Artykuł jest próbą odczytania sensów utworu na płaszczyźnie ukonstytuowanej w sferze sacrum. Punk... more Artykuł jest próbą odczytania sensów utworu na płaszczyźnie ukonstytuowanej w sferze sacrum. Punktem wyjścia prowadzonych analiz jest ukazanie swoistej mityzacji eschatologicznej, jakiej dokonuje w swoim dziele Jerzy Żuławski. Poprzez zagadnienia historii, czasu, anamnezy i kosmogonii autor Erosa i Psyche przedstawia powszechne pragnienie odzyskania bezpowrotnie utraconego idealnego porządku istnienia (renovatio). Obok soteriologicznej nadziei wyrażonej w zakończeniu dramatu istotne jest także odkrycie jeszcze głębszej tęsknoty, która rządzi sferą ludzkiej wyobraźni. Jest nią oddająca idee doskonałej jedności boska androgyniczność.
Wydana w 1904 roku Jolanta. Poemat dramatyczny w 1 akcie Edwarda Leszczyńskiego to preludium do p... more Wydana w 1904 roku Jolanta. Poemat dramatyczny w 1 akcie Edwarda Leszczyńskiego to preludium do pochwały miłości i witalności-tych wartości, które znalazły odzwierciedlenie w późniejszym dramacie autora-Atlantydzie. Jolantę stanowczo odróżnia od sztuki następnej jej bardziej mroczna, demoniczna atmosfera. Warto zauważyć, że oba te utwory wyrastają z bogatej prerafaelickiej symboliki. W Jolancie Leszczyński niemal całkowicie marginalizuje bogaty świat fl ory, z którym kojarzeni są ci malarze (m.in. Millais, Rossetti, Burne-Jones), a nasyca ją treściami duchowo-religijnymi, sytuując ją w bliskości dzieł Hunta. Pierwszy trop stanie się istotny dla autora w Atlantydzie, gdzie uczyni naturę niezwykle istotną częścią fabuły i wymowy dramatu, wynikających z fi lozofi i nieformalnego teoretyka Bractwa-Johna Ruskina 1. Przeniesiony z fi lozofi cznych niepokojów modernizmu solaryzm katastrofi czny miesza się w Jolancie z kultem słońca-witalności 2 , aby pełniej wyrazić * Ewa Borkowiak-doktorantka w Instytucie Filologii Polskiej UMCS w Lublinie. 1 Zanim John Ruskin opublikował swoją słynną obronę Bractwa Prerafaelitów zdefi niował własny program estetyczny, w którym pozostawił sobie za cel redefi nicję przestarzałego systemu wartości i zastąpienie go wychowaniem etycznym, które miało wzbudzić w masach zamiłowanie do sztuki. Zob. S. S a e n g e r,
Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Pi... more Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Piotr Włast. To szczególny przypadek, gdy silna, niezależna i niezłomna kobieta dobrowolnie, u schyłku życia, zamyka się w schorowanym, wątłym ciele męskiego osobnika. Ostatni, tragiczny rozdział tej transgresji, symbolizujący bezmiar upokorzenia, zaskakuje głębokim, metafizycznie dojrzałym spojrzeniem na rzeczywistość oraz problem odmienności. I nie ma podstaw, by wątpić, że ten metafizyczny projekt mógł zaistnieć tylko w umyśle osoby, która doświadczyła ogromnej traumy. Warto pokrótce zastanowić się, w jaki sposób Xięga poezji idyllicznej, pierwsze i ostatnie dzieło Piotra Odmieńca-Własta, stała się immanentną pochwałą inności, wychwalającą ułomne możliwości kreacyjne ludzkości. Komornicka dorastała do roli Piotra przez lata. Mężczyzna i męskość, które się w niej rodziły, nie były wyrazem chwili, efektem tylko jednej nocy, "magicznie" przeistaczającej żeńskość w to, co męskie-jak sądzą niektórzy 1. Całe życie
Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Pi... more Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Piotr Włast. To szczególny przypadek, gdy silna, niezależna i niezłomna kobieta dobrowolnie, u schyłku życia, zamyka się w schorowanym, wątłym ciele męskiego osobnika. Ostatni, tragiczny rozdział tej transgresji, symbolizujący bezmiar upokorzenia, zaskakuje głębokim, metafizycznie dojrzałym spojrzeniem na rzeczywistość oraz problem odmienności. I nie ma podstaw, by wątpić, że ten metafizyczny projekt mógł zaistnieć tylko w umyśle osoby, która doświadczyła ogromnej traumy. Warto pokrótce zastanowić się, w jaki sposób Xięga poezji idyllicznej, pierwsze i ostatnie dzieło Piotra Odmieńca-Własta, stała się immanentną pochwałą inności, wychwalającą ułomne możliwości kreacyjne ludzkości. Komornicka dorastała do roli Piotra przez lata. Mężczyzna i męskość, które się w niej rodziły, nie były wyrazem chwili, efektem tylko jednej nocy, "magicznie" przeistaczającej żeńskość w to, co męskie-jak sądzą niektórzy 1. Całe życie
Artykuł jest próbą odczytania sensów utworu na płaszczyźnie ukonstytuowanej w sferze sacrum. Punk... more Artykuł jest próbą odczytania sensów utworu na płaszczyźnie ukonstytuowanej w sferze sacrum. Punktem wyjścia prowadzonych analiz jest ukazanie swoistej mityzacji eschatologicznej, jakiej dokonuje w swoim dziele Jerzy Żuławski. Poprzez zagadnienia historii, czasu, anamnezy i kosmogonii autor Erosa i Psyche przedstawia powszechne pragnienie odzyskania bezpowrotnie utraconego idealnego porządku istnienia (renovatio). Obok soteriologicznej nadziei wyrażonej w zakończeniu dramatu istotne jest także odkrycie jeszcze głębszej tęsknoty, która rządzi sferą ludzkiej wyobraźni. Jest nią oddająca idee doskonałej jedności boska androgyniczność.
Wydana w 1904 roku Jolanta. Poemat dramatyczny w 1 akcie Edwarda Leszczyńskiego to preludium do p... more Wydana w 1904 roku Jolanta. Poemat dramatyczny w 1 akcie Edwarda Leszczyńskiego to preludium do pochwały miłości i witalności-tych wartości, które znalazły odzwierciedlenie w późniejszym dramacie autora-Atlantydzie. Jolantę stanowczo odróżnia od sztuki następnej jej bardziej mroczna, demoniczna atmosfera. Warto zauważyć, że oba te utwory wyrastają z bogatej prerafaelickiej symboliki. W Jolancie Leszczyński niemal całkowicie marginalizuje bogaty świat fl ory, z którym kojarzeni są ci malarze (m.in. Millais, Rossetti, Burne-Jones), a nasyca ją treściami duchowo-religijnymi, sytuując ją w bliskości dzieł Hunta. Pierwszy trop stanie się istotny dla autora w Atlantydzie, gdzie uczyni naturę niezwykle istotną częścią fabuły i wymowy dramatu, wynikających z fi lozofi i nieformalnego teoretyka Bractwa-Johna Ruskina 1. Przeniesiony z fi lozofi cznych niepokojów modernizmu solaryzm katastrofi czny miesza się w Jolancie z kultem słońca-witalności 2 , aby pełniej wyrazić * Ewa Borkowiak-doktorantka w Instytucie Filologii Polskiej UMCS w Lublinie. 1 Zanim John Ruskin opublikował swoją słynną obronę Bractwa Prerafaelitów zdefi niował własny program estetyczny, w którym pozostawił sobie za cel redefi nicję przestarzałego systemu wartości i zastąpienie go wychowaniem etycznym, które miało wzbudzić w masach zamiłowanie do sztuki. Zob. S. S a e n g e r,
Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Pi... more Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Piotr Włast. To szczególny przypadek, gdy silna, niezależna i niezłomna kobieta dobrowolnie, u schyłku życia, zamyka się w schorowanym, wątłym ciele męskiego osobnika. Ostatni, tragiczny rozdział tej transgresji, symbolizujący bezmiar upokorzenia, zaskakuje głębokim, metafizycznie dojrzałym spojrzeniem na rzeczywistość oraz problem odmienności. I nie ma podstaw, by wątpić, że ten metafizyczny projekt mógł zaistnieć tylko w umyśle osoby, która doświadczyła ogromnej traumy. Warto pokrótce zastanowić się, w jaki sposób Xięga poezji idyllicznej, pierwsze i ostatnie dzieło Piotra Odmieńca-Własta, stała się immanentną pochwałą inności, wychwalającą ułomne możliwości kreacyjne ludzkości. Komornicka dorastała do roli Piotra przez lata. Mężczyzna i męskość, które się w niej rodziły, nie były wyrazem chwili, efektem tylko jednej nocy, "magicznie" przeistaczającej żeńskość w to, co męskie-jak sądzą niektórzy 1. Całe życie
Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Pi... more Pisarka, skandalistka, emancypantka, buntowniczka. Kobieta i mężczyzna-Maria Komornicka, czyli Piotr Włast. To szczególny przypadek, gdy silna, niezależna i niezłomna kobieta dobrowolnie, u schyłku życia, zamyka się w schorowanym, wątłym ciele męskiego osobnika. Ostatni, tragiczny rozdział tej transgresji, symbolizujący bezmiar upokorzenia, zaskakuje głębokim, metafizycznie dojrzałym spojrzeniem na rzeczywistość oraz problem odmienności. I nie ma podstaw, by wątpić, że ten metafizyczny projekt mógł zaistnieć tylko w umyśle osoby, która doświadczyła ogromnej traumy. Warto pokrótce zastanowić się, w jaki sposób Xięga poezji idyllicznej, pierwsze i ostatnie dzieło Piotra Odmieńca-Własta, stała się immanentną pochwałą inności, wychwalającą ułomne możliwości kreacyjne ludzkości. Komornicka dorastała do roli Piotra przez lata. Mężczyzna i męskość, które się w niej rodziły, nie były wyrazem chwili, efektem tylko jednej nocy, "magicznie" przeistaczającej żeńskość w to, co męskie-jak sądzą niektórzy 1. Całe życie
Uploads
Papers by Ewa Borkowiak