ODU SOSYAL BİLİMLER ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ODÜSOBİAD), 2025
XI. yüzyıldan itibaren Orta Asya, İran, Mısır, Irak, Suriye, Horasan ve Maveraünnehir coğrafyasın... more XI. yüzyıldan itibaren Orta Asya, İran, Mısır, Irak, Suriye, Horasan ve Maveraünnehir coğrafyasından Anadolu’ya gelerek buranın Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlayan mutasavvıf, şeyh, evliya, veli gibi adlar verilen erenler vardır. Bunlar çoğunlukla Hoca Ahmed Yesevî’nin (öl. 1166) öğretileriyle hareket etmişlerdir. Bu erenler, yerleştikleri yerlerde tekkeler kurarak gerek sosyal gerek ekonomik anlamda halka yardımcı olmuşlar ve irşat faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Bu devirde Anadolu’da hüküm süren Anadolu Selçuklu devleti bu erenlere kucak açarak onların faaliyetlerini desteklemiştir. Bu ortamda bahsi geçen erenlerin etkisiyle yetişenlerden biri de Yunus Emre’dir (1240-1321). O, Anadolu’da millî bir tasavvuf edebiyatının oluşmasına öncülük etmiştir. Yunus Emre’nin nerede doğduğu, yaşadığı ve türbesinin nerede olduğu ile ilgili tartışmalar sürmektedir. Onun menkıbevi hayatı, Hacı Bektaş Veli ve Tapduk Emre etrafında şekillenmiştir. Şiirlerinden diyar diyar dolaştığı anlaşılmaktadır ancak gerçek mezarının ve türbesinin nerede olduğu ile ilgili net bilgi yoktur. Kayıtlarda on civarında mezar ve türbesi bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Ordu ili Ünye ilçesi Saraçlı Mahallesi’ndedir. Yunus Emre ile ilgili bilgiler veren çeşitli kaynaklarda Ünye’nin adı geçmektedir ancak diğer Yunus Emre türbelerinde olduğu gibi buranın gerçek Yunus Emre mi, Yunus adlı başka bir şeyh mi yoksa Yunus Emre’ye atfedilen bir makam mı olduğu bilinmemektedir. Buradaki Yunus Emre; Şehnuz, Şeyh Yunus gibi adlarla da anılmaktadır ve hakkında birçok anlatı ve inanış bulunmaktadır. Bu anlatı ve inanışlarda Yunus Emre’nin manevi bir önder ve olağanüstü özelliklere sahip bir kurtarıcı olduğu görülmektedir. Yunus Emre’nin mezarının bulunduğu yer, türbeye dönüştürülmüş ve burası ziyaret yeri hâline gelmiştir. Buraya giden hastaların şifa buldukları, burada edilen duaların kabul olduğu, dilenen dileklerin gerçekleştiği ile ilgili sayısız örnekler vardır. Son yıllarda Ünye’deki Yunus Emre Türbesi külliye hâline getirilmiş ve kültür turizmine açılmıştır. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin hayatı, bilinen belli başlı türbeleri, Ünye’deki Yunus Emre Türbesi ve anlatıları incelenerek Divan’ındaki şiirlerinden hareketle Ünye yöresi ile ilgili çıkarımlarda bulunulacaktır.
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2025
Geleneklerin bir ihtiyaçtan doğduğu ve belli bir amaca, inanışa yönelik olduğu açıktır. Bugün biz... more Geleneklerin bir ihtiyaçtan doğduğu ve belli bir amaca, inanışa yönelik olduğu açıktır. Bugün bize anlamsız gibi gelen birçok geleneğin aslında başlangıçta insanları bir arada tutan, mutlu eden, geleceğin şekillenmesini sağlayan yönlerinin olduğu görülmektedir. Doğum ve ölümün yanında hayatın üç önemli aşamasından biri olan evlenme ile ilgili her toplumun kendine has geleneklerinin olduğu bilinmektedir. Bu aşamalarda uygulanan gelenekler genellikle yeni girilen bu dönemlere alışma, bereket ve kötülüklerden korunma ile ilgilidir. Evlenme, tanışmadan düğüne ve hatta düğünden sonrasına kadar uzanan geniş bir süreci ifade eder. Evlenmenin her aşamasında gelenekten gelen usuller ve ritüeller yer alır. Türk coğrafyası, evlenme gelenekleri açısından zengin bir içeriğe sahiptir. Bu geleneklerden bir tanesi Türkiye’nin hemen her yöresinde görülen bohça götürme geleneğidir. Hediyeleşmek ve yakınlaşmak amaçlı bohça götürme geleneğinin evlenmenin kız istemeden düğüne kadar hemen her aşamasında uygulandığı görülmektedir. Oldukça yaygın ve geniş kapsamlı bu geleneğin kına gecelerinde ayrı bir yeri ve önemi vardır. Kına gecelerinde kız evinden erkek evine götürülen bohçalar, eğlence temelli halk oyunlarına dönüşmüştür. Bu oyunlarda hem yeni kurulacak ailenin temelleri atılır hem de kız ve erkek tarafının aileleri arasındaki akrabalık bağları güçlendirilmeye çalışılır. Bu geleneğin eğlendirme, sosyal ve ahlaki kuralları öğretme, toplum tarafından kabul edilmiş davranış örüntülerini sürdürme gibi işlevleri vardır. Bu çalışmada, evlenme geleneklerinden birisi olan bohça götürmenin ve özellikle kına gecesinde kız evinden erkek evine götürülen bohçanın Türkiye’nin farklı bölgelerindeki usulleri ve ritüelleri işlevleriyle beraber araştırılıp incelenmiştir. İncelenen örnekler konuya yönelik literatürdeki verilerden, kişisel gözlemlerden ve kaynak kişilerden elde edilmiştir.
Ozet Beylikler doneminden itibaren Turk Halkinin yerlesmeye basladigi Ulubey, Ordu ilimizin en es... more Ozet Beylikler doneminden itibaren Turk Halkinin yerlesmeye basladigi Ulubey, Ordu ilimizin en eski ilcelerinden biri olmanin yaninda, kulturel acidan da zengin bir mirasa sahiptir. Bu mirasin onemli bir bolumunu de halk hekimligi dedigimiz geleneksel tedavi yontemleri olusturur. Halk hekimligi uygulamalarina yaygin olarak rastlanan Ulubey’de kirik cikik basta olmak uzere, sarilik, basiklik, yilancik, urfiye denilen hastaliklar ve gec konusan, gec yuruyen bebeklere yapilan islemler dikkat ceker. Bunlarin yani sira kirklama, cin cikarma ve muska yazma uygulamalari ile Evliya ve Ocak olarak tabir edilen yerlerin de bulundugu Ulubey’de bugun bu geleneklerin bircogu yok olmaya yuz tutmustur. Bu calismada Ulubey ilcesi ve ilceye bagli olan koylerin bircogunda derlemeler yapilarak geleneksel tedavi yontemleri ve bu tedavilerin yapildigi ocak , evliya denen yerler tespit edilip yaziya gecirilmistir. Derleme metodu olarak mulakat ve yonlendirilmis mulakat yontemlerinin kullanildigi arastirm...
Halk inanışları geçmişten günümüze kendini yeni durum ve koşullara uydurarak varlığını devam etti... more Halk inanışları geçmişten günümüze kendini yeni durum ve koşullara uydurarak varlığını devam ettirmektedir. Başlangıçta halkın inandığı bir dinin parçası olan bu inanmalar günümüzde geleneğin bir parçası olmuştur. Bu inanmalardan en önemlilerini ise doğum ile ilgili inanmalar oluşturur. Hayata başlangıcın, neslin devamının ifadesi olan doğumla ilgili olarak doğum öncesi dönemde, bebeğin cinsiyetinin belirlenmesinde, doğum anı ve sonrasında, doğan çocuğa adının verilmesinde, çocuğun sağlıklı olması için kırklanmasında ve Al'a karşı alınan önlemlerde birçok inanma yer alır. Çocuk sahibi olabilmek için özellikle Mayıs Yedisinde çermiğe girme, ocak ve evliyaları ziyaret etme. Doğum öncesi dönemde hamile kadının görünüş ve davranışlarına bakarak doğacak çocuğun cinsiyetini belirleme. Yürüyemeyen çocuklara ayak bağı kesme. Kırk basmasına karşı önlemler alma ve kırklama gelenekleri bu inanmaların temelini oluşturur. Yüzyıllardır Türk kültürüyle yoğrulmuş Ordu ilinin Ulubey ilçesinde de doğum ile ilgili inanmalar geniş yer tutar. Bu inanışların bir kısmı unutulsa da birçoğu hâlâ devam etmektedir. Bu çalışmada Ulubey'de doğumla ilgili halk inanışları farklı köylerden yapılan derlemelerle aktarılmaya çalışılmıştır.
Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi üç aylık bilimsel hakemli bir dergidir ve Ocak, Nisan,... more Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi üç aylık bilimsel hakemli bir dergidir ve Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında, yılda dört kez yayınlanmaktadır. Dergimiz; Felsefe ve Din Bilimleri, Dil Edebiyat ve Sanat, Sosyal ve Beşeri Bilimler, Eğitim Bilimleri, İktisadi ve İdari Bilimler ve Turizm şeklinde bölümlenmiştir. Yayınlanan makalelerin ilim ve dil yönünden sorumluluğu yazarlarına aittir. Fikirlerden kesinlikle editörler sorumlu tutulamazlar. Makalelerde belirtilen görüşler, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'nin görüşlerini yansıtmazlar. Dergide yayınlanan makalelerin tüm yayın hakları Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'ne aittir. Makalelerde, Araştırma ve Yayın Etiğine uyulmaktadır.
Bildirileri ciltlerinde yayımlanan metinlerin, dil, imla ve bilimsel sorumluluğu yazarlarına aitt... more Bildirileri ciltlerinde yayımlanan metinlerin, dil, imla ve bilimsel sorumluluğu yazarlarına aittir. Bildirilerdeki görüşler Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünün görüşü anlamında yorumlanamaz.
Yûsuf ile Züleyha hikâyesi üç dinin kutsal kitapları olan Tevrat, İncil ve Kur’an-ı Kerim’de yer ... more Yûsuf ile Züleyha hikâyesi üç dinin kutsal kitapları olan Tevrat, İncil ve Kur’an-ı Kerim’de yer almaktadır. Bu hikâye bütün dünya edebiyatını etkilemiş ve günümüzde de hâlâ etkisini devam ettirmektedir. Yûsuf ile Züleyha hikâyesi, kutsal kitaplardan klasik edebiyata buradan da sözlü geleneğe geçmesi itibariyle diğer halk hikâyelerinden ayrılır. Nazan Bekiroğlu, “yûsuf ile züleyha, kalbin üzerinde titreyen hüzün” olarak ifade ettiği Yûsuf ile Züleyha hikâyesini klasik hikâyenin olay örgüsüne bağlı kalarak yeniden oluşturmuştur. Romanda Züleyha’nın duyguları yoğunlukla ele alınmış, aşkın tarifi etraflıca yapılmıştır. Rüya motifi, masallarda ve halk hikâyelerinde önemli bir yer tutar. Mısırlılar rüyaları tanrılardan gelen mesaj olarak nitelemektedir. Türk ve İslam kültüründe de rüya önemli bir yere sahiptir. Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim, Hz. Yûsuf ve Hz. Muhammed (s.a.v.)’in rüyalarına yer verilmektedir. Nazan Bekiroğlu, Yûsuf ile Züleyha romanının son kısmında bu hikâyenin rüyanın h...
Ozet Islami Donem Turk Edebiyatinin ilk eserlerinden biri olan Atabetu’l-Hakâyik 12. yuzyilda yas... more Ozet Islami Donem Turk Edebiyatinin ilk eserlerinden biri olan Atabetu’l-Hakâyik 12. yuzyilda yasadigi bilinen Edip Ahmet Yukneki’nin dini nasihatlerinin oldugu bir ogut kitabidir. 40 beyit ve 101 dortlukten olusan eser aruz olcusuyle Kasgar dilinde yazilmistir. Atabetu’l-Hakâyik’ta agirlikli olarak bilgi ve akil, dil ve soz, dunyanin gelip geciciligi, yardimlasma, dostluk ve arkadaslik, kader ile alakali bircok atasozu yer almaktadir. Atasozleri, atalarimizin yuzyillar boyunca karsilastiklari olay ve tecrubelerden aldiklari dersleri bir nasihat seklinde gelecek nesillere aktardiklari dilden dile dolasarak kaliplasmis ozlu sozlerdir. Atabetu’l-Hakâyik’ta gecen atasozleri ile gunumuzde ayni konularda soylenen atasozleri baglamsal olarak degerlendirildiginde aralarinda anlamsal olarak farklilik olmadigi tespit edilmistir. Islevsel kurama gore bir anlati kendisini dinleyen ve yorumlayan olmadan anlamsizdir. Bu kuram metnin baglamina ve icrasina (ortam ve performansina) onem vererek fol...
Yayımlanmak üzere KAREN'e gönderilen çalışmalar daha önce yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere ba... more Yayımlanmak üzere KAREN'e gönderilen çalışmalar daha önce yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere başka bir yere gönderilmemiş olmalıdır.
Ulubey, Karadeniz Bölgesi'nde ilk Türk yerleşimlerinin görüldüğü yerlerden biridir. 1380'li yılla... more Ulubey, Karadeniz Bölgesi'nde ilk Türk yerleşimlerinin görüldüğü yerlerden biridir. 1380'li yıllarda bölgeyi fetheden Hacıemiroğulları tarafından Ordu'dan (Eskipazar) daha önce merkez olarak kullanıldığı da tahmin edilmektedir. Ardından 1427 yılında Osmanlı devletinin Hacıemiroğulları Beyliği'ni almasıyla Osmanlı Devleti yönetimine girmiştir ve 01 Nisan 1958 yılında idari yapısı ilçe haline dönüştürülmüştür. Ordu ilinin ilçesi olan Ulubey'in kırk bir mahallesi bulunmaktadır. Ulubey ilçesinin halkbilimi monografisini içeren bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde yörenin tarihi, coğrafi yapısı, beşerî, sosyal ve ekonomik durumu belgeler ve araştırmalar ışığında incelenmiştir. İkinci bölümde "törenler, halk inanışları, halk hekimliği, çocuk oyunları, halk takvimi, halk meteorolojisi, halk hukuku ve töre, halk matematiği, yöresel giyim kuşam, yöresel el sanatları, yöresel mimari, yöresel mutfak ve beslenme kültürü, yaylacılık ve hayvancılık kültürü, halk oyunları" bölümlerinin yer aldığı gündelik hayat ve halk bilgisi ürünleri derlenerek incelenmiştir. Bu ürünlerin Türk kültüründeki yeri diğer bölgelerdeki benzerleriyle karşılaştırmalar yapılarak ortaya konulmuştur. Üçüncü bölümde "masal, efsane, hikâye, türkü, ilahi, mâni, tekerleme, fıkra, bilmece, alkış ve kargışlar, halk şairleri, yöresel ağız özellikleri, atasözleri ve deyimler" alt başlıklarının yer aldığı sözlü kültür ürünleri karşılaştırma yöntemiyle tip, motif, varyant analizleri yapılarak değerlendirilmiştir. Son olarak çeşitli araştırmalardan, derlenen malzemelerden ve gündelik konuşmalardan elde edilen Ulubey yöresi sözlüğü hazırlanarak unutulmaya yüz tutmuş birçok yöresel kelime kayıt altına alınmıştır.
ODU SOSYAL BİLİMLER ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ODÜSOBİAD), 2025
XI. yüzyıldan itibaren Orta Asya, İran, Mısır, Irak, Suriye, Horasan ve Maveraünnehir coğrafyasın... more XI. yüzyıldan itibaren Orta Asya, İran, Mısır, Irak, Suriye, Horasan ve Maveraünnehir coğrafyasından Anadolu’ya gelerek buranın Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlayan mutasavvıf, şeyh, evliya, veli gibi adlar verilen erenler vardır. Bunlar çoğunlukla Hoca Ahmed Yesevî’nin (öl. 1166) öğretileriyle hareket etmişlerdir. Bu erenler, yerleştikleri yerlerde tekkeler kurarak gerek sosyal gerek ekonomik anlamda halka yardımcı olmuşlar ve irşat faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Bu devirde Anadolu’da hüküm süren Anadolu Selçuklu devleti bu erenlere kucak açarak onların faaliyetlerini desteklemiştir. Bu ortamda bahsi geçen erenlerin etkisiyle yetişenlerden biri de Yunus Emre’dir (1240-1321). O, Anadolu’da millî bir tasavvuf edebiyatının oluşmasına öncülük etmiştir. Yunus Emre’nin nerede doğduğu, yaşadığı ve türbesinin nerede olduğu ile ilgili tartışmalar sürmektedir. Onun menkıbevi hayatı, Hacı Bektaş Veli ve Tapduk Emre etrafında şekillenmiştir. Şiirlerinden diyar diyar dolaştığı anlaşılmaktadır ancak gerçek mezarının ve türbesinin nerede olduğu ile ilgili net bilgi yoktur. Kayıtlarda on civarında mezar ve türbesi bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Ordu ili Ünye ilçesi Saraçlı Mahallesi’ndedir. Yunus Emre ile ilgili bilgiler veren çeşitli kaynaklarda Ünye’nin adı geçmektedir ancak diğer Yunus Emre türbelerinde olduğu gibi buranın gerçek Yunus Emre mi, Yunus adlı başka bir şeyh mi yoksa Yunus Emre’ye atfedilen bir makam mı olduğu bilinmemektedir. Buradaki Yunus Emre; Şehnuz, Şeyh Yunus gibi adlarla da anılmaktadır ve hakkında birçok anlatı ve inanış bulunmaktadır. Bu anlatı ve inanışlarda Yunus Emre’nin manevi bir önder ve olağanüstü özelliklere sahip bir kurtarıcı olduğu görülmektedir. Yunus Emre’nin mezarının bulunduğu yer, türbeye dönüştürülmüş ve burası ziyaret yeri hâline gelmiştir. Buraya giden hastaların şifa buldukları, burada edilen duaların kabul olduğu, dilenen dileklerin gerçekleştiği ile ilgili sayısız örnekler vardır. Son yıllarda Ünye’deki Yunus Emre Türbesi külliye hâline getirilmiş ve kültür turizmine açılmıştır. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin hayatı, bilinen belli başlı türbeleri, Ünye’deki Yunus Emre Türbesi ve anlatıları incelenerek Divan’ındaki şiirlerinden hareketle Ünye yöresi ile ilgili çıkarımlarda bulunulacaktır.
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2025
Geleneklerin bir ihtiyaçtan doğduğu ve belli bir amaca, inanışa yönelik olduğu açıktır. Bugün biz... more Geleneklerin bir ihtiyaçtan doğduğu ve belli bir amaca, inanışa yönelik olduğu açıktır. Bugün bize anlamsız gibi gelen birçok geleneğin aslında başlangıçta insanları bir arada tutan, mutlu eden, geleceğin şekillenmesini sağlayan yönlerinin olduğu görülmektedir. Doğum ve ölümün yanında hayatın üç önemli aşamasından biri olan evlenme ile ilgili her toplumun kendine has geleneklerinin olduğu bilinmektedir. Bu aşamalarda uygulanan gelenekler genellikle yeni girilen bu dönemlere alışma, bereket ve kötülüklerden korunma ile ilgilidir. Evlenme, tanışmadan düğüne ve hatta düğünden sonrasına kadar uzanan geniş bir süreci ifade eder. Evlenmenin her aşamasında gelenekten gelen usuller ve ritüeller yer alır. Türk coğrafyası, evlenme gelenekleri açısından zengin bir içeriğe sahiptir. Bu geleneklerden bir tanesi Türkiye’nin hemen her yöresinde görülen bohça götürme geleneğidir. Hediyeleşmek ve yakınlaşmak amaçlı bohça götürme geleneğinin evlenmenin kız istemeden düğüne kadar hemen her aşamasında uygulandığı görülmektedir. Oldukça yaygın ve geniş kapsamlı bu geleneğin kına gecelerinde ayrı bir yeri ve önemi vardır. Kına gecelerinde kız evinden erkek evine götürülen bohçalar, eğlence temelli halk oyunlarına dönüşmüştür. Bu oyunlarda hem yeni kurulacak ailenin temelleri atılır hem de kız ve erkek tarafının aileleri arasındaki akrabalık bağları güçlendirilmeye çalışılır. Bu geleneğin eğlendirme, sosyal ve ahlaki kuralları öğretme, toplum tarafından kabul edilmiş davranış örüntülerini sürdürme gibi işlevleri vardır. Bu çalışmada, evlenme geleneklerinden birisi olan bohça götürmenin ve özellikle kına gecesinde kız evinden erkek evine götürülen bohçanın Türkiye’nin farklı bölgelerindeki usulleri ve ritüelleri işlevleriyle beraber araştırılıp incelenmiştir. İncelenen örnekler konuya yönelik literatürdeki verilerden, kişisel gözlemlerden ve kaynak kişilerden elde edilmiştir.
Ozet Beylikler doneminden itibaren Turk Halkinin yerlesmeye basladigi Ulubey, Ordu ilimizin en es... more Ozet Beylikler doneminden itibaren Turk Halkinin yerlesmeye basladigi Ulubey, Ordu ilimizin en eski ilcelerinden biri olmanin yaninda, kulturel acidan da zengin bir mirasa sahiptir. Bu mirasin onemli bir bolumunu de halk hekimligi dedigimiz geleneksel tedavi yontemleri olusturur. Halk hekimligi uygulamalarina yaygin olarak rastlanan Ulubey’de kirik cikik basta olmak uzere, sarilik, basiklik, yilancik, urfiye denilen hastaliklar ve gec konusan, gec yuruyen bebeklere yapilan islemler dikkat ceker. Bunlarin yani sira kirklama, cin cikarma ve muska yazma uygulamalari ile Evliya ve Ocak olarak tabir edilen yerlerin de bulundugu Ulubey’de bugun bu geleneklerin bircogu yok olmaya yuz tutmustur. Bu calismada Ulubey ilcesi ve ilceye bagli olan koylerin bircogunda derlemeler yapilarak geleneksel tedavi yontemleri ve bu tedavilerin yapildigi ocak , evliya denen yerler tespit edilip yaziya gecirilmistir. Derleme metodu olarak mulakat ve yonlendirilmis mulakat yontemlerinin kullanildigi arastirm...
Halk inanışları geçmişten günümüze kendini yeni durum ve koşullara uydurarak varlığını devam etti... more Halk inanışları geçmişten günümüze kendini yeni durum ve koşullara uydurarak varlığını devam ettirmektedir. Başlangıçta halkın inandığı bir dinin parçası olan bu inanmalar günümüzde geleneğin bir parçası olmuştur. Bu inanmalardan en önemlilerini ise doğum ile ilgili inanmalar oluşturur. Hayata başlangıcın, neslin devamının ifadesi olan doğumla ilgili olarak doğum öncesi dönemde, bebeğin cinsiyetinin belirlenmesinde, doğum anı ve sonrasında, doğan çocuğa adının verilmesinde, çocuğun sağlıklı olması için kırklanmasında ve Al'a karşı alınan önlemlerde birçok inanma yer alır. Çocuk sahibi olabilmek için özellikle Mayıs Yedisinde çermiğe girme, ocak ve evliyaları ziyaret etme. Doğum öncesi dönemde hamile kadının görünüş ve davranışlarına bakarak doğacak çocuğun cinsiyetini belirleme. Yürüyemeyen çocuklara ayak bağı kesme. Kırk basmasına karşı önlemler alma ve kırklama gelenekleri bu inanmaların temelini oluşturur. Yüzyıllardır Türk kültürüyle yoğrulmuş Ordu ilinin Ulubey ilçesinde de doğum ile ilgili inanmalar geniş yer tutar. Bu inanışların bir kısmı unutulsa da birçoğu hâlâ devam etmektedir. Bu çalışmada Ulubey'de doğumla ilgili halk inanışları farklı köylerden yapılan derlemelerle aktarılmaya çalışılmıştır.
Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi üç aylık bilimsel hakemli bir dergidir ve Ocak, Nisan,... more Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi üç aylık bilimsel hakemli bir dergidir ve Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında, yılda dört kez yayınlanmaktadır. Dergimiz; Felsefe ve Din Bilimleri, Dil Edebiyat ve Sanat, Sosyal ve Beşeri Bilimler, Eğitim Bilimleri, İktisadi ve İdari Bilimler ve Turizm şeklinde bölümlenmiştir. Yayınlanan makalelerin ilim ve dil yönünden sorumluluğu yazarlarına aittir. Fikirlerden kesinlikle editörler sorumlu tutulamazlar. Makalelerde belirtilen görüşler, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'nin görüşlerini yansıtmazlar. Dergide yayınlanan makalelerin tüm yayın hakları Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'ne aittir. Makalelerde, Araştırma ve Yayın Etiğine uyulmaktadır.
Bildirileri ciltlerinde yayımlanan metinlerin, dil, imla ve bilimsel sorumluluğu yazarlarına aitt... more Bildirileri ciltlerinde yayımlanan metinlerin, dil, imla ve bilimsel sorumluluğu yazarlarına aittir. Bildirilerdeki görüşler Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünün görüşü anlamında yorumlanamaz.
Yûsuf ile Züleyha hikâyesi üç dinin kutsal kitapları olan Tevrat, İncil ve Kur’an-ı Kerim’de yer ... more Yûsuf ile Züleyha hikâyesi üç dinin kutsal kitapları olan Tevrat, İncil ve Kur’an-ı Kerim’de yer almaktadır. Bu hikâye bütün dünya edebiyatını etkilemiş ve günümüzde de hâlâ etkisini devam ettirmektedir. Yûsuf ile Züleyha hikâyesi, kutsal kitaplardan klasik edebiyata buradan da sözlü geleneğe geçmesi itibariyle diğer halk hikâyelerinden ayrılır. Nazan Bekiroğlu, “yûsuf ile züleyha, kalbin üzerinde titreyen hüzün” olarak ifade ettiği Yûsuf ile Züleyha hikâyesini klasik hikâyenin olay örgüsüne bağlı kalarak yeniden oluşturmuştur. Romanda Züleyha’nın duyguları yoğunlukla ele alınmış, aşkın tarifi etraflıca yapılmıştır. Rüya motifi, masallarda ve halk hikâyelerinde önemli bir yer tutar. Mısırlılar rüyaları tanrılardan gelen mesaj olarak nitelemektedir. Türk ve İslam kültüründe de rüya önemli bir yere sahiptir. Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim, Hz. Yûsuf ve Hz. Muhammed (s.a.v.)’in rüyalarına yer verilmektedir. Nazan Bekiroğlu, Yûsuf ile Züleyha romanının son kısmında bu hikâyenin rüyanın h...
Ozet Islami Donem Turk Edebiyatinin ilk eserlerinden biri olan Atabetu’l-Hakâyik 12. yuzyilda yas... more Ozet Islami Donem Turk Edebiyatinin ilk eserlerinden biri olan Atabetu’l-Hakâyik 12. yuzyilda yasadigi bilinen Edip Ahmet Yukneki’nin dini nasihatlerinin oldugu bir ogut kitabidir. 40 beyit ve 101 dortlukten olusan eser aruz olcusuyle Kasgar dilinde yazilmistir. Atabetu’l-Hakâyik’ta agirlikli olarak bilgi ve akil, dil ve soz, dunyanin gelip geciciligi, yardimlasma, dostluk ve arkadaslik, kader ile alakali bircok atasozu yer almaktadir. Atasozleri, atalarimizin yuzyillar boyunca karsilastiklari olay ve tecrubelerden aldiklari dersleri bir nasihat seklinde gelecek nesillere aktardiklari dilden dile dolasarak kaliplasmis ozlu sozlerdir. Atabetu’l-Hakâyik’ta gecen atasozleri ile gunumuzde ayni konularda soylenen atasozleri baglamsal olarak degerlendirildiginde aralarinda anlamsal olarak farklilik olmadigi tespit edilmistir. Islevsel kurama gore bir anlati kendisini dinleyen ve yorumlayan olmadan anlamsizdir. Bu kuram metnin baglamina ve icrasina (ortam ve performansina) onem vererek fol...
Yayımlanmak üzere KAREN'e gönderilen çalışmalar daha önce yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere ba... more Yayımlanmak üzere KAREN'e gönderilen çalışmalar daha önce yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere başka bir yere gönderilmemiş olmalıdır.
Ulubey, Karadeniz Bölgesi'nde ilk Türk yerleşimlerinin görüldüğü yerlerden biridir. 1380'li yılla... more Ulubey, Karadeniz Bölgesi'nde ilk Türk yerleşimlerinin görüldüğü yerlerden biridir. 1380'li yıllarda bölgeyi fetheden Hacıemiroğulları tarafından Ordu'dan (Eskipazar) daha önce merkez olarak kullanıldığı da tahmin edilmektedir. Ardından 1427 yılında Osmanlı devletinin Hacıemiroğulları Beyliği'ni almasıyla Osmanlı Devleti yönetimine girmiştir ve 01 Nisan 1958 yılında idari yapısı ilçe haline dönüştürülmüştür. Ordu ilinin ilçesi olan Ulubey'in kırk bir mahallesi bulunmaktadır. Ulubey ilçesinin halkbilimi monografisini içeren bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde yörenin tarihi, coğrafi yapısı, beşerî, sosyal ve ekonomik durumu belgeler ve araştırmalar ışığında incelenmiştir. İkinci bölümde "törenler, halk inanışları, halk hekimliği, çocuk oyunları, halk takvimi, halk meteorolojisi, halk hukuku ve töre, halk matematiği, yöresel giyim kuşam, yöresel el sanatları, yöresel mimari, yöresel mutfak ve beslenme kültürü, yaylacılık ve hayvancılık kültürü, halk oyunları" bölümlerinin yer aldığı gündelik hayat ve halk bilgisi ürünleri derlenerek incelenmiştir. Bu ürünlerin Türk kültüründeki yeri diğer bölgelerdeki benzerleriyle karşılaştırmalar yapılarak ortaya konulmuştur. Üçüncü bölümde "masal, efsane, hikâye, türkü, ilahi, mâni, tekerleme, fıkra, bilmece, alkış ve kargışlar, halk şairleri, yöresel ağız özellikleri, atasözleri ve deyimler" alt başlıklarının yer aldığı sözlü kültür ürünleri karşılaştırma yöntemiyle tip, motif, varyant analizleri yapılarak değerlendirilmiştir. Son olarak çeşitli araştırmalardan, derlenen malzemelerden ve gündelik konuşmalardan elde edilen Ulubey yöresi sözlüğü hazırlanarak unutulmaya yüz tutmuş birçok yöresel kelime kayıt altına alınmıştır.
Uploads
Papers by Mustafa Eren
Books by Mustafa Eren