PP issue 2021/1 (27) by Postscriptum Polonistyczne
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Her interests focus on cognitive cultural and glottodidactic issues, as well as the possibilities... more Her interests focus on cognitive cultural and glottodidactic issues, as well as the possibilities of using speech therapy theory and practice in the process of teaching Polish as a foreign language. She is the author of academic articles on the category of remembrance in language and literature and on teaching Polish as a foreign language. She has lectured at universities in Bulgaria, Germany, Slovakia, Ukraine and Italy. Since 2017, she has been a certified examiner for the State Commission for the Certification of Proficiency in Polish as a Foreign Language.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The text presents major and the most interesting Polish prose and poetry books published in 2020 ... more The text presents major and the most interesting Polish prose and poetry books published in 2020 in order to review the state of the Polish publishing industry last year and to attempt to answer the question whether the coronavirus pandemic has somehow affected writers, poets, and publishers. The article also asks what type of fiction was most likely to be published and which writers and poets were most popular with reviewers. It briefly analyses and interprets ten prose and poetry books, showing also how other commentators of contemporary literary life have written about them. The selection of books to be discussed is therefore based not so much on the author's subjective feelings as on reception. The aim of the text is also to underline the diversity of these publications and to show the most popular creative trends.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The article analyses Wojciech Karpiński's latest book titled 120 dni "Kultury" in the context of ... more The article analyses Wojciech Karpiński's latest book titled 120 dni "Kultury" in the context of Paul Ricoeur's philosophy of man. Karpiński chose texts published in "Kultura", a Parisian literary magazine, from writers who inspired him the most, taught him how to look at the world and at other people, and above all showed him how to discover the beauty of art. Karpiński's 'I' was shaped by his encounter with other artists. Narrative identity is a bridge leading to the concept of open dialectics proposed by the French philosopher, which combines two methods. One involves the researcher adopting an a posteriori approach, starting from the concrete, i.e. the individual subject located in specific realities of life, immersed in a specific culture, having their own history and experiences. For the other, the researcher uses a Kantian turn, reflecting on the subject in a transcendental perspective. Subjectivity means turning towards the Other, and thanks to the Other, one transcends oneself. As Ricoeur argues, there is an "ontological force" in language that points to a certain way of being-inthe-world. Identity is consciously transformed, and literature is simultaneously an artistic record of this movement and a cultural-anthropological discourse.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The motivation for discussing representations of the Soviet Union in Polish reporting has been th... more The motivation for discussing representations of the Soviet Union in Polish reporting has been the desire to examine how the greatest Polish reporters grappled with such an important political and social problem. For writers and historians, Soviet communism posed a difficult challenge, which raised many questions: how to avoid stereotyping, shoulder the burden of the past, and navigate the constraints of censorship of the communist period. How not to join the naïve voices of some Western intellectuals enchanted by Soviet propaganda (a problem faced by Wańkowicz and Pruszyński)? The article presents the use of individual reporting techniques and artistic devices visible in the observations and the reflections formulated by Polish reporters. The research material has been arranged chronologically. Written with artistry, Wańkowicz's reports from the 1930s record his fascination with the newly emerging workers' state, but they also document many disturbing phenomena, contrasts and lies. His particularly critical observations had to be later removed or mitigated by the writer in the postwar editions. These interesting self-censoring changes are examined in detail in this article. Pruszyński's texts are a valuable supplement to the complicated relations between, on the one hand, Sikorski's government and the main Allies, and on the other hand, Stalin's state. They also present the creation of the Polish army in the USSR. At the same time, they are an artful and expressive picture of a brave nation led by a charismatic dictator (the texts were written before the discovery of the Katyń massacre!). Although dependent on her party bosses, Hanna Krall, a reporter from a satellite state, managed to construct an authentic representation of the life of individuals in the Soviet state. She achieved this thanks to her style of 'mundane realism' and the use of microanalysis as a technique. However, she did not manage to avoid the optimism that was obligatory at the time with regard to the entire system (especially the reforms initiated by Khrushchev and Brezhnev). Ryszard Kapuściński took up Soviet themes in numerous works over many years; his reports from ' exotic' Asian republics and his depiction of the cultural melting pot of the former USSR are particularly interesting. He was also given the opportunity to describe perestroika and the final collapse of the red empire; he reported also on how the foundations of the new Russia were built.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Texts classified as travel literature remain underused material in the teaching of world literatu... more Texts classified as travel literature remain underused material in the teaching of world literature, as well as within Polish studies. This article attempts to rectify this by formulating an original teaching proposal. It is intended to help construct curricula for future courses on world literature in Polish studies. In terms of genre, the proposal is based on the use of a wide range of foreign travel writing originating in different cultural environments and historical periods, and representing various literary genres. With reference to teaching methods, this proposal is based on the simultaneous and coordinated use of two modern teaching techniques: presenting students with tasks requiring creative thinking and with open-ended problems intended to provoke intellectual effort. Student activity, supervised by the teacher, thus becomes one of the main objectives of the class. The form of teaching that is most conducive to the realisation of this teaching proposal is a conversation-based class and lecture. Both facilitate effective, multi-vectorial intellectual interaction and team work.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The article aims to show the specificity of travelling in the digital age and the reconfiguration... more The article aims to show the specificity of travelling in the digital age and the reconfigurations taking place in women's travel. Because it represents both aspects, the Globstory travel channel, created on YouTube at the initiative of vlogger Kaja Kraska, was chosen as the subject of consideration. The methodology of the study is to analyse the content of this vlog and its paratexts: its social media accounts and related press materials. The article also contains numerous references to the sociology of travel and media studies. The article, preceded by an introduction and an overview of travel vlogs in Poland, covers three issues. The first is the characterisation of the image of the creator of Globstory, who, pursuing the ideas of backpacking and free travel, establishes the authenticity of her accounts and distances herself from mass tourism. Next, the vlogger's interaction with her subscribers, taking place at the level of the vlog's content and external communication in online social networks, is discussed. The idea of the culture of participation, prevalent in the era of new media, is treated as the context for this part of the study. The last of the issues addressed are the references to the poetics of reporting visible in Kraska's vlog, which result from a problem-based and transmedial approach to the material she produces. The article ends by considering the replacement of the mainstream image of a media celebrity traveller with that of an independent globetrotter followed on the Internet. The Globstory channel is also seen as a project complementary to the transformations of contemporary reporting, influenced by its convergence with new media.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
In this article the author examines the way women are presented in travel accounts about Iceland ... more In this article the author examines the way women are presented in travel accounts about Iceland written by men (e.g. Daniel Vetter, Edmund Chojecki and Ferdynand Goetel) and explores women's writing about Iceland in Polish literature. This topic has not been studied academically so far. The article presents a chronological and synthetic review of primary sources. Selected feminist literary criticism is used to take stock of the material. Depictions of the female experience and the poetics of female writing about Iceland appeared in the creative practice of Polish authors as late as 1977 (the first women's account was by Halina Ogrodzińska), only to develop considerably (both quantitatively and qualitatively) in recent years in numerous travel books by Magdalena Anna Węcławiak and Agnieszka Rezler, among others, or a project on the borderline between visual arts and artist's book by Sonia Rammer. This review shows that the practice of women's writing about Iceland has developed in recent years and requires detailed analysis and interpretation. This will undoubtedly open new research perspectives entering also into other intersemiotic areas: photography, music (Hania Rani and her album Esja) or visual arts (Magdalena Armanda Kołakowska and Sonia Rammer).
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
When Lara Croft travels, she travels light-sans suitcase, but in most cases with enough firepower... more When Lara Croft travels, she travels light-sans suitcase, but in most cases with enough firepower to take opposing forces ranging from dinosaurs to bloodthirsty locals. However, her big guns seems often unnecessary titillation, for she can manage very well without them thanks to her exquisite acrobatic and hand-to-hand combat skills. She will vault over any obstacle, swim across rapid flowing rivers and abseil the steepest ravines. Lara Croft's travels are often as physical as the virtual world would allow. That physicality returns our attention to the oft forgotten aspect of travelling namely the body of the traveller, not only defined by its position in space, but also by the ordinary and extraordinary circumstances of its biological interaction with the surrounding environment. In this paper I would like to explore the interplay between the body of the traveller and contexts it is located in. These contexts range from the narrative and gameplay aspects of the Tomb Raider series, but also go beyond the border of the game and are realised in the transformative and reflective cultural milieu of the game. In particular I want to focus on the representations of Lara Croft as an archetypal "action girl" and "adventurer archaeologist" and how these representations are realised in reference to the changing (maturing?) video game environments. In the framework of postcolonial and ecocritical theories I want to explore the dyads of body/the purported exotic, body/natural environment, as well as physical/ mental aspects of travelling.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
A distinct strand has differentiated itself in television programming in the twenty-first century... more A distinct strand has differentiated itself in television programming in the twenty-first century: television series that feature female protagonists travelling between parallel worlds. The worlds in most of these series are on the edge of destruction through terrorism, war or another traumatic event. The female protagonists, who share the special ability to travel between the worlds, have a unique role to play-they serve as mediators between the universes. Their inbetweenness enables their autonomy and resistance to violence, death, and appropriation. This role is played by Audrey Parker (Emily Rose) in the fantasy/supernatural drama Haven. Audrey's task is to travel through an interdimensional portal to the town of Haven every twenty-seven years to help as a police officer to protect the inhabitants who are plagued by "the Troubles, " that is, supernatural abilities, which finally threaten them with imminent destruction. The uniqueness of Audrey resides not only in her special status as a traveller between the worlds but also in her identity, which consists of many segments in which different consciousnesses inhabit the same non-ageing body over five hundred years. The essay will analyse the unique temporality of the character, governed by female patterns of travel and her nomadic subjectivity, proposing that her figure links human lifetimes to geological aeons, symbolised by aether, the primary substance of the Void, located between the worlds. That link makes Haven a show of the Anthropocene, the geologic time period defined by humanity's influence upon the earth. The Anthropocene challenges us to think beyond the usual temporality of a human lifespan, and so does Haven. The imminent destruction as a result of individual egotism leading to the misuse of aether in the show is a trope for the destruction of our planet. Haven uses the figure of Audrey Parker to represent a network of connections and repercussions dispersed over centuries to illustrate how our cumulative actions impact our planet. The show's anti-linear strategies thus address the environmental concerns of an increasingly unstable environment to propose new ways through which to figure and address imminent threats concerning ecological disaster.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The paper addresses the issue of discrimination against women in the world of cinema. The author ... more The paper addresses the issue of discrimination against women in the world of cinema. The author examines the successive stages of the struggle pursued by women of cinema for equality and fair treatment in an industry dominated and ruled by men. The discussion covers the most important campaigns and movements challenging gender discrimination, such as #MeToo in the U.S. or the European #nobodysdoll, as well as watershed events from the author's point of view, including the Oscar for Kathryn Bigelow-the first woman in history to receive the award for best director, Harvey Weinstein's conviction for sexual assault, and the leak of Sony's confidential financial documents. The public disclosure of these facts triggered a process that should be referred to as gender equalisation in the film industry. The author also takes a look at the latest events in the industry, such as Agnieszka Holland's election as president of the European Film Academy. In addition, the paper also comments on the aspect of feminine nouns in Polish and the attitude towards them on the part of the women they are supposed to describe. Information is provided on the U.S. and European cinema markets, as well as some diagnoses of problems appearing so far and suggested solutions.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Using the example of her novel, Call of The Undertow, published in 2013, Linda Cracknell writes a... more Using the example of her novel, Call of The Undertow, published in 2013, Linda Cracknell writes about how repeated walks in a new place rich with possibility resulted in a fictional narrative out of observation and sensation. She also draws on her non-fiction book, Doubling Back: Ten Paths Trodden in Memory, a book described as a combination of 'memoir, travelogue and literary meditation' , inspired by retreading former journeys on foot taken by herself or by others. Both books have involved a 'multiple gaze' across nature, social history, communities and inner lives, and share some creative methods. In both she's attracted to liminal worlds, exploration and often to women who challenge boundaries. Motion is necessary to this writer's imaginative writing, but in Doubling Back, the motion has itself become the subject. For the writer, the craft is similar but fiction feels a greater transformation of the material. For the reader, which kind of text provides a more visceral experience of having travelled herself, and is it necessary for the reader to be a walker in order to fully engage with accounts of journeys on foot?
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Unlike most of the immigration novels created by contemporary Polish American female writers, How... more Unlike most of the immigration novels created by contemporary Polish American female writers, How to Get into the Twin Palms written by Karolina Waclawiak, does not focus on the hardships of assimilation into American culture but depicts experiments with ethnic cross-dressing. Waclawiak, a representative of the so-called one-and-a half generation of Polish immigrants from the 1980s Solidarity wave, reinvents the immigration story as her protagonist, Zosia, a Polish American resident of Los Angeles, yearns to become Russian in order to be granted entrance to the mysterious and appealing Russian nightclub. The protagonist's transformation into Anya goes hand in hand with her exploration of the City of Angels, the postmodern megalopolis with neon lights and pavements reaching the horizon. Thus, Zosia/Anya becomes a Californian flâneuse, the urban scrutinizer and strolling observer of the what is known as the most photographed but least photogenic city in the United States. In this context, the main aim of this presentation will be to explore Californian flânerie in Waclawiak's novel: while walking down the city streets the narrator flâneuse reflects on her home (Polish) culture, underscores her status as an immigrant outsider, and delves into the questions of alienation as well as defamiliarization. Hence, one may assume that flânerie itself contributes to the transformation of Waclawiak's protagonist.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The motif of journey constitutes one of the most important cornerstones of both postcolonial lite... more The motif of journey constitutes one of the most important cornerstones of both postcolonial literatures and science fiction narratives, the latter of which owe a significant debt to the essentially colonial origins of the genre, thus inviting postcolonial practices of reimagining and writing back. For that reason, the following article aims at an examination of the peculiar ties between the postcolonial theory and science fiction, in order to discuss how speculative fiction allows for an in-depth analysis of the contemporary diasporic condition and the issues of memory and cultural identity, in the context of a dialogue with contemporary diaspora studies and postcolonial studies. The motif of the journey, then, understood both in literal and metaphoric terms, becomes the point of departure for a discussion concerning the ways in which the experiences of migration and diasporic existence influence the subject's identity as well as their relationship with the culture and language of the country of their ancestors. To this end, the paper aims at a thorough analysis of the ways in which Larissa Lai, in her novel Salt Fish Girl, engages in a discussion regarding the contemporary condition of diasporic communities, proposing a new perspective on the complicated relationship between diasporas, their past and ancestral heritage as well as their language, and the motif of journey, understood both spatially (as a journey from one place to another) and temporally (as a journey back to the roots or the impossibility of going back). Employing postcolonial theory as well as the theory of science fiction as the methodological framework, the paper argues that for Lai, the journey of one of the incarnations of the protagonist, Nu Wa, to the Island of Mist and Forgetfulness constitutes an extended metaphor for the experience of Chinese immigrants in Canada. The motif of journey is inextricably tied here with the practices of remembering and forgetting, crucial for diasporic communities, as well as the constant search for a new, hyphenated identity in the new reality. Moreover, Lai suggests that such a journey constitutes a traumatic experience for the individual, which results in the loss of access to ancestral heritage as well as the language and the necessity of accepting one's liminal condition, which contributes to the feeling of alienation and rootlessness.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Eavan Boland's poem "The Journey" depicts the dream of a woman, who-just like Inanna, a Sumerian ... more Eavan Boland's poem "The Journey" depicts the dream of a woman, who-just like Inanna, a Sumerian goddess-embarks on the eponymous journey into the underworld, guided by Sappho. At first, she sees nothing in the darkness, yet, having accustomed to it, she observes mothers and children in loving embraces: the image which is immediately disturbed by the female's guide, who makes the persona realise that these people are the victims of an unspecified plague. At this moment, the woman, stricken with terror, notices the signs of sickness and death; among others, she sees infants being poisoned during breast feeding. Sappho stresses that the watched mothers have a lot in common with the speaker-they are all loving and caring, despite their occupation or status, but also despite the tragedy they participate in. In this feminine transfiguration of The Aeneid, the terrified lyrical subject expresses the wish to provide a testimony on their behalf; however, Sappho assures her that she is here precisely in order to gain this knowledge of her genesis. When the woman finally returns to reality, everything remains as it was, but she feels the difference nonetheless; she is deeply affected by the events she has seen. The aim of my paper is to analyse Eavan Boland's take on the path towards femininity in the context of Bracha L. Ettinger's matrixial theory. What Ettinger proposes is a supplement to Freudian-Lacanian approach, which makes it possible to conceive of a new, feminine-based, non-binary matrixial difference, grounded upon proximity, hospitality, and exchange instead of a set of separations and the male/female opposition. I will endeavour to prove that Ettingerian psychoanalysis and Boland's piece, when combined, can unfold the potential of a matrixial journey towards becoming a woman, grounded upon such notions as compassion, fragility, wit(h)nessing, exchange, connectivity, and transsubjective experience, unthinkable from the Oedipal perspective.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The best-selling Austrian novelist Vicki Baum took ship alone for America in 1932 but emigration ... more The best-selling Austrian novelist Vicki Baum took ship alone for America in 1932 but emigration soon became exile for the Jewish author. The feeling of 'Heimatlosigkeit' , or rootlessness, which oppressed Baum at that time was emotional and spiritual rather than physical. Child of a Jewish immigrant family in the anti-Semitic society of nineteenth-century Vienna, Vicki Baum had long questioned the loci and the politics of Heimat, a German term whose significance far exceeds the simple definition of home or homeland. Cut loose from Heimat, she began her travels to faraway destinations, seeking to identify a common humanity and the universal moralities which could guide Europe to a better future. She wrote her travel experiences into novels which allowed her to narrate the landscapes and customs but also the inner lives of the peoples she encountered. A long-standing belief in the inauthenticity of verbal communication encouraged her to transcend linguistic barriers with confidence but it was her gender, she believed, which enabled her to share and interpret other cultures. Commonality rather than difference is the focus of her travel-letters and their fictional transpositions. Focusing on Baum's experiences on Bali seen in a postcolonial perspective, the article argues that the island was for the novelist a space of transcendence, where the inhabitants held on to values already lost in Western societies.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Travellers' discourses thrive on anecdotes. According to Stephen Greenblatt, they interpose betwe... more Travellers' discourses thrive on anecdotes. According to Stephen Greenblatt, they interpose between a series of similar, narrow experiences and a wider pattern they may indicate. This analysis deciphers how an anecdote from Passenger to Teheran (1926), the travelogue written by Vita Sackville-West, is not just an isolated flash but can indicate larger representational strategies. In her epic journey Vita Sackville-West travelled from London to Egypt, India, Persia, and then back to England, through Russia, Poland and Prussia; by boat, train and car. In the episode which is subject to a detailed analysis, the travellers were stopped at the Polish-East Prussian border and forced to leave the train. The consequences of what could be just an anecdote about an "unwelcome incident", reverberate-as it turns out-far beyond the incidental because what is at stake at almost every border incident is a socio-political, geo-political, military and ideological reality. No matter whether such events are presented as adventures or in all seriousness, each border trouble has consequences beyond any "local moment". To disclose some of the less obvious implications of the Polish-Prussian passage in Vita Sackville-West's book is the aim of this essay.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Persian Pictures, Gertrude Bell's first published collection, differs substantially from her late... more Persian Pictures, Gertrude Bell's first published collection, differs substantially from her later works; critics have accused it of sentimentality, lack of substance-a mere 'folly' incommensurable with Bell's later writings. In the present article, I intend to advocate for Bell, though, proposing to see the supposed faults of Persian Pictures as the work's greatest strengths which in fact reveal the author's other, more lyrical and less 'business-like' , side. With special emphasis placed on the concept of gateways and walls I will attempt to shed light on how, by traversing and/or transgressing borders of various types and putting herself to a series of identity-forming tests, Persian Pictures-to the contemporary reader-offer insight into the broader apparatus of British (and Western) colonialism. By linking each of the selected essays with one of John Frederick Lewis's orientalist paintings, I hope to further strengthen my argument that aspects of Persian Pictures, originally seen as the work's weaknesses, have the potential to actually enrich discussions of Western mis/representations of the Orient, without compromising its author, and should thus be approached as instances of powerful and vivid responses to the 'shock of the new, ' as experienced by Gertrude Bell-and, in fact, many other travellers, male and female alike, who ventured into these realms.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
The increase in popularity of the Home Tour in the 19 th century and the publication of many jour... more The increase in popularity of the Home Tour in the 19 th century and the publication of many journals, diaries, and guides of tours of Scotland by, such as, Samuel Johnson and James Boswell, led to the perception of Scotland as a literary tour destination. The tour of Scotland invariably resulted in a journal in which identities such as writer, traveller, observer, were created. The text became a location for the pursuit of a sense of place and identity. For women in particular, the text offered opportunities to be accepted as a writer and commentator. Dorothy Wordsworth made two journeys to Scotland: the first, in 1803, with William Wordsworth and Samuel Taylor Coleridge, and the second, in 1822 with Joanna Hutchinson, the sister of Mary, her brother's wife. This paper considers Dorothy's identity constructed in those Scottish journals. Discussions of Dorothy Wordsworth have tended to consider her identity through familial relationship, and those of her writing by what is lacking in her work. Indeed, her work and her writing are frequently subsumed into the plural of 'the Wordsworths'. This paper considers the creation of individual self in her work, and discusses the social and spatial construction of identity in Dorothy's discourse in her journals about Scotland.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
In "The Art of Rambling: Journeys Through Space and Time", Sarah LeFanu will look at the travels ... more In "The Art of Rambling: Journeys Through Space and Time", Sarah LeFanu will look at the travels and travel-writings of, predominantly, Mary Kingsley and Rose Macaulay, and will boldly suggest some connections with the science fictional spacewomen and time-travellers of the second wave of feminism. She will talk about five travelling women whose lives span over one hundred years, and look at some of the connections between them in their lives and in their writing. By focusing on the experience of the five authors in a larger socio-cultural and literary context, LeFanu will trace the implications of writing and travelling vis-à-vis the intersectionality of one's personal commitments and motivations, with the aim to discovering how these are inflected by questions of gender and gender bias, consequently bearing upon the shape of modern discourses of women travel and travel writing. While each of the women travelled in different modes and to different places, for every one of them the imaginative worlds of their childhoods inspired them to engage with the world outside, an engagement that was not just personal but was also profoundly political.
Postscriptum Polonistyczne, 2021 • 1 (27), 2021
Uploads
PP issue 2021/1 (27) by Postscriptum Polonistyczne
the lesson of enlightenment, which in a secular world means the conviction that wisdom and the ability to survive, often granted to Homer’s protagonists by gods who are in conflict, may now be given to us through those who come to us from a world which is not ours. Since it is an alien that allows us to find out what we are like, it is worth cultivating the tradition of “hospitality”, which Derrida gives a new dimension seen from the point of view of contemporary migratory movements.
W numerze:
Jolanta Tambor, Karolina Pospiszil: Polska różnorodna w różnorodnym świecie. Prescriptum
Rozprawy
Języki i kultury regionalne
Tomasz Wicherkiewicz: Języki regionalne w Polsce na tle europejskim – z perspektywy glottopolitycznej i ekolingwistycznej
Małgorzata Mikołajczak : Naród – region – literatura: miejsca wspólne
Artur Jabłoński: Język kaszubski jako element narodowotwórczy
Ewa Michna: Emancypacja śląszczyny w kontekście „starych” i „nowych” ideologii językowych
Wojciech Hofmański: Śląszczyzna w perspektywie współczesnych metod badawczych. Postępy i postulaty
Justyna Szlachta-Ignatowicz, Tomasz Wicherkiewicz: O teatrze wilamowskim
Kamila Gieba: Karykaturalne pogranicze. „Poniemiecja” w tekstach Ziemowita Szczerka
Języki i kultury mniejszości etnicznych i narodowych
Anastasia Reis: O motywacji zmian językowych w zakresie fleksji mówionego języka łemkowskiego
Maciej Witkowski: Mniejszość romska w Polsce: czego brakuje w koncepcji integracji?
Monika Pakura: Edukacja dzieci romskich oczami nauczyciela. Przestrzenie nieodkryte
Mustafa Switat: Polityka integracyjna Polski a integracja kulturowa społeczności arabskiej w Polsce
Anna Sobiecka: Koncepcja dramatu wewnętrznego Szaloma Asza
Konteksty i kontakty
Roland Marti: Dwustronny trójkąt – Niemcy, Polska i Serbowie łużyccy
Ivana Slivková: Tożsamość kulturowa w rusińskiej literaturze na Słowacji
Aldona Skudrzyk: Dyglosja a proces socjalizacji
Emilia Bańczyk: O roli języka w kształtowaniu tożsamości młodego pokolenia
Przeglądy
Agnieszka Nęcka: Półka literacka 2018
Agnieszka Tambor: Półka filmowa 2018
Artykuły krytyczne
Wioletta Hajduk-Gawron: O budowaniu zaplecza teoretycznego glottodydaktyki polonistycznej. Uwagi na marginesie Podstaw dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne Przemysława Gębala
Elżbieta Dutka: Jak napisać biografię miejsca „o wymienionej krwi”?
– from the point of view of glottopolitics and ecolinguistics
The paper discusses and analyses the situation of regional languages in Poland against the background of phenomena taking place in Europe. The phenomena discussed include language extinction, language revival and raising the prestige of linguistic varieties generally considered inferior to recognised languages, i.e. state, national or official ones.
The multifaceted, complex and historically variable relationships between the nation, the region and literature can be discussed from various points of view. In the paper, I focus on two aspects. The first one concerns the intertwining of national and regionalist ideas and its impact on the development of literary regionalism. The other one
concerns regional literature as such and its contribution to the creation of a national narrative. In the paper, I demonstrate that the reference to the national context makes it possible to track once again the development of literary regionalism, as well as read regional works anew. This is linked to the contemporary revaluation of regional works and its treatment as an important voice in the debate on the civil society and the nation.
Kashubian, as a Proto-Slavic dialect, was similar to the Greater Poland and Lesser Poland dialects which with time provided the foundations for the Polish language. However, as early as in the 13th century, differences became noticeable resulting from the autonomous development of Kashubian on the periphery of the Slavic world. Language is one of the most important ethnic building elements manifested by the Kashubian people since the dawn of ethnic emancipation which started in the mid-19th century, when Florian Ceynowa, physician and father of Kashubian national empowerment, created the first Kashubian alphabet, normalised the spelling, compiled the grammar rules and started to write journalistic, scientific and literary texts. In the past, the Kashubians had long lacked the conviction that their vernacular had value. The joint work of many communities, undertaken for the sake of the linguistic status of Kashubian in the 1990s, led first of all to a change of the attitude of the users towards their own language, and subsequently to its recognition as a separate Slavic language. Kashubian was granted the political and
legal status of a regional language in 2005. It satisfies mainly those who have adopted a hybrid identity characterised by being Kashubian in the regional aspect and Polish in the national aspect. However, that status is insufficient for Kashubians representing the national option, who identify themselves as Polish citizens of Kashubian nationality.
The emergence of separate nationalities often entails standardisation of the language and an attempt to prove its multifunctional nature, while codification as such becomes one of the basic demands of ethnic movements striving towards emancipation. In her paper, the author analyses the process of emancipation of Silesian in the context of linguistic ideologies, studying above all the ideologies shared by Silesian
ethnic leaders. The conclusions presented in the paper are based on analyses of numerous in-depth interviews conducted with Silesian ethnic leaders. This approach makes it possible to take into account, in the analysis of linguistic processes, the point of view of the users of the specific language and their linguistic awareness, and also makes it possible to seek relationships between linguistic awareness, language structure and social phenomena.
Progress and postulates
The paper attempts to discuss the Silesian ethnolect from two different
points of view. The first one is determined by the current status of research, including above all the identifiable areas of shortcomings in the field. The other goes beyond the Polish perspective that prevails in the Silesian studies discourse. The author discusses the progress of work on a Silesian language corpus, interactive research into Slavic languages in the context of intercomprehension, as well as the matched-guise technique, potentially making it possible to assess the perception of the Silesian ethnolect in the area where it is present. The research scopes indicated are considered to be of key importance in the context of the description of the condition and status of the ethnolect.
The paper dedicated to the phenomenon of Wilamowicean theatre is composed of two parts presenting a different research approach. A review written by a literature scholar of the latest performance in the Wilamowicean repertoire serves as the basis for commentary built around it by a sociolinguist, dedicated to the situation of
the Wilamowicean language, its history and revival. The paper also presents other processes of revival of minor languages using theatrical tools.
The paper discusses the representation of the so-called Regained Territories in reportage and novels by Ziemowit Szczerek. The aim of the paper is to identify the ways of creating a caricatural imaginary geography of the Polish-German borderlands which Szczerek calls “Poniemiecja” [“Post-German lands”]. An analysis of the source material made it possible to determine the functions of the borderlands theme in Szczerek’s works (demythologisation, deheroisation, confrontation). The paper also presents strategies of revising the pioneer myth of the so-called Regained Territories and of representing the Polish-German relations in Szczerek’s works of fiction and non-fiction.
The fact that the Lemko language is placed in the ethnolinguistic Western Slavic area next to the Polish language, which is dominant from the sociolinguistic point of view, has had and continues to have a significant impact on its development. Consequently, the Lemko language, similarly to other (Slavic) micro-languages, should be considered susceptible to changes resulting from the impact of exogenous factors, which can be observed even on a morphological level, which is generally perceived as particularly resistant to external influences. However, research conducted on the basis of material from the spoken corpus of the Lemko language shows that not all linguistic
changes currently taking place in that language have been caused by the impact of Polish.
The author presents the results of own research carried out within the
Romani community in two villages of the Podhale region (respectively in 2011–2017 and 2013–2016). The author focuses particularly on the reasons for differences in multiple aspects of functioning of the two groups studied. The results of own research presented and analysed in the paper are based on observations and free-form interviews with both Romani and non-Romani people.
The paper presents the educational situation of Romani children in Poland. It reflects on the actions of the Polish state contributing to the improvement of the process of educating Romani people. Referring to the subject literature and to experience in work with Romani children, the paper also indicates areas that require constant support and actions aimed at improving the quality of Romani education. Consequently,
these considerations represent an analysis and an attempt to verify the practical manifestation of the Romani people’s attitude towards school and its actions in favour of children from the Romani ethnic minority.
The aim of the paper is to present selected aspects of integration (in the cultural sense) of the Arabic community in Poland in the context of Poland’s integration (migration) policy which Poland formally does not have at present. What Arabic and Polish respondents have to say about the integration process may be useful for the more efficient management of the immigration phenomenon.
The aim of the paper is to present the dramatic works of Sholem Asch with reference to the basic characteristics of the Young Poland period “interior drama”, further specified by Jerzy Waligóra as a manifestation of the processes of drama subjectivisation in the late 19th/early 20th century. Departing from the traditional perception of Asch’s dramatic
works in the context of the literary heritage of the Polish-Jewish borderlands or the modernist symbolic drama makes it possible to interpret his works as identity drama, based on the need to choose between what was and what will be, between the past with its tradition on the one hand, and the present with the related modernity on the other hand.
The paper presents a new view on Polish-German relations, focusing also on Lusatians. The author sheds light on the role of Lusatians in the network of Polish-German relations, pointing out that they are in fact not bilateral, but rather trilateral.
It is possible to describe them in this way if the classification is based on ethnic awareness, with Germans, Lusatian Sorbs and Poles facing one another. This trilateral situation may be even more diversified (between the standard German and Polish languages, there is also Kashubian and Lusatian, which can be divided into Lower Sorbian
and Upper Sorbian; one must not forget about the Czech influences either). The author focuses particularly on the original, German-Lusatian-Polish triangle, in which the Lusatian Sorbs occupy the central position, as they are linked to both sides, even though they retain a certain independence.
Cultural identity is a very important part of national identity, as it defines the individual’s place in society. The aim is to show the Rusyn national identity consolidated in the contemporary literary works and to define the symbolism used by the Rusyn authors to emphasise their belonging to that nation. The six basic areas into which post-1989 Rusyn literature in Slovakia is divided are the following: poetry dedicated to the emerging national identity; poetry and prose based on folklore; rural-themed prose;
metaphorical poetry dealing with diverse themes; literature for children and young people; literary translations. Authors belonging to the individual groups prove with their works that aspects of national identity, self-identification and, in fact, national revival continue to resound strongly in contemporary Rusyn literature in Slovakia.
The author discusses the concept of diglossia in the sociolinguistic aspect, but also in the cognitive one, assuming the significance of the opposition between the language of primary socialisation (unofficial and spoken) and the language of secondary socialisation (official and written) for the cognitive development of an individual functioning in a situation of diglossia. A broad interpretation of the concept is supported
in the paper, with the author extending it to cover also the simultaneous presence of a minority language (as the language of primary socialisation) and the general language of the dominant culture (as the language of secondary socialisation) due to the clearly separate nature of their functioning.
The author addresses the constantly relevant problem of the relationship between language and identity, gaining a new dimension in the context of transformations related to civilisation, globalisation and glocalisation. The research concerned students’ awareness of the role they believed language to play in the shaping of identity. For this purpose, surveys were conducted among 66 students of humanities. The paper fits in the field of ethnolinguistics and sociolinguistics.
The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2018. Last year was marked by a dominance of well-known authors (such as: Marek Bieńczyk, Wiesław Myśliwski, Zyta Rudzka, Eustachy Rylski, Szczepan Twardoch, Krzysztof Varga, Janusz Pasterski, Marzanna Bogumiła Kielar, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki) and proved that the Polish literary market was stable, but there was no place for new trends or spectacular literary debuts.
The article presents a summary of the 2018 season of Polish filmmaking. All movies mentioned in the article are chosen and described according to that which would be interesting for a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language. The following films are described in the article: Zimna wojna [Cold War], Kler [The
Clergy], Jeszcze dzień życia [Another Day of Life], Jak pies z kotem [A Cat with a Dog], Kamerdyner [The Butler], 303. Bitwa o Anglię [Hurricane: Squadron 303], Dywizjon 303. Historia prawdziwa [Squadron 303. A True Story].
Redaktorka numeru: Bernadeta Niesporek-Szamburska
W numerze:
Rozprawy
O uczeniu języka wśród dzieci…
Piotr Garncarek: Nauczanie dzieci języków obcych w kontekście akwizycji pierwszego języka
Joanna Rokita-Jaśkow: (Bardzo) wczesne nauczanie języków obcych. Kilka uwag na temat celów, możliwości i metodyki
Ewa Lipińska: Typ rodziny a polskość dzieci za granicą
Barbara Kyrc: Dziecko dwujęzyczne jako uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Słownik dziecka dwujęzycznego – studium przypadku
Aneta Nott-Bower: Bezobrazkowe badanie poziomu rozwoju kompetencji narracyjnej u dzieci jedno- i dwujęzycznych
Dydaktyka języka polskiego dla dzieci w środowisku obcojęzycznym
Małgorzata Małyska: Od zabawy słowem do czytania poezji. Holistyczne podejście do nauki języka polskiego jako dziedziczonego/drugiego wśród dzieci w wieku 5–9 lat
Bernadeta Niesporek-Szamburska: Kompetencja tekstotwórcza w języku odziedziczonym, czyli o kreacji i zabawie w procesie tworzenia tekstów
Maria Wacławek: Zoo Jana Brzechwy a uczenie dzieci języka polskiego jako odziedziczonego
Uczeń migrujący
Anna Seretny: Język szkolnej edukacji w perspektywie glottodydaktycznej – zarys problematyki
Paulina Szydłowska, Joanna Durlik: Psychologiczne aspekty pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym
Małgorzata Pamuła-Behrens: Język edukacji szkolnej w integracyjnym modelu wsparcia ucznia z doświadczeniem migracji w rodzinie
Wioletta Hajduk-Gawron: Uczniowie cudzoziemscy w polskim systemie edukacyjnym – doświadczenia śląskich szkół z perspektywy osób przyjmowanych i środowiska przyjmującego
Varia
Magdalena Ochwat: O uchodźcach z Grecji (i nie tylko) na lekcji we współczesnej szkole – Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji Dionisiosa Sturisa
Lucyna Sadzikowska: Zebra, Opowieści spod oliwnego drzewa i Bahar znaczy wiosna jako nowe propozycje lekturowe o wielokulturowości
Ewa Jaskóła: Tematyka Zagłady na lekcjach polskiego – szansa budowania otwartości
Artykuły krytyczne, sprawozdania
Małgorzata Wójcik-Dudek: Edukacja/Migracja, czyli zamierzony rym
Agnieszka Tambor: O ekspertyzie nt. promocji i uczenia języka polskiego w świecie
Redaktorzy numeru: Magdalena Bąk, Agnieszka Madeja
W numerze:
Rozprawy
Szkice polsko-portugalskie
Beata Cieszyńska: sarmatyzm i sebastianizm w perspektywie iberyjsko-słowiańskiej. Wokół lizbońskiego projektu „Vieira Global”
Ewa Łukaszyk: Raczyński w Portugalii. Spuścizna „zderzenia kultur”
Magdalena Bąk: Apetyt na Bragę. O intertekstualnym dialogu między Adolfem Pawińskim a Oswaldem Crawfurdem i o dziewiętnastowiecznym podróżowaniu
Lidia Romaniszyn-Ziomek: Capa e batina, czyli o tradycjach akademickich Portugalii
Teresa Fernandes Swiatkiewicz: Normy wstępne w bezpośrednim przekładzie literatury polskiej na europejski portugalski w latach 1985-2010
Marcin Ziomek: Lizbona – stolica europejskiego street artu (?)
Szkice polsko-brazylijskie
Marcelo Paiva de Souza: Kamień i horyzont: spojrzenie na Sicilianę Murila Mendesa w kontekście twórczości Zbigniewa Herberta
Piotr Kilanowski: O tym, co można ujrzeć po drugiej stronie lustra, czyli garść refleksji o odbiciach, tłumaczeniach i wierszach
Gabriel Borowski: O obecności poezji brazylijskiej w Polsce: Carlos Drummond de Andare
Anna Wolny: Na marginesie historii i literatury – kilka uwag o brazylijskiej figurze polaca
Aleksandra Pluta: Mrożek i jego Tango w Brazylii
Alicja Goczyła Ferreira: Polskość na antypodach. Wybrane aspekty historyczne i językowe polskiej obecności w Brazylii
Marcin Raiman: O możliwości kooficjalizacji języka polskiego na terenie brazylijskich municypiów
Władysław T. Miodunka: Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. Od znajomości polszczyzny do tłumaczenia literatury polskiej na portugalski
Jolanta Tambor: Po polsku, po brazylijsku i po portugalsku – o świadomości językowej Polonii brazylijskiej. Odrodzenie i zanikanie języka
Aleksandra Piasecka-Till: Uczymy języka polskiego w Kurytybie: uniwersytecki projekt Licenciar
Wywiady
Opcja na rzecz zbliżenia. Z Henrykiem Siewierskim rozmawia Joao Vianney Cavalcanti Nuto
Warsztaty metodyczne w Kurytybie. Rozmowa z Paulem Kochannym, ekspertem ds. polonijnych w Konsulacie RP w Kurytybie
Recenzje
Anna Jamrozek-Sowa: Taki Paryż w tropikach. Recenzja książki Aleksandry Pluty: Droga do Rio. Historie polskich emigrantów
Małgorzata Więzik: Album z podróży po Portugalii. Recenzja książki Magdaleny Bąk, Lidii Romaniszyn-Ziomek: „Gdzie ziemia się kończy, a morze zaczyna”. Szkice polsko-portugalskie
Agnieszka Madeja: Pan Cogito w Brazylii. Recenzja zbioru wierszy Zbigniewa Herberta: Podróż Pana Cogito. A viagem do Senhor Cogito
Przeglądy
Agnieszka Nęcka: Półka literacka 2017
Agnieszka Tambor: Półka filmowa sezonu 2017
Redaktor numeru: Agnieszka Nęcka
W numerze:
Rozprawy
Katarzyna Szopa: „Nieziszczone narodziny”. Cixous i Irigaray, czyli kobiety z Czarnego Kontynentu
Anna Kałuża: Równościowe upodmiotowienia i różnica płciowa. Jak poezją wyjść z podrzędności
Bernadetta Darska: Czy popularna powieść kobieca może być powieścią społecznie zaangażowaną? Kilka refleksji o tematach, gatunkach i stereotypach
Małgorzata Anna Packalén Parkman: Macierzyństwo bez lukru i retuszu. Wizerunek Matki Polki w literaturze polskiej po roku 2000 i blogach
Dariusz Nowacki: Kaśka Kariatyda już tu nie mieszka. Temat niechcianej ciąży i aborcji w nowej prozie kobiet
Irina Adelgejm: „Chcę rozmawiać”. Autopsychoterapeutyczne funkcje narracji Justyny Bargielskiej i Anny Starobiniec o utracie perinatalnej
Andrea F. De Carlo: Ecce femina – podróż do źródła kobiecości. Wokół krwi menstruacyjnej we współczesnej literaturze polskiej na podstawie wybranych przykładów – Izabeli Filipiak i Olgi Tokarczuk
Ivana Slivková: Mit urody a Najbrzydsza kobieta świata Olgi Tokarczuk
Natalia Żórawska: „Pamięć nie wybacza”. O Białej Rice Magdaleny Parys
Marzena Boniecka: Śmierciopisanie kobiet. O twórczości Anieli Gruszeckiej
Grzegorz Olszański: „Wracam do miejsca, którego nie ma” – o różnych formach doświadczenia atopii
Agnieszka Tambor: Przemiany bohatera w powojennym kinie polskim – od Supermana do Wonder Woman
Varia
Maria Wacławek: Przemiany profilu partnerki w stereotypie dziewczyny
Katarzyna Pastuszek: Kraj-obrazy. Topografie w wybranych późnych utworach Elizy Orzeszkowej
Marek Sznajder: W poszukiwaniu paradygmatu, czyli wokół problemu granic obiektywizacji metody badawczej. Prolegomena do literaturoznawstwa eksperymentalnego
Magdalena Bąk: Więcej, bardziej, pełniej. Emigracja według Tomasza Łychowskiego
Recenzje
Andrzej Juchniewicz: W sidłach emocji i konwencji. Recenzja książki Beaty Przymuszały Smugi Zagłady. Emocjonalne i konwencjonalne aspekty tekstów ofiar i ich dzieci
Agnieszka Nęcka: Tropiąc „dyskretną obecność” Julii Hartwig. Recenzja książki Elżbiety Dutki Centra, prowincje, zaułki. Twórczość Julii Hartwig jako auto/bio/geo/grafia
Emilia Wilk: „Zło, co dobro udaje”. Recenzja książki Bernadetty Darskiej Maski zła. (Nie)etyczność postaw i zachowań jako temat współczesnego reportażu polskiego
Władysław T. Miodunka, Pavlo Levchuk: Dziesięciolecie polonistyki na Uniwersytecie Lwowskim. Recenzja książki Język polski i polonistyka w Europie Wschodniej: przeszłość i współczesność
Redaktorzy numeru: Marcin Maciołek, Maria Czempka-Wewióra
W numerze:
Rozprawy
Tomasza Nowak: Badania eksperymentalne w zakresie semantyki języka naturalnego. Przyczynek do dyskusji nad realnością psychologiczną hipotez lingwistycznych
Karolina Lisczyk: Odwleka spotkanie czy tylko je oddala? O sposobach konceptualizowania zmiany terminu na późniejszy
Anna Dąbrowska: Ponieważem się już obiecał… Ruchome końcówki czasownika w czasie przeszłym
Jolanta Tambor: Niektóre „akademickie” pluralia tantum – semantyka, pragmatyka, struktura
Anna Seretny Anna, Wiesław Tomasz Stefańczyk: Współczesne ujęcia kategorii rodzaju gramatycznego w polszczyźnie a praktyka (glotto)dydaktyczna – wprowadzenie
Ewa Kołodziejek: Ekonomiczność innowacji składniowych w kontekście normy językowej
Natalia Łukomska: Macedoński imiesłów nieodmienny a polski imiesłów przysłówkowy uprzedni. Czy brak symetrii formalnej stanowi przeszkodę w przekładzie?
Jan Patrick Zeller: Wpływ polszczyzny na wariantywność morfosyntaktyczną w łemkowszczyźnie – forma przypadkowa rzeczownika w funkcji orzecznika
Barbara Mitrenga: Wyznaczniki śląskości dawnych i współczesnych nazwisk mieszkańców Górnego Śląska
Maria Czempka-Wewióra, Karolina Graboń: Diagnoza i postępowanie logopedyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego
Dennis Scheller-Boltz: Ideologia płci w jednojęzycznych słownikach języka polskiego
Anna Wileczek: Kidult (nie tylko) językowy
Marcin Maciołek: Promieniowanie K (komputerowe), czyli o oddziaływaniu rzeczywistości informatycznej na polszczyznę
Magdalena Ślawska: O roli bohatera w kreowaniu wywiadu prasowego (na przykładzie rozmów ze Sławomirem Mrożkiem)
Przyczynki
Elżbieta Dutka: „Silezjologiczna eseistyka…”? „Śląska szkoła eseju”? Refleksje wokół książki Mariusza Jochemczyka Wobec tradycji. Śląskie szkice oikologiczne
Natalia Żórawska: „Jest nas coraz więcej i coraz więcej będzie nas umierać”. O Grochowie Andrzeja Stasiuka
Anna Stanisz: Sztuczne raje prawdopodobieństwa. O funkcjach negowania w wierszu pt. Dworzec Wisławy Szymborskiej i jego angielskim przekładzie autorstwa Stanisława Barańczaka i Clare Cavanagh
Przeglądy
Agnieszka Tambor: Półka filmowa 2016 (i trochę 2017)
Agnieszka Nęcka: Półka literacka 2016
Recenzje
Magdalena Ochwat: Postpamięciowy dyskurs w literaturze dla dzieci i młodzieży. Recenzja książki Małgorzaty Wójcik-Dudek W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży
Sprawozdania
Agnieszka Tambor, Jolanta Tambor: VI Światowy Kongres Polonistów: Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. Badania inter- i transdyscyplinarne
Redaktor numeru: Bożena Szałasta-Rogowska
W numerze:
Rozprawy
Maria Delaperrière: Między kanonem literackim a kulturą zwielokrotnioną
Jerzy Święch: Dzieje tłumaczeń, czyli o historii, której nie ma
Marta Skwara: Języki pisarzy polskich i dwukulturowych, czyli na ile literatura polska była i jest wielokulturowa
Jolanta Pasterska: Z innej perspektywy. Anglicy w oczach polskich „kolonizatorów” (na przykładzie Angoli Ewy Winnickiej)
Sławomir Jacek Żurek: Polska i Polacy w poezji autorów piszących po polsku w Izraelu
Henryk Siewierski: Zobaczyć więcej świata: polonistyki transatlantyckiej szanse i wyzwania
Petar Bunjak: Próba apologii badań nad recepcją literacką
Sungeun Choi (Estera Czoj): Recepcja poezji Wisławy Szymborskiej w Korei – część druga
Anna Janus Sitarz: Zrobić innym trochę miejsca koło siebie. Wyzwania uniwersyteckiej dydaktyki polonistycznej: między presją a misją
Michał Masłowski: Partykularne i uniwersalne w literaturach narodowych
Magdalena Pastuchowa: Wielonurtowość polonistycznych badań językoznawczych. Próba typologii
Anna Maria Meyer: Wielojęzyczna Polska – język romski w kontakcie z polszczyzną
Kris Van Heuckelom: Srebrny ekran i paryski bruk. Filmowe portrety polskich emigrantów w produkcjach zagranicznych i międzynarodowych (1976–2011)
Varia
Li Yinan: Recepcja literatury polskiej w Chinach: teoria i dzieje
Piotr Marecki: „Przynależność do narodu kompletnie pozbawionego znaczenia”. Soren Gauger jako polski pisarz z Kanady
Bernadetta Darska: Rzeczy jako źródło pamięci ostatecznego. Na przykładzie Kampucza, godzina zero Zbigniewa Domarańczyka
Recenzje
Agata Szybura: Porównywanie w glottodydaktyce polonistycznej. Recenzja książki Przemysława E. Gębala: Krakowska szkoła glottodydaktyki porównawczej na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej
Elżbieta Dutka: Śląski mikrokosmos lęku i trwogi. Recenzja książki Szczepana Twardocha: Wieloryby i ćmy. Dzienniki 2007–2015
Natalia Żórawska: Literatura szyta na miarę. Recenzja książki Jerzego Jarzębskiego: Proza: wykroje i wzory
Emilia Wilk: Literatura jako najważniejszy składnik kultury. Recenzja książki Ryszarda Koziołka: Dobrze się myśli literaturą
Redaktor numeru: Magdalena Bąk
W numerze:
Rozprawy
Magdalena Bąk: Dalej niż daleko. Znaczenie geograficznego usytuowania Australii we wspomnieniach Seweryna Korzelińskiego i Bolesława Dolańskiego
Wacław Forajter: Mitologia pogranicza. Australia i Stany Zjednoczone Sygurda Wiśniowskiego
Teresa Podemska-Abt: Wizerunki Australii w twórczości i doświadczeniu migracyjnym Adama Fiali. Sytuacja pisarza polskiego na emigracji w Australii
Andrzej Jaroszyński: Poezja bez granic. Ania Walwicz
Kwapisz Williams Katarzyna: Uchwycić stratę, albo „kamyki cmentarne” z Melbourne
Małgorzata Radkiewicz: Australijskie „idealne miejsce” Jerzego Domaradzkiego
Magdalena Kempna-Pieniążek: Bardzo długi marsz: Niepokonani Petera Weira wobec prozy Sławomira Rawicza
Ewa Lipińska: Zachowanie własnych i przyswojenie obcych wartości – o kulturowych i językowych konsekwencjach emigracji z Polski do Australii
Robert Dębski: Dynamika utrzymania języka polskiego w Australii
Marianna Łacek: Nauczanie języka polskiego w Australii
Varia
Tomasz Gęsina: Co było przed geopoetyką? Kategoria przestrzeni w literaturoznawstwie polskim – rekonesans
Ewelina Suszek: Moda na małe? Innowacyjność śląskiej mikrologii literackiej
Małgorzata Kita: „Grzeczność wszystkim należy, lecz każdemu inna”. O wielości odmian grzeczności językowej
Irena Bogocz, Małgorzata Bortliczek: Modyfikacje i zmiany kodu językowego na przykładzie mowy młodzieży polskiej z Zaolzia
Recenzje
Aleksandra Zok-Smoła: Język polski w krainie kangurów. Recenzja książki Roberta Dębskiego: Dwujęzyczność angielsko-polska w Australii. Języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji
Agnieszka Nęcka: O(d)słanianie tajemnic „kraju w dole globusa”. Recenzja książki Magdaleny Bąk: Gdzie diabeł (tasmański) mówi dobranoc. Wizerunek Australii w literaturze polskiej
Joanna Kisiel: O tożsamości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Recenzja książki Beaty Morzyńskiej-Wrzosek: „…i na piękność, i na wyczyn burzy”. Proces kształtowania świadomości w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Agnieszka Wójtowicz-Zając: Skalpelem i piórem. Recenzja książki Literatura piękna i medycyna
Przeglądy
Agnieszka Tambor: Półka filmowa 2015
Agnieszka Nęcka: Półka literacka 2015
Sprawozdania
Agnieszka Tambor, Agata Rudzińska: W Indonezji już mówią po polsku. Uniwersytet Śląski na targach EHEF i na indonezyjskich uniwersytetach
Anna Guzy, Diana Jagodzińska: Polonistyka elitarna i powszechna. Refleksje po II Kongresie Dydaktyki Polonistycznej
Redaktorzy numeru: Aleksandra Achtelik, Agnieszka Madeja
W numerze:
Rozprawy:
Hanna Komorowska: Rozwój glottodydaktyki a kształcenie nauczycieli języków obcych
Magdalena Pastuchowa: Emancypowanie się słów. Nauczanie słownictwa a procesy leksykalizacyjne
Anna Seretny, Wiesław Stefańczyk: Między gramatyką a słownikiem – słowotwórstwo w perspektywie glottodydaktycznej
Iwona Janowska: Planowanie jednostek lekcyjnych i metodycznych – modele i schematy
Anna Seretny: W ciemnościach tunelu, czyli o zjawisku leksykalnego plateau
Zagadnienia szczegółowe:
Marcin Maciołek: Problemy (cudzoziemców i lektorów języka polskiego) z wymową liczebników
Maria Wtorkowska: Błędy fleksyjne w tekstach pisanych przez słoweńskich studentów polonistyki w Lublanie
Ewa Lipińska: Podejście eklektyczne w nauczaniu polszczyzny za granicą na przykładzie wiersza Stanisława Barańczaka Garden party
Bernadeta Niesporek-Szamburska: Sprawność w języku polskim dwujęzycznej młodzieży pochodzenia polskiego mieszkającej w Anglii
Anna Wileczek: „Zrobić” tekst. O kompetencji tekstotwórczej gimnazjalistów
Marzena Baran: Dydaktyka kultury a podejście ukierunkowane na działanie w nauczaniu języka polskiego jako obcego
Sprawozdania:
Marzena Baran: O lepsze jutro studiów polonistycznych w świecie – międzynarodowa konferencja z okazji Jubileuszu 70-lecia prof. dr. hab. Władysława T. Miodunki
Recenzje:
Marian Kisiel: Poetyka i światopogląd. Recenzja książki Mariusza Kalandyka Poetycki światopogląd Jarosława Marka Rymkiewicza. Próba antropologii literackiej
Agnieszka Nęcka: Kobiece (e)migracje. Recenzja książki Jolanty Pasterskiej Emigrantki, nomadki, wagabundki. Kobiece narracje (e)migracyjne
Joanna Kisiel: Lechoń homotekstualny. Recenzja książki Barbary Czarneckiej Ruchomy na szali wagi. Lechoń homotekstualny
Natalia Żórawska: Teraźniejszość zakotwiczona w przeszłości. Recenzja książki Bernadetty Darskiej Pamięć codzienności, codzienność pamiętania. Szkice o reportażu polskim XXI wieku
Volha Tratsiak: Recenzja książki Radosława Kalety Polsko-białoruska lapsologia glottodydaktyczna
Redaktorzy numeru: Jolanta Tambor, Karolina Pospiszil
W numerze:
Rozprawy:
Gabriela Olchowa: Polski i słowacki model grzeczności w ujęciu socjolingwistycznym (na przykładzie formuł początkowych i końcowych)
Wojciech Hofmański: Pop(lingwo)kultura – lingwistyka kontaktowa jako kolaż dyscyplin
Ivana Dobrotová, Michał Hanczakowski: Bardziej martwa czy bardziej znana – teksty prasowe związane ze śmiercią Anny Przybylskiej
Dmitrij Timofejew: Rozporządzenia językowe Józefa II dla Galicji (1780-1790)
Peter Káša: Jak poznałem Pałac Kultury albo mała refleksja nad twórczością Tadeusza Konwickiego (1926-2015)
Ivo Pospíšil: Europa Środkowa: kryzys koncepcji i terminu, resztki nadziei
Środowiska instytucje perspektywy:
Joanna Ciesielska, Kinga Wawrzyniak: Studia polonistyczne na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie
Anita Račáková: Historia polonistyki na Uniwersytecie Macieja Bela w Bańskiej Bystrzycy
Marta Vojteková: Polonistyka w Preszowie na Słowacji – historia i współczesność
Renata Rusin Dybalska: Polonistyka na Uniwersytecie Karola w Pradze – historia i współczesność
Jiří Muryc, Jana Raclavská: Zakład Polonistyki Uniwersytetu Ostrawskiego – działalność naukowo-dydaktyczna
Marie Sobotková: Filologia polska oraz studia doktoranckie na kierunku porównawcza filologia słowiańska w latach 2003-2015 w Ołomuńcu
Ivo Pospíšil: Studia filologiczno-areałowe i areał Europy Środkowej w Instytucie Slawistyki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Masaryka w Brnie
Ivana Dobrotová, Michał Hanczakowski: Projekty realizowane przez Sekcję Filologii Polskiej Katedry Slawistyki Uniwersytetu im. Palackiego w Ołomuńcu
Jiří Muryc: Z zagadnień badawczych ostrawskiej polonistyki (na przykładzie działalności naukowej doc. PaedDr. Jany Raclavskiej, Ph.D.)
Teraza Ondruszová: Możliwości pracy naukowej na pograniczu – na przykładzie badań środowiska kościelnego
Varia:
Monika Ziemba: Technika teatru w teatrze w wybranych baletowych konkretyzacjach
Łukasz Wróblewski: Od wykluczonej namiętności do namiętności wykluczania w opowiadaniu Niby gaj Jerzego Andrzejewskiego
Ewelina Palian-Kobiela: Tożsamość i wolność w perspektywie postkolonializmu w Mimesis Pawła Huellego
Ekaterina Nikitina: „Cierpiąca pałuba”, czyli rozważania Brunona Schulza i Heinricha Kleista o materii
Wspomnienie:
Zbigniew Kadłubek: Non verba, sed amicitia – polsko-węgierskie słowa Feliksa Netza
Przeglądy:
Agnieszka Tambor: Półka filmowa 2014
Agnieszka Nęcka: Półka literacka 2014
Recenzje:
Władysław T. Miodunka T.: Wydarzenie literackie: Leminski osobny. Recenzja książki Paula Leminskiego Powróciło moje polskie serce //Meu coração de polaco voltou
Magdalena Bąk: Przechadzka po lesie (niekoniecznie fikcji). Recenzja książki Anny Kronenberg Geopoetyka. Związki literatury i środowiska
Elżbieta Dutka: Wędrujące pojęcie, czyli geopoetyka w teorii i w praktyce. Recenzja książki Elżbiety Rybickiej Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich
Jolanta Pasterska: Lektury odnowione i przeżyte na nowo, czyli o powinnościach krytyka. Recenzja książki Mariana Kisiela Critica varia
Bogdan Walczak: Obrady Sejmu Wielkiego z perspektywy językoznawczej. Recenzja książki Małgorzaty Kładocznej Językowe aspekty kultury politycznej Sejmu Wielkiego
Władysław T. Miodunka: Pierwsza historia polonistyki zagranicznej. Recenzja książki Michaly Benešovej, Renaty Rusin Dybalskiej i Lucii Zakopalovej 90 let pražské polonistiky – dějiny a současnost. 90 lat praskiej polonistyki – historia i współczesność
Redaktorzy numeru: Romuald Cudak, Małgorzata Kita, Agnieszka Nęcka
W numerze:
Język
Skowronek Bogusław: Mediolingwistyka. Teoria. Metodologia. Idea
Naruszewicz-Duchlińska Alina: Nowe media a nowe gatunki – wstępna charakterystyka genologiczna internetowego forum dyskusyjnego
Wojtak Maria: O internetowych wersjach zapowiedzi dziennikarskich
Steciąg Magdalena: Higiena werbalna na portalu Feminoteka.pl
Loewe Iwona: Sport w mediasferze z perspektywy lingwisty
Literatura
Kałuża Anna: Od nowej nowej poezji do nowej poezji i z powrotem
Świeściak Alina: Awangardowa cyberpoezja?
Boczkowska Magdalena: Opowieść transmedialna – znak naszych czasów
Frukacz Katarzyna: Reportaż „skonwergowany”. Dzienniki Kołymskie J. Hugo-Badera jako hybryda medialna
Darska Bernadetta: Literatura gatunkowa w internecie, czyli między informowaniem a budowaniem wspólnoty fanów. Na przykładzie portali kryminalnych
Dydaktyka
Borkowski Igor: Edukacja dziennikarska, edukacja medialna, edukacja kompetencji informacyjnych
Dziak Aleksandra: Cyfrowe strategie badań i edukacji humanistycznej
Handzel Agnieszka: Nowe technologie na lekcjach języka polskiego
Kulig Agnieszka: Drama online jako sposób na aktywne poznawanie lektur w cyfrowym świecie
Toffel Sandra, Van Heuckelom Kris: Uczenie się i nauczanie słownictwa języka polskiego za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych. Stan realizacji projektu „Polish Your Polish/(Un)Polish Your Russian” na KU Leuven (Belgia)
Media
Kluszczyński Ryszard W.: U początków historii filmu interaktywnego (Jeffrey Shaw – Luc Courchesne – Grahame Weinbren)
Rudzińska Agata: Od teatru do telewizji i internetu. Rzecz o Teatrze Telewizji
Kalisz Aleksandra: Telewizja tematyczna w obliczu nowych mediów
Wywiady
Jedrzejewski Franck: Poezja w epoce cyfrowej. Wywiad z Jacques´em Donguy
Ślawska Magdalena: „Bardziej medialne są kościoły niż gazety, które się rozproszyły”. Rozmowa z Profesorem Jerzym Mikułowskim Pomorskim
Beburishvili Giorgi: Opisać świat „nieprzedstawiony” z perspektywy kogoś, kto sam do niego należy. Wywiad z Bartoszem Żurawieckim
Varia
Krawczuk Ałła: Norma językowa w prasie polskojęzycznej na Ukrainie (wybrane aspekty)
Kiszka Beata: Mętlarz, kręciciel, zamięsiciel… – wokół leksemu mąciwoda i jego synonimów
Urbańska Agnieszka: Ferdydurke, czyli studium nad formą – o kłopotach w recepcji Gombrowiczowskiego dzieła i o recepcie na prawidłowe jego odczytanie
Recenzje
Nęcka Agnieszka: Oswajanie nowych perspektyw. Urszula Pawlicka, (Polska) poezja cybernetyczna
Sarna Paweł: Odkrywanie obrazu (w dobie audiowizualności). Agnieszka Kampka, Retoryka wizualna. Obraz jako narzędzie perswazji
Zok-Smoła Aleksandra: Katarzyna Wyrwas, Opowiadania potoczne w świetle genologii lingwistycznej
Ostaszewska Danuta: Rozważania na temat rozprawy Marcina Maciołka Kształtowanie się nazw owadów w języku polskim
Nekrolog
Krasuski Krzysztof: Pavol Winczer (1935-2014) – Znakomity komparatysta i polonista
Redaktorzy numeru: Magdalena Bąk, Agnieszka Nęcka
W numerze:
Rozprawy:
Seretny Anna: Czytanie ekstensywne – tekst w perspektywie glottodydaktycznej
Czerkies Tamara: Strategie uwodzenia tekstem. O odpowiedzialnej lekturze literatury podczas zajęć na przykładzie języka polskiego jako rodzimego oraz jako języka obcego
Brzezowska Magdalena: Autostereotyp Polaków w wybranych podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców
Poznańska Justyna: „Jestem ładna, czegoż mi trzeba więcej?”. Dandysowski projekt Marii Baszkircew
Bernacki Marek: Andrzeja Stasiuka przestrzenne doświadczenie Nicości. Zapiski z wyprawy mongolskiej
Bardadyn Ksenia: Anna, Nikt i wykluczeni. O prozie Zbigniewa Kruszyńskiego
Wójtowicz Agnieszka: Podmiot autorski w Wojnie polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej
Zając Jan: Wampir i namiętny cyborg – z psychoanalizy dwóch przypadków zauroczenia przez femme fatale
Titova Irina: Marginalizm w literaturze
Kałuzińska Emilia: Echa socjalizacji medialnej. Frazemy telepochodne w wypowiedziach dzieci
Ryba Janusz: Paryż w literaturze polskiego oświecenia (kilka uwag)
Pawlik Karolina: Słownik śląsko-chiński dla tłumaczy bez przygotowania
Recenzje:
Kalisz Aleksandra: Inter- a transdyscyplinarność w badaniach nad mediami. Recenzja książki Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną, t. 1, Stan wiedzy i postulaty badawcze, red. Małgorzata Kita, Magdalena Ślawska
Ładoń Monika: Świadectwo fascynacji. Recenzja książki Magdaleny Piekary: Śląski socrealizm. Władza – literatura – rzeczywistość
Czarnecka Barbara: Polski Instytut Naukowy na nowo odkrywany. Recenzja książki Beaty Dorosz: Nowojorski pasjans. Polski Instytut Naukowy w Ameryce – Jan Lechoń – Kazimierz Wierzyński. Studia o wybranych zagadnieniach działalności 1939-1969
Kisiel Marian: Dwie aksjologie? Recenzja książki Joanny Adamowskiej: Różewicz i Herbert
Pasterska Jolanta: Chirurgiczne (na)cięcia. Recenzja książki Arkadiusza Lubonia: Przekraczanie obcości. Problemy przekładu w programach i twórczości poetów Nowej Fali
Półki:
Nęcka Agnieszka: Półka literacka 2013
Tambor Agnieszka: Półka filmowa 2013-2014
Sprawozdania:
Kania Agnieszka, Kulig Agnieszka: Diagnozy i perspektywy nauczania literatury i języka polskiego. Refleksje po obradach Kongresu Dydaktyki Polonistycznej w Krakowie
Kania Agnieszka, Kulig Agnieszka: Kompetencje medialne i społeczne a edukacja polonistyczna. Refleksje po II Kongresie Polskiej Edukacji
Bartos Ewa: Doświadczanie i doświadczenie Ameryki. Międzynarodowa konferencja naukowa Literatura polska obu Ameryk 7-9 listopada 2012 r., Cieszyn
Bunjak Petar: Profesor Władysław Lubaś. Garstka wspomnień i dzieje starej fotografii
Piper Predrag: Profesor Władysław Lubaś i serbska slawistyka
Redaktorzy numeru: Kalina Bachnewa, Margreta Grigorowa, Galia Symeonowa-Konach, Jolanta Tambor
W numerze:
Grigorowa Margreta: Prescriptum
Bachnewa Kalina: Podziękowania
Polonistyka w Bułgarii – środowiska, instytucje, media:
Symeonowa-Konach Galia: Polsko-bułgarska i bułgarsko-polska komunikacja kulturowa w kontekście zmian ustrojowych i globalizacji. Obecna, nieznana, nieodkryta
Georgiewa Galina, Petrowa Radostina: Instytut Polski w Sofii
Petrowa Radostina: Bułgarska polonistyka ma za sobą piękną i długą tradycję. Wywiad z Agnieszką Kościuszko, dyrektor Instytutu Polskiego w Sofii
Rikew Kamen: Sofijska polonistyka i współczesne bułgarskie polonofilstwo
Grigorowa Margreta, Iwanowa Cenka N.: Polonistyka na Uniwersytecie Wielkotyrnowskim
Nowak Iliana: Historia polonistyki w Płowdiwie
Czawdarow Raczo: Pozycja języka polskiego i kultury polskiej w Szumenie
Liczewa Amelia: Polskie numery „Gazety Literackiej” („Литературен вестник”) – podstawowe medium w recepcji literatury polskiej
Popowa Albena: Bułgarska misja Tadeusza S. Grabowskiego, wysłannika odradzającej się Polski i dwujęzyczne wydanie Ankiety bułgarskiej w sprawie polskiej (1915-1916)
Atanasowa Desisława-Dewora, Herold Jan, Kolewa Krasimira: Szumen a pierwsza polska książka o Bułgarii
Magiczne lustra literatury. Bułgarska recepcja i interpretacja literatury polskiej:
Biołczew Bojan: Stanisław Wyspiański i dawna polska historia
Karagiozow Panajot: Degradacja prometeizmu na podstawie literatury antycznogreckiej i polskiej
Daskałow Nikołaj Spasow: Quo vadis – poziomy recepcji w Bułgarii
Bachnewa Kalina: Najnowsze bułgarskie przekłady Czesława Miłosza
Grigorowa Margreta: Długi Rok Miłosza w Bułgarii i Rodzinna Europa. Przekład tytułu Rodzinnej Europy jako motyw analizy literackiej
Petrow Paweł Pł.: Schulz post mortem: W świetle nieobecności
Hamze Dimitrina: Witold Gombrowicz w kalejdoskopie recepcji
Rajczew Iwan: Wojownicy polscy w pierwszej wyprawie krzyżowej. Rozważania na podstawie powieści Krzyżowcy Zofii Kossak
Wasyliewa Lina: Książka z biblioteki XXI wieku
Interkulturowy dialog polsko-bułgarski i bułgarsko-polski. Przekład jako spotkanie dwóch kultur:
Rikew Kamen: Fraszka w bułgarskim literaturoznawstwie i literaturze pięknej elementem współczesnego dialogu międzykulturowego
Spasowa Prawda: Wpływ literatury polskiej na świadomość społeczeństwa bułgarskiego (nadzieje tłumacza)
Kowaczewa Adriana: Koncepcja przekładu artystycznego Dory Gabe i jej odzwierciedlenie w korespondencji z Anną Kamieńską
Dimitrowa Marineła: O przekładzie oraz współczesnej recepcji w Bułgarii powieści Chłopi Władysława Reymonta
Szwedek Weronika: Wisława Szymborska we wspomnieniach Błagi Dimitrowej
Język i nauczanie:
Szwed Anna: Mały teatrzyk wielkiego przełomu wieków
Denczewa Diliana: Olej, kapusta, kalosze. Inteligencja i głupota w polskich i bułgarskich związkach frazeologicznych
Mirosławska Wirginia: Trudne miejsca w nauczaniu wymowy polskiej w środowisku bułgarskojęzycznym
Bonowa Dojczynowa Stanka: Błędy w użyciu przyimków polskich
Dankowa Steliana: Nauczanie języka polskiego na uniwersytecie w Wielkim Tyrnowie
Recenzje:
Popowa Wencze: [rec.] Б. Божков: Дт Гомулка до Квашневски и от Живков до Еърванов. Спомени на преводача
Popowa Wencze: Po drugiej stronie biografii polonisty. [rec.] Bojan Biołczew: Antarktyda
Nekrolog:
Bachnewa Kalina, Tambor Jolanta: In memoriam (pamięci Iskry Likomanowej)
Redaktorzy numeru: Agnieszka Nęcka, Magdalena Knapik
W numerze:
Prescriptum
Wystąpienia kongresowe:
Fieguth Rolf: Humanizm europejski a świadomość narodowa. Przemyślenia literaturoznawcy
Delaperrière Maria: Polska literatura w świetle współczesnej komparatystyki europejskiej
Adelhejm Irina: Polskość i europejskość w świadomości młodej prozy polskiej po 1989 roku
Sekiguchi Tokimasa: Teksty polskie w kontekstach pozapolonistycznych
Cybienko Olga: Źródła polonofilstwa Konstantego Balmonta (na materiale powieści autobiograficznej Pod nowym księżycem)
Grigorova Margreta: Fenomen kreacyjny pogranicza: efekty pograniczności w biografiach twórczych, historii i geografii literatury
Kita Małgorzata: Polski dyskurs prywatności
Rozprawy:
Ładoń Monika: Gwałt w prozie Włodzimierza Odojewskiego
Romaniszyn-Ziomek Lidia: Romans z Balladyną
Bernacki Marek: Opowieści reportażowe Mariusza Szczygła. Na podstawie książki Gottland
Frukacz Katarzyna: Między literackością a podmiotowością. Nowy wymiar skażenia polskiego reportażu (na przykładzie Zapisków na biletach Michała Olszewskiego)
Wywiady, rozmowy:
Buń Zoriana: Bruno Schulz w Drohobyczu
Przeglądy:
Nęcka Agnieszka: Półka literacka 2012
Tambor Agnieszka: Filmowa półka sezonu 2012/2013. Część II
Recenzje:
Czapliński Przemysław: Poza zasadą autonomii [rec.] Dariusz Nowacki: Kto mi dał skrzydła
Kita Małgorzata: Nowy podręcznik leksykologii i kultury języka dla polonistów ukraińskich: potrzebny i wartościowy [rec.] Ałła Krawczuk: Leksykologia i kultura języka polskiego
Kisiel Marian: Zagrobnie o Choromańskim [rec.] Maciej Chowaniok: Nietrafiony rytm. Wybrane problemy twórczości prozatorskiej Michała Choromańskiego
Dutka Elżbieta: Dziennik jako dar [rec.] Julia Hartwig: Dziennik
Zug Aleksandra: Dwie strony świata, czyli wspomnienia z podróży w jednym kierunku [rec.] Mirosław Maciorowski: Sami swoi i obcy. Z kresów na kresy. Reportaże
Nęcka Agnieszka: W domowym kręgu Mirona [rec.] Miron Białoszewski: Tajny dziennik, Tadeusz Sobolewski: Człowiek Miron
Sprawozdania, kronika:
Makuchowska Marzena: Polonistyka wobec wyzwań współczesności. V Kongres Polonistyki Zagranicznej
Roter-Bourkane Anna, Zduniak-Wiktorowicz Małgorzata: Nauczanie kultury i języka polskiego jako obcego w Polsce i na świecie. Sukcesy, problemy, wyzwania
Dunin-Dudkowska Anna: Konferencja 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska, procesy, tendencje
Buń Zoriana: V Międzynarodowy Festiwal Brunona Schulza w Drohobyczu
Cybienko Olga: Pamięci Wiktora Aleksandrowicza Choriewa
Redaktorzy numeru: Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik -Dudek
W numerze:
Prescriptum
Doświadczanie języka i kultury. W stronę teorii (glotto)dydaktycznej:
Żydek-Bednarczuk Urszula: Kompetencja międzykulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego
Cudak Romuald: Edukacja literacka cudzoziemców w sytuacji przemian
Tambor Jolanta: Kilka uwag o tendencjach leksykalnych w nauczaniu języka polskiego jako obcego
Kowalewski Jerzy: Język polski (nie)jako obcy. Wyzwania nowej dekady
Garncarek Piotr: Hans-Georg Gadamer – doświadczanie granicy języka
Myrdzik Barbara: Wpływ doświadczenia na proces lektury czytelnika. Refleksje dydaktyczne
Koziołek Krystyna: Ziemia niczyja. Zwroty badawcze w literaturoznawstwie i ich konsekwencje dla nauczania literatury
Jaskóła Ewa: Dlaczego warto uczyć interpretacji?
Kowalikowa Jadwiga: Notatka uczniowska jako tekst edukacyjny
Krzyżyk Danuta: O niektórych możliwościach wykorzystania mandali w edukacji polonistycznej
Druga ojczyzna polszczyzna? O praktyce (glotto)dydaktycznej:
Lipińska Ewa, Seretny Anna: Nauczanie kompetencji językowych w układzie zintegrowanym, czyli praktyka w praktyce
Janowska Iwona: Proces przystosowania materiałów dydaktycznych z języka polskiego jako obcego do zasad podejścia zadaniowego
Achtelik Aleksandra, Niesporek-Szamburska Bernardeta: Dialog kultur, czyli o podręczniku dla dzieci do nauczania języka polskiego jako drugiego
Madeja Agnieszka: „Sapie, dyszy i dmucha”, czyli o interiekcjach w nauczaniu języka polskiego jako obcego i rodzimego
Horwath Ewa: Gimnazjalista czyta Redutę Ordona. O utworach z kontekstem historycznym w kształceniu polonistycznym
Biedrzycki Krzysztof: Straszno i śmieszno. Balladyna Juliusza Słowackiego i jej lektura w szkole
Wójcik-Dudek Małgorzata: Zwierzęta a dydaktyka literatury. Wokół szkolnej lektury powieści Olgi Tokarczuk Prowadź swój pług przez kości umarłych
Li Yinan: Po polsku nie tylko się mówi! Metodyka nauczania kultury w dydaktyce polonistycznej w Chinach
Morcinek Barbara: Jaki jest piesek? Śliczny. O recepcji twórczości Wisławy Szymborskiej wśród japońskich studentów
Krawczuk Ałła: O nauczaniu kultury języka polskiego za granicą. Świadomość normatywna ukraińskiego studenta polonisty
Puchała Jaśmina: Przepraszam, proszę, dziękuję – o polskiej i rosyjskiej etykiecie językowej
Głosy ze świata:
Wstęp
Kazancewa Helena: Głos ze świata…
Ananiewa Natalia, Leszkowa Głos ze świata…
Nagy László Kálmán: Głos ze świata…
Boratyńska Aleksandra, De Carlo Andrea F.: Głos ze świata…
Demadre-Synoradzka Anna: Głos ze świata…
Kosmala Kinga: Głos ze świata…
Ruszer Andrzej: Głos ze świata…
Czoj Estera, Eun Choi Sung: Głos ze świata…
Sekiguchi Tokimasa: Głos ze świata…
Sprawozdania:
Jędrych Karolina: Jak reaktywować klasykę w szkole?
Wójcik-Dudek Małgorzata: Kim TERAZ jesteś Kopciuszku?
Recenzje:
Achtelik Aleksandra: Czy kultury można nauczyć? [rec.] Jerzy Kowalewski: Kultura polska jako obca?
Maciołek Marcin: Polskiego nauczę się sam (?) [rec.] Natalia Ananiewa, T. Tichomirowa: Польский язык. Самоучитель для иачинающих
Wacławek Maria: Przez zabawę uczyć polszczyzny [rec.] Aleksandra Achtelik, Bernardeta Niesporek-Szamburska: Bawimy się w polski 1. Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci
Redaktorzy numeru: Magdalena Bąk, Agnieszka Nęcka
W numerze:
Prescriptum
Program Zjazdu Polonistów
Wystąpienia:
Kalaga Wojciech: Inte/gracja a granice dyscypliny
Przybylska Renata: Polonistyka zdezintegrowana – jak jest, jak mogłoby być? Kilka myśli pod dyskusję
Uniłowski Krzysztof: Utracona tożsamość dyscypliny (jako szansa)
Witosz Bożena: Jaki obszar wspólnoty teoretycznej zbliża dziś językoznawców i badaczy literatury?
Hejmej Andrzej: Pasaże i refrakcje. Literatura – „filologia narodowa” – komparatystyka
Jarzębski Jerzy : Interpretacja w edukacji polonistycznej
Koziołek Ryszard: Niewspółmierność historii literatury z historiami innych
Kisiel Marian: Ucząc współczesności. Tezy
Majchrowski Zbigniew: Polonistyka pod presją
Rosiek Stanisław: Przekleństwo nadmiaru? Notatki do referatu
Rozmowy – komentarze i oceny (rozmawiają: Magdalena Bąk, Agnieszka Nęcka):
Nycz Ryszard: Polonistyka (znowu) w przebudowie
Czermińska Małgorzata: Literatura jest po prostu niezbędna
Bolecki Włodzimierz: Nic o nas bez nas
Dziadek Adam, Kłosiński Krzysztof: Wszystko jest możliwe
Gajda Stanisław: Filologia – co dziś ten termin znaczy?
Opacka-Walasek Danuta: Doktorat nie powinien być rozszerzonym w rozmiarach magisterium
Varia:
Geambaşu Constantin: Literatura polska w świetle komparatystyki rumuńskiej
Podemska-Abt Teresa: Między unikalnością a uniwersalizmem: obraz bohaterów aborygeńskich. Recepcja australijskiej literatury aborygeńskiej w Polsce
Hajduk-Gawron Wioletta: Literatura polska w komiksowych planszach
Burnatowski Jan: Kozak w Brukseli, czyli Mariana Pankowskiego krytyczny zamysł na styku kultur
Krawczyk Anna: „Widzialny porządek” czy „ukryty wymiar”? Haiku-images Stanisława Grochowiaka
Pospiszil Karolina: U siebie. Literacki obraz Górnego Śląska jako swojskiej, ale nieoswojonej przestrzeni pogranicza
Chojnowski Przemysław: Herbert i jego tłumacz
Rączka Teresa: Poezja na wosku traconym w brązie – literackie, filozoficzne i muzyczne konteksty rzeźby Lidii Sztwiertni
Sujkowska-Sobisz Katarzyna: Kulturowe uwarunkowania nazw alkoholowych napojów mieszanych sprzed roku 1989 i po nim w perspektywie kognitywno-stylistycznej
Przeglądy:
Nęcka Agnieszka: Półka literacka 2011
Tambor Agnieszka: Filmowa półka sezonu 2011/2012
Recenzje:
Kisiel Marian: Poeci dwóch kultur [rec.] J. Pasterski: Poezja Bogdana Czaykowskiego i Andrzeja Buszy w perspektywie dwukulturowości
Kisiel Marian: Katastrofy odmieńców [rec.] T. Kaliściak: Katastrofy odmieńców
Dutka Elżbieta: Mieniący się obraz Śląska [rec.] Aleksander Nawarecki: Lajerman
Nekrologi:
Choriew Wiktor: Pamięci Jeleny Zacharowny Cybienko
Grossman Elwira: Wspomnienie o Danielu C. Gerouldzie
Redaktorzy numeru: Aleksandra Achtelik, Ewa Wąchocka
W numerze:
Prescriptum
Teatr i dramat polski po 1989 roku:
Popczyk-Szczęsna Beata: Doświadczenie codzienności w dramacie polskim po 1989 roku
Wąchocka Ewa: Osoba i głos: postać w najnowszym polskim dramacie
Sordyl Alina: Adaptacja jako twórcza praktyka w polskim teatrze współczesnym. Krystian Lupa – Krzysztof Warlikowski – teatr krytyczny
Sobolewska Katarzyna: Jan Klata – polityk teatru
Głowacka Aneta: Barbarzyńcy w teatrze. Strategie artystyczne Moniki Pęcikiewicz, Moniki Strzępki i Wiktora Rubina
Figzał Magdalena: Współczesna polska muzyka teatralna
Mikołajczyk Jacek: Dogonić świat. Musical i teatr muzyczny w Polsce po 1989 roku
Fox Dorota: Polski kabaret – tradycja i współczesność
Kot Joanna: Rodzina w dramacie kobiecym: po przełomie 1989 roku, a w latach 30. XX wieku
Varia:
Zemła Małgorzata: „Tygrys”: gnoza polityczna
Bernacki Marek: Czeladnik i mistrz Czesława Miłosza. Spotkania z Oskarem Władysławem Miłoszem
Bahneva Kalina: Nienasyceni – o tym, co jedzą bohaterowie (dramatów) Witkacego
Bąk Magdalena: Australia w literaturze polskiej
Wilkoń Teresa: „Serwus, madonna” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Przyczynek do dziejów wiersza
Przeglądy:
Nęcka Agnieszka: Półka literacka 2010
Tambor Agnieszka: Filmowa półka sezonu 2010/2011
Mikołajczyk Jacek: Muzyka górą? Dziesięć wydarzeń teatralnych 2010 roku
Recenzje:
Kita Małgorzata: Spojrzenie językoznawcy na język prasy. [rec.] Maria Wojtak: Głosy z teraźniejszości. O języku współczesnej polskiej prasy
Karwatowska Małgorzata: *** [rec.] Małgorzata Kita: Językowe rytuały grzecznościowe
Nęcka Agnieszka: Kanadyjsko-polskie (roz)błyski [rec.] Bożena Szałasta-Rogowska: Literatura polska w Kanadzie
Kisiała Danuta: Śmiertelnie niebezpieczne podróże i tajemnica „sztuki poetyckiej” [rec.] Józef Olejniczak: Powroty w śmierć
Kronika:
Puchała Jaśmina: Preludium do Roku Miłosza. Relacja z dalekiej Syberii
Kaźmierczak Marta: „One” i oni. Zmagania młodych tłumaczy z wierszem Miłosza
Szawerna-Dyrszka Anna: Kulminacja obchodów Roku Miłosza na Litwie
Redaktorzy numeru: Romuald Cudak, Józef Olejniczak
W numerze:
Prescriptum
Czytanie Miłosza – ustalenia:
Marinelli Luigi: Czesława Miłosza rodzinna Europa pomiędzy Szetejniami a Zatoką San Francisco
Masłowski Michał: Wobec nicości. Miłosz – dysydent
Geambaşu Constantin: Ameryka widziana oczyma Czesława Miłosza
Szawerna-Dyrszka Anna: Leśne tropy Czesława Miłosza
Czytanie Miłosza – wizje:
Nieukerken Arent Van: „Kłopoty z opisem rzeczy”, czyli (nie)możliwość „mimesis” w epoce relatywizacji podmiot
Jastremski Kim: Dialogiczny proces rekonstrukcji. Polifonia Czesława Miłosza jako krok w stronę poetyckiej apokatastazy
Dembińska-Pawelec Joanna: Rytmiczne szepty „dajmoniona”. O mediumicznej funkcji poezji Czesława Miłosza
Kłosiński Michał: Miejsca traumy w „Świecie” Miłosza
Sabo Roman: Słów kilka o mistrzu pokonanej rozpaczy
Czytanie Miłosza – rewizje:
Mokranowska Zdzisława: „Zdobycie władzy” Czesława Miłosza – dzisiaj
Pawelec Dariusz: „Zniewolony umysł” – zmiana biegunów recepcji
Lewandowski Wacław: O trudnej sztuce czytania Miłosza (ze zrozumieniem) słów kilka
Olejniczak Józef: Antologia Miłosza
Miłosz i Mickiewicz – raz jeszcze:
Van Heuckelom Kris: Tropem myśliwego. Echa Mickiewiczowskie w poezji Czesława Miłosza (i nie tylko)
Delaperrière Maria: Dialog Miłosza z Mickiewiczem
Bućko-Żmuda Patrycja: „Ocalony, bo z nim wieczne i boskie zdziwienie.” Epilog burzliwego romansu wieszczów w kontekście teorii wpływu Harolda Blooma
Bernacki Marek: „O zbawieniu”. (Z „Wierszy ostatnich” Czesława Miłosza)
Recepcja:
Dalecka Teresa: Recepcja twórczości Czesława Miłosza na Litwie
Kozlouskaya Maryna, Pushkina Maria: Recepcja twórczości Czesława Miłosza na Białorusi
Nachlik Ołesia: Czesław Miłosz na Ukrainie
Zakopalová Lucie: Czesław Miłosz w Czechach
Bahneva Kalina : Miłosz dla bibliofilów
Archiwum:
W służbie słowa…
Miłosz w Szkole Języka i Kultury Polskiej
The article takes up the essential motif of European identity and memory, in Czesław Miłosz’s creativity and biography. The author aims to reconstruct Miłosz’s ideas of his own sense of belonging to Central and Eastern part of the old continent, of ‘the other Europe’, that in the writer’s memory served as an important reference point, even in the periods of depression or feeling of loss of identity caused by long emigration. Having analysed the convictions expressed by Miłosz in Native Realm, the author of the article aims to present the specific way of viewing the Nobel Laureate’s concept of Polish identity as well as European identity.
Worldwide known poet, Czesław Miłosz, was he a dissident? The idea of ‘dissidency’ usually excludes appreciation. Yet Miłosz, being always in opposition to dominant tendencies, was always acknowledged. The article presents three periods of his life: in Vilnius, in Paris and in
America. In catholic and conservative Vilnius he represented a “left-wing” orientation. Afterwards when he worked in Polish radio, it caused his transfer to Warsaw. His leftist beliefs explain his work in diplomacy for a new regime. This continued till 1950 when Miłosz, terrified with Stalinism, chose asylum in Paris. He was being fiercely attacked both by conservative emigration and leftist French intellectuals. He was accepted, however, by Parisian Kultura circle – the most creative centre of political reflection. In The Captive Mind – soon acknowledged
as the most important book in this matter – Miłosz masterfully diagnoses “a new faith”. In 1960 Miłosz became a professor in the Department of Slavic Languages and Literatures in Berkeley. It was there that important works analyzing nihilistic crisis of Western civilization and consumerism connected with Americanization were written: The Land of Ulro (1977), Emperor of the Earth (1977) and especially A View of San Francisco Bay (1988). His reflections concentrate also on ontological crisis and working on new religious imagination.
Czesław Miłosz was never a politician or oppositionist in a traditional sense of these terms. Nevertheless, he kept searching for the essence and roots of ideology, the style of life and faith, regarding the fundamental values he fiercely criticized Communism, Americanization
and the usurpation of faith by Polish nationalism. He was appreciated, but protests against his burial at Skałka confirm how sharp and influential his observations were.
The article discusses several “curiosities of American spirit” on the basis of the volume of essays A View of San Francisco Bay: the duality of Americans (based on hesitation between success and despair), nihilism noticed especially among the representatives of the younger
generation, arrangement of spatial hierarchy, tearing America into two hostile camps (pure, noble minds and simple people’s minds), arrogance of one’s own “I” (being the fundamental cause of great achievements in technology and science), dissonance between biblical spirit and technological progress etc. Besides their cognitive value, Miłosz’s essays are also a great lesson of imagology on America perceived by the comparatist’s eyes.
The theme of this article has been suggested by Miłosz himself, who published in his Subjects to Let (the second part of Road-side Dog) the short essay Las [The Forest]. Author plaits the net of associations
connected with the forest, which leads to reflection that this apparently obvious and exploited by generations of poets topic can still produce various contexts: geographical, natural, economic, political, cultural and literary ones as well as those of symbolic, mythical, historical and biographical character. This last context leads back to Miłosz, as a consequence of the reflection that the forest serves as a kind of symbolical frame for many plots present in his life and creativity. From a
biographical and literary point of view, the poet leaves the forest. However, in 1997 (when Road-side Dog was published), toward the end of his long life, Miłosz returns to the forest in his poetry. He writes a separate text about it. There is a wide range of forest traces (literal, metaphorical, symbolical) between those two moments. They can be noticed in other books by Miłosz.
At first sight it appears that Miłosz’s poetry shares many features with modernist and postmodernist poetics. One of its main themes is the impossibility of verifying the veracity of man’s sensual impressions (i.e. their referring to an ‘external’ world), which seems to undermine
the traditional concept of literature as ‘mimesis’. However, Miłosz expressly rejected the postmodernist point of view that literature as ‘mimesis’ is merely a textual effect. Even when the speakers in his poems expressly deny the possibility of recreating the external world of
man’s sense-impressions by means of language, they seem to achieve the very thing they wanted to deny. One of Miłosz’s favourite devices in the poetry of his middle period was the so-called ‘irony of self-betrayal’. But this negative way of affirming the covenant between the self and the world did not satisfy him in the long run. Wishing to overcome the antinomies of mimesis he attempted to work out a poetical strategy allowing him to describe the astonishing richness of being more directly. This strategy required a metaphysical justification. The veracity of man’s sensual and intellectual involvement with the world turned out to be rooted in the religious perspective of ‘apokatastasis’. ‘Time past’ and ‘time present’ are one in a process that both redeems and transcends time, without annihilating the moments of which it consists. Miłosz’s long poems of the sixties and seventies should therefore not be simply
understood as ‘literature’ or independent ‘works of art’ (poésie pure) that could be separated from other forms of being. In fact they are part of a process of redemption that occurs ‘here and now’, although it remains unclear when it will be completed. For that reason Miłosz’s longer poems should be read as ‘open texts’ or – but in a sense opposite to the postmodernist idea of ‘unfinishedness’ – ‘work in progress’. They purport to present the manifold phenomena of a man’s existential autobiography simultaneously.
as Movement toward Poetic Apokatastasis
In “The Dialogic Process of Restoration: Czeslaw Milosz’s Polyphony as Movement toward Poetic Apokatastasis,” Kim Jastremski explores Milosz’s use of polyphonic poetry as a defense against nihilism in its connection of Self and Other, which has the potential to develop
into poetic apokatastasis. She argues that what is typically referred to as Milosz’s polyphony is not interchangeable with the term “internal dialogue.” She typologizes Milosz’s polyphony in three sub-groups: 1) poems of internal dialogue; 2) poems of external dialogue; and 3) alter
ego poems.
The article analyzes a medium-like creation of a poet in Czesław Miłosz’s writings. In his works a poet is presented as a chosen man, stigmatized with an artistic destiny, dependent on ‘forces’ and ‘voices’. Splitting poet’s consciousness enables a medium-like relation, called
‘instrumental’ by Miłosz: the artist is being passively subjected to voices like an instrument. The lyric of hauntings, created this way, shows a poet inspired by daimonion’s voice and so regarded as theios aner. Miłosz recalls an antic tradition and the idea of divine inspiration (daimon) but above all the idea of daimonion created by Socrates: daimonion is perceived here as ‘a voice of god’, or ‘a divine touch’. In Miłosz’s poems that have a soliloqium form, the voice of his daimonion manifest itself through the rhythm and incantation of speech. Inspiring and ‘rhythmic whispers’ of a daimonion that take possession of the poet’s consciousness, are also regarded as a compulsion of metre, “disgust of rhythmic speech”. A struggle against a poem, against a “defect of harmony” (described by S. Balbus) is aimed also at daimonion’s
incantation. However, the rhythmic whisper of daimonion favours the process of self-creation, its lack (as in the poem "Bez daimoniona") directs attention to the autobiography and reveals an existential aspect of poet’s being.
The author is searching for the spots or cracks through which concealed trauma reveals itself in "The World" by Miłosz, a text which most of the interpreters described as idyllic. Close reading of Miłosz’s text shows that it is driven by unconscious repression that works to conceal
the symptoms of traumatic experience by covering them with a simulation of a house-sanctuary. Author is trying to re-read The World, paying close attention to these spots and the fact that the date closing the book – April 1943 – is not just an ironic point, but a mark of
experience that could not be erased or repressed from memory. The author also points to the intertextual relation between The World and other Miłosz’s texts, and shows how by comparing different types of poetic imagery related to the same memory, one can depict the work of
unconscious repression.
Why does Miłosz so often suggest in his poetry that he has concealed something essential from his readers? What is the intended meaning of the frequent phrase of Miłosz’s: if only I told you all about myself? Why this persistent reference to some unnamed feature, truth, wisdom, revelation? Is this, as some critics tend to believe, a part of a creative strategy, some sort of a subversive play with the reader? Is this a strategy employed in order to create a dark counter-argument to luminous poetry of grateful existence? Or is it, as the author of the
article suggests, a deliberate strategy to entice the reader to undertake a meticulous contemplation of Miłosz’s attitude towards the social function of poetry? Sabo suggests that Miłosz, who due to historical and social reasons, put so much stress on the utility aspect of the poetic
vocation, was actually a poet who was most interested in a pure poetry unyoked from any specific cause, except the cause of relentless expression of gratitude.
The theme of the article is an attempt to answer the question concerning the way in which Czesław Miłosz’s novel "The Seizure of Power" exists in the contemporary readers’ reception. To which extent does it nowadays fulfill (or not) the functions for which it was artistically designed half a century earlier? Is it attractive, or do the standards of reading evolved which made it old-fashioned and unable to provoke readers emotions? The article concentrates also on searching for important distinctive features for the type of novel that "The Seizure of Power" is or appears to be today. It can be regarded both as a novel concerning politics with a clear autobiographical suggestions and as a key novel of a certain factual value. By a contemporary (especially young) reader this first novel of the Nobel Prize Winner will be regarded as a historical prose. By literary critics and new monographers of the author of "The Issa Valley" it will be treated today like the caesura in Miłosz’s artistic biography – such attitude is now more visible than ever before. It marks the point from which he distances himself from
political "journalism” and favors poetry, essays and criticism.
This article presents the changes through history in the reception of "The Captive Mind" by were editions in English, French, German, Italian, Spanish, Swedish. However, it mainly evoked emotions of Poles at home and on emigration. After the 1989, with the first legal mass edition, we observed a decrease of interest in Poland for the Miłosz’s text. It has become a classical work, it kept up didactic function. On the other hand, the world response argues, through universal interpretations and new translations in 21th century (a Belorussian, Russian, Turkish, Catalan, Serbian), that the Miłosz’s propositions are current and attractive outside Poland, in other geopolitical conditions.
The article aims to initiate a discussion on reading and interpreting poetic works by Czesław Miłosz. Discussing an example of City Without a Name the author of the article presents the deficiences of so far dominant interpretations. He also presents the specific reception of
poet’s works among literary critics.
The author of the article offers insights into the process of preparing an anthology of Czesław Miłosz’s poetry by composing a list of major challenges that either a scholar or a critic undertaking such task must face. Paradoxically, the author stresses the fact that either a mere
synthesis or a complete anthology of Miłosz’s oeuvre is rendered impossible by its sheer magnitude, plurality of poetic voices, generic diversity and thematic richness. In conclusion, the author enumerates the most important features of Miłosz’s poetry, such as its unrelenting
subjectivity (as in the case of the strong, subjective poetic voice, always rooted in poet’s autobiography) and numerous and persistent dichotomies: intuitive seer versus labouring artisan; mystic versus hard working rationalist; Darwinist versus naturalist; romantic versus anti-romantic; detached historian versus a subject of history musing over its meaning, and last but not least, an erudite poet versus a naive, spontaneous one.
It is a truism that the work of Adam Mickiewicz occupies a central place in Czesław Miłosz’s literary universe. The present paper seeks to investigate one particular Mickiewiczian micro-element that strikingly often recurs in Miłosz’s writings, namely the so-called “kernel” of the
Lithuanian forests (jądro gęstwiny). Significantly, while wilderness areas such as woods and forests have always filled the human imagination with awe and fear, Miłosz has turned the Lithuanian “thicket” into one of the cornerstones of his poetic topography, investing its mysterious “kernel” with epiphanic and eschatological potential. Partially mediated by some of his other childhood readings 'L'ato leśnych ludzi' ('The Forest People’s Summer') by Zofia Rodziewiczówna, 'Na tropie przyrody'
('On the Trail of Nature') and 'W puszczy' ('In the Wood') by Włodzimierz Korsak, 'Nasz las i jego mieszkańcy' ('Our Forest and Its Inhabitants') by Bohdan Dyakowski and 'Soból i panna' ('The Sable and the Girl') by
Józef Weyssenhoff), Miłosz’s mythologization (if not sacralization) of the wildland spaces of his childhood might be said to add a particular (pagan and gendered) twist to the traditional repertory of Christian (u)topography, in particular its rural and urban manifestations (the Garden of Eden and Heavenly Jerusalem).
The author asserts that a dialogue between Miłosz and Mickiewicz sheds light not only on the great Polish Romantic, and even Polish Romanticism as such, but also on the personality of the author of The Land of Ulro. It is a difficult and full of contradictions dialogue, that used to be interpreted in relation to the uneasy history of the 20th century. The author of the article does not attempt to weaken the role of historical events in Miłosz’s spiritual evolution; she underlines, however, such
aspects of his dialogue with Mickiewicz that reveal the deepest similarities and are not subjected to changeable interests. That is how Miłosz’s hesitations can be understood, as his disputes with Mickiewicz are time-bound, but both poets meet also in timeless sphere.
Love Affair with Mickiewicz in the Context of Harold Bloom’s Theory
The article is an attempt to sum up Czesław Miłosz’s complicated relation with Adam Mickiewicz. The aim of the text is to outline Miłosz’s revisionary process and to focus on its last period called apophrades. The anxiety of influence and the anxiety of cultural emptiness, which
he prophesied, seem to be especially intriguing aspects of Miłosz’s literary heritage.
The article is dedicated to detailed analyzing and interpreting the Miłosz’s poem 'O zbawieniu' [On salvation]. This poem was most probably written two years before Miłosz’s death and was located at the end of the volume' Last Poems' (2006). The author confronts “the last poem” of Miłosz with Mickiewicz’s “the cry poem” written in Lausanne (“wiersz płacz” as Przyboś called it): “I shed pure tears, countless tears…”. Both poems – though representing different genres – (Mickiewicz’s poem is a model example of immediate lyrical confession; Miłosz’s poem has a form of poetic mini-treaty) express related ideas through similar figures such as: repetition, enumeration, synecdoche, ellipse. Both texts can be related not only because of the similarities in composition and structure, but also because of their catharsis-aimed character.
Mickiewicz achieves purification through tears shed over his life and humble acceptance of the fact that a project formed in his youth resulted in a disaster in his manhood. Miłosz presents the state of liberating salvation as a result of the peaceful and lighted with non-of--this-world gleam contemplation of the difficult truth concerning the necessity of giving up all the earthly things. Both “last poems” of the great poets can be regarded as the masterpieces of a lyric of vanitas. Their main aim can be described as an attempt to confront the mystery of eschatological dimension of human existence.
Research on Czesław Miłosz's works conducted in Lithuania, although not very intense, is mainly focused on the Lithuanian issues. One major trens prevails among Lithuanian researchers - an attempt to treat a substantial part of Miłosz's works as autobiographical. Lithuanian translations of the works of Czesław Miłosz were explored in the article. The author poses the question whether works of the Nobel Laureate in any way shape and develop self-awareness of the inhabitants of Lithuania and if they help them to comprehend the diversity of the country as well as its complicated history, multiculturalism and multilingualism.
The article is dedicated mainly to the reception of Czesław Miłosz's works in Belarus. Analyzed here is the history of Belarussian transaltions and some strategies of translation determining the selection of certain poems and essays. The article also aims to elucidate the specifity of readers response to Czesław miłosz's poetry and prose as well as to describe Belarussian literary research on the works of the Polish writer.
Redaktorzy numeru: Romuald Cudak, Jagna Malejka, Choi Sung-Eun
W numerze:
Prescriptum
Polonistyki na Dalekim Wschodzie: Chiny, Korea:
Byung-Kwon Cheong: Polonistyka koreańska wczoraj i dziś
Gang Zhao: Profesor Yi Lijun
Szalkowska-Kim Emilia: Charakterystyka fonetyczna kontrastu homoorganicznych spółgłosek zwartych w językach: polskim i koreańskim
Gang Zhao, Malejka Jagna: Good morning, China! – czyli o dzień dobry po chińsku oraz o niektórych formach adresatywnych
Sung-Eun Choi: Przekłady literatury polskiej w Korei
Lee Jiwone: Polskie książki dziecięce dla czytelników koreańskich
Lijun Yi: Twórczość Henryka Sienkiewicza w Chinach
Kang-Bogusz Beata: Polacy w Kraju Cichego Poranka
Yong-Deog Kim: Życie kulturalne Polaków w Mandżurii w latach 1897-1947
Mikrowywiady:
Jeśli nie przetłumaczę utworu Słowackiego, nie zamknę spokojnie oczu [Rozmowa z prof. Yi Lijun]
Ludzie teraz odeszli od tradycyjnego sposobu czytania [Rozmowa z prof. Zhao Gangiem]
Kiedy zapowiedziałam, że skończę tłumaczenie, wydawnictwo zawiadomiło mnie, że sama jeszcze muszę znaleźć pieniądze na druk [Rozmowa z prof. Wu Lan]
Koreańskie wydawnictwa są gotowe i otwarte, żeby wydawać polskie dzieła. [Rozmowa z prof. Cheongiem Byung-Kwonem i Choi Sung-Eun]
Varia:
Warchoł Jadwiga: Przekłady literatury polskiej na język francuski jako próba ustalania kanonu. Reinterpretacja i reintegracja w systemie literackiej kultury francuskiej
Rączka Teresa: Wyjątki z domu Ludwisi
Madeja Agnieszka: Skąd pochodzą polskie nazwy kolorów
Jakosz Mariusz: Polskie nekrologi w prasie – sposoby wartościowania językowego (na przykładzie Gazety Wyborczej)
Kronika:
Nęcka Agnieszka: Półka literacka 2009
Lan Wu: Bruno Schulz w Chinach
Morcinek Barbara: Spotkania polonistyk trzech krajów: Chiny – Korea – Japonia
Żydek-Bednarczuk Urszula: Teksty i podteksty
Ostaszewska Danuta: Prof. Irena Bajerowa
The article presents the history of Polish Studies at the University of Foreign Languages in Seul. The author, who is the Head of Polish Department, discusses its foundation and development. He presents also the activity of the Department over past twenty years – shaping of
the curricula and their present form, activity of the staff in the field of academic research and translations, and international cooperation. Polish department at Hankuk University of Foreign Studies was founded in 1987 and it initiated Polish Studies in Korea. Currently, about 130 people are studying there. Classes are held by 10 teachers and scholars, two people from Poland among them. Graduates of the Department are likely to obtain employment, due to the good economic relations between Poland and Korea.
The article presents Yi Lijun’s translation and academic activity. Yi Lijun is a professor at the Polish Philology Faculty at Beijing Foreign Studies University and a translator of Polish literature into Chinese. She began her scholarly pursuit in this area in 1962 after graduating a university in Poland. During 50 years of this work she educated close to 200 graduates of Polish Philology Faculty. An important contribution of Professor Lijun is promoting among Chinese readers the canon of Polish literature as well as some important contemporary works. Yi Lijun has translated into Chinese works of Mickiewicz, Sienkiewicz, Gombrowicz.
She is also an author of numerous critical works concerning Polish literature. Professor Yi Lijun’s merits have been highly appreciated by Chinese and Polish governments.
Article presents the laryngeal contrast of homo-organic plosives in Polish and Korean and its acquisition in Polish by Korean students. There are three laryngeal series of stops in Korean: fortis (tense), lenis (lax) and aspirated. All of them are phonologically voiceless, although the lenis series typically becomes voiced intervocalically. The three-way laryngeal contrast among voiceless stops is very unusual and Korean is regarded as the only language which makes use of such distinction. Polish, to obtain the phonological contrast between stops having the
same place of articulation, exploits the binary system of presence or absence of laryngeal vibration during the closure stage of stop production. The results of the present study show that so-called long prevoicing of Polish voiced stops in word-initial position is difficult to
acquire by Koreans. Polish word-initial voiced stops were produced by some Korean speakers as Korean lenis stops but by the majority of speakers as stops with intermediate VOT between typical values of VOT in L1 and L2. Koreans usually pronounce Polish voiceless stops with aspiration in order to contrast them with Polish voiced stop series which is unfortunately devoiced in word-initial position by these speakers.
and some other address forms The article is dedicated to some greeting formulae and some address forms in contemporary Chinese (more precisely Mandarin) language. It discusses general rules of grammatical and lexical system as well as pragmatics and language politeness both in official and unofficial speech. The text is partly of a comparative character (it presents how different expressions function within Polish and Chinese communication). It also underlines the glottodidactic
aspect, which, in this case, refers to teaching not only a foreign language but also a foreign culture.
The history of translating Polish literature in South Korea goes almost 100 years back. In the article Polish literary works translated into Korean have been presented in chronological order. The first Polish literary work offered to Korean readers was Quo vadis by Henryk Sienkiewicz. It was translated from Japanese into Korean language in 1916. Since then Korean translators have been presenting Polish literature to their compatriots almost constantly and in many different ways. This also applies to the very difficult moments in the history of Korea such as Japanese occupation (1910–1940) or so called „cold war” period. Around 70 works of Polish literature have been published in Korea so far (not mentioning re-editions and several different translations of the same work). Some works have been published several times, translated by different people and published by different publishing houses (for example Quo vadis by Henryk Sienkiewicz, Eighth day of a week by Marek Hłasko, Solaris by Stanisław Lem).
The article is dedicated to introducing Polish children’s books into the publishing market in Korea. Before the generation of translators completed their education at Polish Philology Faculty at Hankuk University of Foreign Studies (founded in 1987), Polish works had been
translated through different foreign languages. Poland is regarded as a country of interesting books for children, mostly because of the old tradition of Polish school of illustration, but also due to some illustrative works of young artists, or pictorial books such as the ones by Iwona Chmielewska. There are also interesting publications which came as the result of Polish-Korean cooperation – books that were created by Polish authors, edited by Koreans, published in Korea as Korean products. As cultural products created by many people from both countries (Korea and Poland) such books are able to cross the countries’ borders.
The author of the article – Yi Lijun, a distinguished translator of Polish literary works into Chinese – attempts to present the reception of Henryk Sienkiewicz’s works in China, concentrating on the issues concerning translations. She presents vignettes of the greatest scholars’ discussing Sienkiewicz’s works, the history of reception of Sienkiewicz’s writings, as well as the methods of popularizing his novels. She concentrates on problematics concerning the process of translating Trylogy from Polish language into Chinese, pointing out the difficulties and mistakes made by translators. She discusses her own work on translating the novels of
the author of Quo vadis.
First Poles that appeared on the Korean Peninsula towards the end of the 19th century and described their experiences were two scientists and travelers Jan Kalinowski and Władysław Kotowicz. The first writer who introduced Korea to Polish readers in the beginning of the 20th century was Wacław Sieroszewski. Nowadays, there are very few Poles in Korea (about 130): the number is changing constantly as most of them are students participating in languagecourses or Korean Studies, employees on temporary work contracts, wives of foreign ers working in Korea, Korean’s spouses, Catholic priests, Polish buddhist monks and lecturers at Korean universities. More or less regular meetings of Polish community in Korea are held on the occasion of Polish mass celebrated once a month by Pallottines. After the year 2000 the number of marriages between Poles and Koreans has grown, which resulted in the
formation in the autumn of 2007 a club of Polish-Korean families called 7736 km.
The article is dedicated to the Polish colony in Manchuria, which came into being at the turn of the 19th and 20th centuries and lasted for over 50 years. In successive parts, the author discusses manifestations of cultural life of Poles in Manchuria. He concentrates mostly on Polish cultural institutions created by Poles, the magazines they published. The author points out the merits of some greatest representatives of the colony. The important role was also played by Polish Consulate in Harbin and its workers dedicated to their tasks. After the Second World War broke out, the situation of Polish community became more difficult, and
the colony ceased to exist under communist regime in China. Poles left and material traces of their residence in Manchuria also ceased to exist.
Micro-interviews is a series of interviews with Chinese and Korean Polish teachers and translators of Polish literature into Chinese and Korean languages. The interviews concern, among others, such problems as: language and cultural difficulties in translating Polish literature into
Chinese and Korean, popularity of Polish literature, editing strategies in China and Korea.
The author poses the question whether Polish literary canon that has been established since Romanticism through translations into French can be used in the joint-creation of the canon of European literature. Methodology used by the author is based on translatological theory of
polysystem by I. Even-Zohar: it underlines the function of the translation in the target cultural system. The conclusions concerning establishing Polish literary canon in France are based on analyzing a series of examples, using the typical for French culture idea of what is
„classic” and encyclopaedic tradition of popularizing general knowledge („culture générale”).From 19th century till the turn of 20th and 21st centuries the canonic Polish authors in France have become: A. Mickiewicz and C. Miłosz (in poetry), H. Sienkiewicz and W. Gombrowicz
(in prose), Witkacy, Mrożek, Kantor (in drama), S. Lem (in science-fiction literature) and R. Kapuściński (in reportage).
The author reads Adam Mickiewicz’s [Urywek Pamiętnika Polki] in the context of symbolic space of a house “from the basement to the attic” suggested by Gaston Bachelard. Fenomenological doubts of French critic provoke questions concerning “beloved space” and “shelter”
in Mickiewicz’s text. Deconstrucion that leads to accepting Ludwisia’s perspective reveals vertical dimension of the house and enables to designate places for figures living there. The most important belongs to a modest servant girl.
The article attempts to explain the origin of some Polish names of non-basic colours. Lexemes that serve as bases for forming the names of colours in Polish have been divided into four semantic categories. The most numerous one consists of the names of colours derivative
from the names of certain plants. Second most numerous group of lexemes is based on the names of minerals, metals, stones. The third one refers to the names of animals, birds, fish and reptiles. The last, and least numerous group consists of the names of colours that originate
from the names of the staining substances. Among the names of the colours presented in the article some examples can be found that do not belong to any of the four groups. The name of the colour can also originate from grocery articles, atmospheric phenomena, drinks or proper nouns.
(example of „Gazeta Wyborcza”)
The author of the article analyzes Polish obituary notices published in „Gazeta Wyborcza” (the nationwide newspaper published daily). In the beginning the characteristic features and types of this genre has been discussed. The author attempts to explain also how valuation is
understood in linguistic context and through which means it is realized. He has fully analyzed selected obituary notices regarding them from linguistic and axiological perspective. His aim has been to show what was being valuated in obituary notices and how it was manifested in
different elements of such texts (initial formula, identification and characteristics of a person who died, the ending of the obituary notice).
The author analyzes the situation in the field of publishing Polish belles lettres in 2009. She selects ten books that in her opinion represent the most interesting achievements in prose and poetry. Books that are discussed in the article have been written by the authors representing
different generations: Andrzej Bart (Rewers), Joanna Bator (Piaskowa Góra), Zbigniew Kruszyński (Ostatni raport), Janusz Rudnicki (Śmierć czeskiego psa), Andrzej Stasiuk (Taksim), Olga Tokarczuk (Prowadź swój pług przez kości umarłych), Bartosz Konstrat (Samochody i krew),
Tadeusz Pióro (Abecadło), Piotr Sommer (Dni i noce), Piotr Szewc (Moje zdanie).
Bruno Schulz has recently been discovered as a writer in China. The first volume of his short stories Ulica Krokodyli [Crocodile Street] was published in 2009. From the very beginning Schulz’s writing became fascinating especially for young readers. Many Chinese experts claim
that it is similar in some aspects to Kafka’s writing, although direct comparison of the works of these two writers reveals substantial differences. Yu Hua, young and popular writer in China, wrote an introduction to Ulica Krokodyli.
There were three conferences of Asian countries where Polish Philology faculties exist, held between 2007 and 2010. China, Korea, Japan and recently also Mongolia, became interested into closer cooperation in order to exchange experiences and facilitate students and teacher
exchange program. The first conference was held in Seul, second in Tokio, the third one in Bejing. Each of them created an opportunity to design further cooperation. The author of the article concentrates mostly on the third conference.
Redaktorzy numeru: Agnieszka Tambor, Jolanta Tambor
W numerze:
Prescriptum
Polskie kino po… – Po odwilży:
Helman Alicja: Poetyka filmów szkoły polskiej (kilka refleksji o inspiracjach)
Polskie kino po… – Po zburzeniu muru:
Lubelski Tadeusz: Kino Wolność (1990-2009)
Polskie kino po… – Po reformie:
Miczka Tadeusz: Polskie kino po reformie (2005-2010)
Polskie kino po… – Po Kieślowskim:
Haltof Marek: „Ciągle żywy”. Wpływ Kieślowskiego na kino polskie w czasach postkomunistycznych
Polskie kino po… – Po adaptacji:
Osadnik Wacław M.: Film po adaptacji powieści: narracja Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną
Preizner Joanna: Świadkowie. Przy torze kolejowym Andrzeja Brzozowskiego
Polskie kino po… – Po swojemu:
Pitrus Andrzej: Mariusz Grzegorzek – kino po… swojemu
Polskie kino po… – Po tamtej stronie granicy:
Van Heuckelom Kris: Nowi Londyńczycy. Polscy emigranci na dużym (i małym) ekranie
Polskie kino po… – Po Kmicicu:
Stachówna Grażyna: Bohaterowie polskiego kina
Polskie kino po… – Po europejsku:
Falkowska Janina: Małe i duże kino. Europejskie wizje
Mikrowywiady:
Związek człowieka z językiem jest tak organiczny, że nie wolno tego rozcinać. I dlatego moje filmy są w gwarze [Kazimierz Kutz]
To się nazywa Obce ciało – w obronie kobiet przed feministkami [Krzysztof Zanussi]
Po prostu przyjechali na Śląsk, bo odnaleźli fotogeniczną scenerię, zwłaszcza jak chce się opowiadać o biedzie i braku perspektyw [Maciej Pieprzyca]
Należy podejmować decyzje ryzykowne, bo tylko to daje możliwość wyjścia ponad przeciętność [Magdalena Piekorz]
Zwierzęta dają kosmiczną perspektywę dla opisu kondycji człowieka [Bartek Konopka]
Varia:
Teodorowicz-Hellman Ewa: Biblioteka katedralna w Strängnäs i jej polskie zbiory
Maciołek Marcin: Edukacja frazeologiczna cudzoziemców wspomagana komputerowo
Kronika:
Tambor Agnieszka: Filmowa półka 2009 roku
Fris Irena: Pamięci Docent Doktor Ludmyły Petruchiny
The article is devoted to the Polish Film School. The origins of the phenomenon are presented against the background of Polish cinema in post-communist times. The author emphasizes the impact of Italian neo-realism upon the Polish Film School, which is strongly reflected in cinematography. Also similarities with and inspirations from German expressionism are traced. Critics’ opinions on the most significant films from the Polish Film School and the movement itself are cited.
The article deals with Polish cinema after the year 1989. Starting with the characteristics of Polish cinema before the period of transformations, the author continues with an analysis of the new cinema to distinguish four currents: “works of mourning” encompassing films which were meant as settling accounts or reconciliation with World War II and communism; “cinema of testimony” with special interest in films by Marcel Łoziński, but also mentioning others such as Kazimierz Karabasz and Jacek Blawut; “filmmakers young and old” based on three strategies of authorship, namely those of a fabulator (e.g. Krzysztof Kieślowski), a myth-biographer (e.g. Andrzej Kondratiuk, Marek Koterski and Marcin Koszałka), and an artist (e.g. Andrzej Barański, Dorota Kędzierzawska and Lech J. Majewski); and “popular cinema” with its four basic genres: action cinema, comedy, literary adaptation and romantic comedy.
The article presents Polish cinema after the reforms. The author begins with the origins of Polish cinematography in 1910 and follows with its evolution throughout the years. Special interest is focused on the effects of all state regulation acts on cinematography. Moreover, the most important Polish film institutions are mentioned. Various statistical data are adduced (e.g. film box office) from the years 1990 – 2005). Regional Funds established by the Polish Film Institute are further discussed as well as the workings of the Institute itself. The author concludes with the thought that changing as it constantly is, Polish cinema requires large-scale, awarded productions to attain world class.
The influence of Krzysztof Kieślowski on Polish post-communist cinema is discussed. The author refers to all events held in 2006 (the year of the 10th anniversary of the director’s death). He stresses Kieślowski’s influence and reflects upon his cooperation with Krzysztof Piesiewicz. Also the effect Kieślowski had on such directors as Michał Rosa, Jerzy Stuhr, Iwona Siekierzyńska, to name but a few, is indicated.
A comparative Study of the English Translation and Film Captions
in the Adaptation by Xawery Żuławski. In the theoretical part of the article the author discusses the notion of cultural equivalency
from the perspective of the polysystem theory, proposed by Gideon Toury, Jose Lambert and Itamar Even-Zohar. The theory assumes that literature is a formal dynamic functional system, and that the translation of a literary work of art rejects the requirement of adequacy for the sake of acceptability. The point of departure for the analytical part of the text is the concept of adaptation as translation, which refers to the polysystem theory and has been developed by Patrick Cattrysse
and Alicja Helman. The analysis of the English version of the novel, written by Dorota Masłowska and titled Snow White and Russian Red (Polish: Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną), shows the scale of difficulty which the translator, Benjamin Paloff, experienced in
order to generate the target text “rooted” in the target culture. In case of subtitles the equivalency is even more difficult to achieve, mainly because of the problem of reduction of the original dialogue to a couple of lines printed on the bottom of the shot. The author of the
article shows what type of equivalences both – the translator of the novel into English, and the author of subtitles selected in order to achieve the goal.
The starting point is the explanation of how Zofia Nałkowska got the story idea for her most famous book Medallions while working on the Committee for Investigation of Nazi War Crimes in Poland. The author then proceeds to analyse Andrzej Brzozowski’s études. She focuses on “By the Railway Track” describing in detail the plot and the vicissitudes of the film before it was relased. The film holds a special place in Polish history as it was shelved in the archives for 28 years.
The article is a résumé of Mariusz Grzegorzek’s work. We are presented with detailed descriptions of the tricks and techniques applied in each of his movies: his first short film Krakatau, The Conversation with a Man from the Closet, The Queen of Angels, and I Am Yours. Theauthor points to the director’s inspirations and the rise of his ideas, and interprets most meaningful scenes.
The article focuses on growing presence of Polish labour immigrants in contemporary European cinema and TV fiction. Striking differences are observed between pre-1989 and post-1989 productions on the subject of labour migration. Whereas older films tend to depictPolish job-seekers as unfortunate troublemakers, films set in the post-communist period seem to convey increased social interaction between newcomers and local people which need not be hostile. This is usually represented by a motif of an interethnic love story. As such, recent European productions depart from the traditional portrayal of immigrants in post-war Polish film “as an anomaly from the norm and a problem for which somebody is to blame,” as Ewa Mazierska puts it (2009; 123). Similarly, post-1989 representations of Polish labour migrants in European cinema differ significantly from the image created in recent Polish drama series Londyńczycy (Londoners, 2008–2009) where stress is laid on the strong cohesive
spirit within the Polish migrant community rather than the motif of a (happy) interethnic romance.
In her book Lords of Imagination: Lead Characters in Polish Film, from which we quote extensive fragments, the author refers to the screen protagonists who live on in our imagination. The author shows how they embody viewers’ dreams, desires and hopes. In successive chapters,
the lineage of characters and hilarious anecdotes about characters and actors can be found. For this issue we reprinted fragments concerning Maciek Chełmicki (Diamond and Ashes), Andrzej Kmicic (Deluge), Henryk Kwinto (Vabank and Vabank II), and Franz Mauer (Dogs
and Dogs II).
The article contrasts small european cinemas and large such as Hollywood cinema. The author discusses the issues of the international conference European Visions. Small Cinemas in Transition to be held at the University of Western Ontario in June 2010. The analysis of contemporary Polish productions leads to the conclusion about how vague the border is between naming a cinema “big” or “small”, “universal” or “local” and how relevant issues of national identity have become in recent years.
We are treated with a series of short interviews with directors representing older and younger generations (K. Kutz, K. Zanussi, M. Pieprzyca, M. Piekorz, B. Konopka) who comment on contemporary Polish cinema with a focus on the cinema of Silesia, as well as their own productions and future plans.
Strängnäs Cathedral, located in an old town 80 km from Stockholm, houses a rich 17th century library. In the collection are mainly spoils of the Thirty Years’ War, including Polonica. Altogether, the library stocks 2000 volumes comprising 4000 titles, most of which are written
in Latin and German. In addition to theological dissertations and Bible translations are books on such subjects as law, history, philosophy, medicine, mathematics and grammar. The Polish collection, which was brought over mainly from Olomouc, is relatively small, but early and
not known well. On the author’s initiative, it is now being studied within the auspices of the project “Polonica in the Cathedral Library in Strängnäs”.
The article reviews a computer programme called Frazpol which is a teaching aid designed especially for foreigners. The name comes from the phrase “Frazeologia polska” (Polish phraseology). The author begins with some observations on the significance of teaching phraseology of a foreign language. Detailed description of the programme is provided along with an explanation of how its tools can be used in the teaching process.
The article deals with the ten most interesting films shown in cinemas in 2009. The author analyzes strong and weak points of each film and tries to justify her choice. The reader will find reviews of such titles as: Dom zły (The Dark House), Rewers (Reverse), Wszystko co kocham (All That I Love), Tatarak (Sweet Rush), Wojna polsko-ruska (Polish Russian War/Snow-White and Russian Red), Kochaj i tańcz (Love and Dance), Drzazgi (Splinters), Królik po berlińku (Rabbit à la Berlin), Ile waży koń trojański (How Much Does the Trojan Horse Weight?), and Galerianki (Mall Girls).
Redaktorzy numeru: Magdalena Bąk, Romuald Cudak
W numerze:
Prescriptum
Słowacki jubileuszowy:
Juliusz Słowacki
Opacka Anna: Z czego Janek psom szył buty w Kordianie Juliusza Słowackiego
Piechota Marek: O pojęciu „piękna” w wierszach Słowackiego. Rekonesans
Leszczyna Jacek: Anhelli genezyjski
Szargot Maciej: O balladach Słowackiego
Bąk Magdalena: Polskie Sterne? O Królu Ladawy Juliusza Słowackiego
Nawarecka Lucyna: Miasto w twórczości Juliusza Słowackiego
Pawlas Karolina: Barokowy ornament czy zasada poetyckiego świata? O Szanfarym Juliusza Słowackiego
Nęcka Agnieszka: „Na grobach Anhellich”. Zdzisława Stroińskiego inspiracje Słowackim
Markiewka Tomasz: Dwa Sny. Słowacki Teodora Parnickiego
Mrowiec Magdalena: Juliusz Słowacki i Jacek Dukaj – lodowaty dialog między tekstami
Varia:
Lipińska Ewa, Seretny Anna: O polszczyźnie literackiej na obczyźnie
Gorczyńska Małgorzata: „Dobra tradycja”. Praskiego strukturalizmu ciągi dalsze
Nagy László Kálmán: Polska literatura łagrowa jako literatura tendencyjna
Rączka Teresa: Komentarze dla polskiego wędrowca w Przewodniku po Rydze i jej okolicach Gustawa Manteuffla z 1906 roku
Kronika:
Radkiewicz Małgorzata: Beatrix Cenci – jako genderowy dramat
Kempna Magdalena: Co się stało z Goplaną?
Pawlas Karolina: Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Piękno Słowackiego”. Białystok, 6-9 maja 2009
Stryjecka Agnieszka: Polonistyka pod rzymskim niebem. Literatura polska obecna w programach wykładów na dwóch rzymskich uniwersytetach: „La Sapienza” i „Tor Vergata”
Koziołek Jacek: Kronika muzyczna. 10 albumów z lat 2008-2009
Bąk Magdalena: Słowacki odczytany?
Redaktorzy numeru: Ałła Krawczuk, Monika Rusin, Jolanta Tambor
W numerze:
Prescriptum
Polsko-ukraiński dialog literacki:
Sływynski Ostap: Źródła i metamorfozy poetyki personizmu: szkoła nowojorska – polski o´haryzm – poezja ukraińska XXI wieku
Nachik Jarosław: Pustka istnienia oraz topos samotnej duszy w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Piotra Karmańskiego
Nachlik Ołesia: Tworzenie Europy: ukraińsko-polski dialog międzykulturowy
Ukraińska interpretacja polskiej literatury:
Suchomłynow Lech Aleksy: W poszukiwaniu własnego ego. Nowe odczytane powieści Jarosława Iwaszkiewicza Ucieczka do Bagdadu
Łobas Natalia: Tekstowe realizacje modeli karnawałowych w Ferdydurke Witolda Gombrowicza
Cichowska Ellina: Metafizyka poezji Leopolda Staffa: ostatnie tomiki poezji Wiklina (1954) oraz Dziewięć muz (1958)
Język polski w badaniach ukraińskich językoznawców:
Wojcewa Helena: Ewolucja nazw jednostek pływających w języku polskim na tle języków słowiańskich
Bielyayeva Inna: Semantyczna i derywacyjna motywacja nie podstawowych nazw barwy zielonej w językach słowiańskich
Baranivska Oksana: Wpływy wschodniosłowiańskie (ukraińskie) w nazwiskach mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego
Ohorilko Oksana: Wybrane osobliwości składniowe tekstów lwowskiej pracy polskojęzycznej. Na materiale „Gazety Lwowskiej”
Sahata Julia: Ptaki we frazeologii polskiej i ukraińskiej
Łozińska Oksana: Jak Polacy „patrzą spode łba”? Frazeologizm a znak mimiczny patrzeć spode łba w korpusach tekstów języka polskiego
O nauczaniu języka polskiego na Ukrainie:
Krawczuk Ałła: Błędy leksykalne i leksykalno-stylistyczne w polszczyźnie Ukraińców
Makiejew Aleksander: Wybrane aspekty analogiczno-asocjatywnego podejścia do nauczania języka polskiego na uczelni technicznej
Ukraińska polonistyka:
Radyszewśkyj Rostysław: Krótkie podsumowanie ukraińskiej polonistyki literaturoznawczej
Dowżok Teriana: Katedra Polonistyki Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki w Kijowie
Kozyckyj Andrij: 190 lat historii katedr filologii polskiej na Uniwersytecie Lwowskim
Krawczuk Ałła, Petruchina Ludmiła: Nauczanie filologii polskiej na polonistyce lwowskiej. Narodowy Uniwersytet Lwowski im. Iwana Franki
Łesiuk Mykoła, Busiło Samanta: Polonistyka na Uniwersytecie Przykarpackim im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankowsku
Popadyniec Anna, Hrabyńska Aleksandra: Polonistyka na Wydziale Filologicznym Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki w Drohobyczu
Wojcewa Helena: O specjalizacji „Język polski” na Odeskim Uniwersytecie Narodowym im. Ilii Miecznikowa
Mokłycia Andrij: Polonistyka na Wołyńskim Uniwersytecie Narodowym im. Łesi Ukrainki
Sowtys Natalia: Polonistyka w Równem
Kratiuk Julia, Sowtys Natalia: Język polski w Akademii Ostrogskiej
Gulczyn Michał: O nauczaniu języka polskiego w Chersoniu. Stan obecny
Tkaczowa Natalia, Dacenko Irena: Polonistyka w Tarnopolu
Misyac Natalia: Centrum Polonijne Państwowego Uniwersytetu w Żytomierzu – część składowa polsko-ukraińskiego dialogu kultur
Zabołotna Oksana, Krywoszeja Igor: Działalność Umańskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Pawła Tyczyny na polu polsko-ukraińskiej współpracy naukowo-edukacyjnej
Sołdatenko Tamara: Język polski na Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznym w Berdiańsku
Rożdestweńska Irina: Język polski w ramach lektoratów w Akademii Celnej Ukrainy
Makiejew Aleksander, Morgun Kateryna, Buzuk Anetta: Analiza motywacji nauki dodatkowego języka obcego na uczeni technicznej
Łozińska Oksana: Nauka języka polskiego w Lwowskiej Akademii Komercyjnej
Petruchin Witalij: Nauczanie języka polskiego na wyższych uczelniach grekokatolickich we Lwowie
Liczkewycz Wiktoria: Język polski na Ukraińskim Uniwersytecie Państwowym w Kamieńcu Podolskim
Romanowa Neonila: Język polski i studia polonistyczne na Kijowskim Uniwersytecie Slawistycznym
Szkolnictwo i organizacje polonijne na Ukrainie:
Chłopek Adam: Zarys szkolnictwa polskiego na Ukrainie
Suchomłynow Lech Aleksy: Działalność Centrum Języka i Kultury Polskiej w Berdiańsku
Meniok Wiera: Nota o Polonistycznym Centrum Naukowo-Informacyjnym im. Igora Menioka Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki w Drohobyczu
Galas Maria, Gorodyska Oresta: Drohobyckie Polskie Kulturalno-Oświatowe Stowarzyszenie „Odrodzenie”
Redaktor numeru: Aleksandra Achtelik
W numerze:
W numerze:
Prescriptum
W kręgu badań kulturoznawczych:
Kosowska Ewa: Tradycja jako wehikuł swoistości kultury
Sajkiewicz Violetta: Czar (nie)pamięci. Nostalgia za PRL-em w najnowszej sztuce polskiej
Kunce Aleksandra: Myślenie lokalne / myślenie w mniejszości. Szkic o Śląsku
Kowalska Urszula: Wokół kuchni i stołu
Wężowicz-Ziółkowska Dobrosława: Modele polskiej seksualności ludowej (wraz z postscriptum)
Szubert Mateusz: Gruźlica w dyskursie maladycznym
Łeńska-Bąk Katarzyna: Grubą być czy chudą? Między kanonem piękna a kulturowym dystansem
Kajak Piotr: Hip hop – miejska lingua franca?
Marciniak-Jędrzejczak Barbara: Historia pewnego Niemca
Gomóła Anna: Historia kultury polskiej jako problem teoretyczny i dydaktyczny
Kowalewski Jerzy: Nauczanie kultury polskiej jako obcej – stan obecny – próba polemiki
Jelonkiewicz Mirosław: Film jako tekst kultury w komunikacji interkulturowej (wykorzystanie filmów w nauczaniu cudzoziemców wiedzy o Polsce i jej kulturze)
Rok Herbertowski:
Opacka-Walasek Danuta: Znać sekret zaklinania słów. O poezji Zbigniewa Herberta
Gzik Katarzyna: Herbert. Notatki do wykładu
Jochemczyk Mariusz: Nieludzki? Arcyludzki? Kreacje postaci anioła w twórczości Zbigniewa Herberta
Piotrowiak Miłosz: Czarne drzewa. Wokół Dębów Zbigniewa Herberta
Varia:
Tambor Agnieszka: Kronika filmowa 2008
Mowa wygłoszona podczas pogrzebu Urszuli Kowalskiej przez prof. zw. dr hab. Ewę Kosowską
Morcinek Barbara: Odszedł Profesor Yuki Kudo
Redaktor numeru: Jolanta Tambor
W numerze:
Prescriptum
Stereotypy – zagadnienia ogólne:
Habrajska Grażyna: Stereotyp w komunikacji
Tambor Jolanta: Stereotyp i prototyp – znaczenie terminów
Polski językowy obraz świata:
Bartmiński Jerzy: Polski stereotyp matki
Bartmiński Jerzy: Dom i świat – opozycja i komplementarność
Beinek Justyna: Agnieszka, Angela, Anielica… Nie/obecność kobiet w filmie polskim: 1976-2006 (wstępne rozpoznania)
Tambor Jolanta: Autostereotyp i stereotyp Ślązaka
Polacy w oczach innych:
Van Heuckelom Kris: Złodzieje i złote rączki. Polskie stereotypy w Niderlandach
Morcinek Barbara: Sarmata w oczach Samuraja – kilka słów o stereotypie Polaka w Japonii i autostereotypie Japończyka
Silecki Jurij: Stereotyp Polaka w tradycyjnym światopoglądzie Ukraińców
Krawczuk Ałła: Nowe profile ukraińskiego stereotypu Polaka (na podstawie ankietowania studentów lwowskich)
Zarzycka Grażyna: Stereotypy Polski i Polaków w świetle badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku studentów zagranicznych
Inni o sobie i o nas:
De Carlo Andrea F.: „Polonia? Aaah Bologna!” W labiryncie stereotypów włosko-polskich I polsko-włoskich
Malejka Jagna: Potomkowie smoka o sobie samych, czyli o autostereotypie Chińczyków
Schniggenfittig Brigitte: Kto się lubi, ten się czubi, czyli bez stereotypów mało ciekawe sąsiedztwo
Synoradzka-Demandre Anna: Jak nas widzą Francuzi? Jak Francuzi postrzegają samych siebie?
Książki:
Zarzycka Grażyna: Dyskurs prasowy o cudzoziemcach. Na podstawie tekstów o Łódzkiej Wieży Babel i osobach czarnoskórych. Autorskie omówienie monografii
Synoradzka-Demandre Anna: Stanisław Mędrak, W świecie polszczyzny. Podręcznik do nauczania języka polskiego dla obcokrajowców