Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu-Bildiriler 2, 2007
Tavas ve çevresinde on iki cami, sekiz çeşme, bir hamam denen yapı, bir han ve iki konak tespit e... more Tavas ve çevresinde on iki cami, sekiz çeşme, bir hamam denen yapı, bir han ve iki konak tespit edilmiştir. Hırka Köyü Osman Ağa Camii mimari özellikleriyle ön plana çıkarken Kızılcabölük camileri mihrap ve çevresindeki alçı süslemeleriyle dikkati çekmektedir. Harap durumdaki Aydoğdu Köyü Camii ise son cemaat yeri ve iç mekandaki kalem işleriyle kendini gösterir.
Çeşmelerden Hırka Köyü Hasan Ağa Çeşmesi batılılaşma dönemi üslup özelliklerini en iyi yansıtan bir örnektir. Mestan Ağa Hanı Osmanlı dönemi şehir içi hanlarının genel niteliklerini üzerinde taşıyan bir yapıdır. Konalardan Hacı Seyitler Konağı, geç dönem sivil mimarlık özelliklerini gösteren önemli bir örnektir. Tespit edilen bu eserlerde devşirme, kesme taş, moloz taş, tuğla, ahşap ve alçı malzemenin kullanıldığı anlaşılmıştır. Malzemelerin birbiriyle olan ilişkisinde o ana kadar Osmanlı mimarisinde kullanılan tekniklerin uygulandığı görülmüştür. Hırka Köyü'ndeki Osman Ağa Camii'nin diğer camilerden daha anıtsal olması ile konak ve yanındaki hamam denen yapı, Osman Ağa'nın ayanlığıyla ilgili olmalıdır. Kızılcabölük ile Tavas'taki bazı cami mihraplarındaki alçı süslemenin İzmir-Aydın güzergahından Kızılcabölüklü tüccarlar tarafından yöreye getirildiği kabul edilir. Kitabelerine göre 18.yüzyıl ve sonrasında inşa edildikleri anlaşılan eserlerde Batı sanatı etkileri yukarıdaki çerçevenin dışına çıkamamıştır.
Anadolu Kültürlerinde Süreklilik ve Değişim - Dr. A. Mine KADİROĞLU'na Armağan, 2011
Anadolu coğrafyasındaki bazı yerleşim yerleri, zamanla büyümelerine paralel olarak idarî alanda d... more Anadolu coğrafyasındaki bazı yerleşim yerleri, zamanla büyümelerine paralel olarak idarî alanda da gelişmelerden yararlanmış, küçük bir köy iken bir kazanın merkez köyü hatta kaza merkezi olmuşlardır. Buralardaki mimarî anıtlardan bir kısmı ortadan kalkmış, bazıları muhtemelen genişletilen arsaları üzerine yeniden inşa edilmişlerdir. Dolayısıyla yeni inşa edildikleri zamanın üslûp özelliklerini de üzerinde taşımaktadırlar. Yurdun farklı yerlerinde, pek bilinmeyen böyle örneklere rastlamak mümkündür. Bu yapıların ortaya konulması ve tanıtılmasıyla, saray sanatı ile taşra sanatı arasındaki ilişkilerin nasıl olduğu konusunda ana çerçeve muhtemelen değişmeyecektir. Ancak Osmanlı sanatı içinde bunların az sayıda olmadıkları anlaşılacağı gibi yerel sanatçılar tarafından ve yöre kaynakları kullanılarak inşa edildiklerinden dolayı farklı teknikler de ortaya konulabilmektedir. Bundan başka, zamanla yapılan tamirlerin eser üzerindeki etkilerini görmek imkânı da ortaya çıkmaktadır.
Kütahya ve çevresi, Alaeddin Keykûbat zamanında, 1233 yılında Türklerin eline üçüncü kez geçtiğinden bu yana Türk hakimiyetindedir. 1277’den itibaren Germiyanlılar’ın elinde olan bu bölge, 1381 yılına birinci, 1429’da ise ikinci kez olmak üzere Osmanlılar’ın eline geçmiştir Şaphane 16. yüzyılda köy olarak varlığını devam ettirmiştir. 1296/1879 salnamesinde nahiye olduğu anlaşılan Şaphane’nin 1388 kişi olan nüfusunun tamamı Müslüman’dır. Adını aldığı şap madenini işleyen bir fabrikanın bulunduğu ilçenin ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa bağlıdır. Yedi mahalleden oluşan ilçe merkezinin 2000 yılı sayımına göre nüfusu 5456 kişidir. 19.06.1987 tarih ve 3392 sayılı kanunla ilçe statüsüne yükseltilmiştir. İlçe merkezinin çevresi ormanlarla kaplıdır. Bu makalede, yukarıda bahsedilen ilçeden bir örnek tanıtılarak sanat tarihi alanına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
XII. Ortaçağ-türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu, 2010
Afyonkarahisar Mevlevîhanesi 694 Hicrî / 1295 Miladî tarihinden itibaren âsitane olarak hizmet ve... more Afyonkarahisar Mevlevîhanesi 694 Hicrî / 1295 Miladî tarihinden itibaren âsitane olarak hizmet vermiştir. Zaman içinde geçirdiği onarımların niteliği pek bilinmemekle birlikte 1844'te Sultan Abdülmecid'in yaptırdığı onarıma ilişkin yazılı belgeler bulunmaktadır. 1902 yılındaki yangından sonra Sultan II.Abdülhamid'in yeniden yaptırdığı binalardan sadece türbe-semahane-cami, aşevi ve derviş hücreleri ayakta kalmıştır. Bu haliyle de olsa Afyonkarahisar Mevlevihanesi, Mescid-i Nebevî ve Orta Asya Türk mimarisi çerçevesinde değerlendirilen önemli bir külliyedir.
Karacasu, Aydın'ın Denizli sınırında bulunan kazalardan biridir. Kaza, Selçuklu döneminde fethedi... more Karacasu, Aydın'ın Denizli sınırında bulunan kazalardan biridir. Kaza, Selçuklu döneminde fethedilmiş olmasına rağmen Osmanlı dönemine ait bazı eserlere sahiptir. Hacı Arap, Küçükarık, Cumaönü ve Çarşı Camileri Osmanlı dönemine aittir. Bu eserlere ilaveten kahve olarak kullanılan bir hamam, Süleyman Rüştü Türbesi ve Hatip, Küçükarık, Zedalilik, Efendiler, Türbe, Hacı Mehmet, Köseoğlu, Meydan, Hacı Hüseyin isimlerini taşıyan dokuz çeşme ve bir köprü belirlenmiştir. On yedi eserin kitabeleri mevcuttur. Bu kitabelerin en erkeni Hicrî 1307 / Miladi 1889 tarihli Çarşı Camii şadırvanına ait olandır. Diğer tarihi yapılar yukarıda belirtilen tarihler arasında inşa edilmiştir. Bütün kitabeler okunmuş ve yazı stilleri belirlenmiştir. Bunlara ait bilgiler okuyucunun dikkatini dağıtmamak amacıyla dipnotlarda verilmiştir. Her yapı, kendi grubu içerinde anlatılmış, planı, malzemeleri, mimari ve süsleme özellikleri vurgulanmış, aynı dönemdeki diğer eserlerle karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Böylece, bunların Osmanlı mimarisindeki yeri belirtilmeye çalışılmıştır.
XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 2011
Savran Beldesi'nin doğusunda kalan eski yerleşim yeri yanında küçük bir tepe üzerindeki mezar anı... more Savran Beldesi'nin doğusunda kalan eski yerleşim yeri yanında küçük bir tepe üzerindeki mezar anıtı harap durumdadır. Örtüsü tamamen yıkılmış ve dört duvar olarak kalmıştır. Girişi güneydoğusundaki duvarda olmakla birlikte ilk haliyle günümüze ulaşamadığı, bu duvarın yıkıldığı ve sonradan kuru duvar olarak örüldüğü anlaşılmaktadır. Mezar anıtını, Saya Baba Türbesi (İhsaniye-Afyon) ve Herdena Bahar Baba Türbesi gibi eyvan tipi türbelerle birtakım paralellikleri olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu anıtın da XII.yüzyılın II.yarısına verilebileceği düşünülmektedir. Mezar odasının olup olmadığı şimdilik netlik kazanmayan türbenin rölöve planı ve buna uygun olacağı düşünülen beşik tonozlu planı çizilerek, fotoğraflara desteklenecektir.
Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu-Bildiriler 2, 2007
Tavas ve çevresinde on iki cami, sekiz çeşme, bir hamam denen yapı, bir han ve iki konak tespit e... more Tavas ve çevresinde on iki cami, sekiz çeşme, bir hamam denen yapı, bir han ve iki konak tespit edilmiştir. Hırka Köyü Osman Ağa Camii mimari özellikleriyle ön plana çıkarken Kızılcabölük camileri mihrap ve çevresindeki alçı süslemeleriyle dikkati çekmektedir. Harap durumdaki Aydoğdu Köyü Camii ise son cemaat yeri ve iç mekandaki kalem işleriyle kendini gösterir.
Çeşmelerden Hırka Köyü Hasan Ağa Çeşmesi batılılaşma dönemi üslup özelliklerini en iyi yansıtan bir örnektir. Mestan Ağa Hanı Osmanlı dönemi şehir içi hanlarının genel niteliklerini üzerinde taşıyan bir yapıdır. Konalardan Hacı Seyitler Konağı, geç dönem sivil mimarlık özelliklerini gösteren önemli bir örnektir. Tespit edilen bu eserlerde devşirme, kesme taş, moloz taş, tuğla, ahşap ve alçı malzemenin kullanıldığı anlaşılmıştır. Malzemelerin birbiriyle olan ilişkisinde o ana kadar Osmanlı mimarisinde kullanılan tekniklerin uygulandığı görülmüştür. Hırka Köyü'ndeki Osman Ağa Camii'nin diğer camilerden daha anıtsal olması ile konak ve yanındaki hamam denen yapı, Osman Ağa'nın ayanlığıyla ilgili olmalıdır. Kızılcabölük ile Tavas'taki bazı cami mihraplarındaki alçı süslemenin İzmir-Aydın güzergahından Kızılcabölüklü tüccarlar tarafından yöreye getirildiği kabul edilir. Kitabelerine göre 18.yüzyıl ve sonrasında inşa edildikleri anlaşılan eserlerde Batı sanatı etkileri yukarıdaki çerçevenin dışına çıkamamıştır.
Anadolu Kültürlerinde Süreklilik ve Değişim - Dr. A. Mine KADİROĞLU'na Armağan, 2011
Anadolu coğrafyasındaki bazı yerleşim yerleri, zamanla büyümelerine paralel olarak idarî alanda d... more Anadolu coğrafyasındaki bazı yerleşim yerleri, zamanla büyümelerine paralel olarak idarî alanda da gelişmelerden yararlanmış, küçük bir köy iken bir kazanın merkez köyü hatta kaza merkezi olmuşlardır. Buralardaki mimarî anıtlardan bir kısmı ortadan kalkmış, bazıları muhtemelen genişletilen arsaları üzerine yeniden inşa edilmişlerdir. Dolayısıyla yeni inşa edildikleri zamanın üslûp özelliklerini de üzerinde taşımaktadırlar. Yurdun farklı yerlerinde, pek bilinmeyen böyle örneklere rastlamak mümkündür. Bu yapıların ortaya konulması ve tanıtılmasıyla, saray sanatı ile taşra sanatı arasındaki ilişkilerin nasıl olduğu konusunda ana çerçeve muhtemelen değişmeyecektir. Ancak Osmanlı sanatı içinde bunların az sayıda olmadıkları anlaşılacağı gibi yerel sanatçılar tarafından ve yöre kaynakları kullanılarak inşa edildiklerinden dolayı farklı teknikler de ortaya konulabilmektedir. Bundan başka, zamanla yapılan tamirlerin eser üzerindeki etkilerini görmek imkânı da ortaya çıkmaktadır.
Kütahya ve çevresi, Alaeddin Keykûbat zamanında, 1233 yılında Türklerin eline üçüncü kez geçtiğinden bu yana Türk hakimiyetindedir. 1277’den itibaren Germiyanlılar’ın elinde olan bu bölge, 1381 yılına birinci, 1429’da ise ikinci kez olmak üzere Osmanlılar’ın eline geçmiştir Şaphane 16. yüzyılda köy olarak varlığını devam ettirmiştir. 1296/1879 salnamesinde nahiye olduğu anlaşılan Şaphane’nin 1388 kişi olan nüfusunun tamamı Müslüman’dır. Adını aldığı şap madenini işleyen bir fabrikanın bulunduğu ilçenin ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa bağlıdır. Yedi mahalleden oluşan ilçe merkezinin 2000 yılı sayımına göre nüfusu 5456 kişidir. 19.06.1987 tarih ve 3392 sayılı kanunla ilçe statüsüne yükseltilmiştir. İlçe merkezinin çevresi ormanlarla kaplıdır. Bu makalede, yukarıda bahsedilen ilçeden bir örnek tanıtılarak sanat tarihi alanına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
XII. Ortaçağ-türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu, 2010
Afyonkarahisar Mevlevîhanesi 694 Hicrî / 1295 Miladî tarihinden itibaren âsitane olarak hizmet ve... more Afyonkarahisar Mevlevîhanesi 694 Hicrî / 1295 Miladî tarihinden itibaren âsitane olarak hizmet vermiştir. Zaman içinde geçirdiği onarımların niteliği pek bilinmemekle birlikte 1844'te Sultan Abdülmecid'in yaptırdığı onarıma ilişkin yazılı belgeler bulunmaktadır. 1902 yılındaki yangından sonra Sultan II.Abdülhamid'in yeniden yaptırdığı binalardan sadece türbe-semahane-cami, aşevi ve derviş hücreleri ayakta kalmıştır. Bu haliyle de olsa Afyonkarahisar Mevlevihanesi, Mescid-i Nebevî ve Orta Asya Türk mimarisi çerçevesinde değerlendirilen önemli bir külliyedir.
Karacasu, Aydın'ın Denizli sınırında bulunan kazalardan biridir. Kaza, Selçuklu döneminde fethedi... more Karacasu, Aydın'ın Denizli sınırında bulunan kazalardan biridir. Kaza, Selçuklu döneminde fethedilmiş olmasına rağmen Osmanlı dönemine ait bazı eserlere sahiptir. Hacı Arap, Küçükarık, Cumaönü ve Çarşı Camileri Osmanlı dönemine aittir. Bu eserlere ilaveten kahve olarak kullanılan bir hamam, Süleyman Rüştü Türbesi ve Hatip, Küçükarık, Zedalilik, Efendiler, Türbe, Hacı Mehmet, Köseoğlu, Meydan, Hacı Hüseyin isimlerini taşıyan dokuz çeşme ve bir köprü belirlenmiştir. On yedi eserin kitabeleri mevcuttur. Bu kitabelerin en erkeni Hicrî 1307 / Miladi 1889 tarihli Çarşı Camii şadırvanına ait olandır. Diğer tarihi yapılar yukarıda belirtilen tarihler arasında inşa edilmiştir. Bütün kitabeler okunmuş ve yazı stilleri belirlenmiştir. Bunlara ait bilgiler okuyucunun dikkatini dağıtmamak amacıyla dipnotlarda verilmiştir. Her yapı, kendi grubu içerinde anlatılmış, planı, malzemeleri, mimari ve süsleme özellikleri vurgulanmış, aynı dönemdeki diğer eserlerle karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Böylece, bunların Osmanlı mimarisindeki yeri belirtilmeye çalışılmıştır.
XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 2011
Savran Beldesi'nin doğusunda kalan eski yerleşim yeri yanında küçük bir tepe üzerindeki mezar anı... more Savran Beldesi'nin doğusunda kalan eski yerleşim yeri yanında küçük bir tepe üzerindeki mezar anıtı harap durumdadır. Örtüsü tamamen yıkılmış ve dört duvar olarak kalmıştır. Girişi güneydoğusundaki duvarda olmakla birlikte ilk haliyle günümüze ulaşamadığı, bu duvarın yıkıldığı ve sonradan kuru duvar olarak örüldüğü anlaşılmaktadır. Mezar anıtını, Saya Baba Türbesi (İhsaniye-Afyon) ve Herdena Bahar Baba Türbesi gibi eyvan tipi türbelerle birtakım paralellikleri olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu anıtın da XII.yüzyılın II.yarısına verilebileceği düşünülmektedir. Mezar odasının olup olmadığı şimdilik netlik kazanmayan türbenin rölöve planı ve buna uygun olacağı düşünülen beşik tonozlu planı çizilerek, fotoğraflara desteklenecektir.
Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011
Afyonkarahisar Türk İstiklâl Savaşı'nda, Büyük Taaruz kararının alındığı ve uygulandığı ilimizdir... more Afyonkarahisar Türk İstiklâl Savaşı'nda, Büyük Taaruz kararının alındığı ve uygulandığı ilimizdir. Büyük Taarruz kararının alındığı ve 1913-1914 yıllarında Belediye binası olarak inşa edilen yapı, günümüzde Zafer Müzesi olarak hizmet vermektedir. Çalışmada müze binası mimari açıdan ele alınmış, tanıtılarak üslûp özellikleri vurgulanmıştır. Müzecilik boyutu belirli bir düzen içinde, sergilenenler ve sergilenme biçimi olarak anlatılmıştır. Osmanlılarda müzecilik anlayışının ortaya çıkışı ve müzeciliğin günümüzde geldiği aşama belirtilmiştir. Bu çerçevede Zafer Müzesi ele alınarak bir değerlendirme yapılmıştır. Anlaşıldığı kadarıyla Zafer Müzesi günümüz müzecilik anlayışı çerçevesinde hizmet verememektedir. Bu durumun idari yapıdan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Müzenin özel müze durumu sonlandırılarak, Askerî Müze haline getirilmesinin önünde yasal bir engel bulunmadığı ifade edilebilir. Askerî Müze'ye dönüştürülerek, uzman kadro ile desteklendiği takdirde müzenin, günümüzdeki eğitici müze anlayışına kavuşacağı açıktır.
Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2014
Ulubey, Uşak'a yaklaşık 30 km. mesafededir. Buradaki Osmanlı eserlerinin bir sanat tarihçisi tara... more Ulubey, Uşak'a yaklaşık 30 km. mesafededir. Buradaki Osmanlı eserlerinin bir sanat tarihçisi tarafından incelenmediği fark edilmiştir. Varlığını devam ettirenlere ilişkin yapılan incelemede; 5 cami, 2 çeşme, 1 çeşme kitabesi ve iki tanesi kitabeli olmak üzere bir grup dükkân belirlenmiştir. Camilerin içinde Ulu Camii ve Çarşı Camii, büyüklükleri, mihrapları, minberleri, kullanılan malzeme, mimari elemanlar ve süslemeleriyle önemli yapılardır. Hacı Mehmet Efendi Camii mihrabı ve minberi Cumhuriyet döneminde yapılan onarımda gerçekleştirildiği için bu anlamda dikkate alınmaması gerekir. Cami minarelerinden Ulu Camii minaresi girişinin yukarısındaki kitabede, minareci olarak Hacı Hafız Ali'nin adının okunması, onun mahalli bir usta olduğunu gösterir. Pazar Çeşmesi ile Bekir Çeşmesi hazneli çeşmelerdendir. Pazar çeşmesi işlevini devam ettirirken Bekir Çeşmesi'nin suyu akmamaktadır. Eserler üzerindeki kitabelerden hareketle, yörenin ileri gelenlerinden Curaoğulları zamanında Ömer Efendi Camii, Hacı Mehmet Efendi Camii ve Gölbaşı Çeşmesi'nin bulunduğu yüksekçe alan Ulubey'in ilk yerleşiminin olduğu saha olarak ortaya çıkmaktadır. Sonraki yerleşimin aşağıdaki düzlüğe doğru devam ettiği anlaşılmaktadır. Yerleşimin seyri arşiv kayıtlarından elde edilecek bilgilerle daha net olarak ortaya konulabilir. Bununla birlikte, daha geç tarihli olan camilerde Batı sanatı etkilerinin artarak devam ettiği görülmüştür. Batı sanatı etkileri çeşmelerin inşasında kendini pek göstermez. Ancak Çarşı Camii'nin kuzey tarafında kümelenmiş olan dükkânların malzemesi ve cephelerinin biçimlenişinde Batı sanatı etkilerini ağırlıklı olarak görmek mümkündür. Dükkânların cephelerinde üçgen alınlıklar bulunabildiği gibi, uçları düz gelerek ortada dairesel bir yükseklik kazananlar da vardır. Bu dükkânlardan iki tanesinin kitabeli oluşu dikkat çekicidir. Fakat bu dükkânlardan bazılarının tamamen, bazıların ise kısmen değiştirildiği belirlenmiştir. Dükkânlarda görülen Batı sanatı etkileri, Uşak'ın İzmir kanalıyla yabancılarla olan ticareti ve misyonerlerin Uşak'taki faaliyetlerinin yoğunlaştığı da bir gerçektir. Ulubey, ortadan kalkanların yanında varlıklarını devam ettiren Osmanlı eserleri bakımından önemli bir ilçedir.
Uşak Osmanlılar döneminde kasaba olarak varlığını devam ettiren bir yerleşim yeridir. Osmanlıları... more Uşak Osmanlılar döneminde kasaba olarak varlığını devam ettiren bir yerleşim yeridir. Osmanlıların batılılaşma sürecindeki seyri de bu çizgide yavaş olmuştur. Ancak Batılıların buradaki ekonomik ilişkilerinin yoğunluk kazandığı zaman diliminde sürecin hızlandığı, hatta bazı mimarların gelerek eser ortaya koydukları ifade edilen 19.yüzyılın sonlarında batı sanatı etkilerinin yoğunlaştığı anlaşılmıştır. Farklı yapı türlerinde etkinin yoğunluğu değişebilmektedir. Bu etkiler kısmen malzemede, çoğunlukla; kapı, pencere, kemer, minarelerin pabuçları gibi mimari elemanlarda ve süslemerde görülmektedir. Etkilerin İstanbul'dan çok İzmir istikametinden geldiği anlaşılmaktadır. Bazı malzemelerin olduğu kadar, Sakız Adası'ndan Anadolu'ya gelen ve Ege Bölgesi'nden içlere doğru yayılırken yoğunluğu azalan alçı süsleme bu duruma işaret eder.
Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi Cilt V, Sayı 1, 2005
Tarihi eserlerin korunması için bilinçli bir eğitim gerekir. Ancak bu konuda bilinçli bir eğitim ... more Tarihi eserlerin korunması için bilinçli bir eğitim gerekir. Ancak bu konuda bilinçli bir eğitim almayan kişilerin zaman zaman tarihi eserlere ait bazı unsurları korudukları görülmektedir. Bu duruma ilişkin üç adet kitabe, Türk eserleri bakımından fakirmiş gibi bir izlenim bırakan Denizli'de Yeni Camii'nin yanında görülmüştür. Mermer üzerine alçak kabartma olarak, talik hatla yazılmış olan kitabelerden birincisi, 1285 H. / 1868-1869 M. tarihli ve bir caminin tamirine, ikincisi 1329 H. / 1901-1902 M. tatihli olup, şu anki caminin yerinde olan önceki caminin inşasına, 1329 H. / 1911 M. tarihli olan üçüncüsü ise bir çeşmeye aittir.
Kabataş Köyü, Çaykara'nın kuzeydoğusunda ve buraya 7 km. mesafededir. Arazinin hafredilmesiyle ka... more Kabataş Köyü, Çaykara'nın kuzeydoğusunda ve buraya 7 km. mesafededir. Arazinin hafredilmesiyle kazanılan alana inşa edilmiş olan caminin yerini, "köyün şurasındadır" diye tarif etmek, topoğrafik özelliklerden dolayı mümkün değildir.
Burada tan~t~lmaya çal~~~lacak olan iki mezar an~t~~ Gümü~hane'nin merkezinde olmay~p; bunlardan ... more Burada tan~t~lmaya çal~~~lacak olan iki mezar an~t~~ Gümü~hane'nin merkezinde olmay~p; bunlardan Anonim Kümbet (Pir Ahmet Türbesi) merkeze ba~l~~ Pirahmet Köyü'nde, di~eri, Ça~~rgan Baba Türbesi ise, Tekke Beldesi-'ndedir. Bu iki mezar an~t~n~n bulundu~u yerlerden Tekke Beldesi Gümü~hane-Bayburt yolunda; Pirahmet Köyü ise Gümü~hane-Kelkit yolu üzerinde, Tekke Beldesi'ne 5 km. mesafededir (1. Harita). Her iki yerle~im yerinin Gümü~hane'ye ba~l~~ olmas~, tabii olarak Gü-mü~hane tarihi üzerinde durmay~~ gerektirir. Ancak, eski Gümü~hane'nin, Har~it Vadisi'ne do~udan ilhak eden Musalla Deresi yamaçlar~nda olmas~', Gümü~hane'nin ~imdiki konumunu 1918'den sonra kazanm~~~ olmas~2, özellikle Türk tarihiyle ilgili olaylar bak~m~ndan, tarihi bilgilerin, bölge olarak, Bayburt'un tarihi ile birlikte ele al~nmas~n~n daha uygun olaca~~n~~ dü~ün-dürmü~tür. Çünkü, Bayburt, bölgenin Türkle~mesinde önemli rol oynam~~~ bir merkezdir. ~ki vilâyetimiz de Trabzon'dan Tebriz'e kadar uzanan "Iran Transit Yolu" ad~~ verilen Trabzon-Erzurum Caddesindedirler'. * Konuya dikkatimi çeken ve yard~mlar~n~~ esirgemeyen Selahattin Tozlu ile mezar an~tlan-n~n kitabesinin okunmas~ndaki yard~mlar~ndan dolay~~ Selami Bak~rc~'ya te~ekkürü bir borç bilirim.
Burada tanıtılmaya çalışılacak olan iki mezar anıtı Gümüşhane'nin merkezinde olmayıp; bunlard... more Burada tanıtılmaya çalışılacak olan iki mezar anıtı Gümüşhane'nin merkezinde olmayıp; bunlardan Anonim Kümbet (Pir Ahmet Türbesi) merkeze bağlı Pirahmet Köyü'nde, diğeri, Çağırgan Baba Türbesi ise, Tekke Beldesi'ndedir. Bu iki mezar anıtının bulunduğu yerlerden Tekke Beldesi Gümüşhane-Bayburt yolunda; Pirahmet Köyü ise Gümüşhane-Kelkit yolu üzerinde, Tekke Beldesi'ne 5 km. mesafededir. Her iki yerleşim yerinin Gümüşhane'ye bağlı olması, tabiî olarak Gümüşhane tarihi üzerinde durmayı gerektirir. Ancak, eski Gümüşhane'nin, Harşit Vadisi'ne doğudan ilhak eden Musalla Deresi yamaçlarında olması, Gümüşhane'nin şimdiki konumunu 1918'den sonra kazanmış olması, özellikle Türk tarihiyle ilgili olaylar bakımından, tarihî bilgilerin, bölge olarak, Bayburt'un tarihi ile birlikte ele alınmasının daha uygun olacağını düşündürmüştür. Çünkü, Bayburt, bölgenin Türkleşmesinde önemli rol oynamış bir merkezdir.
Nuruosmaniye Camisi, Osmanlı mimari geleneğindeki klasik çizgilerden uzaklaşmanın başladığı ancak... more Nuruosmaniye Camisi, Osmanlı mimari geleneğindeki klasik çizgilerden uzaklaşmanın başladığı ancak temelde yine klasik normlara bağlı kalınarak hareket edildiğini gösteren bir geçiş dönemi örneğidir. Caminin ibadet mekânını oluşturan harimin, dört büyük askı kemeriyle taşınan tek kubbeyle örtüldüğü benzer örnekler Osmanlı mimarisinde daha önce de görülmüştür. Bunun yanında harim-avlu birleşiminin 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı camilerinde uygulanıyor olması yerleşim prensiplerinin korunduğunu göstermektedir. Bu yönüyle, mimari geleneğin devam ettirildiği caminin, yarım oval plânlı avlusu, 18. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Osmanlı mimarisinde görülmeye başlayan Batı menşeli sanat akımlarının, cami plânına tesirini gösteren ilk somut örneğidir. Avlunun yarım oval formuyla Barok dönemin eliptik uygulamalarını hatırlatması, Avrupa'daki Barok üslupla ilişkilendirilmiştir. Geleneksel ve batılı uygulamaların bir arada kullanıldığı Camide benzer bir durum, taçkapılar için de söz konusudur. Plân olarak geleneksel şemayı yansıtan taçkapılarda, süslemede, tamamen Barok karakterli örnekler tercih edilmiştir. Taçkapılardaki bu değişim, yüzyılın ikinci yarısındaki örneklerin plânlarına da etki ederek, bezemeci anlayışın daha ağır bastığı yeni tasarımlara yerini bırakacaktır.
Ulubey, Uşak'a yaklaşık 30 km. mesafededir. Buradaki Osmanlı eserlerinin bir sanat tarihçisi tara... more Ulubey, Uşak'a yaklaşık 30 km. mesafededir. Buradaki Osmanlı eserlerinin bir sanat tarihçisi tarafından incelenmediği fark edilmiştir. Varlığını devam ettirenlere ilişkin yapılan incelemede; 5 cami, 2 çeşme, 1 çeşme kitabesi ve iki tanesi kitabeli olmak üzere bir grup dükkân belirlenmiştir. Camilerin içinde Ulu Camii ve Çarşı Camii, büyüklükleri, mihrapları, minberleri, kullanılan malzeme, mimari elemanlar ve süslemeleriyle önemli yapılardır. Hacı Mehmet Efendi Camii mihrabı ve minberi Cumhuriyet döneminde yapılan onarımda gerçekleştirildiği için bu anlamda dikkate alınmaması gerekir. Cami minarelerinden Ulu Camii minaresi girişinin yukarısındaki kitabede, minareci olarak Hacı Hafız Ali'nin adının okunması, onun mahalli bir usta olduğunu gösterir. Pazar Çeşmesi ile Bekir Çeşmesi hazneli çeşmelerdendir. Pazar çeşmesi işlevini devam ettirirken Bekir Çeşmesi'nin suyu akmamaktadır. Eserler üzerindeki kitabelerden hareketle, yörenin ileri gelenlerinden Curaoğulları zamanında Ömer Efendi Camii, Hacı Mehmet Efendi Camii ve Gölbaşı Çeşmesi'nin bulunduğu yüksekçe alan Ulubey'in ilk yerleşiminin olduğu saha olarak ortaya çıkmaktadır. Sonraki yerleşimin aşağıdaki düzlüğe doğru devam ettiği anlaşılmaktadır. Yerleşimin seyri arşiv kayıtlarından elde edilecek bilgilerle daha net olarak ortaya konulabilir. Bununla birlikte, daha geç tarihli olan camilerde Batı sanatı etkilerinin artarak devam ettiği görülmüştür. Batı sanatı etkileri çeşmelerin inşasında kendini pek göstermez. Ancak Çarşı Camii'nin kuzey tarafında kümelenmiş olan dükkânların malzemesi ve cephelerinin biçimlenişinde Batı sanatı etkilerini ağırlıklı olarak görmek mümkündür. Dükkânların cephelerinde üçgen alınlıklar bulunabildiği gibi, uçları düz gelerek ortada dairesel bir yükseklik kazananlar da vardır. Bu dükkânlardan iki tanesinin kitabeli oluşu dikkat çekicidir. Fakat bu dükkânlardan bazılarının tamamen, bazıların ise kısmen değiştirildiği belirlenmiştir. Dükkânlarda görülen Batı sanatı etkileri, Uşak'ın İzmir kanalıyla yabancılarla olan ticareti ve misyonerlerin Uşak'taki faaliyetlerinin yoğunlaştığı da bir gerçektir. Ulubey, ortadan kalkanların yanında varlıklarını devam ettiren Osmanlı eserleri bakımından önemli bir ilçedir.
Uploads
Books by Kasım İnce
Çeşmelerden Hırka Köyü Hasan Ağa Çeşmesi batılılaşma dönemi üslup özelliklerini en iyi yansıtan bir örnektir.
Mestan Ağa Hanı Osmanlı dönemi şehir içi hanlarının genel niteliklerini üzerinde taşıyan bir yapıdır. Konalardan Hacı Seyitler Konağı, geç dönem sivil mimarlık özelliklerini gösteren önemli bir örnektir.
Tespit edilen bu eserlerde devşirme, kesme taş, moloz taş, tuğla, ahşap ve alçı malzemenin kullanıldığı anlaşılmıştır. Malzemelerin birbiriyle olan ilişkisinde o ana kadar Osmanlı mimarisinde kullanılan tekniklerin uygulandığı görülmüştür.
Hırka Köyü'ndeki Osman Ağa Camii'nin diğer camilerden daha anıtsal olması ile konak ve yanındaki hamam denen yapı, Osman Ağa'nın ayanlığıyla ilgili olmalıdır. Kızılcabölük ile Tavas'taki bazı cami mihraplarındaki alçı süslemenin İzmir-Aydın güzergahından Kızılcabölüklü tüccarlar tarafından yöreye getirildiği kabul edilir. Kitabelerine göre 18.yüzyıl ve sonrasında inşa edildikleri anlaşılan eserlerde Batı sanatı etkileri yukarıdaki çerçevenin dışına çıkamamıştır.
edildikleri zamanın üslûp özelliklerini de üzerinde taşımaktadırlar. Yurdun farklı yerlerinde, pek bilinmeyen böyle örneklere rastlamak mümkündür. Bu yapıların ortaya konulması ve tanıtılmasıyla, saray sanatı ile taşra sanatı arasındaki ilişkilerin nasıl olduğu konusunda ana çerçeve muhtemelen değişmeyecektir. Ancak Osmanlı sanatı içinde bunların az sayıda olmadıkları anlaşılacağı gibi yerel sanatçılar tarafından ve yöre kaynakları kullanılarak inşa edildiklerinden dolayı farklı teknikler de ortaya konulabilmektedir. Bundan başka, zamanla yapılan tamirlerin eser üzerindeki etkilerini görmek imkânı da ortaya çıkmaktadır.
Kütahya ve çevresi, Alaeddin Keykûbat zamanında, 1233 yılında Türklerin eline üçüncü kez geçtiğinden bu yana Türk hakimiyetindedir. 1277’den itibaren Germiyanlılar’ın elinde olan bu bölge, 1381 yılına birinci, 1429’da ise ikinci kez olmak üzere Osmanlılar’ın eline geçmiştir Şaphane 16. yüzyılda köy olarak varlığını devam ettirmiştir. 1296/1879 salnamesinde nahiye olduğu anlaşılan Şaphane’nin 1388 kişi olan nüfusunun tamamı Müslüman’dır. Adını aldığı şap madenini işleyen bir fabrikanın bulunduğu ilçenin ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa bağlıdır. Yedi mahalleden oluşan ilçe merkezinin 2000 yılı sayımına göre nüfusu
5456 kişidir. 19.06.1987 tarih ve 3392 sayılı kanunla ilçe statüsüne yükseltilmiştir. İlçe merkezinin çevresi ormanlarla kaplıdır.
Bu makalede, yukarıda bahsedilen ilçeden bir örnek tanıtılarak sanat tarihi alanına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Çeşmelerden Hırka Köyü Hasan Ağa Çeşmesi batılılaşma dönemi üslup özelliklerini en iyi yansıtan bir örnektir.
Mestan Ağa Hanı Osmanlı dönemi şehir içi hanlarının genel niteliklerini üzerinde taşıyan bir yapıdır. Konalardan Hacı Seyitler Konağı, geç dönem sivil mimarlık özelliklerini gösteren önemli bir örnektir.
Tespit edilen bu eserlerde devşirme, kesme taş, moloz taş, tuğla, ahşap ve alçı malzemenin kullanıldığı anlaşılmıştır. Malzemelerin birbiriyle olan ilişkisinde o ana kadar Osmanlı mimarisinde kullanılan tekniklerin uygulandığı görülmüştür.
Hırka Köyü'ndeki Osman Ağa Camii'nin diğer camilerden daha anıtsal olması ile konak ve yanındaki hamam denen yapı, Osman Ağa'nın ayanlığıyla ilgili olmalıdır. Kızılcabölük ile Tavas'taki bazı cami mihraplarındaki alçı süslemenin İzmir-Aydın güzergahından Kızılcabölüklü tüccarlar tarafından yöreye getirildiği kabul edilir. Kitabelerine göre 18.yüzyıl ve sonrasında inşa edildikleri anlaşılan eserlerde Batı sanatı etkileri yukarıdaki çerçevenin dışına çıkamamıştır.
edildikleri zamanın üslûp özelliklerini de üzerinde taşımaktadırlar. Yurdun farklı yerlerinde, pek bilinmeyen böyle örneklere rastlamak mümkündür. Bu yapıların ortaya konulması ve tanıtılmasıyla, saray sanatı ile taşra sanatı arasındaki ilişkilerin nasıl olduğu konusunda ana çerçeve muhtemelen değişmeyecektir. Ancak Osmanlı sanatı içinde bunların az sayıda olmadıkları anlaşılacağı gibi yerel sanatçılar tarafından ve yöre kaynakları kullanılarak inşa edildiklerinden dolayı farklı teknikler de ortaya konulabilmektedir. Bundan başka, zamanla yapılan tamirlerin eser üzerindeki etkilerini görmek imkânı da ortaya çıkmaktadır.
Kütahya ve çevresi, Alaeddin Keykûbat zamanında, 1233 yılında Türklerin eline üçüncü kez geçtiğinden bu yana Türk hakimiyetindedir. 1277’den itibaren Germiyanlılar’ın elinde olan bu bölge, 1381 yılına birinci, 1429’da ise ikinci kez olmak üzere Osmanlılar’ın eline geçmiştir Şaphane 16. yüzyılda köy olarak varlığını devam ettirmiştir. 1296/1879 salnamesinde nahiye olduğu anlaşılan Şaphane’nin 1388 kişi olan nüfusunun tamamı Müslüman’dır. Adını aldığı şap madenini işleyen bir fabrikanın bulunduğu ilçenin ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa bağlıdır. Yedi mahalleden oluşan ilçe merkezinin 2000 yılı sayımına göre nüfusu
5456 kişidir. 19.06.1987 tarih ve 3392 sayılı kanunla ilçe statüsüne yükseltilmiştir. İlçe merkezinin çevresi ormanlarla kaplıdır.
Bu makalede, yukarıda bahsedilen ilçeden bir örnek tanıtılarak sanat tarihi alanına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.