Türk dilinin bütün alt unsurlarıyla zaman çizgisinde belli dönemlere ayrılmasında, iç ve dış tari... more Türk dilinin bütün alt unsurlarıyla zaman çizgisinde belli dönemlere ayrılmasında, iç ve dış tarihinin incelenmesinde ve muhtemel yaşının hesaplanmasında referans noktası en eski yazılı belgelerimiz ve etkileşimde olduğumuz toplumların ilgili kayıtları olmuştur. Bu bağlamda Köktürklerden kalan yazıtlar ve öncesinde Çin yıllıkları gibi Türk dilinin metinler üzerinden takip edilebilen ilk evresindeki lengüistik veriler, kadim zamanda teşekkül eden bir öz kültürün ve çok daha yüksek edebî bir dilin varlığına işaret etmektedir.
Uludağ University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, 2023
Turkmens; with its rich oral cultural products, strong national ties and dynamic lifestyle, it fo... more Turkmens; with its rich oral cultural products, strong national ties and dynamic lifestyle, it forms an important part of the Turkish cultural circle. In various sources, there is information that the epic is composed of poetry or parable genres, with the mention that it is based on the literary reworking of prose genres such as tales, legends, and narrations, and that it is written as a mixture of verse and prose in literatures based on the Turkish language. In this respect, the concept of epic is considered as an important part of the literary heritage, social memory, written and oral tradition, although it is considered within the category of "parable" in folk literature in Turkmen culture. In this tradition, under the title of "dessan", the concept of the term is quite broad compared to other traditions and Turkish literature, since many topics related to social life are covered besides the themes of heroism, love, religion, history and music. In this study, the nature of the concept of epic, which has an important place in the literary tradition of Turkmenistan, the performers, the musical instruments used, the schools of bahshilik and the ways of epic are emphasized.
Klas k dönem Türkmen şa rler nden Abdılla Şabende'n n, bahşılık geleneğ hakkında yazdığı eser. Tü... more Klas k dönem Türkmen şa rler nden Abdılla Şabende'n n, bahşılık geleneğ hakkında yazdığı eser. Türkmen destan geleneğ çer s nde m llî b l nç aşılayan ve şenl kler n olmazsa olmazları arasında yer alan destanlardan b r de "Necep Oğlan" destanıdır. Bahşılık destanı olarak da n telend r len bu eserde konu, Necep' bahşı olmaya ten sebepler etrafında şek llen r. Destanı ayrıcalıklı kılan özell ğ , Türkmen bahşılarının eğ t m süreçler n ve cra ortamlarını d ğer destanlara n spetle çok daha ayrıntılı sunması, tamamen sözlü gelenekte oluşmasıdır. Eserde, destan crasının vazgeç lmez unsuru olan bahşıların çıraklıktan ustalığa geç ş evreler ve mt hanları, alınan sembol k hed yeler, sanatlarını cra ett kler alanlar ve b r bütün olarak Türkmen bahşılık geleneğ hakkında öneml b lg ler sunulmaktadır.
Türkmen Edeb yatı'nın 18. yüzyıldak en öneml tems lc ler nden b r olan ve Türkmencen n yazı d l h... more Türkmen Edeb yatı'nın 18. yüzyıldak en öneml tems lc ler nden b r olan ve Türkmencen n yazı d l hâl ne gelmes ne öncülük eden Mahtumkulu F râk 'n n (d. 1136/1724-ö. 1221-1807) ş rler nden oluşan eser .
2023-nji ýylyň 11-nji awgusty, anna soň ra ýör me mek, dep je mek, ga ýa mak, bas syr mak, syr ma... more 2023-nji ýylyň 11-nji awgusty, anna soň ra ýör me mek, dep je mek, ga ýa mak, bas syr mak, syr mak, ar pyş dak la mak, al dym gaç kak mak, jä hek çal mak... ýa ly keş de çi lik sun ga ty nyň sa pak la ry yzy gi der li, siň ňit li edi lip ge çil ýär. Hat da gyz ja ga zyň il kin ji öz baş dak eden el işi bi len bag la ny şyk lyda hal ky my zyň dür li des sur la ry bar. Ol des sur lar gyz ja gaz da bu iş le riň örän wa jyp dy gy ba ra da ky pi ki ri ber ki dip dir. Hal ky my zyň keş de le re, dür li ly bas la ra ma ny ber mek ýö rel ge side örän tä sin dir. Hat da ça ga nyň, gy zyň, gel niň ala ja bag jyk la ry ny da ky ny şy na se re dip ma ny alyp bo lup dyr. My sal üçin ýaş gel niň wag ty bi len per zen de ýü zü niň düş me ýän di gi ni ly ba sy na se re dip, so ra man bi lip bo lup dyr. Ýag ny onuň köý ne gi niň ete gin de şeý le maz mu ny aň lad ýan, ala ja ly keş de çe ki lip dir. Keş dä niň or ta ra syn da der we zä ni ýat lad ýan açyk lyk goý lup dyr. Mu nuň özi «ça ga nyň ýo lu nyň açyl ma gy» bi len bag la ny şyk ly ar zuw la ry aň la dyp dyr. Şeý le ly bas ly ge lin öňün den çy kan adam lar: «Ar zu wy ňa ýet, ýa kyn wagt da eli ňe ak ja bä bek al» di ýen ýa ly di leg ler edip dir ler. Bu des su ryň aňyr syn da türk me niň ägirt uly pel se pe si bar: Ynam-ägirt uly güýç. Hal ky myz da bol sa kö püň di le gi niň köl bol ýan dy gy na ýü rek den yna nyl ýar. Şeý dip, ar zuw la ram ha syl bol ýar. Keş dena gyş la ryň at lan dy ry ly şyda öz ba şy na eser. «Ala ja dan» baş lap «piş me», «ham toz», «gy zyl aý law», «dad ran», «goç buý nuz», «üç burç luk», «se kiz burç luk», «süň şük», «eg rem», «al gam», «da ragt», «kel le li pu dak», «tu mar ly pu dak», «pür
Mahtumkulu ve Andican Medresesi/Gazete Makalesi, 2023
Dünýäde Habarlar Ylym Mertebesi belent Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň: «H... more Dünýäde Habarlar Ylym Mertebesi belent Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň: «Häzirki döwürde Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllyk şanly senesini giňden bellemäge döwletimiz tarapyndan uly taýýarlyk görülýär. Bu toý türkmen halkynyň akyldar şahyryna goýýan belent hormat-sarpasynyň, dünýä ýüzündäki abraý-mertebesiniň näderejede belentdiginiň aýdyň subutnamasyna öwrüler.»-diýip örän jaýdar belleýşi ýaly, Berkarar döwletimiziň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe beýik akyldar şahyrymyzyň şahyrana döredijiligi dürli dillerde älem-jahana ýaň salyp, bütindünýä ylmy jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň iri halkara başlangyjy bilen, mertebesi belent Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ÝUNESKO-nyň «Dünýä hatyrasy» maksatnamasyna 80-den gowrak golýazma diwany goşulan Magtymguly Pyragynyň edebi mirasy bütindünýä ylmy jemgyýetçiligi bilen bir hatarda, türk alymlarynda hem uly gyzyklanma döredýär.
International Euroasia Congress on Scientific Researches and Recent Trends 9, 2022
In the study, the poems of the Turkmen national poet Mahtumkulu Firaki and the Uzbek
national poe... more In the study, the poems of the Turkmen national poet Mahtumkulu Firaki and the Uzbek national poet Abdulla Oripov were compared in terms of metaphorical transfers and examined in terms of semiotics. Firaki, who lived in the 18th century, is the classical Turkmen literature, Oripov, on the other hand, are two prominent figures of modern Uzbek Literature. In the context of the relationship between language and thought, it is aimed to draw attention to the change in the meaning of the concepts from historical to modern, the conceptual thought structure of both poets, their power of contemplation, their mental journey, their inner voice and their way of expression. In this research, the document analysis method was used and the metaphorical elements determined in the poems in question; It has been categorized on the basis of ontological, structural and orientational metaphor types formulated by Lakoff and Johnson. In addition to this, concretizations and periphrasis are also included. It is aimed to analyze the cultural codes in Turkmen and Uzbek literature through the literary heritage of these artists. In general terms, metaphor is defined as a way of expression and transfer in which a conceptual field is associated with another conceptual field and mentally mapped based on our prior knowledge. As it is known, the ideas put forward on the concept of metaphor have been going on since the Greek philosopher Aristotle. In this respect, the concept of metaphor, which initially existed as a philosophy term and expanded its scope, continues to develop and take shape with new approaches in the field of influence of other disciplines such as literature, linguistics, sociology, pedagogy, and economics. Therefore, metaphor, which is at the center of thinkers and thought; It is a common concept that many disciplines refer to as an effort to explain the invisible, which is characterized as a background in popular terms and a deep structure in scientific terms. Metaphors take on a metaphysical structure as they are often built on unconventional syncretisms. This metaphysical feature, which pushes the limits of language and mind, is an important element in metaphors being effective means of expression. In other words, when the mind's tracking mechanism is broken and the rational maneuvers of the mind are combined with the artist's ability to use language, metaphorical transfers become inevitable. When diachronic studies are carried out on texts by means of these touchstones of language, analyzes can be made about the mental structure of a society, the world of imagination, its ability to use language and its ability to express thought.
Türkmen millî şairi Mahtumkulu Firâkî'nin (1724-1807) doğumunun 292. yılında; 2016 yılının Türkme... more Türkmen millî şairi Mahtumkulu Firâkî'nin (1724-1807) doğumunun 292. yılında; 2016 yılının Türkmenistan'da "Mirasa Saygı Duyma ve Vatanı Geliştirme Yılı" olarak ilan edilmesi münasebeti ile ilk defa hazırlanmış olan "Mahtumkulu Eserlerinin Deyimler Sözlüğü", şiirden şuura uzanan bir anlayışla ele alınarak büyük şairin en gizemli, en müstesna ifadelerini izaha kavuşturmaya, "Benim dilim kuş dilidir…" diyen şairin sembolik dilinin ardındaki hakikat bilgisini çözümlemeye imkân tanıyacak mütevazı bir ön çalışmadır.
Öz: Millet hafızasında yer eden siyasî, kültürel, ekonomik, sosyolojik dönüşümler veya dinamikler... more Öz: Millet hafızasında yer eden siyasî, kültürel, ekonomik, sosyolojik dönüşümler veya dinamikler; destanlara, atasözlerine, deyimlere aksettiği gibi bütün bir söz varlığına ve kişi adlarına da yansır. Bu anlamda Türkmen dil varlığındaki kişi adları; bünyesinde toplumsal hafızanın kültür kodlarını, düşünce tarzını ve halk inanışını da taşıyan özel şifreler gibidir. Kişi adlarının ardında, derin bir felsefe ve sosyal anlamlar mevcuttur. Dolayısıyla bu dil verilerini, temsil ettiği kültürün özgül ağırlığıyla çözümleyebilmek için öncelikle ad bilimi geleneğini araştırmaya ve konuşurların sosyopsikolojik tarihini okumaya ihtiyaç vardır. Türkmen kişi adlarının bir bütün olarak ele alındığı bu çalışmada; Soltanşa Atanıyazov'un "Türkmen Adam Atlarınıň Düşündirişli Sözlügi" adlı eseri, temel referans kaynağı olarak kullanıldı. Türkmen kişi adları bilimi bakımından güncelliğini koruyan bu eserin yanı sıra kişi adlarının kökenine ve anlamına dair yazıların bulunduğu, erişime açık "Talyplar" adlı elektronik dergiden de yararlanıldı. Makalede "Türkmen Adam Atlary: Täze Meýiller we Köne Tejribeler" başlıklı gazete yazısıyla birlikte 7000'i aşkın kişi adı; geleneksel, tematik ve yapısal açıdan incelendi. Son bölümde ise kişi adlarına getirilen ekler ve birleşik adlara ilişkin örnekler iki ayrı tablo halinde gösterildi.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov'un direktifleriyle 2014 yılından beri... more Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov'un direktifleriyle 2014 yılından beri ülkede her yıl, bir şiarın belirlenmesi ve tüm çalışmaların bu minval üzere yapılması geleneksel hâle geldi. Bu bağlamda 2014 yılı, doğumunun 290. yıldönümü olması hasebiyle "Mahtumkulu Firaki Yılı"; 2015 yılı "Türk Dünyası Kültür Başkenti Merv"; 2016 yılı "Mirasa Saygı Duyma ve Vatanı Geliştirme"; 2017 yılı "Kapalı Alan ve Savaş Sanatları V. Asya Oyunları" üst şiarlarıyla belirlenmiş ve devlet zirvesince ilan edilmişti. 2018 yılı ise; "Türkmenistan, Büyük İpek Yolu'nun Kalbi" ülküsüyle duyuruldu ve aynı ismi taşıyan muhtevası zengin bir eserle abideleştirildi. Türk dünyasının kültür üssü olan TÜRKSOY, bütün bu çalışmaları ilgiyle takip ederek özellikle eserlerin yayımlanması konusunda aktif bir katılım sağladı.
Türk dilinin bütün alt unsurlarıyla zaman çizgisinde belli dönemlere ayrılmasında, iç ve dış tari... more Türk dilinin bütün alt unsurlarıyla zaman çizgisinde belli dönemlere ayrılmasında, iç ve dış tarihinin incelenmesinde ve muhtemel yaşının hesaplanmasında referans noktası en eski yazılı belgelerimiz ve etkileşimde olduğumuz toplumların ilgili kayıtları olmuştur. Bu bağlamda Köktürklerden kalan yazıtlar ve öncesinde Çin yıllıkları gibi Türk dilinin metinler üzerinden takip edilebilen ilk evresindeki lengüistik veriler, kadim zamanda teşekkül eden bir öz kültürün ve çok daha yüksek edebî bir dilin varlığına işaret etmektedir.
Uludağ University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, 2023
Turkmens; with its rich oral cultural products, strong national ties and dynamic lifestyle, it fo... more Turkmens; with its rich oral cultural products, strong national ties and dynamic lifestyle, it forms an important part of the Turkish cultural circle. In various sources, there is information that the epic is composed of poetry or parable genres, with the mention that it is based on the literary reworking of prose genres such as tales, legends, and narrations, and that it is written as a mixture of verse and prose in literatures based on the Turkish language. In this respect, the concept of epic is considered as an important part of the literary heritage, social memory, written and oral tradition, although it is considered within the category of "parable" in folk literature in Turkmen culture. In this tradition, under the title of "dessan", the concept of the term is quite broad compared to other traditions and Turkish literature, since many topics related to social life are covered besides the themes of heroism, love, religion, history and music. In this study, the nature of the concept of epic, which has an important place in the literary tradition of Turkmenistan, the performers, the musical instruments used, the schools of bahshilik and the ways of epic are emphasized.
Klas k dönem Türkmen şa rler nden Abdılla Şabende'n n, bahşılık geleneğ hakkında yazdığı eser. Tü... more Klas k dönem Türkmen şa rler nden Abdılla Şabende'n n, bahşılık geleneğ hakkında yazdığı eser. Türkmen destan geleneğ çer s nde m llî b l nç aşılayan ve şenl kler n olmazsa olmazları arasında yer alan destanlardan b r de "Necep Oğlan" destanıdır. Bahşılık destanı olarak da n telend r len bu eserde konu, Necep' bahşı olmaya ten sebepler etrafında şek llen r. Destanı ayrıcalıklı kılan özell ğ , Türkmen bahşılarının eğ t m süreçler n ve cra ortamlarını d ğer destanlara n spetle çok daha ayrıntılı sunması, tamamen sözlü gelenekte oluşmasıdır. Eserde, destan crasının vazgeç lmez unsuru olan bahşıların çıraklıktan ustalığa geç ş evreler ve mt hanları, alınan sembol k hed yeler, sanatlarını cra ett kler alanlar ve b r bütün olarak Türkmen bahşılık geleneğ hakkında öneml b lg ler sunulmaktadır.
Türkmen Edeb yatı'nın 18. yüzyıldak en öneml tems lc ler nden b r olan ve Türkmencen n yazı d l h... more Türkmen Edeb yatı'nın 18. yüzyıldak en öneml tems lc ler nden b r olan ve Türkmencen n yazı d l hâl ne gelmes ne öncülük eden Mahtumkulu F râk 'n n (d. 1136/1724-ö. 1221-1807) ş rler nden oluşan eser .
2023-nji ýylyň 11-nji awgusty, anna soň ra ýör me mek, dep je mek, ga ýa mak, bas syr mak, syr ma... more 2023-nji ýylyň 11-nji awgusty, anna soň ra ýör me mek, dep je mek, ga ýa mak, bas syr mak, syr mak, ar pyş dak la mak, al dym gaç kak mak, jä hek çal mak... ýa ly keş de çi lik sun ga ty nyň sa pak la ry yzy gi der li, siň ňit li edi lip ge çil ýär. Hat da gyz ja ga zyň il kin ji öz baş dak eden el işi bi len bag la ny şyk lyda hal ky my zyň dür li des sur la ry bar. Ol des sur lar gyz ja gaz da bu iş le riň örän wa jyp dy gy ba ra da ky pi ki ri ber ki dip dir. Hal ky my zyň keş de le re, dür li ly bas la ra ma ny ber mek ýö rel ge side örän tä sin dir. Hat da ça ga nyň, gy zyň, gel niň ala ja bag jyk la ry ny da ky ny şy na se re dip ma ny alyp bo lup dyr. My sal üçin ýaş gel niň wag ty bi len per zen de ýü zü niň düş me ýän di gi ni ly ba sy na se re dip, so ra man bi lip bo lup dyr. Ýag ny onuň köý ne gi niň ete gin de şeý le maz mu ny aň lad ýan, ala ja ly keş de çe ki lip dir. Keş dä niň or ta ra syn da der we zä ni ýat lad ýan açyk lyk goý lup dyr. Mu nuň özi «ça ga nyň ýo lu nyň açyl ma gy» bi len bag la ny şyk ly ar zuw la ry aň la dyp dyr. Şeý le ly bas ly ge lin öňün den çy kan adam lar: «Ar zu wy ňa ýet, ýa kyn wagt da eli ňe ak ja bä bek al» di ýen ýa ly di leg ler edip dir ler. Bu des su ryň aňyr syn da türk me niň ägirt uly pel se pe si bar: Ynam-ägirt uly güýç. Hal ky myz da bol sa kö püň di le gi niň köl bol ýan dy gy na ýü rek den yna nyl ýar. Şeý dip, ar zuw la ram ha syl bol ýar. Keş dena gyş la ryň at lan dy ry ly şyda öz ba şy na eser. «Ala ja dan» baş lap «piş me», «ham toz», «gy zyl aý law», «dad ran», «goç buý nuz», «üç burç luk», «se kiz burç luk», «süň şük», «eg rem», «al gam», «da ragt», «kel le li pu dak», «tu mar ly pu dak», «pür
Mahtumkulu ve Andican Medresesi/Gazete Makalesi, 2023
Dünýäde Habarlar Ylym Mertebesi belent Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň: «H... more Dünýäde Habarlar Ylym Mertebesi belent Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň: «Häzirki döwürde Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllyk şanly senesini giňden bellemäge döwletimiz tarapyndan uly taýýarlyk görülýär. Bu toý türkmen halkynyň akyldar şahyryna goýýan belent hormat-sarpasynyň, dünýä ýüzündäki abraý-mertebesiniň näderejede belentdiginiň aýdyň subutnamasyna öwrüler.»-diýip örän jaýdar belleýşi ýaly, Berkarar döwletimiziň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe beýik akyldar şahyrymyzyň şahyrana döredijiligi dürli dillerde älem-jahana ýaň salyp, bütindünýä ylmy jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň iri halkara başlangyjy bilen, mertebesi belent Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ÝUNESKO-nyň «Dünýä hatyrasy» maksatnamasyna 80-den gowrak golýazma diwany goşulan Magtymguly Pyragynyň edebi mirasy bütindünýä ylmy jemgyýetçiligi bilen bir hatarda, türk alymlarynda hem uly gyzyklanma döredýär.
International Euroasia Congress on Scientific Researches and Recent Trends 9, 2022
In the study, the poems of the Turkmen national poet Mahtumkulu Firaki and the Uzbek
national poe... more In the study, the poems of the Turkmen national poet Mahtumkulu Firaki and the Uzbek national poet Abdulla Oripov were compared in terms of metaphorical transfers and examined in terms of semiotics. Firaki, who lived in the 18th century, is the classical Turkmen literature, Oripov, on the other hand, are two prominent figures of modern Uzbek Literature. In the context of the relationship between language and thought, it is aimed to draw attention to the change in the meaning of the concepts from historical to modern, the conceptual thought structure of both poets, their power of contemplation, their mental journey, their inner voice and their way of expression. In this research, the document analysis method was used and the metaphorical elements determined in the poems in question; It has been categorized on the basis of ontological, structural and orientational metaphor types formulated by Lakoff and Johnson. In addition to this, concretizations and periphrasis are also included. It is aimed to analyze the cultural codes in Turkmen and Uzbek literature through the literary heritage of these artists. In general terms, metaphor is defined as a way of expression and transfer in which a conceptual field is associated with another conceptual field and mentally mapped based on our prior knowledge. As it is known, the ideas put forward on the concept of metaphor have been going on since the Greek philosopher Aristotle. In this respect, the concept of metaphor, which initially existed as a philosophy term and expanded its scope, continues to develop and take shape with new approaches in the field of influence of other disciplines such as literature, linguistics, sociology, pedagogy, and economics. Therefore, metaphor, which is at the center of thinkers and thought; It is a common concept that many disciplines refer to as an effort to explain the invisible, which is characterized as a background in popular terms and a deep structure in scientific terms. Metaphors take on a metaphysical structure as they are often built on unconventional syncretisms. This metaphysical feature, which pushes the limits of language and mind, is an important element in metaphors being effective means of expression. In other words, when the mind's tracking mechanism is broken and the rational maneuvers of the mind are combined with the artist's ability to use language, metaphorical transfers become inevitable. When diachronic studies are carried out on texts by means of these touchstones of language, analyzes can be made about the mental structure of a society, the world of imagination, its ability to use language and its ability to express thought.
Türkmen millî şairi Mahtumkulu Firâkî'nin (1724-1807) doğumunun 292. yılında; 2016 yılının Türkme... more Türkmen millî şairi Mahtumkulu Firâkî'nin (1724-1807) doğumunun 292. yılında; 2016 yılının Türkmenistan'da "Mirasa Saygı Duyma ve Vatanı Geliştirme Yılı" olarak ilan edilmesi münasebeti ile ilk defa hazırlanmış olan "Mahtumkulu Eserlerinin Deyimler Sözlüğü", şiirden şuura uzanan bir anlayışla ele alınarak büyük şairin en gizemli, en müstesna ifadelerini izaha kavuşturmaya, "Benim dilim kuş dilidir…" diyen şairin sembolik dilinin ardındaki hakikat bilgisini çözümlemeye imkân tanıyacak mütevazı bir ön çalışmadır.
Öz: Millet hafızasında yer eden siyasî, kültürel, ekonomik, sosyolojik dönüşümler veya dinamikler... more Öz: Millet hafızasında yer eden siyasî, kültürel, ekonomik, sosyolojik dönüşümler veya dinamikler; destanlara, atasözlerine, deyimlere aksettiği gibi bütün bir söz varlığına ve kişi adlarına da yansır. Bu anlamda Türkmen dil varlığındaki kişi adları; bünyesinde toplumsal hafızanın kültür kodlarını, düşünce tarzını ve halk inanışını da taşıyan özel şifreler gibidir. Kişi adlarının ardında, derin bir felsefe ve sosyal anlamlar mevcuttur. Dolayısıyla bu dil verilerini, temsil ettiği kültürün özgül ağırlığıyla çözümleyebilmek için öncelikle ad bilimi geleneğini araştırmaya ve konuşurların sosyopsikolojik tarihini okumaya ihtiyaç vardır. Türkmen kişi adlarının bir bütün olarak ele alındığı bu çalışmada; Soltanşa Atanıyazov'un "Türkmen Adam Atlarınıň Düşündirişli Sözlügi" adlı eseri, temel referans kaynağı olarak kullanıldı. Türkmen kişi adları bilimi bakımından güncelliğini koruyan bu eserin yanı sıra kişi adlarının kökenine ve anlamına dair yazıların bulunduğu, erişime açık "Talyplar" adlı elektronik dergiden de yararlanıldı. Makalede "Türkmen Adam Atlary: Täze Meýiller we Köne Tejribeler" başlıklı gazete yazısıyla birlikte 7000'i aşkın kişi adı; geleneksel, tematik ve yapısal açıdan incelendi. Son bölümde ise kişi adlarına getirilen ekler ve birleşik adlara ilişkin örnekler iki ayrı tablo halinde gösterildi.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov'un direktifleriyle 2014 yılından beri... more Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov'un direktifleriyle 2014 yılından beri ülkede her yıl, bir şiarın belirlenmesi ve tüm çalışmaların bu minval üzere yapılması geleneksel hâle geldi. Bu bağlamda 2014 yılı, doğumunun 290. yıldönümü olması hasebiyle "Mahtumkulu Firaki Yılı"; 2015 yılı "Türk Dünyası Kültür Başkenti Merv"; 2016 yılı "Mirasa Saygı Duyma ve Vatanı Geliştirme"; 2017 yılı "Kapalı Alan ve Savaş Sanatları V. Asya Oyunları" üst şiarlarıyla belirlenmiş ve devlet zirvesince ilan edilmişti. 2018 yılı ise; "Türkmenistan, Büyük İpek Yolu'nun Kalbi" ülküsüyle duyuruldu ve aynı ismi taşıyan muhtevası zengin bir eserle abideleştirildi. Türk dünyasının kültür üssü olan TÜRKSOY, bütün bu çalışmaları ilgiyle takip ederek özellikle eserlerin yayımlanması konusunda aktif bir katılım sağladı.
Dili" projesi kapsamında Türk dünyasının çeşitli yerlerinden Türkiye'ye gelen dil bilimcilerin il... more Dili" projesi kapsamında Türk dünyasının çeşitli yerlerinden Türkiye'ye gelen dil bilimcilerin ilk çalışmalarından biri de terimlerle ilgili olmuştur. Yaklaşık 25 yıl önce "Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu" adlı kitabın Türkmen Türkçesine ait bölümünü dil bilimci Seyitnazar Arnazarov hazırlamıştı. Seyitnazar Bey'in Türkmenistan'a dönmesi üzerine bu bölümü kontrol etme görevi Berdi Sarıyev'e verilmişti. Kitapta yer alan 401. madde; Türkçe "terim" denilen kavramı açıklamaya ayrılmıştı. Dolayısıyla her lehçenin temsilcisinden bu kavramın karşılığını yazmaları istenmişti. Berdi Sarıyev tarafından terim sözcüğüne karşılık "termin" sözcüğünü teklif edilmiş, örnekler şöyle sıralanmıştı:
Ed. Prof. Dr. Abdurrahman GÜZEL:
"Türkiye’de ve Türk Dünyasında 2014 Yılı, Mahtumkulu Firaki’nin... more Ed. Prof. Dr. Abdurrahman GÜZEL: "Türkiye’de ve Türk Dünyasında 2014 Yılı, Mahtumkulu Firaki’nin 290. Doğumunun Yılı olarak kutlandı. Bu cümleden olarak Mahtumkulu Firâki Divanı’nın ilk defa Dünya’da bulunmasını sağlaya Veli-Murat Ağa ile başlar. O, bir Türkmen köylüsüdür. Onun bir Karalök Devesi vardır. Ailesinin hayatta kalması için yegâne geçim kaynağı da bu devedir. O, bir Türkmen köylüsü elindeki bir kitap ile tesadüfen tanışır. O kitabı almak ister. Köylü bu kitap için çok para ister. Veli Ağa’da ise bu para yoktur. Ama Veli Ağa o kitabı alacaktır, çünkü kitap dünyada tek nüsha olan Mahtumkulu Divanı’dır. Sonuçta Veli Ağa, Karalök’ü verir, karşılığında Mahtumkulu Divanı’nı alır, günümüze kadar milli miras olarak korunmasını sağlar. Türkmen Aksakalı, Türkmen Yaşulusu Veli-Murat Ağa’ya Mahtumkulu için yaptığı bu fedakarlığından dolayı hepimiz şükran borçluyuz. Mahtumkulu Divanı’nın, ilk defa Türkiye’ye getirilmesi Sayın Selahaddin Baysal tarafından sağlanmıştır. Divan’nın Türkiye Türçesin aktarımı da ilk defa rahmetli Yard. Doç. Dr. Himmet Biray’a tarafından yapılıp T.C. Kültür Bakanlığı tarafından basılmıştır. 2014 Yılı, Mahtumkulu Firaki’nin 290. Doğumunun Yılı kutlama programını bizzat Doç. Dr. Bedri Sarıyev ile birlikte kendi imkanlarımızla 2010 yılında ‘Mahtumkulu Büyük Projesi’ adıyla başladık ve halen de devam ediyoruz. Allah izin ve ömür verirse bu çalışmayı, Mahtumkulu’nun 300. Doğum Yılı olan 2024 yılına kadar da devam ettirmek istiyoruz. Bilindiği gibi, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın GURBANGULU BERDİMUHAMEDOV’un 16.03.2012 tarih ve 12179 sayılı kararı ile Türkmenistan’ın Ankara Büyük Elçiliği nezdinde Mayıs 2013’te; ‘Türkiye’de Türkmen Milli Şairi Mahtumkulu Firâkî’yi bilimsel açıdan incelemek ve halka tanıtmak amacıyla bir merkez oluşturulmasına’ ve bu çalışmalar için de; Türkmenistan Temsilcisi, Prof. Dr. Annagurban Aşirov, Türkiye Temsilcisi de, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel, Doç. Dr. Berdi Sarıyev ve Selahaddin Baysal olarak belirlenmiştir. İşte bu belirlemeden sonra başkanlığımda Türkiye tarafı olarak altı kişilik bir ‘Mahtumkulu Firaki Bilim Kurulu’ oluşturduk. Çalışmalarımıza hız verdik. Ekibimiz, bütün dünyada Mahtumkulu’nun şu ana kadar el yazması ve yayımlanmış olan eserlerini Avrupa, Afrika, Afganistan, Azerbaycan, Irak, İran, Rusya, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’de Kütüphane, Yayınevi ve özel kişilerde bulunan bütün nüshaları toplayıp kendi kütüphanemde bir ‘Mahtumkulu Külliyatı Kolleksiyonu’ oluşturduk. Daha sonra bu nüshaları ekip olarak inceledik, onlarda yapılan hataları veya gözden kaçmış olan eksiklikleri not aldık ve Türkiye Türkçesine Aktarım işine başladık. 2010 yılından buyana akşam demedik, sıcak veya soğuk demedik, geceleri de dâhil olmak üzere durmadan ekibimizle beraber çalıştık ve; 1. Türkmenistan Bilimler Akademisi Milli El Yazmaları Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Annagurban AŞIROV’un hazırladığı MAHTUMKULU’nun Bütün Eserleri 1.Cilt ve C. 2’yi Komisyonumuz ‘Türkiye Türkçesi’ne aktardı, Basımı da Türkmenistan Ankara Büyük Elçisı Doç. Dr. Ata Övezoviç Serdaraov’un yardımlarıyla TÜRKSOY tarafından basıldı. 2. Mahtumkulu Divanı, Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi ile karşılıklı olarak TİKA tarafından basıldı. 3. Mahtumkulu Anı Kitabı’ da yine TİKA tarafından basıldı. 4. Mahtumkulu Divanı, yalnız Türkiye Türkçesi olarak, Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti tarafından basıldı. 5. Berdi Sarıyev, Devlet Mehmed Azadi ve Oğlu Mahtumkulu Firaki de Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti tarafından basıldı. Elinizdeki bu kitapta, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov’un Mahtumkulu Firaki Hakkında Söylediği Altın Sözleri; Mahtumkulu Firaki’nin, Hayatı Ve Edebî Kişiliği; Mahtumkulu Divanı’nın, ilk defa Türkiye’ye getirilmesini sağlayan Sayın Selahaddin Baysal’ın hizmetleri, Divanın Türkiye Türkçesine aktarımını da ilk defa rahmetli kardeşim Yard. Doç. Dr. Himmet Biray’ın yapması; Divan’ın T.C. Kültür Bakanlığı tarafından basılması; Bilim Kurulu Ve Mahtumkulu Firâkî ,Türk Dünyasında Oluşan "Mahtumkulu Ekolü"; Yerli Ve Yabanci Bilim Adamlarinin Mahtumkulu Hakkindaki Veciz Sözleri; Mahtumkulu Firaki’de GÖNÜL NAKIŞLARI; Mahtumkulu Fırâkî Divânı’ndan, dinî-tasavvufî konulu seçilen, ‘ Allah (C.C.) Hakkında Yazılan Hikmetler, Peygambere Övgü Konulu Hikmetler, Din Büyükleri Üzerine Yazılan Hikmetler, Dinî Kurallar Ve Yasaklarla İlgili Hikmetler, Yaradılış Ve Kıyametle İlgili Hikmetler, Manzum Dinî Hikâyeler..vb. üzerindeki metinler Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi ile verilmiştir".
Uploads
Papers by Emrah Yılmaz
national poet Abdulla Oripov were compared in terms of metaphorical transfers and examined
in terms of semiotics. Firaki, who lived in the 18th century, is the classical Turkmen
literature, Oripov, on the other hand, are two prominent figures of modern Uzbek Literature.
In the context of the relationship between language and thought, it is aimed to draw attention
to the change in the meaning of the concepts from historical to modern, the conceptual
thought structure of both poets, their power of contemplation, their mental journey, their inner
voice and their way of expression. In this research, the document analysis method was used
and the metaphorical elements determined in the poems in question; It has been categorized
on the basis of ontological, structural and orientational metaphor types formulated by Lakoff
and Johnson. In addition to this, concretizations and periphrasis are also included. It is aimed
to analyze the cultural codes in Turkmen and Uzbek literature through the literary heritage of
these artists.
In general terms, metaphor is defined as a way of expression and transfer in which a
conceptual field is associated with another conceptual field and mentally mapped based on
our prior knowledge. As it is known, the ideas put forward on the concept of metaphor have
been going on since the Greek philosopher Aristotle. In this respect, the concept of metaphor,
which initially existed as a philosophy term and expanded its scope, continues to develop and
take shape with new approaches in the field of influence of other disciplines such as literature,
linguistics, sociology, pedagogy, and economics. Therefore, metaphor, which is at the center
of thinkers and thought; It is a common concept that many disciplines refer to as an effort to
explain the invisible, which is characterized as a background in popular terms and a deep
structure in scientific terms. Metaphors take on a metaphysical structure as they are often built
on unconventional syncretisms. This metaphysical feature, which pushes the limits of
language and mind, is an important element in metaphors being effective means of
expression. In other words, when the mind's tracking mechanism is broken and the rational
maneuvers of the mind are combined with the artist's ability to use language, metaphorical
transfers become inevitable. When diachronic studies are carried out on texts by means of
these touchstones of language, analyzes can be made about the mental structure of a society,
the world of imagination, its ability to use language and its ability to express thought.
national poet Abdulla Oripov were compared in terms of metaphorical transfers and examined
in terms of semiotics. Firaki, who lived in the 18th century, is the classical Turkmen
literature, Oripov, on the other hand, are two prominent figures of modern Uzbek Literature.
In the context of the relationship between language and thought, it is aimed to draw attention
to the change in the meaning of the concepts from historical to modern, the conceptual
thought structure of both poets, their power of contemplation, their mental journey, their inner
voice and their way of expression. In this research, the document analysis method was used
and the metaphorical elements determined in the poems in question; It has been categorized
on the basis of ontological, structural and orientational metaphor types formulated by Lakoff
and Johnson. In addition to this, concretizations and periphrasis are also included. It is aimed
to analyze the cultural codes in Turkmen and Uzbek literature through the literary heritage of
these artists.
In general terms, metaphor is defined as a way of expression and transfer in which a
conceptual field is associated with another conceptual field and mentally mapped based on
our prior knowledge. As it is known, the ideas put forward on the concept of metaphor have
been going on since the Greek philosopher Aristotle. In this respect, the concept of metaphor,
which initially existed as a philosophy term and expanded its scope, continues to develop and
take shape with new approaches in the field of influence of other disciplines such as literature,
linguistics, sociology, pedagogy, and economics. Therefore, metaphor, which is at the center
of thinkers and thought; It is a common concept that many disciplines refer to as an effort to
explain the invisible, which is characterized as a background in popular terms and a deep
structure in scientific terms. Metaphors take on a metaphysical structure as they are often built
on unconventional syncretisms. This metaphysical feature, which pushes the limits of
language and mind, is an important element in metaphors being effective means of
expression. In other words, when the mind's tracking mechanism is broken and the rational
maneuvers of the mind are combined with the artist's ability to use language, metaphorical
transfers become inevitable. When diachronic studies are carried out on texts by means of
these touchstones of language, analyzes can be made about the mental structure of a society,
the world of imagination, its ability to use language and its ability to express thought.
"Türkiye’de ve Türk Dünyasında 2014 Yılı, Mahtumkulu Firaki’nin 290. Doğumunun Yılı olarak kutlandı. Bu cümleden olarak Mahtumkulu Firâki Divanı’nın ilk defa Dünya’da bulunmasını sağlaya Veli-Murat Ağa ile başlar. O, bir Türkmen köylüsüdür. Onun bir Karalök Devesi vardır. Ailesinin hayatta kalması için yegâne geçim kaynağı da bu devedir. O, bir Türkmen köylüsü elindeki bir kitap ile tesadüfen tanışır. O kitabı almak ister. Köylü bu kitap için çok para ister. Veli Ağa’da ise bu para yoktur. Ama Veli Ağa o kitabı alacaktır, çünkü kitap dünyada tek nüsha olan Mahtumkulu Divanı’dır. Sonuçta Veli Ağa, Karalök’ü verir, karşılığında Mahtumkulu Divanı’nı alır, günümüze kadar milli miras olarak korunmasını sağlar. Türkmen Aksakalı, Türkmen Yaşulusu Veli-Murat Ağa’ya Mahtumkulu için yaptığı bu fedakarlığından dolayı hepimiz şükran borçluyuz.
Mahtumkulu Divanı’nın, ilk defa Türkiye’ye getirilmesi Sayın Selahaddin Baysal tarafından sağlanmıştır. Divan’nın Türkiye Türçesin aktarımı da ilk defa rahmetli Yard. Doç. Dr. Himmet Biray’a tarafından yapılıp T.C. Kültür Bakanlığı tarafından basılmıştır.
2014 Yılı, Mahtumkulu Firaki’nin 290. Doğumunun Yılı kutlama programını bizzat Doç. Dr. Bedri Sarıyev ile birlikte kendi imkanlarımızla 2010 yılında ‘Mahtumkulu Büyük Projesi’ adıyla başladık ve halen de devam ediyoruz. Allah izin ve ömür verirse bu çalışmayı, Mahtumkulu’nun 300. Doğum Yılı olan 2024 yılına kadar da devam ettirmek istiyoruz.
Bilindiği gibi, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın GURBANGULU BERDİMUHAMEDOV’un 16.03.2012 tarih ve 12179 sayılı kararı ile Türkmenistan’ın Ankara Büyük Elçiliği nezdinde Mayıs 2013’te; ‘Türkiye’de Türkmen Milli Şairi Mahtumkulu Firâkî’yi bilimsel açıdan incelemek ve halka tanıtmak amacıyla bir merkez oluşturulmasına’ ve bu çalışmalar için de; Türkmenistan Temsilcisi, Prof. Dr. Annagurban Aşirov, Türkiye Temsilcisi de, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel, Doç. Dr. Berdi Sarıyev ve Selahaddin Baysal olarak belirlenmiştir. İşte bu belirlemeden sonra başkanlığımda Türkiye tarafı olarak altı kişilik bir ‘Mahtumkulu Firaki Bilim Kurulu’ oluşturduk. Çalışmalarımıza hız verdik. Ekibimiz, bütün dünyada Mahtumkulu’nun şu ana kadar el yazması ve yayımlanmış olan eserlerini Avrupa, Afrika, Afganistan, Azerbaycan, Irak, İran, Rusya, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’de Kütüphane, Yayınevi ve özel kişilerde bulunan bütün nüshaları toplayıp kendi kütüphanemde bir ‘Mahtumkulu Külliyatı Kolleksiyonu’ oluşturduk. Daha sonra bu nüshaları ekip olarak inceledik, onlarda yapılan hataları veya gözden kaçmış olan eksiklikleri not aldık ve Türkiye Türkçesine Aktarım işine başladık. 2010 yılından buyana akşam demedik, sıcak veya soğuk demedik, geceleri de dâhil olmak üzere durmadan ekibimizle beraber çalıştık ve;
1. Türkmenistan Bilimler Akademisi Milli El Yazmaları Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Annagurban AŞIROV’un hazırladığı MAHTUMKULU’nun Bütün Eserleri 1.Cilt ve C. 2’yi Komisyonumuz ‘Türkiye Türkçesi’ne aktardı, Basımı da Türkmenistan Ankara Büyük Elçisı Doç. Dr. Ata Övezoviç Serdaraov’un yardımlarıyla TÜRKSOY tarafından basıldı.
2. Mahtumkulu Divanı, Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi ile karşılıklı olarak TİKA tarafından basıldı.
3. Mahtumkulu Anı Kitabı’ da yine TİKA tarafından basıldı.
4. Mahtumkulu Divanı, yalnız Türkiye Türkçesi olarak, Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti tarafından basıldı.
5. Berdi Sarıyev, Devlet Mehmed Azadi ve Oğlu Mahtumkulu Firaki de Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti tarafından basıldı.
Elinizdeki bu kitapta, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın Gurbangulı Berdimuhamedov’un Mahtumkulu Firaki Hakkında Söylediği Altın Sözleri; Mahtumkulu Firaki’nin, Hayatı Ve Edebî Kişiliği; Mahtumkulu Divanı’nın, ilk defa Türkiye’ye getirilmesini sağlayan Sayın Selahaddin Baysal’ın hizmetleri, Divanın Türkiye Türkçesine aktarımını da ilk defa rahmetli kardeşim Yard. Doç. Dr. Himmet Biray’ın yapması; Divan’ın T.C. Kültür Bakanlığı tarafından basılması; Bilim Kurulu Ve Mahtumkulu Firâkî ,Türk Dünyasında Oluşan "Mahtumkulu Ekolü"; Yerli Ve Yabanci Bilim Adamlarinin Mahtumkulu Hakkindaki Veciz Sözleri; Mahtumkulu Firaki’de GÖNÜL NAKIŞLARI; Mahtumkulu Fırâkî Divânı’ndan, dinî-tasavvufî konulu seçilen, ‘ Allah (C.C.) Hakkında Yazılan Hikmetler, Peygambere Övgü Konulu Hikmetler, Din Büyükleri Üzerine Yazılan Hikmetler, Dinî Kurallar Ve Yasaklarla İlgili Hikmetler, Yaradılış Ve Kıyametle İlgili Hikmetler, Manzum Dinî Hikâyeler..vb. üzerindeki metinler Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi ile verilmiştir".