Political science and Public Administration

Ondokuzuncu yüzyılda, Büyük Kapadokya’daki Rumlar arasından binlerce erkek deniz kenarı bölgelere, önemli finans merkezlerine ve deniz aşırı ülkelere daha önce yaşandığından daha yoğun bir biçimde göç etmeye başlamışlardı. İstanbul, İzmir gibi büyük liman şehirlerinde yaşayan Kapadokyalılar arasında hem ticaretle ilgilenenler, hem de hamallık, amelelik veya arayıcılık gibi ağır işlerde çalışanlar bulunuyordu. Göçün ilk döneminde erkekler, eşlerini ve ailelerini yanlarına almadan gurbete gitmiş, dönem dönem gidip gelmek suretiyle sıla ile bağlarını korumaya çalışmışlardı. Geride kalan kadınlar ise çocukların, yaşlıların, malın mülkün ve bazen de köyün sorumluluklarını üstlerine almışlar; kimi fakir olanları el kapılarında çalışmaya başlamışlardı. Bu dönemde dinleri Ortodoks Hıristiyanlık olan bu kadınlar, çevredeki Türk komşularıyla geçmişe göre daha çok irtibat kurmak durumunda kalmış, bazıları Türklerle evlilikler yapmışlardı. Böylelikle, gurbetlik, erkeklerin olduğu kadar kadınların da hayatını değiştirmişti. Büyük bir çoğunluğunun anadili Türkçe olan Anadolu Hıristiyanları kendilerini Türkçe şarkı, türkü, söylence ve hatta dualarla ifade ederlerdi. Eşlerini gurbete gönderdikten sonra türlü maddi ve duygusal zorluklarla mücadele eden, bazıları gurbete giden eşleri tarafından tamamen terk edilen kadınlar, öfke, özlem ve kıskançlık gibi duygularını türküler üzerinden dillendirmişlerdi. Anonim olup, hem Müslüman, hem de Hıristiyan Anadolulular tarafından dün olduğu gibi bugün de söylenen bu türküler, bölgedeki kolektif bilincin ürünüydüler. Tüm bunlardan hareketle, bu çalışmanın iki amacı bulunmaktadır. İlki, kadınlara ait sözlü tarih malzemesi ve bunların içinde bulunan ve kadınlara ait olduğu düşünülen gurbet türküleri üzerinden ondokuzuncu yüzyılda Büyük Kapadokya Bölgesi’ndeki Rum yerleşimlerinden yaşanan erkek göçlerinin geride kalanlar üzerindeki etkilerini göstermek ve böylece tarihyazımında geri planda kalan kadınları görünür kılmaktır. İkincisi ise, ele alınan gurbet türkülerinin kültürleri çapraz kesen evrensel folklorik değerler olduklarını kanıtlamaktır. Bu amaçları gerçekleştirebilmek için, makalede Atina’daki Küçük Asya Araştırmaları Merkezi’ndeki Sözlü Gelenek Arşivi’nin Kapadokya dosyalarının “gurbet” ile ilgili kısımları dikkatlice incelenmiş, tanıklıklar ve türküler bu dosyalardan derlenmiştir.
Anahtar kelimeler: Geride kalan kadınlar, gurbet türküleri, kadın türküleri, Anadolu Hıristiyanları, Kapadokya

Cappadocia was a place of co-habitation of Christians and Muslims, until the Greco-Turkish Population Exchange (1923) terminated the Christian presence in the region. Using an interdisciplinary approach drawing on history, political science and anthropology, this study investigates the relationship between tolerance, co-habitation, and nationalism. Concentrating particularly on Orthodox-Muslim and Orthodox-Protestant practices of living together in Cappadocia during the last fifty years of the Ottoman Empire, it responds to the prevailing romanticism about the Ottoman way of handling diversity. The study also analyses the transformation of the social identity of Cappadocian Orthodox Christians from Christians to Greeks, through various mechanisms including the endeavour of the elite to utilise education and the press, and through nationalist antagonism during the long war of 1912 to 1922.

The value of folk songs for understanding the emotional impact of major events on ordinary people is indisputable. This article traces the varied impact on women left behind due to male migration from Cappadocia to big cities of opportunity in the late Ottoman Empire through a specific category of songs: the songs of “the expatriate’s wife”. While illuminating the stories of culturally muted Orthodox Christian women in Cappadocia through the testimonies found in the Oral Tradition Archive of the Centre for Asia Minor Studies, this study carries out a study of emotional archaeology with the songs found in the same archive.

The Greek Orthodox Community was uprooted from Cappadocia with the signing of the Convention of the Exchange of Populations between Turkey and Greece at Lausanne on 30 January 1923. Until then Potámia had been one of the prosperous villages of the area, thanks to financial contributions of Potámian migrants in foreign lands. In the late nineteenth and early twentieth centuries the village had stone houses, a new church, and a school. The villagers had neighborly relations with the Turks of surrounding villages, with a degree of competition at the communal level which was reflected in their narratives, myths, and songs. These narratives are revealing of their senses and perceptions of their neighbors in the last decades of their existence in their homeland, and they are meaningful in allowing researchers to detect the cohabitation practices of two religious communities at the time.

One hundred years after people were forcibly driven from their ancestral lands, this article traces the gender aspect of the Turkish-Greek population exchange from an ethnographic perspective. This aspect certainly differs with respect to the refugees' place of origin, place of residence, social class, and the cultural capital they brought from their previous lives. The experiences were diverse, in some cases similar, and cut across religious boundaries. Based on memoirs, literary works, and oral history, this article draws a comparative picture of refugee lives before and after their displacement.

Bu çalışma, pek çok kaynakta Aziz Yorgos’un memleketi olarak gösterilen Potamia, bugünkü adıyla Başköy’de Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi öncesinde Rumların Türk komşularına yönelik bakış açılarını Atina’daki Küçük Asya Araştırmaları Merkezi’nin sözlü tarih dosyalarındaki anlatı ve ifadelere dayanarak incelemektedir. Başköy bugün Kayseri’nin Yeşilhisar ilçesine bağlı olup, kongrenin yapılacağı Sinasos-Mustafapaşa’ya tercih edilen yola bağlı olarak 32 veya 38 kilometre uzaklıktadır.  Adını köyün içinden geçen çaydan alan Potamia, elde ettiğimiz kaynaklardan birine göre mübadeleden önce sekiz yüz Rum ve yüz Türk’ün beraber yaşadığı bir köydü. Başka bir kaynağa göre ise, köyde Türk yoktu ancak Mavrucan (bugün Güzelöz) ve Kavak gibi Türk köyleri ile yakın temas kuran bir köydü. Küçük Asya Araştırmaları Merkezi’ne mülakat veren Potamialılara göre, Türkler kategorik olarak Rumların gözünde ikiye ayrılmaktaydı. Komşuları olan iyi Türkler ve onlara zarar verdiklerini düşündükleri diğer Türkler. İkinci kategori dışardan olup içine Balkanlardan gelen muhacir Türkler, yöredeki eşkıyalar, geçmişin delibaşları ya da çağlarının Genç Türkleri girmekteydi. Komşuları olan Türkleri iyi sıfatlarla andıkları gözlemlenmekle beraber onlara olan yaklaşımlarındaki rekabet unsuru özellikle dinleri ve azizleri hakkındaki söylem ve hikayeleri ile şarkılarında belirgindi ve genel olarak geçmişe yönelik anlatılarında da Türklerle ilgili kronolojik hatalar vardı. Βunlardan en ilginci Türklerin Anadolu’daki varlığından çok zaman önce dördüncü yüzyılda yaşamış olan Aziz Yorgos’un zamanında Hıristiyanların Türkler tarafından katledildiği ve Aziz’in kendisine de zarar verildiği idi. Antropolog Robert M. Hayden’in “antagonistik müsamaha” ve “rekabetçi beraber yaşam” teorisinden yola çıkarak bu ve benzeri anlatılardaki rekabet unsurunu inceleyen bu çalışma, Potamia örneğine odaklanarak Mübadele öncesinde Kapadokya’daki rekabetçi birlikte yaşam pratiği üzerine bir tablo çizmektedir.

Dönemin en çok tartışılan kitaplarından birini yazan Samuel Huntington, ortaya koyduğu görüşle birlikte oldukça yankı uyandırmıştır. Soğuk Savaşın bitişiyle beraber yeni dünya düzeniyle ilgili çokça fikir ortaya atılmış olsa da, Huntington'un görüşü kendine özgü özellikler barındırmaktadır. Soğuk Savaş sırasında oluşan çift kutuplu dünyanın aksine, günümüzde çok kutuplu bir medeniyetler düzeni ön görmüştür. İnsanlar artık kendilerini komünist, liberal veya milliyetçi gibi ideolojik terimlerle tanımlamak yerine, hangi kültüre yakın hissettiğini söylemeyi tercih etmeye başlamıştır. Kültür artık hayatımızın en önemli parçası ve bizi biz yapan değerlerdir. Bu kitapta da genel olarak medeniyetlerin oluşumu, aralarındaki farklar, fay hattı çatışmaları ve bunlardan kaçınmanın yolları anlatılmaktadır.

Toplum bilimci ve tarih eğitimi veren akademisyenlerin birçok kişi ile birebir görüşerek oluşturduğu bu çalışma, on dokuzuncu yüzyıldaki Anadolu kırsal hayatına Ermeni bakış açısından bakmış olsa da, dönemin çok kültürlü bu coğrafyasının tümü hakkında da ilginç bilgiler vermesi açısından değerlidir. Yazar, ortak coğrafyada yaşayan farklı etnik grupları ve dini inanışları değerlendirirken, kültürler arası çatışmaları da yansıtmış ve çalışmayı farklı bir gözle değerlendirmemizi sağlamıştır. Anadolu coğrafyasındaki halkların kültürlerini anlatırken nesnel veriler kullanılması, tarihin analitik şekilde değerlendirilmesine ön ayak olmuştur. Çalışmada anlatılan benzer ritüellerden çıkarmamız gereken; birbirine yakın coğrafyada yaşayan farklı etnik kimlikleri Müslüman veya Hıristiyan diye ayırmak yerine, Anadolu halkı şeklinde değerlendirmemiz gerektiğini gösterir niteliktedir.

Uluslararası ilişkilerde güvenlik politikaları özellikle Soğuk Savaş sonrası dönemde tartışılır bir hale gelmiştir. Kurulan yeni küresel siyasi düzenle birlikle, devletlerin birbirleri ile daha fazla iç içe olması bu kavramı aktifleştirmiştir. Buna karşın güvenlik düşüncesi devletler ve toplum için çok eski dönemlerden beri önemli bir konumdadır. Geçmişte bu kavram devletler açısından; Sınır güvenliği, hanedanı korumak ve devletin ayakta kalmasını sağlamak anlamına gelmekteydi. Toplumlar açısından ise bu durum dinsel güvenlik ve istilalara karşı korunmak manasındaydı. Fakat günümüzde kimilerine göre bu görüş temelde realist bir argümana dayanmakta ve askeri güç kapasitesine göre şekillenmektedir. Yani devletler, kendi kendine yeterliliğe dayanan bir dünyada, kendilerini korumak dışında alternatifleri olmadığını düşünmektedirler

Suudi Arabistan devleti kuruluş itibari ile belirli devletleşme aşamalarından geçse de, genel hatlarıyla Vahhabi inancının getirdiği olgu ile bu süreci tamamlamıştır. Elde ettiği bu ideolojik argümanla beraber bir toplum yapısı da oluşturan Suudi Arabistan, yıllar içerisinde de bu fikre sadık kalmıştır. Yine Batılı devletler ile kurduğu ilişkiler ve petrol gelirleri neticesinde rejimini bugüne kadar devam ettirmiştir. Petrole bağımlı ekonomi ise uzun yıllardır hükümet tarafından kaygıları arttırmaktadır. Bunun yanı sıra toplumda bir takım hak taleplerinin bulunması da, hükümetin bir dizi reformlar yapmasını gerekli kılmıştır. Özellikle 2011 yılında gerçekleşen Arap Baharı, Suudi Arabistan için de bir sinyal niteliğinde olmuştur. Bu bağlamda rejim de artık geleceğin güvencesi olarak petrol gelirlerini ve Batı ile ilişkileri görmemektedir. Bu bağlamda ülkede yapılan reformlar ve 2030 vizyonu hedefleri, rejim güvenliğini sağlama açısından değerlendirilmelidir.

Öz: Cadde isimleri iktidar ilişkilerinin bir parçasıdır. Bu durum uzun yıllar göz ardı edilmiş, 'toponomi' çalışmaları diğer yer isimlerine olduğu gibi cadde isimlerine de apolitik bir tarihsel, kültürel ve dilsel çerçeveden yaklaşmıştır. Ancak 1980'lerde ortaya çıkan 'eleştirel toponomi' literatürü ile birlikte cadde isimlendirme süreçlerinin iktidar ilişkileri ile olan bağlantıları üzerine oldukça önemli teoriler geliştirilmiştir. Bu konuda önceleri Gramsci'nin hegemonya kavramına başvurulmuş, cadde isimlerinin hegemonik grupların dünya görüşlerini kitlelerin gözünde meşrulaştırmak için kullandıkları araçlardan biri olduğu ortaya konulmuştur. Ancak 2000'lerde post-yapısalcı teorinin eleştirel yer isimleri çalışmalarındaki etkisinin artmasıyla cadde isimlerinin iktidar ilişkilerindeki pozisyonuna dair çok daha sofistike açıklamalar yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı post-yapısalcılıktan etkilenilerek ortaya konulan cadde isimleri ile iktidar ilişkileri arasındaki bağlantıya dair açıklamaların genel bir değerlendirmesini sunmaktır. Çalışmanın argümanı post-yapısalcı iktidar yaklaşımının özellikle üç temel hipotezinin cadde isimlerinin siyasi boyutunun anlaşılmasını mümkün kıldığıdır: İktidar heterojen ve değişkendir; İktidar ilişkileri her zaman öznelerin özgürlüğünü kısıtlamaz; İktidar her yerdedir. Anahtar Kelimeler: Toponomi, eleştirel toponomi, cadde isimleri, iktidar, post-yapısalcılık. Abstract: Street names are part of power relations. This situation has been ignored for many years as the 'toponymy' studies treated street names as apolitical objects. However, with the emergence of 'critical toponymy' in the 1980s, many important insights have been developed on the connections of street naming processes with power relations. Initially, Gramsci's concept of hegemony was used to show that street names are tools that make hegemonic worldviews legitimate on the eyes of masses. However, with the influence of post-structuralism in the 2000s, much more sophisticated explanations in this issue began to be made. This study aims to evaluate these post-structuralist-influenced explanations on the connections between street names and power relations. It argues that especially three main hypotheses of the post-structuralist conception of power made the explanation of the politics of street names possible: Power is heterogeneous and contingent; Power relations do not necessarily exclude freedom; Power is immanent.

Once an oppositional ideology in the 1990s that united Muslim intellectuals around a radical critique of the state based on the ideals of democracy, civil society and pluralism, how has Turkish Islamism transformed into a state-centric and conservative world-view? This paper aims to document this transformation by scrutinizing the writings of a group of intellectuals in the context of (I) the 28 February 1997, military memorandum and the subsequent events which culminated in the AKP’s first electoral victory in 2002; and (II) the series of trials that started in 2008 known as the Ergenekon trials through which the AKP gained the upper hand in Turkish politics. In so doing, the paper problematizes the prevalent narratives on the relationship between Islam, on the one hand, and democracy and civil society, on the other, that miss how formulations and articulations of Islamism evolve in changing political contexts.

Once an oppositional ideology in the 1990s that united Muslim intellectuals around a radical critique of the state based on the ideals of democracy, civil society and pluralism, how has Turkish Islamism transformed into a statecentric and conservative world-view? This paper aims to document this transformation by scrutinizing the writings of a group of intellectuals in the context of (I) the 28 February 1997, military memorandum and the subsequent events which culminated in the AKP's first electoral victory in 2002; and (II) the series of trials that started in 2008 known as the Ergenekon trials through which the AKP gained the upper hand in Turkish politics. In so doing, the paper problematizes the prevalent narratives on the relationship between Islam, on the one hand, and democracy and civil society, on the other, that miss how formulations and articulations of Islamism evolve in changing political contexts.