Öz
Herakleitos, ne İyonyalılar gibi Varlığın içerisine oluşu dahil etmeye, ne de Elealılar gibi ... more Öz
Herakleitos, ne İyonyalılar gibi Varlığın içerisine oluşu dahil etmeye, ne de Elealılar gibi oluşu Varlığın konusu olmaktan çıkarmaya çalışmıştır; onun felsefi stratejisi, bizzat oluşu yegâne Varlık olarak ortaya koymak, Varlık-oluş probleminde üçüncü ve yeni bir aks yaratmaktır. Herakleitos’un kategorileştirilmeye direnen ve kanondaki yeri muğlak olan düşüncesinin, Hegel gibi bütün felsefe tarihi kanonunu sahiplenen ya da Nietzsche gibi kendisinden öncekini yıkarak kendi kanonunu yaratmak isteyen iki farklı filozof tarafından nasıl ele alındığını serimlemek bu makaledeki esas amacımı oluşturacaktır. Bu doğrultuda da Herakleitos’taki oluş kavramının mahiyeti tartışmaya açılacak ve bu oluşun, Hegelci her şeyi ve her anı kapsama iddiasında olan, ereğini evrensellikte bulan bir tarihi mi imlediği; yoksa, Nietzsche’nin iddiasındaki gibi, gücünü olumsallıkta ve amaçsızlıkta bulan ahlak dışı ve estetik bir fenomen olarak zaman mı olduğu karşılaştırılarak, Nietzsche’nin varoluşsal açıdan kapsayıcı yorumunun, Hegel’in spekülatif yorumuna üstünlüğü gösterilmeye çalışılacak ve bu karşılaştırma yapılırken Hegel ve Nietzsche arasındaki ayrılıkların çağdaş tartışmalara nasıl bir kapı araladığı gösterilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Herakleitos, Hegel, Nietzsche, Varlık, oluş, tarih.
İki Antichrist: Nietzsche ve Trier İyi olan nedir?-İnsanda güç duygusunu, güç istencini, gücün ke... more İki Antichrist: Nietzsche ve Trier İyi olan nedir?-İnsanda güç duygusunu, güç istencini, gücün kendisini yükselten her şey. Kötü olan nedir?-Zayıflıktan doğan her şey. Mutluluk nedir?-Gücün büyüdüğü duygusu-bir engelin aşıldığı duygusu. Nietzsche Üç bölüme ayrılan film prolog(önsöz) ile başlar epilog(sonsöz) ile biter; aynı Antik Yunan tragedyaları gibi; prologta kadın ve adamın sevişmesinin arkasına konan klasik müzik yine tragedyaların Dionizik tinini anımsatır. Nietzsche Tragedyanın Doğuşu'nda trajediyi genel olarak doğa-insan arasındaki çelişkinin Dionysosçu çözümü yani olumlanması olarak tanımlar. O'na göre Antik Yunan mitosu, içerisinde Yunanlıların derinlikli dünya kavrayışını barındırır. Bunun örneğiyse şu hikayedir: Der ki eski bir efsane, Kral Midas bilge Silenos'u, Dionysos'un eşlikçisini, uzunca bir süre ormanda kovalamış, ama yakalayamamış. Nihayet, bir gün eline düştüğünde sormuş Silenos'a kral, insanlar için en iyi ve en mükemmel şeyin ne olduğunu. Kaskatı ve kıpırtısız durarak susmuş daymon, kral tarafından zorlanıncaya kadar; sonunda kulakları çınlatan bir kahkahayla birlikte şu sözler dökülmüş ağzından: " Zavallı, bir günlük ömürlü tür, rastlantının ve kederin çocukları, duymamanın senin için en hayırlısı olduğu şeyi söylemeye niye zorlarsın beni? En iyi şey senin için tamamen ulaşılmazdır: Doğmamış olmak, var olmamak, hiç olmak. En iyi ikinci şey ise senin içindir-en kısa zamanda ölmek. 1 Nietzsche "kim insan denilen hayvan için bir bellek yaratmak ister ki?" diye sorduğunda buraya dikkat çeker: Bellek, kendine aşkın değerler ve anlamlar bulundurmayan doğaya ona aşkın olan değerler ve anlamlar yüklemenin yegâne aracıdır ve bu nedenle de sakıncalıdır. İnsanın arzuladığı bir unutuş, bir yüksüzlüktür çünkü. Ama; insan, "anımsıyorum" der ve hemen unutan, bir geçmişi olmayan, her an gerçekten ölen hayvana gıpta eder… Hayvan tarihsiz yaşar; çünkü o hep şimdiki zamandadır. 2 O nedenle "oluşun masumiyeti"ni kirleten tek hayvan insandır, Nietzsche'ye göre, ve bunu bellek ve tarihle yapar.
Öz
Herakleitos, ne İyonyalılar gibi Varlığın içerisine oluşu dahil etmeye, ne de Elealılar gibi ... more Öz
Herakleitos, ne İyonyalılar gibi Varlığın içerisine oluşu dahil etmeye, ne de Elealılar gibi oluşu Varlığın konusu olmaktan çıkarmaya çalışmıştır; onun felsefi stratejisi, bizzat oluşu yegâne Varlık olarak ortaya koymak, Varlık-oluş probleminde üçüncü ve yeni bir aks yaratmaktır. Herakleitos’un kategorileştirilmeye direnen ve kanondaki yeri muğlak olan düşüncesinin, Hegel gibi bütün felsefe tarihi kanonunu sahiplenen ya da Nietzsche gibi kendisinden öncekini yıkarak kendi kanonunu yaratmak isteyen iki farklı filozof tarafından nasıl ele alındığını serimlemek bu makaledeki esas amacımı oluşturacaktır. Bu doğrultuda da Herakleitos’taki oluş kavramının mahiyeti tartışmaya açılacak ve bu oluşun, Hegelci her şeyi ve her anı kapsama iddiasında olan, ereğini evrensellikte bulan bir tarihi mi imlediği; yoksa, Nietzsche’nin iddiasındaki gibi, gücünü olumsallıkta ve amaçsızlıkta bulan ahlak dışı ve estetik bir fenomen olarak zaman mı olduğu karşılaştırılarak, Nietzsche’nin varoluşsal açıdan kapsayıcı yorumunun, Hegel’in spekülatif yorumuna üstünlüğü gösterilmeye çalışılacak ve bu karşılaştırma yapılırken Hegel ve Nietzsche arasındaki ayrılıkların çağdaş tartışmalara nasıl bir kapı araladığı gösterilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Herakleitos, Hegel, Nietzsche, Varlık, oluş, tarih.
İki Antichrist: Nietzsche ve Trier İyi olan nedir?-İnsanda güç duygusunu, güç istencini, gücün ke... more İki Antichrist: Nietzsche ve Trier İyi olan nedir?-İnsanda güç duygusunu, güç istencini, gücün kendisini yükselten her şey. Kötü olan nedir?-Zayıflıktan doğan her şey. Mutluluk nedir?-Gücün büyüdüğü duygusu-bir engelin aşıldığı duygusu. Nietzsche Üç bölüme ayrılan film prolog(önsöz) ile başlar epilog(sonsöz) ile biter; aynı Antik Yunan tragedyaları gibi; prologta kadın ve adamın sevişmesinin arkasına konan klasik müzik yine tragedyaların Dionizik tinini anımsatır. Nietzsche Tragedyanın Doğuşu'nda trajediyi genel olarak doğa-insan arasındaki çelişkinin Dionysosçu çözümü yani olumlanması olarak tanımlar. O'na göre Antik Yunan mitosu, içerisinde Yunanlıların derinlikli dünya kavrayışını barındırır. Bunun örneğiyse şu hikayedir: Der ki eski bir efsane, Kral Midas bilge Silenos'u, Dionysos'un eşlikçisini, uzunca bir süre ormanda kovalamış, ama yakalayamamış. Nihayet, bir gün eline düştüğünde sormuş Silenos'a kral, insanlar için en iyi ve en mükemmel şeyin ne olduğunu. Kaskatı ve kıpırtısız durarak susmuş daymon, kral tarafından zorlanıncaya kadar; sonunda kulakları çınlatan bir kahkahayla birlikte şu sözler dökülmüş ağzından: " Zavallı, bir günlük ömürlü tür, rastlantının ve kederin çocukları, duymamanın senin için en hayırlısı olduğu şeyi söylemeye niye zorlarsın beni? En iyi şey senin için tamamen ulaşılmazdır: Doğmamış olmak, var olmamak, hiç olmak. En iyi ikinci şey ise senin içindir-en kısa zamanda ölmek. 1 Nietzsche "kim insan denilen hayvan için bir bellek yaratmak ister ki?" diye sorduğunda buraya dikkat çeker: Bellek, kendine aşkın değerler ve anlamlar bulundurmayan doğaya ona aşkın olan değerler ve anlamlar yüklemenin yegâne aracıdır ve bu nedenle de sakıncalıdır. İnsanın arzuladığı bir unutuş, bir yüksüzlüktür çünkü. Ama; insan, "anımsıyorum" der ve hemen unutan, bir geçmişi olmayan, her an gerçekten ölen hayvana gıpta eder… Hayvan tarihsiz yaşar; çünkü o hep şimdiki zamandadır. 2 O nedenle "oluşun masumiyeti"ni kirleten tek hayvan insandır, Nietzsche'ye göre, ve bunu bellek ve tarihle yapar.
Uploads
Papers by erkin şen
Herakleitos, ne İyonyalılar gibi Varlığın içerisine oluşu dahil etmeye, ne de Elealılar gibi oluşu Varlığın konusu olmaktan çıkarmaya çalışmıştır; onun felsefi stratejisi, bizzat oluşu yegâne Varlık olarak ortaya koymak, Varlık-oluş probleminde üçüncü ve yeni bir aks yaratmaktır. Herakleitos’un kategorileştirilmeye direnen ve kanondaki yeri muğlak olan düşüncesinin, Hegel gibi bütün felsefe tarihi kanonunu sahiplenen ya da Nietzsche gibi kendisinden öncekini yıkarak kendi kanonunu yaratmak isteyen iki farklı filozof tarafından nasıl ele alındığını serimlemek bu makaledeki esas amacımı oluşturacaktır. Bu doğrultuda da Herakleitos’taki oluş kavramının mahiyeti tartışmaya açılacak ve bu oluşun, Hegelci her şeyi ve her anı kapsama iddiasında olan, ereğini evrensellikte bulan bir tarihi mi imlediği; yoksa, Nietzsche’nin iddiasındaki gibi, gücünü olumsallıkta ve amaçsızlıkta bulan ahlak dışı ve estetik bir fenomen olarak zaman mı olduğu karşılaştırılarak, Nietzsche’nin varoluşsal açıdan kapsayıcı yorumunun, Hegel’in spekülatif yorumuna üstünlüğü gösterilmeye çalışılacak ve bu karşılaştırma yapılırken Hegel ve Nietzsche arasındaki ayrılıkların çağdaş tartışmalara nasıl bir kapı araladığı gösterilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Herakleitos, Hegel, Nietzsche, Varlık, oluş, tarih.
Herakleitos, ne İyonyalılar gibi Varlığın içerisine oluşu dahil etmeye, ne de Elealılar gibi oluşu Varlığın konusu olmaktan çıkarmaya çalışmıştır; onun felsefi stratejisi, bizzat oluşu yegâne Varlık olarak ortaya koymak, Varlık-oluş probleminde üçüncü ve yeni bir aks yaratmaktır. Herakleitos’un kategorileştirilmeye direnen ve kanondaki yeri muğlak olan düşüncesinin, Hegel gibi bütün felsefe tarihi kanonunu sahiplenen ya da Nietzsche gibi kendisinden öncekini yıkarak kendi kanonunu yaratmak isteyen iki farklı filozof tarafından nasıl ele alındığını serimlemek bu makaledeki esas amacımı oluşturacaktır. Bu doğrultuda da Herakleitos’taki oluş kavramının mahiyeti tartışmaya açılacak ve bu oluşun, Hegelci her şeyi ve her anı kapsama iddiasında olan, ereğini evrensellikte bulan bir tarihi mi imlediği; yoksa, Nietzsche’nin iddiasındaki gibi, gücünü olumsallıkta ve amaçsızlıkta bulan ahlak dışı ve estetik bir fenomen olarak zaman mı olduğu karşılaştırılarak, Nietzsche’nin varoluşsal açıdan kapsayıcı yorumunun, Hegel’in spekülatif yorumuna üstünlüğü gösterilmeye çalışılacak ve bu karşılaştırma yapılırken Hegel ve Nietzsche arasındaki ayrılıkların çağdaş tartışmalara nasıl bir kapı araladığı gösterilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Herakleitos, Hegel, Nietzsche, Varlık, oluş, tarih.