy, kiedy przez swoich kolegów ze szkoły czy z sąsiedztwa były poniżane, bite i dosłownie opluwane, ponieważ ich ojcowie byli «zdrajcami wojny»”. Musiały upłynąć całe dekady, żeby niemiecki Opór wobec hitleryzmu zajął należne miejsce w niemieckiej świadomości narodowej, żeby przestał być obiektem pomówień o zdradę, aroganckich żartów i kpin w karczemnych dyskusjach. Na zjawisko to złożyło się wiele przyczyn. Decydujące znaczenie miała chyba jednak pragmatyczna polityka Konrada Adenauera, dla którego najważniejsza stała się dynamiczna odbudowa kraju, a nie rozliczanie przeszłości. Akceptując powrót hitlerowskich aktywistów pozyskiwał nie tylko ich lojalność, ale również zaangażowanie w dzieło odbudowy. Konsekwencją tej polityki był masowy powrót elit funkcyjnych. Dawni aktywiści swoje czyny usprawiedliwiali najczęściej twierdzeniami, że wszyscy musieli się reżimowi podporządkować i uczestniczyć w jego zbrodniach. Dysydenci byli żywym zaprzeczaniem tego poglądu. Czym słabsza była ich pozycja, tym większa wiarygodność zapewnień dawnych zbrodniarzy o ich niewinności. Z pośród hitlerowskich elit funkcyjnych utrzymaniem poglądu o kryminalnym charakterze działań dysydentów szczególnie zainteresowani byli sędziowie. Po 1945 miała miejsce prawie całkowita restauracja systemu sądowniczego III Rzeszy. Rehabilitacja dysydentów III Rzeszy w oczywisty sposób byłaby oskarżeniem prawników, którzy nakazywali ich mordowanie. Refleksje te pozwoliły na sformułowanie głównej tezy pracy, że istnieje wyraźna korelacja pomiędzy Adenauerowskim „cudem gospodarczym” i wielopłaszczyznowymi późniejszymi sukcesami Republiki Federalnej, a dyskryminacją dysydentów III Rzeszy. Tezę tą starałem się udowodnić przede wszystkim w oparciu o protokoły różnych gremiów Bundestagu z lat 1949 do 2009. W pracy posłużyłem się również całym szeregiem dokumentów uzyskanych z Politisches Archiv des Auswärtigen Amtes, Bundesarchiv Koblenz i Bundesarchiv Militärarchiv Marburg. Ważnym źródłem były licznie przywołane wyroki powojennego sądownictwa. W tekście cytowane są liczne archiwalne publikacje prasowe, które są interesujące nie tylko ze względu na przytoczone tam informacje, ale również stanowią świadectwo czasów, w których powstawały. W pracy Autor starał się zwrócić uwagę na zdumiewający kontrast pomiędzy powszechnym, nieomal rytualnym obowiązkiem odżegnywania się od III Rzeszy w Republice Federalnej, a rzeczywistą trwałością wielu politycznych uprzedzeń, stereotypów i przyzwyczajeń z czasów reżimu hitlerowskiego....
Wizja oblężenia Warszawy w 1939 r. w interpretacjach "Völkischer Beobachter" Kiedy elity politycz... more Wizja oblężenia Warszawy w 1939 r. w interpretacjach "Völkischer Beobachter" Kiedy elity polityczne w III Rzeszy zdecydowały się ostatecznie na dokonanie agresji na Polskę, stanęły przed trudnym zadaniem przekonania własnego społeczeństwa o konieczności tego kroku. Nie było to łatwe, ponieważ społeczeństwo niemieckie doskonale pamiętało jeszcze konsekwencje przegranej wojny w 1918 r. Ale do manipulowania społeczeństwem otoczenie Adolfa Hitlera przygotowywało się starannie już od początku 1933 r. Już wówczas Joseph Goebbels deklarował, że wolności słowa ani tym bardziej krytyki państwa pod rządami narodowych socjalistów nie będzie. Zapowiedział również, że nie dopuści do prób wpływu prasy na politykę nowego rządu 1. Podobny pogląd wygłosił w periodyku "Zeitungsverlag" z 18 III 1933 r. Napisał tam: "Zadaniem prasy nie jest informowanie, tylko instruowanie społeczeństwa. Dążymy do stworzenia sytuacji, w której prasa stałaby się rodzajem fortepianu, na którym rząd może grać. Prasa jest niezwykle ważnym środkiem sterownia masami. Dlatego też nowy rząd zamierza się nią posługiwać według swojego uznania. Realizacja tego celu jest moim najważniejszym zadaniem 2. Dlatego też już w 1933 r. przez Niemcy przetoczyła się fala zakazów czasopism lub mniej czy bardziej przymusowych sprzedaży periodyków na rzecz NSDAP. Liczby mówią za siebie. Na początku 1933 r. było w Niemczech około 4700 tytułów gazet i tygodników, wśród nich zaledwie około 120 tytułów wydawanych przez NSDAP. Nakład periodyków bezpośrednio kontrolowanych przez partię narodowosocjalistyczną wynosił w 1933 r. około 7,5 proc. ogółu czasopism wydawanych w tym czasie w Niemczech. W roku 1944 pozostało tylko 970 tytułów, a nakład periodyków kontrolowanych bezpośrednio przez NSDAP wynosił 82 proc. 3 Proces ten nie przebiegał oczywiście bez oporów. Obok konfiskat i urzędowych zakazów partia faszystowska chętnie posługiwała się również fizycznym terrorem. Krnąbrną początkowo "Frankfurter Zeitung" zaatakowały 11 III 1933 r. bojówki SA i powiesiły w redakcji hitlerowską flagę. Szykanowanie prasy na początku lat trzydziestych nie ograniczało się tylko do rozbojów. W niektórych przypadkach napady kończyły się śmiertelnie. Taki los spotkał
W pierwszych latach po wojnie postrzeganie Oporu 1 w Republice Federalnej było zdecydowanie negat... more W pierwszych latach po wojnie postrzeganie Oporu 1 w Republice Federalnej było zdecydowanie negatywne. Postawę taką wyrażali nie tylko dawni aktywiści reżimu hitlerowskiego, ale również wielu kluczowych polityków. Dobrym przykładem sytuacji w jakiej się dawni dysydenci znajdowali było wydarzenie, które miało miejsce w 1946 roku. Środowisko dawnych przeciwników reżimu zwróciło się wówczas z prośbą o polityczne wsparcie do gremium doradczego przy komendancie brytyjskiej strefy okupacyjnej (Zonenbeirat). Przewodniczył mu wówczas nie kto inny, jak Konrad Adenauer. To on też był głównym przeciwnikiem udzielenia wsparcia temu środowisku. Na skutek jego osobistej interwencji prośba ta została jednomyślnie odrzucona. Decyzję uzasadniano twierdzeniami, że "[…] większość dysydentów początkowo sympatyzowała z faszystami i dopiero, kiedy zrozumieli, że wojna jest przegrana, postanowili wystąpić przeciwko Hitlerowi" 2. Jeszcze dalej, 25 listopada 1949 roku poseł Bundestagu z ramienia Deut-1 Tłumaczenie pojęcia Widerstand związane jest z problemami translatorskimi. Autor będzie określał niemieckie działania opozycyjne i zbrojne wymierzone w reżim hitlerowski pojęciem Oporu.
Kreatorzy programowej polityki niemieckiej radiofonii z czasow III Rzeszy przywiązywali do progra... more Kreatorzy programowej polityki niemieckiej radiofonii z czasow III Rzeszy przywiązywali do programow rozrywkowych wielką wage. Najbardziej znaną audycją tego okresu byl Wunschkonzert fur die Wehrmacht (Koncert zyczen dla Wehrmachtu). Emitowano ją nieregularnie od października 1939 do maja 1941 r. Jej celem bylo wywolanie wrazenia jedności pomiedzy frontem i krajem. Wielki podziw sluchaczy budzily lączenia na wielkie odleglości, dla przykladu umozliwiano rozmowy na antenie zolnierzom znajdującym sie na froncie z rodzinami w Rzeszy. W ten sposob tesknoty za bliskimi byly instrumentalizowane w interesie rezimu. W audycji kreowano wyidealizowany obraz wojny, ktorą stylizowano na harcerską przygode bez specjalnego ryzyka. Audycja realizowana byla na zywo przy wspoludziale najbardziej znanych wowczas wykonawcow. Do dzisiaj jest nieomal symbolem owczesnej radiofonii. HOW TO AMUSE GERMAN SOLDIERS. ENTERTAINMENT FORMATS OF THE THIRD REICH BROADCASTING ON THE EXAMPLE OF THE WUNSCHKONZERT FUR ...
Dzieje Najnowsze, 2021
Polityka radiofoniczna III Rzeszy wobec Polski w czasach okupacji stanowi część strategii dyskrym... more Polityka radiofoniczna III Rzeszy wobec Polski w czasach okupacji stanowi część strategii dyskryminacji i kulturalnej eksterminacji. Ale była też pełna nieoczekiwanych zwrotów wynikających z nieustających sporów wokół jej pryncypiów. Zdumiewa konsekwentna postawa Hansa Franka, który domagał się dla Generalnej Guberni nie tylko odrębnej niemieckojęzycznej radiofonii, ale również szerokiego spektrum audycji w języku polskim. Nie udało mu się do tego przekonać władz w Berlinie.
Dzieje Najnowsze, 2018
Kodeks drogowy jako instrument amnestii zbrodniarzy hitlerowskich A b s t r a k t: Ukaranie narod... more Kodeks drogowy jako instrument amnestii zbrodniarzy hitlerowskich A b s t r a k t: Ukaranie narodowosocjalistycznych zbrodniarzy napotykało w Republice Federalnej wielkie opory. Wywoływało także polityczne spory. Wskutek skutecznej inicjatywy ustawodawczej 10 V 1968 amnestionowani zostali ostatecznie wszyscy funkcjonariusze aparatu terroru, którzy wydawali zbrodnicze rozkazy zza biurka. Fakt ten zarówno w polskich mediach, jak i historiografi i nie został w ogóle zarejestrowany. Emocjonowano się natomiast dyskusjami wokół nieprzedawniania zbrodni hitlerowskich, które były już tylko farsą odgrywaną przed międzynarodową opinią publiczną. S ł o w a k l u c z o w e: przedawnienie zbrodni narodowosocjalistycznych, kodeks drogowy, zbrodniarze III Rzeszy, amnestia, praktyka sądownicza w Niemczech, Bundestag.
Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 2019
CONCENTRATION CAMPS AS A MODERN FORM OF FIGHTING CRIME IN THE GERMAN FEDERAL REPUBLICThe problem ... more CONCENTRATION CAMPS AS A MODERN FORM OF FIGHTING CRIME IN THE GERMAN FEDERAL REPUBLICThe problem of participation of the Nazi elites in the structures of the German Federal Republic is increasingly engaging for German historians. Popular, non-academic works also address the issue of joining the police force by former officials of the Third Reich. However, in the German texts it is consistently stressed that Nazi elites did not influence the social and political life of the German Federal Republic. Nevertheless, the debate on reintroducing concentration camps shows the high standing of national socialism ideology long after World War II.
Dzieje Najnowsze, 2015
Refleksja na temat dychotomii kultury politycznej współczesnych Niemców nie jest zjawiskiem nowym... more Refleksja na temat dychotomii kultury politycznej współczesnych Niemców nie jest zjawiskiem nowym 1. Ten dualizm miałby się odzwierciedlać w istnieniu dwóch w gruncie rzeczy odmiennych, czasami wręcz sprzecznych ze sobą systemów ocen, wartościowania i wyobrażeń o istocie zjawisk historycznych. Jeden miałby być reprezentowany przez media i artykułowany w oficjalnych wypowiedziach polityków. Ten drugi znajdowałby swój wyraz w dyskusjach przy rodzinnym stole czy w kawiarni. Z polskiej perspektywy to zdumiewające zjawisko jest trudne do wyobrażania, ponieważ u nas prawie nie występuje. Dobrą jego egzemplifikacją jest społeczna reakcja na książkę Die Schlafwandler. Wie Europa in den Ersten Weltkrieg zog (Lunatycy. W jaki sposób Europa wciągnęła się w pierwszą wojnę światową) Christophera Clarka. Książka stała się w Niemczech wyjątkowym wydarzeniem. Jest to poważna, prawie dziewięciusetstronicowa, naukowa książka historyczna oparta na bogatym materiale źródłowym. Nie szczędzi czytelnikowi ogromnej liczby szczegółów w temacie, który dotąd był znany raczej wąskiemu gronu fachowców. Ale nie jest też jakimś
Scientific Journal of the Military University of Land Forces, 2012
Huge, spontaneous support given to Hitler by the overwhelming majority of the German society afte... more Huge, spontaneous support given to Hitler by the overwhelming majority of the German society after 20 July 1944 proves that the element integrating the Third Reich was by no means Gestapo terror. The overwhelming majority driven by fanaticism, thoughtlessness, love of comfort or previously acquired bad historical traditions supported the Nazi regime with complete commitment. But the reactions of the German society to the coup attempt also show to the fullest extent how much the Third Reich dissidents were isolated from it. Great solitude of the combatants of the coup of July 20, 1944 and their alienation is a huge accusation of the remaining part of the society.
Dzieje Najnowsze, 2016
Nowa instytucja czy transformacja gestapo? * W dawno zamierzchłych komunistycznych czasach wydarz... more Nowa instytucja czy transformacja gestapo? * W dawno zamierzchłych komunistycznych czasach wydarzenia zachodzące w Republice Federalnej Niemiec śledzone i komentowane były w Polsce z wielką podejrzliwością. Publikowane wówczas komentarze obciążone były wielkim bagażem emocji i niechęci. W ten sposób sprawiały wrażenie mało wiarygodnych. I rzeczywiście wiele osób uważało je za komunistyczną propagandę. Po 1989 r. zarówno w dyskursie naukowym, jak i publicystycznym obraz Niemiec zmienił się w sposób zasadniczy. A powojenna emancypacja Niemiec i ich ekonomiczny sukces budzą najczęściej podziw. Trudno się zgodzić zarówno z jednym, jak i drugim poglądem. Powojenny sukces Niemiec okupiony został moralnymi kompromisami, które budzą zdumienie 1. W niemieckim dyskursie naukowym pojawia się coraz więcej prac na temat powrotu, a nawet dominacji elit hitlerowskich w powojennej rzeczywistości 2. Do niedawna
Uploads
Papers by Sebastian Fikus