Bozok üniversitesi İlahiyat fakültesi dergisi, Dec 30, 2023
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışma... more Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. / It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited (Abdullah AYGÜN, Ahmet Yaşar GÜNEŞ). İntihal / Plagiarism: Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi. / This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software.
İntihal / Plagiarism Bu makale, ıthenticate yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir.... more İntihal / Plagiarism Bu makale, ıthenticate yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir. This article has been scanned by iTenticate. No plagiarism detected. Etik Beyan/Ethical Statement Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited (Hasan Yıldırım -Abdullah Aygün).
Cinsiyeti, dili, rengi, ırkı ne olursa olsun, bütün Müslümanlar ümmet çatısı altında toplanmıştır... more Cinsiyeti, dili, rengi, ırkı ne olursa olsun, bütün Müslümanlar ümmet çatısı altında toplanmıştır. Ümmette ırka, soya veya statüye bakılmaz. Üstünlük ancak takva iledir. Bu büyük birliği din kardeşliği meydana getirmektedir. Yani ümmet, tamamen din kardeşliği üzerine kurulu bir toplumdur. Din kardeşliği, bütün Müslümanları bir binanın taşları gibi birbirine kenetlemekte ve onları bir beden hâline getirerek bir tek ümmet yapmaktadır. Kardeşliğin gereği olarak ümmette, sevgi, merhamet, yardımlaşma ve dayanışma hâkimdir. Sevinç ve üzüntüler yürekten paylaşılır. Ümmet kardeşliğine karşı en önemli tehlike kavmiyetçilik, cemaatçilik ve grupçuluktur. Çünkü kavmiyetçilik, cemaatçilik veya grupçuluk ümmeti böler ve parçalar. Nitekim ümmet, 19. yüzyıldan sonra kavmiyetçilik sebebiyle parçalanmış, her bakımdan gücünü yitirmiştir. Son iki asırdaki tüm olumsuzluklara rağmen Müslümanlar arasındaki yardımlaşma, dayanışma, sevinç ve kederleri paylaşma duyguları devam etmiştir. Böyle bir örneği başka toplumlarda görmek mümkün değildir.
A Critical Approach to Shatibi's View on the Qur'an's İlliteracy and Scientific Tafsir "Scientifi... more A Critical Approach to Shatibi's View on the Qur'an's İlliteracy and Scientific Tafsir "Scientific tafsir" is the application of findings from the physical sciences to the exegesis of Qur'anic verses related to the natural world. The first person to critique this approach was Abu Ishaq al-Shatibi. He believed that because the first recipients of the Qur'an were illiterate, the Qur'an itself was also "illiterate". Thus, interpreting certain verses using astronomical or medical science was incorrect; after all, the Qur'an's first audience did not know these sciences and it would be wrong to hold them responsible for not understanding them. Shatibi's view is mistaken because it is a reductionistic approach that limits the Qur'an, a miracle in every way, to the knowledge of those who first received it. By adhering to certain criteria, it is possible to make use of scientific data in the exegesis of the Qur'an.
Öz: Esbâb-ı nüzûl, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda çok sayıda esbâb-ı nüzû... more Öz: Esbâb-ı nüzûl, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda çok sayıda esbâb-ı nüzûl rivayeti bulunmaktadır. Bazı ayet veya surelerin nerede nazil olduğuna ilişkin rivayetler arasında ihtilaflar görülmektedir. Rivayetlerden biri, bir ayet veya surenin Mekke'de, diğeri Medine'de indiğine işaret edebilmektedir. Bazı alimlere göre, şayet o rivayetler uzlaştırılamıyor veya aralarında tercihte bulunulamıyorsa, ilgili ayet veya sure mükerrer nazil olmuş demektir. Bu makalede, mükerrer nüzûl adı verilen bu görüşün tarihi süreçte nasıl şekillendiği ve ilmî gerçekliği irdelenmekte, mükerrer nüzûl örnekleri değerlendirilmektedir.
Oryantalistlerin İslâmiyat çalışmaları oldukça büyük bir birikim teşkil etmektedir. Bir kısmına v... more Oryantalistlerin İslâmiyat çalışmaları oldukça büyük bir birikim teşkil etmektedir. Bir kısmına vâkıf olduğumuz bu birikim içinde Kur'ân ve tefsirle ilgili olanlar önemli bir yere sahiptir. Sözü edilen çalışmaların doğrudan ya da dolaylı olarak Müslümanların aynı alandaki faaliyetlerine etkisinin olduğu bir gerçektir. Oryantalist çabaların bizim tefsir çalışmalarına tesirine daha fazla dikkat çekilmesi hedeflenen bu makalede, önce oryantalistlerin çalışma ve iddialarından etkilenmenin nedenleri üzerinde durulmuştur. Taklit ve özenti yanında üniversitenin, tercümelerin, zihnen devşirilmiş aydınların, Hindistan ve Mısır'daki sömürge dönemlerinin bu tesirde önemli rolü bulunduğu ifade edilmiştir. Daha sonra, ilk defa oryantalistlerce Kur'ân veya Kitâb-ı Mukaddes araştırmalarında kullanılmış yöntemlerin, ileri sürülmüş tezlerin tefsir çalışmalarına etkisi somut örneklerle anlatılmıştır. Bu örnekler, literatür taraması ve eşleştirme yöntemiyle elde edilmiştir. Çağdaş tefsir tarihi yazıcılığı, nüzûl sırasına göre meâl ve tefsir yazımı, Kur'ân'a tarihselci yöneliş, tefsirde semantik ve hermenötikten faydalanma, Kur'âncılık akımı söz konusu etkilenmenin en bariz olanlarıdır. Bahsedilen örnekler, Kur'ân'a yaklaşımlarda, tefsir eserlerinde, Kur'ân tarihi, tefsir tarihi ve bazı Kur'ân ilimleri çalışmalarında oryantalist etkiyi açıkça göstermektedir.
06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun... more 06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Ümmet, Kur'an-ı Kerim'de sıkça bahsedilen ve önem verilen kavramlardan biridir. Ümmet, iman kardeşliği etrafında toplanmış en geniş topluluğu ifade etmesi bakımından, diğer sosyal gruplardan farklıdır. Din kardeşliği, bütün Müslümanları bir binanın tuğlaları gibi birbirine kenetlemekte ve onları tek bir beden haline getirerek tek bir ümmet yapmaktadır.Peygamberlerin tebliğde bulundukları topluluklar onların ümmetleridir ve her ümmete bir peygamber gönderilmiştir. Ümmet-i Muhammed ise yeryüzünde Hz. Muhammed (s.a.v)'a iman eden bütün Müslümanların oluşturduğu büyük topluluğun adıdır. Onlara İslam ümmeti veya ümmet-i icabet de denir. Kıyamete ka...
Üniversitelerde öğrenim gören gençler, üniversite öncesi örgü'ın eğitimde Kur'an'a da... more Üniversitelerde öğrenim gören gençler, üniversite öncesi örgü'ın eğitimde Kur'an'a dair çeşitli bilgiler almaktadır. Aile ve çevreleri de gençlere benzeri bilgiler vermektedir. Bu bilgiler, onların Kur'an'ı tanımalarını ve ona karşı tutum geliştirmelerini sağlamaktadır. İşte bu çalışmada, üniversite gençlerinin Kur'an hakkındaki birtakım ilgi, algı ve bilgileri, kız ve erkek öğrenciler ile lisans ve ön lisans öğrencileri arasında farklılaşma olup olmadığı açısından incelenmiştir. Giresun Üniversitesi öğrencilerinden rastgele yöntemle örneklem alınmıştır. Veriler, frekans dağılımı, yüzdelik oranlar ve ki'--kare analizleri ile ortaya çıkarılmıştır. Kız öğrencilerin, Kur'an'a dair ilgi, algı ve bilgilerinin birçok bakımdan erkek öğrencilere göre daha fazla olduğu görülmüştür. Aynı şekilde lisans ve ön lisans öğrencileri arasında da bazı hususlarda farklılaşma tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre bazı önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonuc...
Cinsiyeti, dili, rengi, irki ne olursa olsun, butun Muslumanlar ummet catisi altinda toplanmistir... more Cinsiyeti, dili, rengi, irki ne olursa olsun, butun Muslumanlar ummet catisi altinda toplanmistir. Ummette irka, soya veya statuye bakilmaz. Ustunluk ancak takva iledir. Bu buyuk birligi din kardesligi meydana getirmektedir. Yani ummet, tamamen din kardes- ligi uzerine kurulu bir toplumdur. Din kardesligi, butun Muslumanlari bir binanin taslari gibi birbirine kenetlemekte ve onlari bir beden hâline getirerek bir tek ummet yapmaktadir. Kardesligin geregi olarak ummette, sevgi, merhamet, yardimlasma ve dayanis- ma hâkimdir. Sevinc ve uzuntuler yurekten paylasilir. Ummet kardesligine karsi en onemli tehlike kavmiyetcilik, cemaatcilik ve grupculuktur. Cunku kavmiyetcilik, cemaatcilik veya grupculuk ummeti boler ve parcalar. Nitekim ummet, 19. yuzyildan sonra kavmiyetcilik sebebiyle parcalanmis, her bakimdan gucunu yitirmistir. Son iki asirdaki tum olumsuzluklara ragmen Muslumanlar arasindaki yardimlasma, dayanisma, sevinc ve kederleri paylasma duygulari devam etmistir. Boyle bir ornegi ...
A Critical Approach to Shatibi’s View on the Qur'an’s İlliteracy and Scientific Tafsir “Scien... more A Critical Approach to Shatibi’s View on the Qur'an’s İlliteracy and Scientific Tafsir “Scientific tafsir” is the application of findings from the physical sciences to the exegesis of Qur’anic verses related to the natural world. The first person to critique this approach was Abu Ishaq alShatibi. He believed that because the first recipients of the Qur'an were illiterate, the Qur'an itself was also “illiterate”. Thus, interpreting certain verses using astronomical or medical science was incorrect; after all, the Qur’an’s first audience did not know these sciences and it would be wrong to hold them responsible for not understanding them. Shatibi’s view is mistaken because it is a reductionistic approach that limits the Qur’an, a miracle in every way, to the knowledge of those who first received it. By adhering to certain criteria, it is possible to make use of scientific data in the exegesis of the Qur’an.
Genel olarak tefsirler, rivayet ve dirayet tefsirleri adi altinda iki kisma ayrilmaktadir. Ancak ... more Genel olarak tefsirler, rivayet ve dirayet tefsirleri adi altinda iki kisma ayrilmaktadir. Ancak hemen her rivayet tefsirinde dirayet, her dirayet tefsirinde de rivayet unsurlari oldugu bilinmektedir. Buna ragmen tefsirler, rivayet ve dirayet seklinde ayrima tabi tutulmaktadir. Bu ayrimin ne kadar dogru oldugu tartisilmalidir. Sonradan ortaya cikan tefsir eserlerinin rivayet ve dirayet ayrimi, bircok sorunu da beraberinde getirmektedir. Oncelikle bu ayrim, zihinleri parcalamakta, tefsirlere, tefsir tarihine butuncul bakisi engellemekte, farkli yonlerinin gorulmesine engel olmaktadir. Tefsirlerin kaynak ve yontemleri acisindan da sorunlara yol acmaktadir. Kur’an’in Kur’an ile tefsiri, dirayet degil de rivayet yontemi sayilmaktadir. Bazi zaaflar dirayet tefsirlerinde de goruldugu halde, bunlar rivayet tefsirlerine mahsus gibi yansitilmaktadir. Her eserin yazildigi donemin sartlarina gore degerlendirilmesi geregi de goz ardi edilmektedir. Kisacasi, rivayet ve dirayet ayrimi sorunludur ...
Universitelerde ogrenim goren gencler, universite oncesi orgun egitimde Kur’an’a dair cesitli bil... more Universitelerde ogrenim goren gencler, universite oncesi orgun egitimde Kur’an’a dair cesitli bilgiler almaktadir. Aile ve cevreleri de genclere benzeri bilgiler vermektedir. Bu bilgiler, onlarin Kur’an’i tanimalarini ve ona karsi tutum gelistirmelerini saglamaktadir. Iste bu calismada, universite genclerinin Kur’an hakkindaki birtakim ilgi, algi ve bilgileri, kiz ve erkek ogrenciler ile lisans ve on lisans ogrencileri arasinda farklilasma olup olmadigi acisindan incelenmistir. Giresun Universitesi ogrencilerinden rastgele yontemle orneklem alinmistir. Veriler, frekans dagilimi, yuzdelik oranlar ve ki-kare analizleri ile ortaya cikarilmistir. Kiz ogrencilerin, Kur’an’a dair ilgi, algi ve bilgilerinin bircok bakimdan erkek ogrencilere gore daha fazla oldugu gorulmustur. Ayni sekilde lisans ve on lisans ogrencileri arasinda da bazi hususlarda farklilasma tespit edilmistir. Elde edilen sonuclara gore bazi onerilerde bulunulmustur. Arastirma sonucuna gore universite gencleri arasinda Ku...
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020
All rights reserved 127 Kur'an'da Üslup ve Anlam Bakımından Dikkat Çeken Bazı Sayılar RTEÜİFD K... more All rights reserved 127 Kur'an'da Üslup ve Anlam Bakımından Dikkat Çeken Bazı Sayılar RTEÜİFD Kur'an'da Üslup Ve Anlam Bakımından Dikkat Çeken Bazı Sayılar Öz: Bu çalışmada, önce Kur'an'daki sayılara dair ön bilgi verilmekte daha sonra bu sayılardan dikkat çeken dördü incelenmektedir. Bunlar, Nûh (a.s)'ın kavmi ile bin eksi elli yıl geçirmesi, Ashâb-ı Kehf'in üç yüz artı dokuz yıl uyutulması ile melekler elli bin yılda Allah'a yükselirken, işlerin ise bin yılda yükselmesidir. Çalışmada, incelenen örneklerin bütün anlam ihtimallerine değinilmekte ve tefsir literatürünün verileri analiz edilerek sonuca varılmaktadır. Kur'an'da, sayıların muhtelif formları zikredilmektedir. Nûh (a.s)'ın kavmi ile geçirdiği bin eksi elli yıl, sadece peygamberlik dönemi değil, onun bütün yaşam süresidir. Doğrudan dokuz yüz elli yerine bin eksi elli denilmesi, hem bin sayısı ile sürenin uzunluğuna dikkat çekmekte, hem de kinaye zannını ortadan kaldırmaktadır. Ashâb-ı Kehf'in üç yüz artı dokuz yıl uyumasını haber veren âyetin, kimin sözü olduğu tartışmaya açıktır. İnsanların iddialarının haber verilmesi ihtimali daha ağır basmakla birlikte âyette aynı zamanda doğru olan üç yüz dokuz sayısına da işaret edilmektedir. İşlerin bin yılda, meleklerin ise elli bin yılda Yüce Allah'a yükselmesini haber veren sayıları hakikat değil de mecaz kabul etmek daha isabetli görünmektedir. Aynı zamanda bu sayılar, varlık kategorileri bulunduğunu ve en yüce mertebeye Yüce Allah'ın sahip olduğunu öğretmektedir.
Tutarsızlık, aralarında çelişki bulunan, insicamsız, sözlerin birbirini tutmaması gibi anlamlara ... more Tutarsızlık, aralarında çelişki bulunan, insicamsız, sözlerin birbirini tutmaması gibi anlamlara gelmektedir. Bilimsel çalışmalar açısından tutarsızlık, bir eserde yer alan aynı özelliklere sahip iki unsur arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanan önemli bir hatadır. Bu hatalar, pek çok eserde olduğu gibi ilmi bir çalışma olan tefsir eserlerinde de görülmektedir. Tefsirlerde birbiriyle uyumlu olmayan, tutarsız bazı bilgi ve yorumlara rastlanmasının çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Söz konusu sebeplerin en önemlisi dikkatsizliktir. Uzun yıllar devam eden tefsir yazımında, dikkati ve muhakemeyi sürekli olarak üst seviyede tutmak kolay değildir. Müfessirin, tutarsızlığa düşmemek için dikkati elden bırakmama yanında iyi bir zekâya, hafızaya ve muhakemeye sahip olması gerekmektedir. İşte bu çalışmada, tefsirlerde görülen bazı tutarsızlık örnekleri incelenmektedir. Bu tutarsızlıkların muhtemel sebepleri araştırılmaktadır. Böylece tefsirde tutarlılığa dair farkındalık oluşması hedeflenmektedir.
Esbâb-i nuzul, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda cok sayida esbâb-i nuzul ri... more Esbâb-i nuzul, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda cok sayida esbâb-i nuzul rivayeti bulunmaktadir. Bazi ayet veya surelerin nerede nazil olduguna iliskin rivayetler arasinda ihtilaflar gorulmektedir. Rivayetlerden biri, bir ayet veya surenin Mekke’de, digeri Medine’de indigine isaret edebilmektedir. Bazi alimlere gore, sayet o rivayetler uzlastirilamiyor veya aralarinda tercihte bulunulamiyorsa, ilgili ayet veya sure mukerrer nazil olmus demektir. Bu makalede, mukerrer nuzul adi verilen bu gorusun tarihi surecte nasil sekillendigi ve ilmi gercekligi irdelenmekte, mukerrer nuzul ornekleri degerlendirilmektedir
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019
Müfessir Sa'lebî ve el-Keşf ve'l-Beyân Adlı Eserinin Tefsir Literatürüne Etkisi Öz: Bu çalışmanın... more Müfessir Sa'lebî ve el-Keşf ve'l-Beyân Adlı Eserinin Tefsir Literatürüne Etkisi Öz: Bu çalışmanın hedefi, müfessir Sa'lebî ve tefsiri el-Keşf ve'l-Beyân'ın önemini vurgulamak ve onlara dair farkındalık oluşturmaktır. Tefsir edebiyatının gelişim ve özelliklerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sunmaktır. Tefsir literatürünün gelişimi, önceki birikimden faydalanıp birtakım eklemelerle gelişmektedir. Bu nedenle, her eserde az ya da çok önceki tefsirlerin etkisi bulunmaktadır. İşte bu çalışmada, müfessir Sa'lebî'nin el-Keşf ve'l-Beyân adlı eserinin sonraki tefsirlere etkisi araştırılmaktadır. Bazı tefsirlerde el-Keşf'in cümlelerinin birebir, bazılarında ise özetlenerek alındığı görülmektedir. el-Keşf'in cümlelerinin aynen alındığı eserler, "hem şekil hem de muhteva açısından etki", diğerleri ise "muhteva yönünden etki" başlıkları altında incelenmektedir. Vâhidî, Sem'ânî, Beğavî, Tabersî, İbnü'l-Cevzî, Necmeddin Dâye, Kurtubî, Hâzin ve Şirbînî'nin tefsirleri, el-Keşf'ten hem şekil hem de muhteva olarak etkilenmiştir. İbn Atıyye, Ebû Hayyân, Se'âlibî, Bikâî, Suyûtî, Âlûsî, Şevkânî, İbn Âşûr'un tefsirlerinde ise muhteva yönünden etki görülmektedir. Özellikle Beğavî'nin tefsiri, büyük ölçüde el-Keşf'in iktibasından oluşmaktadır. Tefsir tarihinde iz sürme ve eserlerin karşılaştırılmasına dayalı bu tarz çalışmaların, tefsir literatürünün gelişimin ve özelliklerinin daha iyi anlaşılmasında önemli faydaları olacaktır. Ayrıca matbu eserlerdeki istinsah, tahkik, baskı hatalarının ortaya çıkarılmasına ve bunların en doğru şekilde düzeltilmesine de katkı sağlayacaktır.
Plagiarism: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism ... more Plagiarism: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software.
Bozok üniversitesi İlahiyat fakültesi dergisi, Dec 30, 2023
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışma... more Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. / It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited (Abdullah AYGÜN, Ahmet Yaşar GÜNEŞ). İntihal / Plagiarism: Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi. / This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software.
İntihal / Plagiarism Bu makale, ıthenticate yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir.... more İntihal / Plagiarism Bu makale, ıthenticate yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir. This article has been scanned by iTenticate. No plagiarism detected. Etik Beyan/Ethical Statement Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited (Hasan Yıldırım -Abdullah Aygün).
Cinsiyeti, dili, rengi, ırkı ne olursa olsun, bütün Müslümanlar ümmet çatısı altında toplanmıştır... more Cinsiyeti, dili, rengi, ırkı ne olursa olsun, bütün Müslümanlar ümmet çatısı altında toplanmıştır. Ümmette ırka, soya veya statüye bakılmaz. Üstünlük ancak takva iledir. Bu büyük birliği din kardeşliği meydana getirmektedir. Yani ümmet, tamamen din kardeşliği üzerine kurulu bir toplumdur. Din kardeşliği, bütün Müslümanları bir binanın taşları gibi birbirine kenetlemekte ve onları bir beden hâline getirerek bir tek ümmet yapmaktadır. Kardeşliğin gereği olarak ümmette, sevgi, merhamet, yardımlaşma ve dayanışma hâkimdir. Sevinç ve üzüntüler yürekten paylaşılır. Ümmet kardeşliğine karşı en önemli tehlike kavmiyetçilik, cemaatçilik ve grupçuluktur. Çünkü kavmiyetçilik, cemaatçilik veya grupçuluk ümmeti böler ve parçalar. Nitekim ümmet, 19. yüzyıldan sonra kavmiyetçilik sebebiyle parçalanmış, her bakımdan gücünü yitirmiştir. Son iki asırdaki tüm olumsuzluklara rağmen Müslümanlar arasındaki yardımlaşma, dayanışma, sevinç ve kederleri paylaşma duyguları devam etmiştir. Böyle bir örneği başka toplumlarda görmek mümkün değildir.
A Critical Approach to Shatibi's View on the Qur'an's İlliteracy and Scientific Tafsir "Scientifi... more A Critical Approach to Shatibi's View on the Qur'an's İlliteracy and Scientific Tafsir "Scientific tafsir" is the application of findings from the physical sciences to the exegesis of Qur'anic verses related to the natural world. The first person to critique this approach was Abu Ishaq al-Shatibi. He believed that because the first recipients of the Qur'an were illiterate, the Qur'an itself was also "illiterate". Thus, interpreting certain verses using astronomical or medical science was incorrect; after all, the Qur'an's first audience did not know these sciences and it would be wrong to hold them responsible for not understanding them. Shatibi's view is mistaken because it is a reductionistic approach that limits the Qur'an, a miracle in every way, to the knowledge of those who first received it. By adhering to certain criteria, it is possible to make use of scientific data in the exegesis of the Qur'an.
Öz: Esbâb-ı nüzûl, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda çok sayıda esbâb-ı nüzû... more Öz: Esbâb-ı nüzûl, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda çok sayıda esbâb-ı nüzûl rivayeti bulunmaktadır. Bazı ayet veya surelerin nerede nazil olduğuna ilişkin rivayetler arasında ihtilaflar görülmektedir. Rivayetlerden biri, bir ayet veya surenin Mekke'de, diğeri Medine'de indiğine işaret edebilmektedir. Bazı alimlere göre, şayet o rivayetler uzlaştırılamıyor veya aralarında tercihte bulunulamıyorsa, ilgili ayet veya sure mükerrer nazil olmuş demektir. Bu makalede, mükerrer nüzûl adı verilen bu görüşün tarihi süreçte nasıl şekillendiği ve ilmî gerçekliği irdelenmekte, mükerrer nüzûl örnekleri değerlendirilmektedir.
Oryantalistlerin İslâmiyat çalışmaları oldukça büyük bir birikim teşkil etmektedir. Bir kısmına v... more Oryantalistlerin İslâmiyat çalışmaları oldukça büyük bir birikim teşkil etmektedir. Bir kısmına vâkıf olduğumuz bu birikim içinde Kur'ân ve tefsirle ilgili olanlar önemli bir yere sahiptir. Sözü edilen çalışmaların doğrudan ya da dolaylı olarak Müslümanların aynı alandaki faaliyetlerine etkisinin olduğu bir gerçektir. Oryantalist çabaların bizim tefsir çalışmalarına tesirine daha fazla dikkat çekilmesi hedeflenen bu makalede, önce oryantalistlerin çalışma ve iddialarından etkilenmenin nedenleri üzerinde durulmuştur. Taklit ve özenti yanında üniversitenin, tercümelerin, zihnen devşirilmiş aydınların, Hindistan ve Mısır'daki sömürge dönemlerinin bu tesirde önemli rolü bulunduğu ifade edilmiştir. Daha sonra, ilk defa oryantalistlerce Kur'ân veya Kitâb-ı Mukaddes araştırmalarında kullanılmış yöntemlerin, ileri sürülmüş tezlerin tefsir çalışmalarına etkisi somut örneklerle anlatılmıştır. Bu örnekler, literatür taraması ve eşleştirme yöntemiyle elde edilmiştir. Çağdaş tefsir tarihi yazıcılığı, nüzûl sırasına göre meâl ve tefsir yazımı, Kur'ân'a tarihselci yöneliş, tefsirde semantik ve hermenötikten faydalanma, Kur'âncılık akımı söz konusu etkilenmenin en bariz olanlarıdır. Bahsedilen örnekler, Kur'ân'a yaklaşımlarda, tefsir eserlerinde, Kur'ân tarihi, tefsir tarihi ve bazı Kur'ân ilimleri çalışmalarında oryantalist etkiyi açıkça göstermektedir.
06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun... more 06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Ümmet, Kur'an-ı Kerim'de sıkça bahsedilen ve önem verilen kavramlardan biridir. Ümmet, iman kardeşliği etrafında toplanmış en geniş topluluğu ifade etmesi bakımından, diğer sosyal gruplardan farklıdır. Din kardeşliği, bütün Müslümanları bir binanın tuğlaları gibi birbirine kenetlemekte ve onları tek bir beden haline getirerek tek bir ümmet yapmaktadır.Peygamberlerin tebliğde bulundukları topluluklar onların ümmetleridir ve her ümmete bir peygamber gönderilmiştir. Ümmet-i Muhammed ise yeryüzünde Hz. Muhammed (s.a.v)'a iman eden bütün Müslümanların oluşturduğu büyük topluluğun adıdır. Onlara İslam ümmeti veya ümmet-i icabet de denir. Kıyamete ka...
Üniversitelerde öğrenim gören gençler, üniversite öncesi örgü'ın eğitimde Kur'an'a da... more Üniversitelerde öğrenim gören gençler, üniversite öncesi örgü'ın eğitimde Kur'an'a dair çeşitli bilgiler almaktadır. Aile ve çevreleri de gençlere benzeri bilgiler vermektedir. Bu bilgiler, onların Kur'an'ı tanımalarını ve ona karşı tutum geliştirmelerini sağlamaktadır. İşte bu çalışmada, üniversite gençlerinin Kur'an hakkındaki birtakım ilgi, algı ve bilgileri, kız ve erkek öğrenciler ile lisans ve ön lisans öğrencileri arasında farklılaşma olup olmadığı açısından incelenmiştir. Giresun Üniversitesi öğrencilerinden rastgele yöntemle örneklem alınmıştır. Veriler, frekans dağılımı, yüzdelik oranlar ve ki'--kare analizleri ile ortaya çıkarılmıştır. Kız öğrencilerin, Kur'an'a dair ilgi, algı ve bilgilerinin birçok bakımdan erkek öğrencilere göre daha fazla olduğu görülmüştür. Aynı şekilde lisans ve ön lisans öğrencileri arasında da bazı hususlarda farklılaşma tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre bazı önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonuc...
Cinsiyeti, dili, rengi, irki ne olursa olsun, butun Muslumanlar ummet catisi altinda toplanmistir... more Cinsiyeti, dili, rengi, irki ne olursa olsun, butun Muslumanlar ummet catisi altinda toplanmistir. Ummette irka, soya veya statuye bakilmaz. Ustunluk ancak takva iledir. Bu buyuk birligi din kardesligi meydana getirmektedir. Yani ummet, tamamen din kardes- ligi uzerine kurulu bir toplumdur. Din kardesligi, butun Muslumanlari bir binanin taslari gibi birbirine kenetlemekte ve onlari bir beden hâline getirerek bir tek ummet yapmaktadir. Kardesligin geregi olarak ummette, sevgi, merhamet, yardimlasma ve dayanis- ma hâkimdir. Sevinc ve uzuntuler yurekten paylasilir. Ummet kardesligine karsi en onemli tehlike kavmiyetcilik, cemaatcilik ve grupculuktur. Cunku kavmiyetcilik, cemaatcilik veya grupculuk ummeti boler ve parcalar. Nitekim ummet, 19. yuzyildan sonra kavmiyetcilik sebebiyle parcalanmis, her bakimdan gucunu yitirmistir. Son iki asirdaki tum olumsuzluklara ragmen Muslumanlar arasindaki yardimlasma, dayanisma, sevinc ve kederleri paylasma duygulari devam etmistir. Boyle bir ornegi ...
A Critical Approach to Shatibi’s View on the Qur'an’s İlliteracy and Scientific Tafsir “Scien... more A Critical Approach to Shatibi’s View on the Qur'an’s İlliteracy and Scientific Tafsir “Scientific tafsir” is the application of findings from the physical sciences to the exegesis of Qur’anic verses related to the natural world. The first person to critique this approach was Abu Ishaq alShatibi. He believed that because the first recipients of the Qur'an were illiterate, the Qur'an itself was also “illiterate”. Thus, interpreting certain verses using astronomical or medical science was incorrect; after all, the Qur’an’s first audience did not know these sciences and it would be wrong to hold them responsible for not understanding them. Shatibi’s view is mistaken because it is a reductionistic approach that limits the Qur’an, a miracle in every way, to the knowledge of those who first received it. By adhering to certain criteria, it is possible to make use of scientific data in the exegesis of the Qur’an.
Genel olarak tefsirler, rivayet ve dirayet tefsirleri adi altinda iki kisma ayrilmaktadir. Ancak ... more Genel olarak tefsirler, rivayet ve dirayet tefsirleri adi altinda iki kisma ayrilmaktadir. Ancak hemen her rivayet tefsirinde dirayet, her dirayet tefsirinde de rivayet unsurlari oldugu bilinmektedir. Buna ragmen tefsirler, rivayet ve dirayet seklinde ayrima tabi tutulmaktadir. Bu ayrimin ne kadar dogru oldugu tartisilmalidir. Sonradan ortaya cikan tefsir eserlerinin rivayet ve dirayet ayrimi, bircok sorunu da beraberinde getirmektedir. Oncelikle bu ayrim, zihinleri parcalamakta, tefsirlere, tefsir tarihine butuncul bakisi engellemekte, farkli yonlerinin gorulmesine engel olmaktadir. Tefsirlerin kaynak ve yontemleri acisindan da sorunlara yol acmaktadir. Kur’an’in Kur’an ile tefsiri, dirayet degil de rivayet yontemi sayilmaktadir. Bazi zaaflar dirayet tefsirlerinde de goruldugu halde, bunlar rivayet tefsirlerine mahsus gibi yansitilmaktadir. Her eserin yazildigi donemin sartlarina gore degerlendirilmesi geregi de goz ardi edilmektedir. Kisacasi, rivayet ve dirayet ayrimi sorunludur ...
Universitelerde ogrenim goren gencler, universite oncesi orgun egitimde Kur’an’a dair cesitli bil... more Universitelerde ogrenim goren gencler, universite oncesi orgun egitimde Kur’an’a dair cesitli bilgiler almaktadir. Aile ve cevreleri de genclere benzeri bilgiler vermektedir. Bu bilgiler, onlarin Kur’an’i tanimalarini ve ona karsi tutum gelistirmelerini saglamaktadir. Iste bu calismada, universite genclerinin Kur’an hakkindaki birtakim ilgi, algi ve bilgileri, kiz ve erkek ogrenciler ile lisans ve on lisans ogrencileri arasinda farklilasma olup olmadigi acisindan incelenmistir. Giresun Universitesi ogrencilerinden rastgele yontemle orneklem alinmistir. Veriler, frekans dagilimi, yuzdelik oranlar ve ki-kare analizleri ile ortaya cikarilmistir. Kiz ogrencilerin, Kur’an’a dair ilgi, algi ve bilgilerinin bircok bakimdan erkek ogrencilere gore daha fazla oldugu gorulmustur. Ayni sekilde lisans ve on lisans ogrencileri arasinda da bazi hususlarda farklilasma tespit edilmistir. Elde edilen sonuclara gore bazi onerilerde bulunulmustur. Arastirma sonucuna gore universite gencleri arasinda Ku...
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020
All rights reserved 127 Kur'an'da Üslup ve Anlam Bakımından Dikkat Çeken Bazı Sayılar RTEÜİFD K... more All rights reserved 127 Kur'an'da Üslup ve Anlam Bakımından Dikkat Çeken Bazı Sayılar RTEÜİFD Kur'an'da Üslup Ve Anlam Bakımından Dikkat Çeken Bazı Sayılar Öz: Bu çalışmada, önce Kur'an'daki sayılara dair ön bilgi verilmekte daha sonra bu sayılardan dikkat çeken dördü incelenmektedir. Bunlar, Nûh (a.s)'ın kavmi ile bin eksi elli yıl geçirmesi, Ashâb-ı Kehf'in üç yüz artı dokuz yıl uyutulması ile melekler elli bin yılda Allah'a yükselirken, işlerin ise bin yılda yükselmesidir. Çalışmada, incelenen örneklerin bütün anlam ihtimallerine değinilmekte ve tefsir literatürünün verileri analiz edilerek sonuca varılmaktadır. Kur'an'da, sayıların muhtelif formları zikredilmektedir. Nûh (a.s)'ın kavmi ile geçirdiği bin eksi elli yıl, sadece peygamberlik dönemi değil, onun bütün yaşam süresidir. Doğrudan dokuz yüz elli yerine bin eksi elli denilmesi, hem bin sayısı ile sürenin uzunluğuna dikkat çekmekte, hem de kinaye zannını ortadan kaldırmaktadır. Ashâb-ı Kehf'in üç yüz artı dokuz yıl uyumasını haber veren âyetin, kimin sözü olduğu tartışmaya açıktır. İnsanların iddialarının haber verilmesi ihtimali daha ağır basmakla birlikte âyette aynı zamanda doğru olan üç yüz dokuz sayısına da işaret edilmektedir. İşlerin bin yılda, meleklerin ise elli bin yılda Yüce Allah'a yükselmesini haber veren sayıları hakikat değil de mecaz kabul etmek daha isabetli görünmektedir. Aynı zamanda bu sayılar, varlık kategorileri bulunduğunu ve en yüce mertebeye Yüce Allah'ın sahip olduğunu öğretmektedir.
Tutarsızlık, aralarında çelişki bulunan, insicamsız, sözlerin birbirini tutmaması gibi anlamlara ... more Tutarsızlık, aralarında çelişki bulunan, insicamsız, sözlerin birbirini tutmaması gibi anlamlara gelmektedir. Bilimsel çalışmalar açısından tutarsızlık, bir eserde yer alan aynı özelliklere sahip iki unsur arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanan önemli bir hatadır. Bu hatalar, pek çok eserde olduğu gibi ilmi bir çalışma olan tefsir eserlerinde de görülmektedir. Tefsirlerde birbiriyle uyumlu olmayan, tutarsız bazı bilgi ve yorumlara rastlanmasının çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Söz konusu sebeplerin en önemlisi dikkatsizliktir. Uzun yıllar devam eden tefsir yazımında, dikkati ve muhakemeyi sürekli olarak üst seviyede tutmak kolay değildir. Müfessirin, tutarsızlığa düşmemek için dikkati elden bırakmama yanında iyi bir zekâya, hafızaya ve muhakemeye sahip olması gerekmektedir. İşte bu çalışmada, tefsirlerde görülen bazı tutarsızlık örnekleri incelenmektedir. Bu tutarsızlıkların muhtemel sebepleri araştırılmaktadır. Böylece tefsirde tutarlılığa dair farkındalık oluşması hedeflenmektedir.
Esbâb-i nuzul, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda cok sayida esbâb-i nuzul ri... more Esbâb-i nuzul, sadece rivayetler yoluyla bilinmektedir ve kaynaklarda cok sayida esbâb-i nuzul rivayeti bulunmaktadir. Bazi ayet veya surelerin nerede nazil olduguna iliskin rivayetler arasinda ihtilaflar gorulmektedir. Rivayetlerden biri, bir ayet veya surenin Mekke’de, digeri Medine’de indigine isaret edebilmektedir. Bazi alimlere gore, sayet o rivayetler uzlastirilamiyor veya aralarinda tercihte bulunulamiyorsa, ilgili ayet veya sure mukerrer nazil olmus demektir. Bu makalede, mukerrer nuzul adi verilen bu gorusun tarihi surecte nasil sekillendigi ve ilmi gercekligi irdelenmekte, mukerrer nuzul ornekleri degerlendirilmektedir
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019
Müfessir Sa'lebî ve el-Keşf ve'l-Beyân Adlı Eserinin Tefsir Literatürüne Etkisi Öz: Bu çalışmanın... more Müfessir Sa'lebî ve el-Keşf ve'l-Beyân Adlı Eserinin Tefsir Literatürüne Etkisi Öz: Bu çalışmanın hedefi, müfessir Sa'lebî ve tefsiri el-Keşf ve'l-Beyân'ın önemini vurgulamak ve onlara dair farkındalık oluşturmaktır. Tefsir edebiyatının gelişim ve özelliklerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sunmaktır. Tefsir literatürünün gelişimi, önceki birikimden faydalanıp birtakım eklemelerle gelişmektedir. Bu nedenle, her eserde az ya da çok önceki tefsirlerin etkisi bulunmaktadır. İşte bu çalışmada, müfessir Sa'lebî'nin el-Keşf ve'l-Beyân adlı eserinin sonraki tefsirlere etkisi araştırılmaktadır. Bazı tefsirlerde el-Keşf'in cümlelerinin birebir, bazılarında ise özetlenerek alındığı görülmektedir. el-Keşf'in cümlelerinin aynen alındığı eserler, "hem şekil hem de muhteva açısından etki", diğerleri ise "muhteva yönünden etki" başlıkları altında incelenmektedir. Vâhidî, Sem'ânî, Beğavî, Tabersî, İbnü'l-Cevzî, Necmeddin Dâye, Kurtubî, Hâzin ve Şirbînî'nin tefsirleri, el-Keşf'ten hem şekil hem de muhteva olarak etkilenmiştir. İbn Atıyye, Ebû Hayyân, Se'âlibî, Bikâî, Suyûtî, Âlûsî, Şevkânî, İbn Âşûr'un tefsirlerinde ise muhteva yönünden etki görülmektedir. Özellikle Beğavî'nin tefsiri, büyük ölçüde el-Keşf'in iktibasından oluşmaktadır. Tefsir tarihinde iz sürme ve eserlerin karşılaştırılmasına dayalı bu tarz çalışmaların, tefsir literatürünün gelişimin ve özelliklerinin daha iyi anlaşılmasında önemli faydaları olacaktır. Ayrıca matbu eserlerdeki istinsah, tahkik, baskı hatalarının ortaya çıkarılmasına ve bunların en doğru şekilde düzeltilmesine de katkı sağlayacaktır.
Plagiarism: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism ... more Plagiarism: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software.
Uploads
Papers by ABDULLAH AYGÜN