Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD), Türk tarihine ve kültürüne dair bilimsel araştır... more Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD), Türk tarihine ve kültürüne dair bilimsel araştırmaların üretilmesini ve okuyucuya ulaştırılmasını amaç edinen Uluslararası Hakemli bir dergidir. GTTAD, Türklerin siyasi tarihleri, devlet gelenekleri, sosyal hayatları, askeri ve iktisadi faaliyetleri, dini inançları, kültür ve mitolojileri vb. kapsamdaki konuları ele alır ve bu alandaki disiplinleri de yayın sahası olarak değerlendirir. Ocak ve Temmuz olmak üzere yılda iki kez yayımlanan dergide Türkçe, İngilizce, Rusça ve Farsça makalelere yer verilir. Dergiye yayımlanmak üzere gönderilen yazılar ilk etapta Yayın Kurulu tarafından yazım ilkelerine uygunluk ve özgünlük açısından incelenir. Yayımlanması uygun bulunan yazılar adları gizli tutulan iki hakeme gönderilir. Hakem süreçleri tamamlanan makaleler Yayın Kurulu'nun nihai değerlendirmesi ve kararı sonrasında dergide yayımlanır. Dergide yayımlanan makalelerde savunulan görüşler Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisini hiçbir surette bağlamaz. Yayımlanan makale ve yazıların sorumluluğu yazarına aittir. Kabul edilen yazılar yazara iade edilmez. Gönderilen makalelerin özgünlük testi Turnitin programı ile denetlenmektedir. https://www.turnitin.com/ Journal of General Turkish History Research (JGTHR), is an International Refereed Journal aiming at producing and delivering scientific research on Turkish history and culture. JGTHR deals with topics such as the political history of the Turks, their state traditions, social lives, military and economic activities, religious beliefs, culture, and mythology; evaluates the disciplines in this field as a broadcasting field. The journal is published twice a year in January and July and includes articles in Turkish, English, Russian and Persian languages. Each article is examined by the Editorial Board regarding writing principles and originality. The approved ones are sent to two independent experts for double-blind peer review. The articles for which the peer review process is completed are published after the final evaluation and decision of the Editorial Board. Authors are responsible for their articles. Any of their ideas are individual and does not bind the JGTHR. Accepted articles are not returned to the author.
Öz İran coğrafyası, tarih boyunca medeniyetlerin doğuş noktası olarak kabul edilen Mezopotamya il... more Öz İran coğrafyası, tarih boyunca medeniyetlerin doğuş noktası olarak kabul edilen Mezopotamya ile teması ve sık kullanılan yolların üzerinde bulunması nedeniyle canlı bir ekonomik merkez olagelmiştir. Savaş unsuru, yeryüzündeki eş zamanlı farklı toplumların birbirini tanımasında son derece etkili olurken farklı kültürlerin maddi ögelerinin taraflarca taklit edilmesi ya da ne amaçla yapıldığının öğrenilmesiyle birlikte insanlığın temel faaliyetlerinden olan ticaret de kültürlerarası alışverişin bir sonucu olarak vazgeçilemez hâle gelmişti. İlkel takas usulü, ticaretin ihtiyaca söz konusu olan emtiayı talep eden ve arz eden arasında bir aracı olarak zamanla bir geçim kaynağına dönüşmesi sonucunda eskiçağlardan itibaren yerini alternatif olarak paraya bıraktı. Bu yeni değişim aracı sahip olduğu değerle her yerde bir şekilde işe yaraması, bir son kullanma tarihinin olmaması avantajıyla giderek yaygınlaştı ve vazgeçilmez hâle geldi. Nakit dolaşımının sağlanması ve devlet giderlerinin karşılanması için her ülkede ihtiyaç olan madenin sağlanması bilhassa büyük ticari merkezlerde ve liman şehirlerinde hazır sıcak nakit kaynağı olarak darphanelerin ve darphanedeki işlemleri gerçekleştiren tecrübeli elemanların oluşumuna zemin hazırladı. Bu makalede tarihî süreçte İran'daki darphanelerin işleyişinden yola çıkılarak Safeviler Döneminde zarrablık ya da zarrabibaşılık adı verilen darphane müdürlüğü görevinin kapsamı, yetki sınırı ve yetki aşımı durumunda cezai uygulamalar çerçevesinde dönemin ana kaynakları ışığında örneklerle ele alınacaktır. Abstract Throughout history, Iran, by means of its strict geographical contacts with Mesopotamia where the origin of civilizations has been a lively economic centre. War, as an effective element on different synchronous cultures to know each other led societies to imitate one another's material items or understand the purpose of their outputs. As a result of inter cultural marketing traffic, trade has been a must between countries. Since late antiquity, primitive barter method which was widely used by both seller and buyer for centuries, as a consequence of changing intentions of commerce gave way to cash as an alternative. This new changing intermediary method, with the advantages of its value like being valid no matter where and not having an expiration date was gradually became prevalent and indispensable in trade. The need to supply currency for trade and government expenditures caused the foundation of more silver or gold mines for cash. This need and supply, especially in the centres where closed to international trade centres and ports end up with the foundation of mints as a ready hot money flow source. Professionalization of these mints through all over the country, laid the groundwork for some experts in the mints as employee. In this article, by considering the function of mints in Iran in historical period, the position of the owner or renter of mint, who named as "zarrabibashi" will be analyed with the definition of his job, authorization and criminal sanctions in case of power exceeding with the examples, under the light of primary sources and research studies.
16. ve 17. yüzyıl Osmanlı-Safevi mücadeleleri günümüz Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve İran D... more 16. ve 17. yüzyıl Osmanlı-Safevi mücadeleleri günümüz Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve İran Devletlerinin sınırları içerisinde yer alan topraklarda sakin topluluklar açısından bir takım kaçınılmaz etkiler yarattı. Bu mücadeleler sonucunda Ermeni nüfusu içeren Hazar Denizi’nin güneybatısı ile Van Gölü’nün doğusu arasındaki bölgeden Hazar Denizi’nin güney kıyısı ve İran’ın güneyine doğru birtakım göçler meydana geldi. İpek yolunun Karadeniz ticaret yoluna uzanan kolu ve İran’dan Anadolu’ya uzanan kara ticareti geçiş noktaları üzerinde küçük bir Culfa ve diğer civar kasabalarda sakin Ermeni aileleri Safevi yönetimi tarafından göçe tabi tutuldu. Osmanlı vergi yükü altında ezildiklerini iddia eden Culfa sakinleri tercihlerini Safevi tebaası olmaktan yana kullandılar. Bölgedeki Ermeniler 1604’te İran’ın çeşitli bölgelerine göç ettirildiler. Ermenilerin bir kısmı Gilan ve Mazenderan eyaletlerine dağıtılırken önde gelen tüccar aileleri de İran içlerine götürüldü. Ermenilerin yanı sıra Gürcüler de aynı bölgelere göç ettirildi. Başkent İsfahan’a giden Ermeniler daha sonra burada kendilerine tahsis edilen Zayende Rud nehri kenarındaki mahallelerinde Yeni Culfa Ermeni topluluğunu oluşturdular. Günümüzde de Yeni Culfa mahallesi sakinlerinin çoğunluğunu Ermeniler teşkil etmektedir. Yeni Culfa Ermeni topluluğu Safevi yönetimi tarafından tayin edilen ve geniş yetkilere sahip kalantar adı verilen liderin yönetimi altındaydı. Ermeni tüccarları faaliyetlerini Yeni Culfa’dan yürütüyor, yabancı elçiler burada ağırlanıyordu. Ermeni kalantarları İran şahı için Avrupa ile ticarette bir aracı olmanın yanı sıra ipeğin devamlı müşterileri ve nakit sıkıntısı çekmeyen tüccarlardı. Culfalı Ermenilerin taş ustası olanları İsfahan’ın mimari yapılanmasında rol sahibi oldular. Tüccar olanlar Avrupalı tüccarların zorlu rakipleri olarak kayıtlara geçtiler. Hıristiyan olmalarının verdiği avantajla Şii-Sünni mücadelesinin dışında kalarak ticarette yükseldiler. 1619’daki tekel uygulaması Ermenileri kısa bir süreliğine de olsa Safevi Devleti’nin resmi ipek tüccarları haline getirdi. 1645’ten sonra muhafazakâr kadroların çabalarıyla gözden düşmeye başladılar. Ancak devlet yönetimi içindeki daha az yetkili ya da yetkisiz hale getirilen pozisyonları ticaretteki ünlerini etkilemedi. Culfalı ya da yeni Culfalı demek fark etmez istisnasız bir şekilde Hindistan’dan Amsterdam’a kadar onların adını duymayan liman ya da ticaret şehri çok azdı. Yakın bir tarihe kadar 20. yüzyılda doruk noktasına ulaşan sosyal/siyasi/ekonomik tanımlama geleneğinde “Culfalı Ermeniler” olarak diğer pek çok azınlık gibi diaspora veya daha özele indirgenirse ticari diaspora kavramlarının içine dahil edildiler. Bu bildiride İran’daki Ermenilerin Safevi devletindeki rolleri tartışılarak Culfalı Ermenilerin yükselişi ve Yeni Culfa’da önde gelen Ermeni ailelerinden bahsedilmiştir.
It is possible to find some evidence on presence of nomadic life in Iran since Achamenid period. ... more It is possible to find some evidence on presence of nomadic life in Iran since Achamenid period. Sources indicate that under Sasani rule seasonal migrations had been carried out by nomads; army ingredients and groups. However, untill Mongol attacks these nomad tribes in Iran was of normal extent it should be stated that the conditional rules of nomadic life was not clear. By XIth century with the big migrations from Central Asia huge groups of Turkish nomad tribes attended Iran’s nomad population. Also after Mongol invasion as a result of the intensive emigrations Iran’s social structure has notably changed. One of this changes is the diffusion of nomad tribes to Iran geography. This new organization is later named as “tribe factor”/ “عناصر ایلات ” by scholars. Afterwards some of these migratory tribes were combined with the local tribes, some branches left their original tribes and were organized themselves. The effects of these diffusion constituted the basis of social stratifications of contemporary Iran. Qashqai tribe is such a nomad organization that was just a small branch under Khalec tribe at first. Like most of the nomad tribes Qashqais were named as “Black tenters” too. In respect of their social structure they exhibit the specialities of typical nomad organizations. As a result of the adaptation to Fars geography and interaction with Lor, Kurd and Arab tribes Qasgqai tribe was formed as a synthesis of different branches. Because of its superiority to others most of the members of tribe still speaking Turkish (Western Oghuz Dialectic). In this article we examined the existence and uprising of Qashqais as a nomad tribe organization in Iran history.
Özet İran coğrafyası tarih boyunca, özellikle de kaynaklarda belirtildiği kadarıyla Ortaçağ'dan i... more Özet İran coğrafyası tarih boyunca, özellikle de kaynaklarda belirtildiği kadarıyla Ortaçağ'dan itibaren dışarıdan yoğun göçler alan bir bölge olarak göçebe ve yarı göçebe aşiretler için mükemmel bir yaşam alanı oluşturmuştur. Selçuklular öncesinde gelerek İran'ın çeşitli yerlerinde kökleşen Arap ve Kürt kökenli olarak adlandırdığımız aşiretlere 9. ve 10. yüzyıllardaki Oğuz göçleriyle Türk kökenli aşiretler de eklenmiştir. Bu yeni aşiretler yoğunluklu olarak İran'ın Horasan ve Fars eyaletlerinde toplanarak yüzyıllar boyunca bölgedeki daha eski diğer aşiretlerle etkileşim halinde olmuşlardır. Bu suretle bölgenin etnik ve kültürel çeşitliliğini artırmışlardır. Günümüzde bu aşiretler yarı göçebe ve bir kısmı tamamen yerleşik halde İran'ın çeşitli bölgelerine yayılmış haldedirler. İncelediğimiz konunun kapsamına giren ve Güney aşiretleri adı da verilen Fars bölgesindeki aşiretler Kaşkay, Hamse, Kahküliye ve Memesini büyük kabilelerini içine almaktadır. Bu aşiretlerin her birinin serüveni çoğu çekirdek organizasyon gibi küçük bir aileden aşiret olmaya doğru tekamül ederek gerçekleşmiştir. Göçlerin yoğunluklu olarak gerçekleştiği 10. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasında geçen sürede Fars eyaletindeki aşiretlerin nüfusunun iki üç katına çıktığı görülmektedir. Fars eyaletinin yaklaşık olarak üçte ikisi çeşitli aşiretlerin yerleşim yeri halindedir. Kahküliye yurdu dışında eyaletin en kalabalık ve en nüfuzlu aşireti olan Kaşkay aşireti Fars eyaletinin batı ve kuzeybatısını işgal eder. İran'daki ikinci en büyük aşiret olarak beş büyük ve çeşitli küçük kabilelerden oluşmaktadır. Kaşkay aşireti de Hamse Türkleri, Bahtiyarî Türkmen aşireti gibi pek çok kabile konfederasyonu arasında Kürt, Lor, Arap ve Türk gibi farklı etnik gurupların kabilelerinden oluşan bir kümedir. Aşiretin nüfusunun çoğunluğunu Türk kökenli halk oluşturmaktadır ve aşiret mensupları Batı Oğuz lehçesini konuşmaktadırlar. Kaşkayların muasır tarihi hakkında çok fazla çalışma olmasına rağmen Safevîler öncesinden Kaçarlar dönemi arasındaki dönem hakkında yok denecek kadar az çalışma bulunmaktadır. Siyasi olaylara katılımları söz konusu olmadıkça aşiretlerden yakın döneme kadar kaynaklarda pek bahsedilmediği görülmektedir. Bu çalışmayla dönemin kaynakları ve araştırmalar ışığında Kaşkayların menşeine
This article examines the entrance of Iranian silk to the world market in the seventeenth
century... more This article examines the entrance of Iranian silk to the world market in the seventeenth century and presents that as Iranian silk became almost as significant as spice in the world market. Furthermore, while the silk trade provided the Safevid Empire the silver it needed, the Ottoman Empire gained much from the custom revenues.
This article examines the marriage and wedding traditions of Turkic Qashqai nomad tribe
in Fars p... more This article examines the marriage and wedding traditions of Turkic Qashqai nomad tribe in Fars province of Southern Iran. Article presents that despite the Persification of the Pahlavi dynasty in the twentieth century, Qashqai preserved their traditions are very similar to the rituals of Anatolian nomads.
Yeniçağ'da ticaret ve tüccarlarıyla ün yapmış bir kasaba olan Culfa'da yaşamış olan Zekeriya Agul... more Yeniçağ'da ticaret ve tüccarlarıyla ün yapmış bir kasaba olan Culfa'da yaşamış olan Zekeriya Aguletsi'nin hatıratının incelendiği bu çalışmada Osmanlı Devleti ve İran hakkında verilen bilgilerin değerlendirilmesi yapılmış olup seyir defterinin tarihi değeri analiz edilmiştir.
Bu çalışmanın amacı Kurtuluş Savaşı'na bizzat katılan Seyyit Ahmet Canpolat’ın Gazi Mustafa Kemal... more Bu çalışmanın amacı Kurtuluş Savaşı'na bizzat katılan Seyyit Ahmet Canpolat’ın Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün komutasındaki Türk Milli Mücadelesini anlattığı hâtırat kitabının ilgili kısmını kapsayan yaklaşık 30 sayfasını Türkçe ’ye tercüme ederek Türk İstiklal Mücadelesi açısından önemini değerlendirmektir. Çalışmaya konu olan Albay Canpolat, aslen İzmir doğumlu İranlı bir zabit olup Birinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş sırasında Kuleli Askeri Lisesi’nde öğrenim görmüştür. “Sergozaht-i Yak Afsar-e İrani”, “Bir İranlı Zabitin Başından Geçenler” adıyla Farsça el yazması hatırâtı 2006 yılında Tahran’da matbu olarak yayınlanmış olup yedi bölümden oluşmaktadır. Hatırâtın “Türk ordusu” ana başlığını taşıyan ilk kısmında Trablusgarp ve Balkan Savaşları hakkında genel tarihi bilgiler vermiştir. Bu savaşlar hakkında verdiği bilgilerin büyük ihtimalle Kuleli askeri lisesindeki öğrenimi sırasında elde ettiği bilgiler olduğu düşünülebilir. Kuleli askeri lisesinde öğrenimi ve talimgâhtaki eğitimini tamamladıktan sonra Türk ordusuna katılış serüvenini ayrıntılı şekilde anlattığı hatırâtının diğer kısmı olaylara bizzat şahit olması açısından oldukça önemlidir. Türk ordusuna katıldıktan hemen sonra gerçekleşen Sakarya Meydan Muharebesi, Dumlupınar Muharebesi ve Büyük Taarruz hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışma sonucunda elde edilen bulgulardan, doğruluk oranına dair bazı tespitlerin yapılması için faydalanılacaktır. Özellikle hatırâtın Seyyit Ahmet Canpolat’ın hatırâtının askeri hayatı ve Türk ordusundaki hizmet yıllarının başlangıcından 8. Ordunun Ankara’ya nakledilmesi ve kendisinin ordu hizmetinden istifasına kadar olan kısmı incelenerek değerlendirilecektir.
Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD), Türk tarihine ve kültürüne dair bilimsel araştır... more Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD), Türk tarihine ve kültürüne dair bilimsel araştırmaların üretilmesini ve okuyucuya ulaştırılmasını amaç edinen Uluslararası Hakemli bir dergidir. GTTAD, Türklerin siyasi tarihleri, devlet gelenekleri, sosyal hayatları, askeri ve iktisadi faaliyetleri, dini inançları, kültür ve mitolojileri vb. kapsamdaki konuları ele alır ve bu alandaki disiplinleri de yayın sahası olarak değerlendirir. Ocak ve Temmuz olmak üzere yılda iki kez yayımlanan dergide Türkçe, İngilizce, Rusça ve Farsça makalelere yer verilir. Dergiye yayımlanmak üzere gönderilen yazılar ilk etapta Yayın Kurulu tarafından yazım ilkelerine uygunluk ve özgünlük açısından incelenir. Yayımlanması uygun bulunan yazılar adları gizli tutulan iki hakeme gönderilir. Hakem süreçleri tamamlanan makaleler Yayın Kurulu'nun nihai değerlendirmesi ve kararı sonrasında dergide yayımlanır. Dergide yayımlanan makalelerde savunulan görüşler Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisini hiçbir surette bağlamaz. Yayımlanan makale ve yazıların sorumluluğu yazarına aittir. Kabul edilen yazılar yazara iade edilmez. Gönderilen makalelerin özgünlük testi Turnitin programı ile denetlenmektedir. https://www.turnitin.com/ Journal of General Turkish History Research (JGTHR), is an International Refereed Journal aiming at producing and delivering scientific research on Turkish history and culture. JGTHR deals with topics such as the political history of the Turks, their state traditions, social lives, military and economic activities, religious beliefs, culture, and mythology; evaluates the disciplines in this field as a broadcasting field. The journal is published twice a year in January and July and includes articles in Turkish, English, Russian and Persian languages. Each article is examined by the Editorial Board regarding writing principles and originality. The approved ones are sent to two independent experts for double-blind peer review. The articles for which the peer review process is completed are published after the final evaluation and decision of the Editorial Board. Authors are responsible for their articles. Any of their ideas are individual and does not bind the JGTHR. Accepted articles are not returned to the author.
Öz İran coğrafyası, tarih boyunca medeniyetlerin doğuş noktası olarak kabul edilen Mezopotamya il... more Öz İran coğrafyası, tarih boyunca medeniyetlerin doğuş noktası olarak kabul edilen Mezopotamya ile teması ve sık kullanılan yolların üzerinde bulunması nedeniyle canlı bir ekonomik merkez olagelmiştir. Savaş unsuru, yeryüzündeki eş zamanlı farklı toplumların birbirini tanımasında son derece etkili olurken farklı kültürlerin maddi ögelerinin taraflarca taklit edilmesi ya da ne amaçla yapıldığının öğrenilmesiyle birlikte insanlığın temel faaliyetlerinden olan ticaret de kültürlerarası alışverişin bir sonucu olarak vazgeçilemez hâle gelmişti. İlkel takas usulü, ticaretin ihtiyaca söz konusu olan emtiayı talep eden ve arz eden arasında bir aracı olarak zamanla bir geçim kaynağına dönüşmesi sonucunda eskiçağlardan itibaren yerini alternatif olarak paraya bıraktı. Bu yeni değişim aracı sahip olduğu değerle her yerde bir şekilde işe yaraması, bir son kullanma tarihinin olmaması avantajıyla giderek yaygınlaştı ve vazgeçilmez hâle geldi. Nakit dolaşımının sağlanması ve devlet giderlerinin karşılanması için her ülkede ihtiyaç olan madenin sağlanması bilhassa büyük ticari merkezlerde ve liman şehirlerinde hazır sıcak nakit kaynağı olarak darphanelerin ve darphanedeki işlemleri gerçekleştiren tecrübeli elemanların oluşumuna zemin hazırladı. Bu makalede tarihî süreçte İran'daki darphanelerin işleyişinden yola çıkılarak Safeviler Döneminde zarrablık ya da zarrabibaşılık adı verilen darphane müdürlüğü görevinin kapsamı, yetki sınırı ve yetki aşımı durumunda cezai uygulamalar çerçevesinde dönemin ana kaynakları ışığında örneklerle ele alınacaktır. Abstract Throughout history, Iran, by means of its strict geographical contacts with Mesopotamia where the origin of civilizations has been a lively economic centre. War, as an effective element on different synchronous cultures to know each other led societies to imitate one another's material items or understand the purpose of their outputs. As a result of inter cultural marketing traffic, trade has been a must between countries. Since late antiquity, primitive barter method which was widely used by both seller and buyer for centuries, as a consequence of changing intentions of commerce gave way to cash as an alternative. This new changing intermediary method, with the advantages of its value like being valid no matter where and not having an expiration date was gradually became prevalent and indispensable in trade. The need to supply currency for trade and government expenditures caused the foundation of more silver or gold mines for cash. This need and supply, especially in the centres where closed to international trade centres and ports end up with the foundation of mints as a ready hot money flow source. Professionalization of these mints through all over the country, laid the groundwork for some experts in the mints as employee. In this article, by considering the function of mints in Iran in historical period, the position of the owner or renter of mint, who named as "zarrabibashi" will be analyed with the definition of his job, authorization and criminal sanctions in case of power exceeding with the examples, under the light of primary sources and research studies.
16. ve 17. yüzyıl Osmanlı-Safevi mücadeleleri günümüz Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve İran D... more 16. ve 17. yüzyıl Osmanlı-Safevi mücadeleleri günümüz Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve İran Devletlerinin sınırları içerisinde yer alan topraklarda sakin topluluklar açısından bir takım kaçınılmaz etkiler yarattı. Bu mücadeleler sonucunda Ermeni nüfusu içeren Hazar Denizi’nin güneybatısı ile Van Gölü’nün doğusu arasındaki bölgeden Hazar Denizi’nin güney kıyısı ve İran’ın güneyine doğru birtakım göçler meydana geldi. İpek yolunun Karadeniz ticaret yoluna uzanan kolu ve İran’dan Anadolu’ya uzanan kara ticareti geçiş noktaları üzerinde küçük bir Culfa ve diğer civar kasabalarda sakin Ermeni aileleri Safevi yönetimi tarafından göçe tabi tutuldu. Osmanlı vergi yükü altında ezildiklerini iddia eden Culfa sakinleri tercihlerini Safevi tebaası olmaktan yana kullandılar. Bölgedeki Ermeniler 1604’te İran’ın çeşitli bölgelerine göç ettirildiler. Ermenilerin bir kısmı Gilan ve Mazenderan eyaletlerine dağıtılırken önde gelen tüccar aileleri de İran içlerine götürüldü. Ermenilerin yanı sıra Gürcüler de aynı bölgelere göç ettirildi. Başkent İsfahan’a giden Ermeniler daha sonra burada kendilerine tahsis edilen Zayende Rud nehri kenarındaki mahallelerinde Yeni Culfa Ermeni topluluğunu oluşturdular. Günümüzde de Yeni Culfa mahallesi sakinlerinin çoğunluğunu Ermeniler teşkil etmektedir. Yeni Culfa Ermeni topluluğu Safevi yönetimi tarafından tayin edilen ve geniş yetkilere sahip kalantar adı verilen liderin yönetimi altındaydı. Ermeni tüccarları faaliyetlerini Yeni Culfa’dan yürütüyor, yabancı elçiler burada ağırlanıyordu. Ermeni kalantarları İran şahı için Avrupa ile ticarette bir aracı olmanın yanı sıra ipeğin devamlı müşterileri ve nakit sıkıntısı çekmeyen tüccarlardı. Culfalı Ermenilerin taş ustası olanları İsfahan’ın mimari yapılanmasında rol sahibi oldular. Tüccar olanlar Avrupalı tüccarların zorlu rakipleri olarak kayıtlara geçtiler. Hıristiyan olmalarının verdiği avantajla Şii-Sünni mücadelesinin dışında kalarak ticarette yükseldiler. 1619’daki tekel uygulaması Ermenileri kısa bir süreliğine de olsa Safevi Devleti’nin resmi ipek tüccarları haline getirdi. 1645’ten sonra muhafazakâr kadroların çabalarıyla gözden düşmeye başladılar. Ancak devlet yönetimi içindeki daha az yetkili ya da yetkisiz hale getirilen pozisyonları ticaretteki ünlerini etkilemedi. Culfalı ya da yeni Culfalı demek fark etmez istisnasız bir şekilde Hindistan’dan Amsterdam’a kadar onların adını duymayan liman ya da ticaret şehri çok azdı. Yakın bir tarihe kadar 20. yüzyılda doruk noktasına ulaşan sosyal/siyasi/ekonomik tanımlama geleneğinde “Culfalı Ermeniler” olarak diğer pek çok azınlık gibi diaspora veya daha özele indirgenirse ticari diaspora kavramlarının içine dahil edildiler. Bu bildiride İran’daki Ermenilerin Safevi devletindeki rolleri tartışılarak Culfalı Ermenilerin yükselişi ve Yeni Culfa’da önde gelen Ermeni ailelerinden bahsedilmiştir.
It is possible to find some evidence on presence of nomadic life in Iran since Achamenid period. ... more It is possible to find some evidence on presence of nomadic life in Iran since Achamenid period. Sources indicate that under Sasani rule seasonal migrations had been carried out by nomads; army ingredients and groups. However, untill Mongol attacks these nomad tribes in Iran was of normal extent it should be stated that the conditional rules of nomadic life was not clear. By XIth century with the big migrations from Central Asia huge groups of Turkish nomad tribes attended Iran’s nomad population. Also after Mongol invasion as a result of the intensive emigrations Iran’s social structure has notably changed. One of this changes is the diffusion of nomad tribes to Iran geography. This new organization is later named as “tribe factor”/ “عناصر ایلات ” by scholars. Afterwards some of these migratory tribes were combined with the local tribes, some branches left their original tribes and were organized themselves. The effects of these diffusion constituted the basis of social stratifications of contemporary Iran. Qashqai tribe is such a nomad organization that was just a small branch under Khalec tribe at first. Like most of the nomad tribes Qashqais were named as “Black tenters” too. In respect of their social structure they exhibit the specialities of typical nomad organizations. As a result of the adaptation to Fars geography and interaction with Lor, Kurd and Arab tribes Qasgqai tribe was formed as a synthesis of different branches. Because of its superiority to others most of the members of tribe still speaking Turkish (Western Oghuz Dialectic). In this article we examined the existence and uprising of Qashqais as a nomad tribe organization in Iran history.
Özet İran coğrafyası tarih boyunca, özellikle de kaynaklarda belirtildiği kadarıyla Ortaçağ'dan i... more Özet İran coğrafyası tarih boyunca, özellikle de kaynaklarda belirtildiği kadarıyla Ortaçağ'dan itibaren dışarıdan yoğun göçler alan bir bölge olarak göçebe ve yarı göçebe aşiretler için mükemmel bir yaşam alanı oluşturmuştur. Selçuklular öncesinde gelerek İran'ın çeşitli yerlerinde kökleşen Arap ve Kürt kökenli olarak adlandırdığımız aşiretlere 9. ve 10. yüzyıllardaki Oğuz göçleriyle Türk kökenli aşiretler de eklenmiştir. Bu yeni aşiretler yoğunluklu olarak İran'ın Horasan ve Fars eyaletlerinde toplanarak yüzyıllar boyunca bölgedeki daha eski diğer aşiretlerle etkileşim halinde olmuşlardır. Bu suretle bölgenin etnik ve kültürel çeşitliliğini artırmışlardır. Günümüzde bu aşiretler yarı göçebe ve bir kısmı tamamen yerleşik halde İran'ın çeşitli bölgelerine yayılmış haldedirler. İncelediğimiz konunun kapsamına giren ve Güney aşiretleri adı da verilen Fars bölgesindeki aşiretler Kaşkay, Hamse, Kahküliye ve Memesini büyük kabilelerini içine almaktadır. Bu aşiretlerin her birinin serüveni çoğu çekirdek organizasyon gibi küçük bir aileden aşiret olmaya doğru tekamül ederek gerçekleşmiştir. Göçlerin yoğunluklu olarak gerçekleştiği 10. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasında geçen sürede Fars eyaletindeki aşiretlerin nüfusunun iki üç katına çıktığı görülmektedir. Fars eyaletinin yaklaşık olarak üçte ikisi çeşitli aşiretlerin yerleşim yeri halindedir. Kahküliye yurdu dışında eyaletin en kalabalık ve en nüfuzlu aşireti olan Kaşkay aşireti Fars eyaletinin batı ve kuzeybatısını işgal eder. İran'daki ikinci en büyük aşiret olarak beş büyük ve çeşitli küçük kabilelerden oluşmaktadır. Kaşkay aşireti de Hamse Türkleri, Bahtiyarî Türkmen aşireti gibi pek çok kabile konfederasyonu arasında Kürt, Lor, Arap ve Türk gibi farklı etnik gurupların kabilelerinden oluşan bir kümedir. Aşiretin nüfusunun çoğunluğunu Türk kökenli halk oluşturmaktadır ve aşiret mensupları Batı Oğuz lehçesini konuşmaktadırlar. Kaşkayların muasır tarihi hakkında çok fazla çalışma olmasına rağmen Safevîler öncesinden Kaçarlar dönemi arasındaki dönem hakkında yok denecek kadar az çalışma bulunmaktadır. Siyasi olaylara katılımları söz konusu olmadıkça aşiretlerden yakın döneme kadar kaynaklarda pek bahsedilmediği görülmektedir. Bu çalışmayla dönemin kaynakları ve araştırmalar ışığında Kaşkayların menşeine
This article examines the entrance of Iranian silk to the world market in the seventeenth
century... more This article examines the entrance of Iranian silk to the world market in the seventeenth century and presents that as Iranian silk became almost as significant as spice in the world market. Furthermore, while the silk trade provided the Safevid Empire the silver it needed, the Ottoman Empire gained much from the custom revenues.
This article examines the marriage and wedding traditions of Turkic Qashqai nomad tribe
in Fars p... more This article examines the marriage and wedding traditions of Turkic Qashqai nomad tribe in Fars province of Southern Iran. Article presents that despite the Persification of the Pahlavi dynasty in the twentieth century, Qashqai preserved their traditions are very similar to the rituals of Anatolian nomads.
Yeniçağ'da ticaret ve tüccarlarıyla ün yapmış bir kasaba olan Culfa'da yaşamış olan Zekeriya Agul... more Yeniçağ'da ticaret ve tüccarlarıyla ün yapmış bir kasaba olan Culfa'da yaşamış olan Zekeriya Aguletsi'nin hatıratının incelendiği bu çalışmada Osmanlı Devleti ve İran hakkında verilen bilgilerin değerlendirilmesi yapılmış olup seyir defterinin tarihi değeri analiz edilmiştir.
Bu çalışmanın amacı Kurtuluş Savaşı'na bizzat katılan Seyyit Ahmet Canpolat’ın Gazi Mustafa Kemal... more Bu çalışmanın amacı Kurtuluş Savaşı'na bizzat katılan Seyyit Ahmet Canpolat’ın Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün komutasındaki Türk Milli Mücadelesini anlattığı hâtırat kitabının ilgili kısmını kapsayan yaklaşık 30 sayfasını Türkçe ’ye tercüme ederek Türk İstiklal Mücadelesi açısından önemini değerlendirmektir. Çalışmaya konu olan Albay Canpolat, aslen İzmir doğumlu İranlı bir zabit olup Birinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş sırasında Kuleli Askeri Lisesi’nde öğrenim görmüştür. “Sergozaht-i Yak Afsar-e İrani”, “Bir İranlı Zabitin Başından Geçenler” adıyla Farsça el yazması hatırâtı 2006 yılında Tahran’da matbu olarak yayınlanmış olup yedi bölümden oluşmaktadır. Hatırâtın “Türk ordusu” ana başlığını taşıyan ilk kısmında Trablusgarp ve Balkan Savaşları hakkında genel tarihi bilgiler vermiştir. Bu savaşlar hakkında verdiği bilgilerin büyük ihtimalle Kuleli askeri lisesindeki öğrenimi sırasında elde ettiği bilgiler olduğu düşünülebilir. Kuleli askeri lisesinde öğrenimi ve talimgâhtaki eğitimini tamamladıktan sonra Türk ordusuna katılış serüvenini ayrıntılı şekilde anlattığı hatırâtının diğer kısmı olaylara bizzat şahit olması açısından oldukça önemlidir. Türk ordusuna katıldıktan hemen sonra gerçekleşen Sakarya Meydan Muharebesi, Dumlupınar Muharebesi ve Büyük Taarruz hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışma sonucunda elde edilen bulgulardan, doğruluk oranına dair bazı tespitlerin yapılması için faydalanılacaktır. Özellikle hatırâtın Seyyit Ahmet Canpolat’ın hatırâtının askeri hayatı ve Türk ordusundaki hizmet yıllarının başlangıcından 8. Ordunun Ankara’ya nakledilmesi ve kendisinin ordu hizmetinden istifasına kadar olan kısmı incelenerek değerlendirilecektir.
Uploads
Papers by ŞENAY YANAR
century and presents that as Iranian silk became almost as significant as spice in the world market.
Furthermore, while the silk trade provided the Safevid Empire the silver it needed, the Ottoman
Empire gained much from the custom revenues.
in Fars province of Southern Iran. Article presents that despite the Persification of the Pahlavi
dynasty in the twentieth century, Qashqai preserved their traditions are very similar to the rituals of Anatolian nomads.
Books by ŞENAY YANAR
Drafts by ŞENAY YANAR
century and presents that as Iranian silk became almost as significant as spice in the world market.
Furthermore, while the silk trade provided the Safevid Empire the silver it needed, the Ottoman
Empire gained much from the custom revenues.
in Fars province of Southern Iran. Article presents that despite the Persification of the Pahlavi
dynasty in the twentieth century, Qashqai preserved their traditions are very similar to the rituals of Anatolian nomads.