Tarsus historic city center is a continuous settlement from the Neolithic Age to the present day.... more Tarsus historic city center is a continuous settlement from the Neolithic Age to the present day. Archaeological heritage is integrated with traditional historic quarters, historic city center, Early Republican buildings and industrial heritage. Social practices, cultural production processes, legends and religious events transferred from generation to generation constitute the intangible cultural heritage elements and also the symbols of the city. In 2013, conservation area boundaries were revised and Tarsus historic city center, was declared as 3rd Grade Archaeological Site by the Regional Conservation Council. In defined context, the Conservation-Strategy Guideline was prepared with the contract signed between Mersin Metropolitan Municipality and Mersin University, Faculty of Architecture in 2022. Within the scope of document, a guideline containing urban conservation strategies for the historic city center of Tarsus has been prepared. Within the scope of this article, findings and evaluations regarding current situation based on field surveys and questionnaires that form the basis for the guideline are presented. The study aims to document the physical and socio-cultural situation of the historic center in 2022 to guide further studies concerning cultural heritage in Tarsus.
Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a gr... more Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a great extent. Currently most of the heritage buildings are in danger by the e ects of improper use and abandonment; most of the new buildings are incompatible with the historical texture and have physical problems. The Conservation Master Plan prepared in 1998 could not ensure the protection of the area and the continuity of its use. Declaring the 59.47-hectare area as the Renewal Area in 2015, including the urban conservation area and the conservation area transition zone, made the physical intervention processes in the historic city center more complex. The legislation required by the new status has made it di cult to make the necessary interventions in the area. Physical and functional interventions for conservation and use should be urgently planned in the historic city center. This study presents the method, survey outcomes and results of the "Research and Development Project of Conservation and Revitalization Model for Mersin Historic City Center" carried out at Mersin University with the request of Mersin Metropolitan Municipality. With this study, it is aimed to present a methodological framework to contribute the protection and revitalization of areas in the historic city center of Mersin, where di erent protection and intervention statuses are defined and where area based physical and functional interventions are required due to loses on historical identity.
Meltem UÇAR A definition of cultural heritage, with its tangible and intangible meanings, encompa... more Meltem UÇAR A definition of cultural heritage, with its tangible and intangible meanings, encompasses places that are a part of daily life, and brings them into the realm of conservation efforts. In this context, conservation becomes a concern of daily life and means that users of these places must shoulder more responsibility for them. With this in mind, people need to be aware of the values and importance of cultural heritage and their individual role in its conservation. To develop public awareness of conservation of cultural heritage, awareness studies need to begin in childhood education, and in recognition of this, cultural heritage concepts have been included in Turkish primary school education programs. Additionally, a number of awareness studies have been carried out by non-governmental organizations to date. This paper aims to evaluate the concept of cultural heritage in social science programs in elementary education, and discuss the potential contributions to the education system of awareness studies carried out by non-governmental organizations. The first part of the paper deals with the place of the individual in conservation studies, and is followed by cultural heritage learning areas in social science programs in elementary education. The third section examines the results of a survey held to evaluate students' degrees of learning. The fourth part evaluates some awareness-raising studies carried out by national and international non-governmental organizations. The final part proposes a number of criteria to be considered when attempting to raise cultural heritage education among children.
Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a gr... more Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a great extent. Currently most of the heritage buildings are in danger by the e ects of improper use and abandonment; most of the new buildings are incompatible with the historical texture and have physical problems. The Conservation Master Plan prepared in 1998 could not ensure the protection of the area and the continuity of its use. Declaring the 59.47-hectare area as the Renewal Area in 2015, including the urban conservation area and the conservation area transition zone, made the physical intervention processes in the historic city center more complex. The legislation required by the new status has made it di cult to make the necessary interventions in the area. Physical and functional interventions for conservation and use should be urgently planned in the historic city center. This study presents the method, survey outcomes and results of the "Research and Development Project of Conservation and Revitalization Model for Mersin Historic City Center" carried out at Mersin University with the request of Mersin Metropolitan Municipality. With this study, it is aimed to present a methodological framework to contribute the protection and revitalization of areas in the historic city center of Mersin, where di erent protection and intervention statuses are defined and where area based physical and functional interventions are required due to loses on historical identity.
MEGARON / Yıldız Technical University, Faculty of Architecture E-Journal, 2016
The Management of the Gaziantep Historical Water System in the Ottoman Period Meltem UÇAR Gaziant... more The Management of the Gaziantep Historical Water System in the Ottoman Period Meltem UÇAR Gaziantep'te tarihi kent dokusunun tamamına yayılmış bir su yolu ağı bulunmaktadır. Yer altında kazılmış livas adı verilen tünellerle şehir dışındaki kaynaktan şehre taşınan su, şehir içinde su yolu ağı oluşturarak halkın kullanımına açık birçok cami, han, hamam, medrese, kastel ve çeşme yapılarına su sağlamaktadır; ayrıca özel kullanımdaki evlerin kuyuları da bu sistemden su almaktadır. Bütüncül tasarlanmamış ve zaman içinde eklenerek büyümüş olmakla birlikte bütüncül işleyen ve bütün kenti ve su hattındaki yerleşimleri ilgilendiren bir su yolları ağı oluşmuştur. Bütün kullanıcıları ilgilendiren bir sistem olması ve yaşamın temel gereklerinden biri olan su ile ilgili olması nedeni ile suyun dağılımı ve kullanımı ile ilgili birtakım kurallar oluşmuştur. Bu kurallar kentlerin fiziki oluşumunu ve tarihi gelişimini çözümlemeye yardımcı veriler sunmaktadır.Bu çalışmanın amacı vakfiyeler ve şer'iye sicilleri ışığında Osmanlı döneminde Gaziantep'te, kullanım hakları, kuralları ve bakımını içeren su yönetim sistemini ortaya çıkartmak ve Gaziantep tarihi su sisteminin gelişimini su kullanım hakları ve kuralları üzerinden değerlendirmektir. Bu çalışma ile Osmanlı dönemi su yönetiminin bölgesel özelliklerinin belirlenmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir. Birinci bölümde Osmanlı dönemi idari yapılanması içinde su kullanımı ile ilgili genel yaklaşımlar, kurallar ve örgütlenme biçimi anlatılmaktadır. ikinci bölümde Gaziantep tarihi su sistemi hakkında bilgi verilirken üçüncü bölümde vakfiyeler ve şer'iye kayıtlarındaki su yolları ve su kullanımı ile ilgili konular su sistemini anlamaya yönelik değerlendirmelerle aktarılmaktadır. Son bölümde ise Gaziantep'te Osmanlı döneminde geçerli olmuş olan su kurallarının tarihi su sisteminin oluşumu ve gelişimine etkileri ve kent tarihini çözümlemeye katkıları değerlendirilmektedir.
İnsanlar tarih boyunca yaşamın temel gereksinmelerinden biri olan suyu kullanmaya ve gücünden kor... more İnsanlar tarih boyunca yaşamın temel gereksinmelerinden biri olan suyu kullanmaya ve gücünden korktukları sudan korunmaya yönelik yapılar inşa etmişlerdir. Suyun yıkıcı etkisinden korunmak için kanal, set; suyu yaşamsal faaliyetlerde kullanmak için sarnıç, kuyu, su yolu, su dolabı, çeşme, yalak, şadırvan, havuz, hamam, çamaşırhane; suyun varlığından yararlanarak hendek gibi savunma amaçlı yapılar; suyun gücünden yararlanarak su değirmeni ve baraj gibi yapılar tasarlamışlardır. Yaşamın kaynaklarından olan su, yerleşik düzene geçen her toplumun en önemli ihtiyaçlarından biri olmuştur. Su problemini çözmek için en kolay çözüm, su kenarına yerleşmektir. Birçok medeniyet su kenarında kurulmuştur. Akar veya durgun bir su kaynağının yanına yerleşilse bile suyun alınması, dağıtılması, kullanılması, sudan yararlanılması her zaman bir yapı inşa gereğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte güvenlik veya başka nedenlerle su kaynağından uzak yerlere yerleşmek gerektiğinde veya suyun yetersiz olması durumlarında da suyun taşınması ve saklanması için yeni su yapılarına ihtiyaç duyulmuştur. Yaşam için temel gereklilik olmasının yanı sıra, suyun insanlar üzerinde ruhani etkileri de vardır. Suyun varlığı ve sesi insanları dinlendirir, huzur verir. Ruhani etkilerine bağlı olarak su tedavi amaçlı kullanılmıştır. Sadece tedavi merkezlerinde değil, konutlarda ve kamu kullanımına açık yapılarda da suyun sesinin ruhani etkisinden yaralanmak için havuzlar, çeşmeler, selsebiller yapılmıştır. Suyun taşıdığı anlamlar da vardır; yola giden kişinin arkasından su dökülür; dilekler suya atılır; su azizdir, berekettir, kısmettir. Suyun varlığa dönüşen bütün kullanım biçimleri; hem yapıya dönüşmüş somut varlık olarak hem de kişiler ve toplumlarca atfedilen anlamlarla somut olmayan varlık olarak insanlık tarihinin önemli bir parçasıdır. Su yapılarının yapımı, işlevi, taşıdığı anlamı ve su ile ilgili adet, örf ve
Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015
Öz: Bu çalışmanın amacı "aktif öğrenme" temelli olarak tasarlanan "Ben Bir Kâşifim, Yaşadığım Ken... more Öz: Bu çalışmanın amacı "aktif öğrenme" temelli olarak tasarlanan "Ben Bir Kâşifim, Yaşadığım Kenti Keşfediyorum" başlıklı TUBİTAK 4004 Bilim ve Toplum Projesinin bulgularını paylaşmaktır. Projenin amacı, öğrencilere bilimsel bakış açısı kazandırarak, bilimsel düşünme ve araştırma yönteminin uygulanması ile tarihi çevrenin sahip olduğu değerler konusunda farkındalık oluşturmaktır. Hedef grup Mersin İli Tarsus ilçesinde yaşayan 5. ve 6. sınıf öğrencileri olarak belirlenmiştir. 25'er katılımcıdan oluşan üç grup halinde yapılan etkinliğe toplanda 75 öğrenci katılmıştır. Proje kapsamında uygulanan etkinlikler "aktif öğrenme" yaklaşımına göre tasarlanmıştır. Proje sonuçlarını proje amaçları doğrultusunda değerlendirebilmek için bir ön-test ve biri etkinlik sonu diğeri bir ay sonra olmak üzere iki son-test uygulanmıştır. Ön-test ve son-testte aynı soruları içeren aynı çoktan seçmeli test kullanılmıştır. Test sonuçları SPSS ile analiz edilmiştir. Bu çerçevede dört bölümden oluşan bu çalışma kapsamında birinci bölümde aktif öğrenme yaklaşımı; ikinci bölümde proje tasarımı; üçüncü bölümde analiz sonuçları; son bölümde ise proje değerlendirmesi ve benzer projeler için öneriler yer almaktadır.
Kervansaray AŞ Ingiliz petrol sirketi British Petroleum’un (BP) Turkiye turizmine katki amaci ile... more Kervansaray AŞ Ingiliz petrol sirketi British Petroleum’un (BP) Turkiye turizmine katki amaci ile kurdugu bir anonim sirkettir. 1960’larin basinda kurulan bu sirket bunyesinde Turkiye’nin farkli yerlerinde 10 mokamp tesisi insa edilmistir. Turkiye’deki yabanci sermayeli ilk turizm yatirimlarindan biri olan Kervansaray Mokamplari yeni bir turizm sekli icin tasarlanmis oncu mimari tasarimlardir. Kervansaray Mokamplarinin tasarimcisi karikaturist, ressam ve mimar Gungor Kabakcioglu’dur. Bu yazinin amaci, modern mimari tasarim yaklasimlarini yansitan ve doneminin sosyal ve ekonomik yapisinin belgesi olan Kervansaray Mokamplarinin sahip oldugu kulturel degerleri ortaya koymak ve gunumuze buyuk oranda ozgun olarak ulasabilmis olan Kizkalesi Mokamp’i koruma yaklasimlarini tanimlamaktir. Mokamplarin kampci kullanimi icin tasarlanan ana servis yapilarini inceleyen bu yazi kapsaminda, birinci bolumde Kervansaray AŞ ve Gungor Kabakcioglu hakkinda genel bilgiler verilirken, ikinci bolumde 10 ad...
EVALUATION OF HOUSING DESCRIPTIONS IN TARSUS ŞER’İYYE
REGISTERS
Ottoman Period traditional houses... more EVALUATION OF HOUSING DESCRIPTIONS IN TARSUS ŞER’İYYE REGISTERS Ottoman Period traditional houses that survived until today mostly date back to the end of the nineteenth century and the beginning of the twentieth century. Research and evaluations on traditional houses mostly depend on physical formation of houses dating back to the last period of the Ottoman Empire. However, first-degree reliable sources such as şer’iyye registers, endowments and documents directly and/or indirectly provide information on houses. This information is important in that it provides data on the houses that were built earlier than current ones and helps understand the changes that occurred over time in relation with social structure and rules. This study aims to evaluate the traditional houses and residential areas of Tarsus by analysing the housing definitions in Tarsus şer’iyye registers. There are 140 şer’iyye registers of Tarsus. 10 şer’iyye registers that present data from 89 years’ period dating from the beginning of the nineteenth century to the beginning of the twentieth century were examined within the scope of the study. In this context, first part includes general information on traditional houses of Ottoman Period and main approaches of the study. Based on the information obtained from Tarsus şer’iyye registers; second part of the paper explains housing formation in the sense of housing types, construction rules and property rights. Third part presents the assessments on residential tissue. Finally, conclusion includes evaluations on formation and changes of traditional houses in Tarsus. TARSUS ŞER’İYYE SİCİLLERİNDE YER ALAN KONUT TANIMLARI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRMELER Osmanlı Dönemi’nden günümüze ulaşan geleneksel konut yapıları çoğunlukla 19. yy sonu ve 20. yy başına tarihlenmektedir. Mevcut geleneksel konut araştırmaları çoğunlukla Osmanlı’nın son dönemine tarihlenen ve günümüze ulaşabilen tarihi konut yapılarının fiziksel biçimlenmesinden elde edilen bilgilere ve bu bilgilere dayalı değerlendirmelere dayalıdır. Bununla birlikte şer’iyye sicilleri, vakfiyeler, defterler ve belgeler gibi birinci dereceden güvenilir kaynaklar bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak ait oldukları dönemlerin konut yapıları hakkında bilgi vermektedir. Bu bilgiler, günümüze ulaşan geleneksel konut yapılarından önce inşa edilmiş olan konutların fiziksel biçimlenmesi hakkında bilgi vermesinin yanı sıra, yapıların oluşumu ve zaman içinde geçirdiği değişimleri sosyal yapı ve kurallarla ilişkili olarak anlamamıza yardımcı olmasıyla da önemlidir. Bu çalışma, Tarsus şer’iyye sicillerinde yer alan konut tanımlarını analiz ederek, Tarsus geleneksel konut yapılarını ve konut alanlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tarsus’a ait 140 adet şer’iyye sicili bulunmaktadır. Çalışma kapsamında 19. yüzyıl başından 20. yüzyıl başına kadar yaklaşık 89 yıllık bir süreçten kesitler sunan 10 adet şer’iyye sicili incelenmiştir. Yazının birinci bölümde Osmanlı Dönemi geleneksel konutları hakkında genel bilgiler ve çalışmanın temel yaklaşımları yer almaktadır. Şer’iyye sicillerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda; ikinci bölümde konutların biçimlenmesi başlığı altında konut tipleri, yapım kuralları ve mülkiyet hakları açıklanırken; üçüncü bölümde konut dokusu ölçeğinde tespitler sunulmaktadır. Sonuç bölümünde, Tarsus geleneksel konutlarının tarihi süreçteki biçimlenmesi ve değişimi üzerine değerlendirmeler yapılmaktadır.
Kentte yasayanlarin sosyal, kulturel ve ekonomik yasama bagli olarak kentsel mekânda tanimladigi ... more Kentte yasayanlarin sosyal, kulturel ve ekonomik yasama bagli olarak kentsel mekânda tanimladigi degerler, semboller ve islevler kentin kulturel kimligine dair referanslar tasimaktadir. Bu baglamda, kentlinin yasadigi cevreye yonelik edindigi duygular, inanclar ve anilar ile birlikte cevreyi tanimlama bicimi o kentin kulturel kimliginin tamamlayici parcasini olusturmaktadir. Bu nedenle tarihi kentsel cevrelerin kimliginin belirlenmesinde sadece fiziksel nitelikler yeterli olmamaktadir. Fiziksel niteliklerle birlikte kullanicilar tarafindan kentsel mekâna yuklenen anlam ve kullanim bicimlerinin de degerlendirilmesi gerekmektedir. Bu makale, tarihi cevrelerin korunmasinda sosyal, kulturel ve fiziksel niteliklerin birlikteligi ile olusan yerel kulturel kimligin korunmasinin onemini aciklamayi amaclamaktadir. Bu kapsamda, cagdas koruma yaklasimlari cercevesinde tarihi kentsel cevrenin korunmasinda yerel kimligin onemi vurgulanmakta, kentsel olcekte yerin kimliginin korunmasindaki temel ...
The users of a place are one of the main resources in defining the cultural identity and spirit o... more The users of a place are one of the main resources in defining the cultural identity and spirit of that place. The results of a field survey in Tarsus with the aim of assessing user-ascribed values revealed that some user-valued places and attributes were not covered by current legal and administrative rules and regulations in Turkey. In this context, this paper firstly identified the methodology of the field survey. Secondly, the current legal and administrative definitions of heritage and conservation tools in Turkey are assessed. Thirdly, the outcomes of the field survey are presented and the results in relation to legal and administrative aspects are evaluated. The paper concludes by suggesting new definitions and tools for the protection of the importance of the cultural places to the inhabitants.
This study includes the comparison of the spatial and functional configurations of the two reside... more This study includes the comparison of the spatial and functional configurations of the two residential buildings constructed in the Republican Period with the traditional residential buildings in the same place. The plan schemes of the two buildings built in the 1950s have similarities with the traditional residential buildings. In this context, the two sample structures examined within this study provide an opportunity to evaluate the change and development of spatial and functional organization of residential buildings in Tarsus. In the first part of the study, housing approaches before and after Republic in Turkey is presented; in the second part, two sample buildings are explained. The similarities and differences from the points of spatial and functional organization, and, structure and material usage between the two sample buildings and the Ottoman Period traditional residential buildings are also presented in the second part. In the last part, the sample buildings are evaluated within the context of housing development history and local architecture in Tarsus. These buildings are considered as examples of the evolution of housing structures from traditional residential buildings designed in accordance with the socio-cultural structure of the Ottoman Period, to the apartment buildings developed in parallel with the changed architectural approaches and life style of the Republican Era.
Sketch Journal of City and Regional Planning, 2019
Özet Bu çalışma Tarsus geleneksel konut dokusu içinde Cumhuriyet Dönemi'nde inşa edilmiş olan iki... more Özet Bu çalışma Tarsus geleneksel konut dokusu içinde Cumhuriyet Dönemi'nde inşa edilmiş olan iki konut yapısının mekânsal ve işlevsel biçimlenmelerinin aynı yerdeki geleneksel konut yapıları ile karşılaştırılmasını içermektedir. Tarsus tarihi konut dokusu içinde 1950'li yıllarda inşa edilmiş olan iki yapının plan şemaları geleneksel konut yapılar ile benzerlikler taşımaktadır. Bu çerçevede incelenen iki örnek yapı Tarsus özelinde konut yapılarının zaman içinde mekânsal ve işlevsel örgütlenmesinin değişim ve gelişimini değerlendirme imkânı sunmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, Cumhuriyet öncesi ve sonrası Türkiye'de görülen konut yaklaşımları anlatılmaktadır; ikinci bölümde örnek iki yapı incelenmektedir. İkinci bölümde, ayrıca, incelenen iki yapı ile aynı bölgede inşa edilmiş Osmanlı Dönemi'ne ait geleneksel konut yapıları arasında, mekânsal ve işlevsel örgütlenme ile strüktür ve malzeme kullanımı konularındaki benzerlik ve farklılıklar sunulmaktadır. Son bölümde, incelenen iki yapı, Tarsus yerelinde konut gelişim tarihi ve yerel mimarlık konuları kapsamında irdelenmektedir. Bu yapılar, Osmanlı Dönemi'nin sosyo-kültürel yapısına bağlı olarak tasarlanan geleneksel konut yapılarından, Cumhuriyet Döneminde gelişen mimari yaklaşımlar ve yaşam biçimine paralel olarak apartmanlaşan konut yapılarına evrimin örnekleri olarak değerlendirilmektedir.
Kervansaray AŞ İngiliz petrol şirketi British Petroleum’un (BP) Türkiye turizmine katkı amacı ile... more Kervansaray AŞ İngiliz petrol şirketi British Petroleum’un (BP) Türkiye turizmine katkı amacı ile kurduğu bir anonim şirkettir. 1960’ların başında kurulan bu şirket bünyesinde Türkiye’nin farklı yerlerinde 10 mokamp tesisi inşa edilmiştir. Türkiye’deki yabancı sermayeli ilk turizm yatırımlarından biri olan Kervansaray Mokampları yeni bir turizm şekli için tasarlanmış öncü mimari tasarımlardır. Kervansaray Mokamplarının tasarımcısı karikatürist, ressam ve mimar Güngör Kabakçıoğlu’dur. Bu yazının amacı, modern mimari tasarım yaklaşımlarını yansıtan ve döneminin sosyal ve ekonomik yapısının belgesi olan Kervansaray Mokamplarının sahip olduğu kültürel değerleri ortaya koymak ve günümüze büyük oranda özgün olarak ulaşabilmiş olan Kızkalesi Mokamp’ı koruma yaklaşımlarını tanımlamaktır. Mokampların kampçı kullanımı için tasarlanan ana servis yapılarını inceleyen bu yazı kapsamında, birinci bölümde Kervansaray AŞ ve Güngör Kabakçıoğlu hakkında genel bilgiler verilirken, ikinci bölümde 10 adet mokamp alanındaki ana servis yapılarının mimari biçimlenmeleri anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde, Kızkalesi Mokamp’ı ana servis yapısı ve zaman içinde geçirdiği değişimler sunulmaktadır. Son bölümde, mokamp yapıları üzerine genel değerlendirmeler ve Kızkalesi Mokamp’ının korunması için öneriler yer almaktadır.
The level of public education, consciousness and awareness has an important effect on sustaining ... more The level of public education, consciousness and awareness has an important effect on sustaining the conservation of urban and rural archaeological areas. Local people are one of the main stakeholders in providing conservation of archaeological sites and gaining benefit within public interest concept; children may have the most important place in this group. Despite, the first legal regulations in conservation of cultural heritage was developed to conserve the archaeological sites in Turkey; considering the damages caused by people, it can be said that conservation has not yet become a common social behaviour. The necessity of conservation must be introduced from childhood in order to develop a social behaviour. This paper aims to share the methods and results of the activities organized in two schools within the project on protection, presentation and tourism infrastructure development of Yumuktepe and environment, with the intention to contribute to the development of national strategy on awareness studies. In this context, the first part of the paper gives brief information about the interaction between social behaviour and legal aspects in conservation, after which, the place of conservation awareness in education-awareness relations is introduced, in the third part the method and results of the project is presented. The final part includes proposals for developing a national strategy for rising awareness.
Gaziantep'te tarihi kent dokusunun tamamına yayılmış bir su yolu ağı bulunmaktadır. Yer altında k... more Gaziantep'te tarihi kent dokusunun tamamına yayılmış bir su yolu ağı bulunmaktadır. Yer altında kazılmış livas adı verilen tünellerle şehir dışındaki kaynaktan şehre taşınan su, şehir içinde su yolu ağı oluşturarak halkın kullanımına açık birçok cami, han, hamam, medrese, kastel ve çeşme yapılarına su sağlamaktadır; ayrıca özel kullanımdaki evlerin kuyuları da bu sistemden su almaktadır. Bütüncül tasarlanmamış ve zaman içinde eklenerek büyümüş olmakla birlikte bütüncül işleyen ve bütün kenti ve su hattındaki yerleşimleri ilgilendiren bir su yolları ağı oluşmuştur. Bütün kullanıcıları ilgilendiren bir sistem olması ve yaşamın temel gereklerinden biri olan su ile ilgili olması nedeni ile suyun dağılımı ve kullanımı ile ilgili birtakım kurallar oluşmuştur. Bu kurallar kentlerin fiziki oluşumunu ve tarihi gelişimini çözümlemeye yardımcı veriler sunmaktadır.Bu çalışmanın amacı vakfiyeler ve şer'iye sicilleri ışığında Osmanlı döneminde Gaziantep'te, kullanım hakları, kuralları ve bakımını içeren su yönetim sistemini ortaya çıkartmak ve Gaziantep tarihi su sisteminin gelişimini su kullanım hakları ve ku-ralları üzerinden değerlendirmektir. Bu çalışma ile Osmanlı dönemi su yönetiminin bölgesel özelliklerinin belirlenmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir. Birinci bölümde Osmanlı dönemi idari yapılanması içinde su kullanımı ile ilgili genel yaklaşımlar, kurallar ve örgüt-lenme biçimi anlatılmaktadır. ikinci bölümde Gaziantep tarihi su sistemi hakkında bilgi verilirken üçüncü bölümde vakfiyeler ve şer'iye kayıtlarındaki su yolları ve su kullanımı ile ilgili konular su sistemini anlamaya yönelik değerlendirmelerle aktarılmaktadır. Son bölümde ise Gaziantep'te Osmanlı döneminde geçerli olmuş olan su kurallarının tarihi su sisteminin oluşumu ve gelişimine etkileri ve kent tarihini çözümlemeye katkıları değerlendirilmektedir. Anahtar sözcükler: Gaziantep su yolu; su kullanım hakkı; su kullanım kuralları; su yönetim sistemi.
There exist a historical water tunnel network speared all through the historical urban area of Gaziantep. An underground tunnel, referred to as the livas, brings water from outside of the city and serves many public spaces like mosques, khans, baths, madrasahs and fountains as well as the wells of the privately owned houses. Although the water carriage system isn't designed by an holistic approach and developed by additions throughout the history, the system works as a whole and concerns all users. By being a system that concerns all users and by being in concern of one of the fundamental needs of mankind; water, some rules are settled for the usage of the water. These rules includes information on the physical and historical background of the city. The aim of this study is to clarify the management model of historical water system through şer'iye registers and charter of wakfs. It is also targeted to contribute to the studies to clarify the characteristics of regional water management systems in Ottoman period and evaluate the development of historical water structure of Gaziantep through water usage rules and rights. In the first part of the paper, the general system and rules of water usage in Ottoman period is described. The second part presents the historical water system in Gaziantep, followed in the third part by presenting the subjects related to water system in şer'iye registers and charter of wakfs with evaluations for understanding the characteristics of water system. The last part evaluates the effects of Ottoman Period water usage rules on the formation and development of water system in Gaziantep and contributions to analyze the historical background of the city. Keywords: Water tunnels in Gaziantep; water usage rights; water usage rules; management of water system. ÖZ ABSTRACT
GAZİANTEP TARİHİ SU SİSTEMİ VE SU YAPILARI METU JFA 2016/2 73 GİRİŞ İnsanlar tarih boyunca yaşamı... more GAZİANTEP TARİHİ SU SİSTEMİ VE SU YAPILARI METU JFA 2016/2 73 GİRİŞ İnsanlar tarih boyunca yaşamın temel gereksinmelerinden biri olan suyu kullanmaya ve gücünden korktukları sudan korunmaya yönelik yapılar inşa etmişlerdir. Suyun yıkıcı etkisinden korunmak için kanal, set; suyu yaşamsal faaliyetlerde kullanmak için sarnıç, kuyu, su yolu, su dolabı, çeşme, yalak, şadırvan, havuz, hamam, çamaşırhane; suyun varlığından yararlanarak hendek gibi savunma amaçlı yapılar; suyun gücünden yararlanarak su değirmeni ve baraj gibi yapılar tasarlamışlardır. Yaşamın kaynaklarından olan su, yerleşik düzene geçen her toplumun en önemli ihtiyaçlarından biri olmuştur. Su problemini çözmek için en kolay çözüm, su kenarına yerleşmektir. Birçok medeniyet su kenarında kurulmuştur. Akar veya durgun bir su kaynağının yanına yerleşilse bile suyun alınması, dağıtılması, kullanılması, sudan yararlanılması her zaman bir yapı inşa gereğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte güvenlik veya başka nedenlerle su kaynağından uzak yerlere yerleşmek gerektiğinde veya suyun yetersiz olması durumlarında da suyun taşınması ve saklanması için yeni su yapılarına ihtiyaç duyulmuştur. Yaşam için temel gereklilik olmasının yanı sıra, suyun insanlar üzerinde ruhani etkileri de vardır. Suyun varlığı ve sesi insanları dinlendirir, huzur verir. Ruhani etkilerine bağlı olarak su tedavi amaçlı kullanılmıştır. Sadece tedavi merkezlerinde değil, konutlarda ve kamu kullanımına açık yapılarda da suyun sesinin ruhani etkisinden yaralanmak için havuzlar, çeşmeler, selsebiller yapılmıştır. Suyun taşıdığı anlamlar da vardır; yola giden kişinin arkasından su dökülür; dilekler suya atılır; su azizdir, berekettir, kısmettir.
Tarsus historic city center is a continuous settlement from the Neolithic Age to the present day.... more Tarsus historic city center is a continuous settlement from the Neolithic Age to the present day. Archaeological heritage is integrated with traditional historic quarters, historic city center, Early Republican buildings and industrial heritage. Social practices, cultural production processes, legends and religious events transferred from generation to generation constitute the intangible cultural heritage elements and also the symbols of the city. In 2013, conservation area boundaries were revised and Tarsus historic city center, was declared as 3rd Grade Archaeological Site by the Regional Conservation Council. In defined context, the Conservation-Strategy Guideline was prepared with the contract signed between Mersin Metropolitan Municipality and Mersin University, Faculty of Architecture in 2022. Within the scope of document, a guideline containing urban conservation strategies for the historic city center of Tarsus has been prepared. Within the scope of this article, findings and evaluations regarding current situation based on field surveys and questionnaires that form the basis for the guideline are presented. The study aims to document the physical and socio-cultural situation of the historic center in 2022 to guide further studies concerning cultural heritage in Tarsus.
Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a gr... more Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a great extent. Currently most of the heritage buildings are in danger by the e ects of improper use and abandonment; most of the new buildings are incompatible with the historical texture and have physical problems. The Conservation Master Plan prepared in 1998 could not ensure the protection of the area and the continuity of its use. Declaring the 59.47-hectare area as the Renewal Area in 2015, including the urban conservation area and the conservation area transition zone, made the physical intervention processes in the historic city center more complex. The legislation required by the new status has made it di cult to make the necessary interventions in the area. Physical and functional interventions for conservation and use should be urgently planned in the historic city center. This study presents the method, survey outcomes and results of the "Research and Development Project of Conservation and Revitalization Model for Mersin Historic City Center" carried out at Mersin University with the request of Mersin Metropolitan Municipality. With this study, it is aimed to present a methodological framework to contribute the protection and revitalization of areas in the historic city center of Mersin, where di erent protection and intervention statuses are defined and where area based physical and functional interventions are required due to loses on historical identity.
Meltem UÇAR A definition of cultural heritage, with its tangible and intangible meanings, encompa... more Meltem UÇAR A definition of cultural heritage, with its tangible and intangible meanings, encompasses places that are a part of daily life, and brings them into the realm of conservation efforts. In this context, conservation becomes a concern of daily life and means that users of these places must shoulder more responsibility for them. With this in mind, people need to be aware of the values and importance of cultural heritage and their individual role in its conservation. To develop public awareness of conservation of cultural heritage, awareness studies need to begin in childhood education, and in recognition of this, cultural heritage concepts have been included in Turkish primary school education programs. Additionally, a number of awareness studies have been carried out by non-governmental organizations to date. This paper aims to evaluate the concept of cultural heritage in social science programs in elementary education, and discuss the potential contributions to the education system of awareness studies carried out by non-governmental organizations. The first part of the paper deals with the place of the individual in conservation studies, and is followed by cultural heritage learning areas in social science programs in elementary education. The third section examines the results of a survey held to evaluate students' degrees of learning. The fourth part evaluates some awareness-raising studies carried out by national and international non-governmental organizations. The final part proposes a number of criteria to be considered when attempting to raise cultural heritage education among children.
Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a gr... more Mersin historic city center has reached the present day by losing its historical identity to a great extent. Currently most of the heritage buildings are in danger by the e ects of improper use and abandonment; most of the new buildings are incompatible with the historical texture and have physical problems. The Conservation Master Plan prepared in 1998 could not ensure the protection of the area and the continuity of its use. Declaring the 59.47-hectare area as the Renewal Area in 2015, including the urban conservation area and the conservation area transition zone, made the physical intervention processes in the historic city center more complex. The legislation required by the new status has made it di cult to make the necessary interventions in the area. Physical and functional interventions for conservation and use should be urgently planned in the historic city center. This study presents the method, survey outcomes and results of the "Research and Development Project of Conservation and Revitalization Model for Mersin Historic City Center" carried out at Mersin University with the request of Mersin Metropolitan Municipality. With this study, it is aimed to present a methodological framework to contribute the protection and revitalization of areas in the historic city center of Mersin, where di erent protection and intervention statuses are defined and where area based physical and functional interventions are required due to loses on historical identity.
MEGARON / Yıldız Technical University, Faculty of Architecture E-Journal, 2016
The Management of the Gaziantep Historical Water System in the Ottoman Period Meltem UÇAR Gaziant... more The Management of the Gaziantep Historical Water System in the Ottoman Period Meltem UÇAR Gaziantep'te tarihi kent dokusunun tamamına yayılmış bir su yolu ağı bulunmaktadır. Yer altında kazılmış livas adı verilen tünellerle şehir dışındaki kaynaktan şehre taşınan su, şehir içinde su yolu ağı oluşturarak halkın kullanımına açık birçok cami, han, hamam, medrese, kastel ve çeşme yapılarına su sağlamaktadır; ayrıca özel kullanımdaki evlerin kuyuları da bu sistemden su almaktadır. Bütüncül tasarlanmamış ve zaman içinde eklenerek büyümüş olmakla birlikte bütüncül işleyen ve bütün kenti ve su hattındaki yerleşimleri ilgilendiren bir su yolları ağı oluşmuştur. Bütün kullanıcıları ilgilendiren bir sistem olması ve yaşamın temel gereklerinden biri olan su ile ilgili olması nedeni ile suyun dağılımı ve kullanımı ile ilgili birtakım kurallar oluşmuştur. Bu kurallar kentlerin fiziki oluşumunu ve tarihi gelişimini çözümlemeye yardımcı veriler sunmaktadır.Bu çalışmanın amacı vakfiyeler ve şer'iye sicilleri ışığında Osmanlı döneminde Gaziantep'te, kullanım hakları, kuralları ve bakımını içeren su yönetim sistemini ortaya çıkartmak ve Gaziantep tarihi su sisteminin gelişimini su kullanım hakları ve kuralları üzerinden değerlendirmektir. Bu çalışma ile Osmanlı dönemi su yönetiminin bölgesel özelliklerinin belirlenmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir. Birinci bölümde Osmanlı dönemi idari yapılanması içinde su kullanımı ile ilgili genel yaklaşımlar, kurallar ve örgütlenme biçimi anlatılmaktadır. ikinci bölümde Gaziantep tarihi su sistemi hakkında bilgi verilirken üçüncü bölümde vakfiyeler ve şer'iye kayıtlarındaki su yolları ve su kullanımı ile ilgili konular su sistemini anlamaya yönelik değerlendirmelerle aktarılmaktadır. Son bölümde ise Gaziantep'te Osmanlı döneminde geçerli olmuş olan su kurallarının tarihi su sisteminin oluşumu ve gelişimine etkileri ve kent tarihini çözümlemeye katkıları değerlendirilmektedir.
İnsanlar tarih boyunca yaşamın temel gereksinmelerinden biri olan suyu kullanmaya ve gücünden kor... more İnsanlar tarih boyunca yaşamın temel gereksinmelerinden biri olan suyu kullanmaya ve gücünden korktukları sudan korunmaya yönelik yapılar inşa etmişlerdir. Suyun yıkıcı etkisinden korunmak için kanal, set; suyu yaşamsal faaliyetlerde kullanmak için sarnıç, kuyu, su yolu, su dolabı, çeşme, yalak, şadırvan, havuz, hamam, çamaşırhane; suyun varlığından yararlanarak hendek gibi savunma amaçlı yapılar; suyun gücünden yararlanarak su değirmeni ve baraj gibi yapılar tasarlamışlardır. Yaşamın kaynaklarından olan su, yerleşik düzene geçen her toplumun en önemli ihtiyaçlarından biri olmuştur. Su problemini çözmek için en kolay çözüm, su kenarına yerleşmektir. Birçok medeniyet su kenarında kurulmuştur. Akar veya durgun bir su kaynağının yanına yerleşilse bile suyun alınması, dağıtılması, kullanılması, sudan yararlanılması her zaman bir yapı inşa gereğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte güvenlik veya başka nedenlerle su kaynağından uzak yerlere yerleşmek gerektiğinde veya suyun yetersiz olması durumlarında da suyun taşınması ve saklanması için yeni su yapılarına ihtiyaç duyulmuştur. Yaşam için temel gereklilik olmasının yanı sıra, suyun insanlar üzerinde ruhani etkileri de vardır. Suyun varlığı ve sesi insanları dinlendirir, huzur verir. Ruhani etkilerine bağlı olarak su tedavi amaçlı kullanılmıştır. Sadece tedavi merkezlerinde değil, konutlarda ve kamu kullanımına açık yapılarda da suyun sesinin ruhani etkisinden yaralanmak için havuzlar, çeşmeler, selsebiller yapılmıştır. Suyun taşıdığı anlamlar da vardır; yola giden kişinin arkasından su dökülür; dilekler suya atılır; su azizdir, berekettir, kısmettir. Suyun varlığa dönüşen bütün kullanım biçimleri; hem yapıya dönüşmüş somut varlık olarak hem de kişiler ve toplumlarca atfedilen anlamlarla somut olmayan varlık olarak insanlık tarihinin önemli bir parçasıdır. Su yapılarının yapımı, işlevi, taşıdığı anlamı ve su ile ilgili adet, örf ve
Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015
Öz: Bu çalışmanın amacı "aktif öğrenme" temelli olarak tasarlanan "Ben Bir Kâşifim, Yaşadığım Ken... more Öz: Bu çalışmanın amacı "aktif öğrenme" temelli olarak tasarlanan "Ben Bir Kâşifim, Yaşadığım Kenti Keşfediyorum" başlıklı TUBİTAK 4004 Bilim ve Toplum Projesinin bulgularını paylaşmaktır. Projenin amacı, öğrencilere bilimsel bakış açısı kazandırarak, bilimsel düşünme ve araştırma yönteminin uygulanması ile tarihi çevrenin sahip olduğu değerler konusunda farkındalık oluşturmaktır. Hedef grup Mersin İli Tarsus ilçesinde yaşayan 5. ve 6. sınıf öğrencileri olarak belirlenmiştir. 25'er katılımcıdan oluşan üç grup halinde yapılan etkinliğe toplanda 75 öğrenci katılmıştır. Proje kapsamında uygulanan etkinlikler "aktif öğrenme" yaklaşımına göre tasarlanmıştır. Proje sonuçlarını proje amaçları doğrultusunda değerlendirebilmek için bir ön-test ve biri etkinlik sonu diğeri bir ay sonra olmak üzere iki son-test uygulanmıştır. Ön-test ve son-testte aynı soruları içeren aynı çoktan seçmeli test kullanılmıştır. Test sonuçları SPSS ile analiz edilmiştir. Bu çerçevede dört bölümden oluşan bu çalışma kapsamında birinci bölümde aktif öğrenme yaklaşımı; ikinci bölümde proje tasarımı; üçüncü bölümde analiz sonuçları; son bölümde ise proje değerlendirmesi ve benzer projeler için öneriler yer almaktadır.
Kervansaray AŞ Ingiliz petrol sirketi British Petroleum’un (BP) Turkiye turizmine katki amaci ile... more Kervansaray AŞ Ingiliz petrol sirketi British Petroleum’un (BP) Turkiye turizmine katki amaci ile kurdugu bir anonim sirkettir. 1960’larin basinda kurulan bu sirket bunyesinde Turkiye’nin farkli yerlerinde 10 mokamp tesisi insa edilmistir. Turkiye’deki yabanci sermayeli ilk turizm yatirimlarindan biri olan Kervansaray Mokamplari yeni bir turizm sekli icin tasarlanmis oncu mimari tasarimlardir. Kervansaray Mokamplarinin tasarimcisi karikaturist, ressam ve mimar Gungor Kabakcioglu’dur. Bu yazinin amaci, modern mimari tasarim yaklasimlarini yansitan ve doneminin sosyal ve ekonomik yapisinin belgesi olan Kervansaray Mokamplarinin sahip oldugu kulturel degerleri ortaya koymak ve gunumuze buyuk oranda ozgun olarak ulasabilmis olan Kizkalesi Mokamp’i koruma yaklasimlarini tanimlamaktir. Mokamplarin kampci kullanimi icin tasarlanan ana servis yapilarini inceleyen bu yazi kapsaminda, birinci bolumde Kervansaray AŞ ve Gungor Kabakcioglu hakkinda genel bilgiler verilirken, ikinci bolumde 10 ad...
EVALUATION OF HOUSING DESCRIPTIONS IN TARSUS ŞER’İYYE
REGISTERS
Ottoman Period traditional houses... more EVALUATION OF HOUSING DESCRIPTIONS IN TARSUS ŞER’İYYE REGISTERS Ottoman Period traditional houses that survived until today mostly date back to the end of the nineteenth century and the beginning of the twentieth century. Research and evaluations on traditional houses mostly depend on physical formation of houses dating back to the last period of the Ottoman Empire. However, first-degree reliable sources such as şer’iyye registers, endowments and documents directly and/or indirectly provide information on houses. This information is important in that it provides data on the houses that were built earlier than current ones and helps understand the changes that occurred over time in relation with social structure and rules. This study aims to evaluate the traditional houses and residential areas of Tarsus by analysing the housing definitions in Tarsus şer’iyye registers. There are 140 şer’iyye registers of Tarsus. 10 şer’iyye registers that present data from 89 years’ period dating from the beginning of the nineteenth century to the beginning of the twentieth century were examined within the scope of the study. In this context, first part includes general information on traditional houses of Ottoman Period and main approaches of the study. Based on the information obtained from Tarsus şer’iyye registers; second part of the paper explains housing formation in the sense of housing types, construction rules and property rights. Third part presents the assessments on residential tissue. Finally, conclusion includes evaluations on formation and changes of traditional houses in Tarsus. TARSUS ŞER’İYYE SİCİLLERİNDE YER ALAN KONUT TANIMLARI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRMELER Osmanlı Dönemi’nden günümüze ulaşan geleneksel konut yapıları çoğunlukla 19. yy sonu ve 20. yy başına tarihlenmektedir. Mevcut geleneksel konut araştırmaları çoğunlukla Osmanlı’nın son dönemine tarihlenen ve günümüze ulaşabilen tarihi konut yapılarının fiziksel biçimlenmesinden elde edilen bilgilere ve bu bilgilere dayalı değerlendirmelere dayalıdır. Bununla birlikte şer’iyye sicilleri, vakfiyeler, defterler ve belgeler gibi birinci dereceden güvenilir kaynaklar bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak ait oldukları dönemlerin konut yapıları hakkında bilgi vermektedir. Bu bilgiler, günümüze ulaşan geleneksel konut yapılarından önce inşa edilmiş olan konutların fiziksel biçimlenmesi hakkında bilgi vermesinin yanı sıra, yapıların oluşumu ve zaman içinde geçirdiği değişimleri sosyal yapı ve kurallarla ilişkili olarak anlamamıza yardımcı olmasıyla da önemlidir. Bu çalışma, Tarsus şer’iyye sicillerinde yer alan konut tanımlarını analiz ederek, Tarsus geleneksel konut yapılarını ve konut alanlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tarsus’a ait 140 adet şer’iyye sicili bulunmaktadır. Çalışma kapsamında 19. yüzyıl başından 20. yüzyıl başına kadar yaklaşık 89 yıllık bir süreçten kesitler sunan 10 adet şer’iyye sicili incelenmiştir. Yazının birinci bölümde Osmanlı Dönemi geleneksel konutları hakkında genel bilgiler ve çalışmanın temel yaklaşımları yer almaktadır. Şer’iyye sicillerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda; ikinci bölümde konutların biçimlenmesi başlığı altında konut tipleri, yapım kuralları ve mülkiyet hakları açıklanırken; üçüncü bölümde konut dokusu ölçeğinde tespitler sunulmaktadır. Sonuç bölümünde, Tarsus geleneksel konutlarının tarihi süreçteki biçimlenmesi ve değişimi üzerine değerlendirmeler yapılmaktadır.
Kentte yasayanlarin sosyal, kulturel ve ekonomik yasama bagli olarak kentsel mekânda tanimladigi ... more Kentte yasayanlarin sosyal, kulturel ve ekonomik yasama bagli olarak kentsel mekânda tanimladigi degerler, semboller ve islevler kentin kulturel kimligine dair referanslar tasimaktadir. Bu baglamda, kentlinin yasadigi cevreye yonelik edindigi duygular, inanclar ve anilar ile birlikte cevreyi tanimlama bicimi o kentin kulturel kimliginin tamamlayici parcasini olusturmaktadir. Bu nedenle tarihi kentsel cevrelerin kimliginin belirlenmesinde sadece fiziksel nitelikler yeterli olmamaktadir. Fiziksel niteliklerle birlikte kullanicilar tarafindan kentsel mekâna yuklenen anlam ve kullanim bicimlerinin de degerlendirilmesi gerekmektedir. Bu makale, tarihi cevrelerin korunmasinda sosyal, kulturel ve fiziksel niteliklerin birlikteligi ile olusan yerel kulturel kimligin korunmasinin onemini aciklamayi amaclamaktadir. Bu kapsamda, cagdas koruma yaklasimlari cercevesinde tarihi kentsel cevrenin korunmasinda yerel kimligin onemi vurgulanmakta, kentsel olcekte yerin kimliginin korunmasindaki temel ...
The users of a place are one of the main resources in defining the cultural identity and spirit o... more The users of a place are one of the main resources in defining the cultural identity and spirit of that place. The results of a field survey in Tarsus with the aim of assessing user-ascribed values revealed that some user-valued places and attributes were not covered by current legal and administrative rules and regulations in Turkey. In this context, this paper firstly identified the methodology of the field survey. Secondly, the current legal and administrative definitions of heritage and conservation tools in Turkey are assessed. Thirdly, the outcomes of the field survey are presented and the results in relation to legal and administrative aspects are evaluated. The paper concludes by suggesting new definitions and tools for the protection of the importance of the cultural places to the inhabitants.
This study includes the comparison of the spatial and functional configurations of the two reside... more This study includes the comparison of the spatial and functional configurations of the two residential buildings constructed in the Republican Period with the traditional residential buildings in the same place. The plan schemes of the two buildings built in the 1950s have similarities with the traditional residential buildings. In this context, the two sample structures examined within this study provide an opportunity to evaluate the change and development of spatial and functional organization of residential buildings in Tarsus. In the first part of the study, housing approaches before and after Republic in Turkey is presented; in the second part, two sample buildings are explained. The similarities and differences from the points of spatial and functional organization, and, structure and material usage between the two sample buildings and the Ottoman Period traditional residential buildings are also presented in the second part. In the last part, the sample buildings are evaluated within the context of housing development history and local architecture in Tarsus. These buildings are considered as examples of the evolution of housing structures from traditional residential buildings designed in accordance with the socio-cultural structure of the Ottoman Period, to the apartment buildings developed in parallel with the changed architectural approaches and life style of the Republican Era.
Sketch Journal of City and Regional Planning, 2019
Özet Bu çalışma Tarsus geleneksel konut dokusu içinde Cumhuriyet Dönemi'nde inşa edilmiş olan iki... more Özet Bu çalışma Tarsus geleneksel konut dokusu içinde Cumhuriyet Dönemi'nde inşa edilmiş olan iki konut yapısının mekânsal ve işlevsel biçimlenmelerinin aynı yerdeki geleneksel konut yapıları ile karşılaştırılmasını içermektedir. Tarsus tarihi konut dokusu içinde 1950'li yıllarda inşa edilmiş olan iki yapının plan şemaları geleneksel konut yapılar ile benzerlikler taşımaktadır. Bu çerçevede incelenen iki örnek yapı Tarsus özelinde konut yapılarının zaman içinde mekânsal ve işlevsel örgütlenmesinin değişim ve gelişimini değerlendirme imkânı sunmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, Cumhuriyet öncesi ve sonrası Türkiye'de görülen konut yaklaşımları anlatılmaktadır; ikinci bölümde örnek iki yapı incelenmektedir. İkinci bölümde, ayrıca, incelenen iki yapı ile aynı bölgede inşa edilmiş Osmanlı Dönemi'ne ait geleneksel konut yapıları arasında, mekânsal ve işlevsel örgütlenme ile strüktür ve malzeme kullanımı konularındaki benzerlik ve farklılıklar sunulmaktadır. Son bölümde, incelenen iki yapı, Tarsus yerelinde konut gelişim tarihi ve yerel mimarlık konuları kapsamında irdelenmektedir. Bu yapılar, Osmanlı Dönemi'nin sosyo-kültürel yapısına bağlı olarak tasarlanan geleneksel konut yapılarından, Cumhuriyet Döneminde gelişen mimari yaklaşımlar ve yaşam biçimine paralel olarak apartmanlaşan konut yapılarına evrimin örnekleri olarak değerlendirilmektedir.
Kervansaray AŞ İngiliz petrol şirketi British Petroleum’un (BP) Türkiye turizmine katkı amacı ile... more Kervansaray AŞ İngiliz petrol şirketi British Petroleum’un (BP) Türkiye turizmine katkı amacı ile kurduğu bir anonim şirkettir. 1960’ların başında kurulan bu şirket bünyesinde Türkiye’nin farklı yerlerinde 10 mokamp tesisi inşa edilmiştir. Türkiye’deki yabancı sermayeli ilk turizm yatırımlarından biri olan Kervansaray Mokampları yeni bir turizm şekli için tasarlanmış öncü mimari tasarımlardır. Kervansaray Mokamplarının tasarımcısı karikatürist, ressam ve mimar Güngör Kabakçıoğlu’dur. Bu yazının amacı, modern mimari tasarım yaklaşımlarını yansıtan ve döneminin sosyal ve ekonomik yapısının belgesi olan Kervansaray Mokamplarının sahip olduğu kültürel değerleri ortaya koymak ve günümüze büyük oranda özgün olarak ulaşabilmiş olan Kızkalesi Mokamp’ı koruma yaklaşımlarını tanımlamaktır. Mokampların kampçı kullanımı için tasarlanan ana servis yapılarını inceleyen bu yazı kapsamında, birinci bölümde Kervansaray AŞ ve Güngör Kabakçıoğlu hakkında genel bilgiler verilirken, ikinci bölümde 10 adet mokamp alanındaki ana servis yapılarının mimari biçimlenmeleri anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde, Kızkalesi Mokamp’ı ana servis yapısı ve zaman içinde geçirdiği değişimler sunulmaktadır. Son bölümde, mokamp yapıları üzerine genel değerlendirmeler ve Kızkalesi Mokamp’ının korunması için öneriler yer almaktadır.
The level of public education, consciousness and awareness has an important effect on sustaining ... more The level of public education, consciousness and awareness has an important effect on sustaining the conservation of urban and rural archaeological areas. Local people are one of the main stakeholders in providing conservation of archaeological sites and gaining benefit within public interest concept; children may have the most important place in this group. Despite, the first legal regulations in conservation of cultural heritage was developed to conserve the archaeological sites in Turkey; considering the damages caused by people, it can be said that conservation has not yet become a common social behaviour. The necessity of conservation must be introduced from childhood in order to develop a social behaviour. This paper aims to share the methods and results of the activities organized in two schools within the project on protection, presentation and tourism infrastructure development of Yumuktepe and environment, with the intention to contribute to the development of national strategy on awareness studies. In this context, the first part of the paper gives brief information about the interaction between social behaviour and legal aspects in conservation, after which, the place of conservation awareness in education-awareness relations is introduced, in the third part the method and results of the project is presented. The final part includes proposals for developing a national strategy for rising awareness.
Gaziantep'te tarihi kent dokusunun tamamına yayılmış bir su yolu ağı bulunmaktadır. Yer altında k... more Gaziantep'te tarihi kent dokusunun tamamına yayılmış bir su yolu ağı bulunmaktadır. Yer altında kazılmış livas adı verilen tünellerle şehir dışındaki kaynaktan şehre taşınan su, şehir içinde su yolu ağı oluşturarak halkın kullanımına açık birçok cami, han, hamam, medrese, kastel ve çeşme yapılarına su sağlamaktadır; ayrıca özel kullanımdaki evlerin kuyuları da bu sistemden su almaktadır. Bütüncül tasarlanmamış ve zaman içinde eklenerek büyümüş olmakla birlikte bütüncül işleyen ve bütün kenti ve su hattındaki yerleşimleri ilgilendiren bir su yolları ağı oluşmuştur. Bütün kullanıcıları ilgilendiren bir sistem olması ve yaşamın temel gereklerinden biri olan su ile ilgili olması nedeni ile suyun dağılımı ve kullanımı ile ilgili birtakım kurallar oluşmuştur. Bu kurallar kentlerin fiziki oluşumunu ve tarihi gelişimini çözümlemeye yardımcı veriler sunmaktadır.Bu çalışmanın amacı vakfiyeler ve şer'iye sicilleri ışığında Osmanlı döneminde Gaziantep'te, kullanım hakları, kuralları ve bakımını içeren su yönetim sistemini ortaya çıkartmak ve Gaziantep tarihi su sisteminin gelişimini su kullanım hakları ve ku-ralları üzerinden değerlendirmektir. Bu çalışma ile Osmanlı dönemi su yönetiminin bölgesel özelliklerinin belirlenmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir. Birinci bölümde Osmanlı dönemi idari yapılanması içinde su kullanımı ile ilgili genel yaklaşımlar, kurallar ve örgüt-lenme biçimi anlatılmaktadır. ikinci bölümde Gaziantep tarihi su sistemi hakkında bilgi verilirken üçüncü bölümde vakfiyeler ve şer'iye kayıtlarındaki su yolları ve su kullanımı ile ilgili konular su sistemini anlamaya yönelik değerlendirmelerle aktarılmaktadır. Son bölümde ise Gaziantep'te Osmanlı döneminde geçerli olmuş olan su kurallarının tarihi su sisteminin oluşumu ve gelişimine etkileri ve kent tarihini çözümlemeye katkıları değerlendirilmektedir. Anahtar sözcükler: Gaziantep su yolu; su kullanım hakkı; su kullanım kuralları; su yönetim sistemi.
There exist a historical water tunnel network speared all through the historical urban area of Gaziantep. An underground tunnel, referred to as the livas, brings water from outside of the city and serves many public spaces like mosques, khans, baths, madrasahs and fountains as well as the wells of the privately owned houses. Although the water carriage system isn't designed by an holistic approach and developed by additions throughout the history, the system works as a whole and concerns all users. By being a system that concerns all users and by being in concern of one of the fundamental needs of mankind; water, some rules are settled for the usage of the water. These rules includes information on the physical and historical background of the city. The aim of this study is to clarify the management model of historical water system through şer'iye registers and charter of wakfs. It is also targeted to contribute to the studies to clarify the characteristics of regional water management systems in Ottoman period and evaluate the development of historical water structure of Gaziantep through water usage rules and rights. In the first part of the paper, the general system and rules of water usage in Ottoman period is described. The second part presents the historical water system in Gaziantep, followed in the third part by presenting the subjects related to water system in şer'iye registers and charter of wakfs with evaluations for understanding the characteristics of water system. The last part evaluates the effects of Ottoman Period water usage rules on the formation and development of water system in Gaziantep and contributions to analyze the historical background of the city. Keywords: Water tunnels in Gaziantep; water usage rights; water usage rules; management of water system. ÖZ ABSTRACT
GAZİANTEP TARİHİ SU SİSTEMİ VE SU YAPILARI METU JFA 2016/2 73 GİRİŞ İnsanlar tarih boyunca yaşamı... more GAZİANTEP TARİHİ SU SİSTEMİ VE SU YAPILARI METU JFA 2016/2 73 GİRİŞ İnsanlar tarih boyunca yaşamın temel gereksinmelerinden biri olan suyu kullanmaya ve gücünden korktukları sudan korunmaya yönelik yapılar inşa etmişlerdir. Suyun yıkıcı etkisinden korunmak için kanal, set; suyu yaşamsal faaliyetlerde kullanmak için sarnıç, kuyu, su yolu, su dolabı, çeşme, yalak, şadırvan, havuz, hamam, çamaşırhane; suyun varlığından yararlanarak hendek gibi savunma amaçlı yapılar; suyun gücünden yararlanarak su değirmeni ve baraj gibi yapılar tasarlamışlardır. Yaşamın kaynaklarından olan su, yerleşik düzene geçen her toplumun en önemli ihtiyaçlarından biri olmuştur. Su problemini çözmek için en kolay çözüm, su kenarına yerleşmektir. Birçok medeniyet su kenarında kurulmuştur. Akar veya durgun bir su kaynağının yanına yerleşilse bile suyun alınması, dağıtılması, kullanılması, sudan yararlanılması her zaman bir yapı inşa gereğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte güvenlik veya başka nedenlerle su kaynağından uzak yerlere yerleşmek gerektiğinde veya suyun yetersiz olması durumlarında da suyun taşınması ve saklanması için yeni su yapılarına ihtiyaç duyulmuştur. Yaşam için temel gereklilik olmasının yanı sıra, suyun insanlar üzerinde ruhani etkileri de vardır. Suyun varlığı ve sesi insanları dinlendirir, huzur verir. Ruhani etkilerine bağlı olarak su tedavi amaçlı kullanılmıştır. Sadece tedavi merkezlerinde değil, konutlarda ve kamu kullanımına açık yapılarda da suyun sesinin ruhani etkisinden yaralanmak için havuzlar, çeşmeler, selsebiller yapılmıştır. Suyun taşıdığı anlamlar da vardır; yola giden kişinin arkasından su dökülür; dilekler suya atılır; su azizdir, berekettir, kısmettir.
Gaziantep's historical water structure comprises underground tunnels that bring water from a spri... more Gaziantep's historical water structure comprises underground tunnels that bring water from a spring about 14 km west of the settlement. The tunnels, referred to as livas, provide water to many monumental buildings, including mosques, khans, baths, madrasahs and fountains, and to the wells of the privately owned houses in Gaziantep. The livas construction technology resembles that of the qanat systems that can be found in most parts of the world, from China to America, with the dates going back 2500-3000 years. The construction technique and its main elements can be identified from the existing traces and parts of the system, although putting a date to the construction of the tunnels remains an issue. The water tunnels in Gaziantep form a huge network beneath the settlement, with a main course and many subsidiary lines going in different directions. All of these subsidiary lines worked as a whole to ensure all users benefitted from the water, and as a system that provided so many with one of the fundamental needs of mankind, water, rules had to be established for its usage. It is the intention in this paper to identify the construction dates and water usage rights and rules of the entire livas system, for which an analysis will be made of the charter of wakfs and şeriye records. The first part of the paper describes the historical water system in Gaziantep, after which, in the second part, the şeriye records and charter of wakfs, containing information about the construction period of water system of Gaziantep, will be introduced. The final part includes evaluations and proposals for estimating the age of the underground water system in Gaziantep.
The way in which an urban area is valued and characterised has a direct affect on spatial plannin... more The way in which an urban area is valued and characterised has a direct affect on spatial planning decisions; and this can be said to be particularly true for urban areas of historical interest. Generally, it is experts that determine the characteristics of an urban area; however urban planning and development decisions not only shape the physical and morphological figuration of a city, but also the social and cultural life of its inhabitants. As urban areas are residential, the planning of these areas should not only take into account their physical aspects, but should also recognise the value ascribed to the environment by its residents. Identifying the values of local users and understanding the meaning a particular site holds for them is an important factor in the decision-making process. This paper aims to present the results of a field survey carried out in the town of Tarsus as a part of a Ph.D. thesis, conducted by the author under the supervision of the co-author, with the aim of assessing userascribed values and user-valued places. The aim is to contribute to the understanding of the characteristics of the town, which will then be used as a guide to the spatial planning process. Additionally, the paper defines the place and role of the users in the decision-making process for urban areas. In the first part of the paper, the role of the users in the urban planning process is discussed, including their contribution to the identification of places of value; while the second part describes the research design and the selected methodologies applied in the Tarsus field survey. The third part evaluates the contribution of the user-based data to urban design considerations; and finally, the conclusion proposes a number of criteria and considerations that should be introduced into urban planning processes, based on the results of the Tarsus case study.
Kültürle ilişkili davranış biçimleri, kullanımlar veya törenler çoğu zaman bir mekânla ilişkilenm... more Kültürle ilişkili davranış biçimleri, kullanımlar veya törenler çoğu zaman bir mekânla ilişkilenmekte ve mekân, kültürel etkinliğin bir parçası olmaktadır. Bu bağlamda, "mekân" ve "kültür" tarihi çevreyi oluşturan ve fiziksel yapılanmaya anlam katan bütüncül nitelikler olarak ortaya çıkmaktadır. Tarihi çevreleri anlayabilmek için yapılan araştırmalarda, mekânın fiziksel yapılanması ile birlikte, o yere kullanıcılar tarafından yüklenen kültürle ilişkili işlevler ve kullanım biçimleri de tespit edilmelidir.
1. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu Tam Metin Bildiriler Kitabı - Cilt 3, 2018
Turizm faaliyetleri, turistlerin tercihleri ve turizm pazarlama stratejileri doğrultusunda gün ge... more Turizm faaliyetleri, turistlerin tercihleri ve turizm pazarlama stratejileri doğrultusunda gün geçtikçe daha fazla çeşitlenmektedir. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) kapsamında dünyadaki turizm eğilimlerinin, bireylerin eğitim ve refah düzeyindeki yükselmeye bağlı olarak değişmeye devam ettiği; buna bağlı olarak da yenilik ve çeşitlilik talebi artarken, konfor ve macera motiflerinin ağırlıklı olmaya devam ettiği belirtilmektedir. Kalkınma Planı kapsamında turizm politikaları incelendiğinde bölgesel kalkınmanın ön planda tutularak kültür turizmine ilişkin altyapı eksikliklerinin giderilmesi ve alternatif turizm türlerinin geliştirilmesi hedeflendiği görülmektedir.
İnanç turizmi son yıllarda alternatif bir turizm çeşidi olarak ön plana çıkmaktadır. Bireylerin, inançlarının geçmişini inceleme ve öğrenme, dinlerinin önemli merkezlerini ziyaret etme, inançları doğrultusunda belirli noktalara ziyaretler yaparak “hacı” olma beklentileri inanç turizminin kapsamını belirleyen etkenler olarak değerlendirilmektedir. Tarihsel anlamda Orta Doğu ve Avrupa arasında bir geçiş bölgesi niteliği sergileyen Kilikya Bölgesi, Hıristiyanlığa ilişkin önemli hac noktalarını barındırması, bu noktalar arasında hac güzergâhlarının olması açısından inanç turizmi için önemli bir potansiyele sahiptir. İnanç turizmini destekler biçimde, bu güzergâhlar üzerinde önemli kültürel miras alanları, doğal zenginlikler ve farklı turizm potansiyelleri de bulunmaktadır.
Çalışmanın amacı, Mersin İlindeki inanç turizmi potansiyelini değerlendirmek ve Avrupa Konseyinin 1987 yılında önerdiği “kültürel rotalar” kavramı kapsamında inanç turizminin, diğer turizm çeşitleri ile bütüncül bir şekilde nasıl geliştirilebileceğine dair öneriler geliştirmektir.
Uploads
Papers by Meltem Uçar
REGISTERS
Ottoman Period traditional houses that survived until today mostly
date back to the end of the nineteenth century and the beginning of the
twentieth century. Research and evaluations on traditional houses mostly
depend on physical formation of houses dating back to the last period of
the Ottoman Empire. However, first-degree reliable sources such as şer’iyye
registers, endowments and documents directly and/or indirectly provide
information on houses. This information is important in that it provides
data on the houses that were built earlier than current ones and helps
understand the changes that occurred over time in relation with social
structure and rules.
This study aims to evaluate the traditional houses and residential areas
of Tarsus by analysing the housing definitions in Tarsus şer’iyye registers.
There are 140 şer’iyye registers of Tarsus. 10 şer’iyye registers that present
data from 89 years’ period dating from the beginning of the nineteenth
century to the beginning of the twentieth century were examined
within the scope of the study. In this context, first part includes general
information on traditional houses of Ottoman Period and main approaches
of the study. Based on the information obtained from Tarsus şer’iyye
registers; second part of the paper explains housing formation in the
sense of housing types, construction rules and property rights. Third part
presents the assessments on residential tissue. Finally, conclusion includes
evaluations on formation and changes of traditional houses in Tarsus.
TARSUS ŞER’İYYE SİCİLLERİNDE YER ALAN KONUT TANIMLARI
ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRMELER
Osmanlı Dönemi’nden günümüze ulaşan geleneksel konut yapıları
çoğunlukla 19. yy sonu ve 20. yy başına tarihlenmektedir. Mevcut
geleneksel konut araştırmaları çoğunlukla Osmanlı’nın son dönemine
tarihlenen ve günümüze ulaşabilen tarihi konut yapılarının fiziksel
biçimlenmesinden elde edilen bilgilere ve bu bilgilere dayalı
değerlendirmelere dayalıdır. Bununla birlikte şer’iyye sicilleri, vakfiyeler,
defterler ve belgeler gibi birinci dereceden güvenilir kaynaklar bazen
doğrudan bazen de dolaylı olarak ait oldukları dönemlerin konut yapıları
hakkında bilgi vermektedir. Bu bilgiler, günümüze ulaşan geleneksel
konut yapılarından önce inşa edilmiş olan konutların fiziksel biçimlenmesi
hakkında bilgi vermesinin yanı sıra, yapıların oluşumu ve zaman içinde
geçirdiği değişimleri sosyal yapı ve kurallarla ilişkili olarak anlamamıza
yardımcı olmasıyla da önemlidir.
Bu çalışma, Tarsus şer’iyye sicillerinde yer alan konut tanımlarını
analiz ederek, Tarsus geleneksel konut yapılarını ve konut alanlarını
değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tarsus’a ait 140 adet şer’iyye sicili
bulunmaktadır. Çalışma kapsamında 19. yüzyıl başından 20. yüzyıl
başına kadar yaklaşık 89 yıllık bir süreçten kesitler sunan 10 adet şer’iyye
sicili incelenmiştir. Yazının birinci bölümde Osmanlı Dönemi geleneksel
konutları hakkında genel bilgiler ve çalışmanın temel yaklaşımları yer
almaktadır. Şer’iyye sicillerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda;
ikinci bölümde konutların biçimlenmesi başlığı altında konut tipleri,
yapım kuralları ve mülkiyet hakları açıklanırken; üçüncü bölümde konut
dokusu ölçeğinde tespitler sunulmaktadır. Sonuç bölümünde, Tarsus
geleneksel konutlarının tarihi süreçteki biçimlenmesi ve değişimi üzerine
değerlendirmeler yapılmaktadır.
Bu yazının amacı, modern mimari tasarım yaklaşımlarını yansıtan ve döneminin sosyal ve ekonomik yapısının belgesi olan Kervansaray Mokamplarının sahip olduğu kültürel değerleri ortaya koymak ve günümüze büyük oranda özgün olarak ulaşabilmiş olan Kızkalesi Mokamp’ı koruma yaklaşımlarını tanımlamaktır. Mokampların kampçı kullanımı için tasarlanan ana servis yapılarını inceleyen bu yazı kapsamında, birinci bölümde Kervansaray AŞ ve Güngör Kabakçıoğlu hakkında genel bilgiler verilirken, ikinci bölümde 10 adet mokamp alanındaki ana servis yapılarının mimari biçimlenmeleri anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde, Kızkalesi Mokamp’ı ana servis yapısı ve zaman içinde geçirdiği değişimler sunulmaktadır. Son bölümde, mokamp yapıları üzerine genel değerlendirmeler ve Kızkalesi Mokamp’ının korunması için öneriler yer almaktadır.
Anahtar sözcükler: Gaziantep su yolu; su kullanım hakkı; su kullanım kuralları; su yönetim sistemi.
There exist a historical water tunnel network speared all through the historical urban area of Gaziantep. An underground tunnel, referred to as the livas, brings water from outside of the city and serves many public spaces like mosques, khans, baths, madrasahs and fountains as well as the wells of the privately owned houses. Although the water carriage system isn't designed by an holistic approach and developed by additions throughout the history, the system works as a whole and concerns all users. By being a system that concerns all users and by being in concern of one of the fundamental needs of mankind; water, some rules are settled for the usage of the water. These rules includes information on the physical and historical background of the city. The aim of this study is to clarify the management model of historical water system through şer'iye registers and charter of wakfs. It is also targeted to contribute to the studies to clarify the characteristics of regional water management systems in Ottoman period and evaluate the development of historical water structure of Gaziantep through water usage rules and rights. In the first part of the paper, the general system and rules of water usage in Ottoman period is described. The second part presents the historical water system in Gaziantep, followed in the third part by presenting the subjects related to water system in şer'iye registers and charter of wakfs with evaluations for understanding the characteristics of water system. The last part evaluates the effects of Ottoman Period water usage rules on the formation and development of water system in Gaziantep and contributions to analyze the historical background of the city.
Keywords: Water tunnels in Gaziantep; water usage rights; water usage rules; management of water system. ÖZ ABSTRACT
REGISTERS
Ottoman Period traditional houses that survived until today mostly
date back to the end of the nineteenth century and the beginning of the
twentieth century. Research and evaluations on traditional houses mostly
depend on physical formation of houses dating back to the last period of
the Ottoman Empire. However, first-degree reliable sources such as şer’iyye
registers, endowments and documents directly and/or indirectly provide
information on houses. This information is important in that it provides
data on the houses that were built earlier than current ones and helps
understand the changes that occurred over time in relation with social
structure and rules.
This study aims to evaluate the traditional houses and residential areas
of Tarsus by analysing the housing definitions in Tarsus şer’iyye registers.
There are 140 şer’iyye registers of Tarsus. 10 şer’iyye registers that present
data from 89 years’ period dating from the beginning of the nineteenth
century to the beginning of the twentieth century were examined
within the scope of the study. In this context, first part includes general
information on traditional houses of Ottoman Period and main approaches
of the study. Based on the information obtained from Tarsus şer’iyye
registers; second part of the paper explains housing formation in the
sense of housing types, construction rules and property rights. Third part
presents the assessments on residential tissue. Finally, conclusion includes
evaluations on formation and changes of traditional houses in Tarsus.
TARSUS ŞER’İYYE SİCİLLERİNDE YER ALAN KONUT TANIMLARI
ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRMELER
Osmanlı Dönemi’nden günümüze ulaşan geleneksel konut yapıları
çoğunlukla 19. yy sonu ve 20. yy başına tarihlenmektedir. Mevcut
geleneksel konut araştırmaları çoğunlukla Osmanlı’nın son dönemine
tarihlenen ve günümüze ulaşabilen tarihi konut yapılarının fiziksel
biçimlenmesinden elde edilen bilgilere ve bu bilgilere dayalı
değerlendirmelere dayalıdır. Bununla birlikte şer’iyye sicilleri, vakfiyeler,
defterler ve belgeler gibi birinci dereceden güvenilir kaynaklar bazen
doğrudan bazen de dolaylı olarak ait oldukları dönemlerin konut yapıları
hakkında bilgi vermektedir. Bu bilgiler, günümüze ulaşan geleneksel
konut yapılarından önce inşa edilmiş olan konutların fiziksel biçimlenmesi
hakkında bilgi vermesinin yanı sıra, yapıların oluşumu ve zaman içinde
geçirdiği değişimleri sosyal yapı ve kurallarla ilişkili olarak anlamamıza
yardımcı olmasıyla da önemlidir.
Bu çalışma, Tarsus şer’iyye sicillerinde yer alan konut tanımlarını
analiz ederek, Tarsus geleneksel konut yapılarını ve konut alanlarını
değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tarsus’a ait 140 adet şer’iyye sicili
bulunmaktadır. Çalışma kapsamında 19. yüzyıl başından 20. yüzyıl
başına kadar yaklaşık 89 yıllık bir süreçten kesitler sunan 10 adet şer’iyye
sicili incelenmiştir. Yazının birinci bölümde Osmanlı Dönemi geleneksel
konutları hakkında genel bilgiler ve çalışmanın temel yaklaşımları yer
almaktadır. Şer’iyye sicillerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda;
ikinci bölümde konutların biçimlenmesi başlığı altında konut tipleri,
yapım kuralları ve mülkiyet hakları açıklanırken; üçüncü bölümde konut
dokusu ölçeğinde tespitler sunulmaktadır. Sonuç bölümünde, Tarsus
geleneksel konutlarının tarihi süreçteki biçimlenmesi ve değişimi üzerine
değerlendirmeler yapılmaktadır.
Bu yazının amacı, modern mimari tasarım yaklaşımlarını yansıtan ve döneminin sosyal ve ekonomik yapısının belgesi olan Kervansaray Mokamplarının sahip olduğu kültürel değerleri ortaya koymak ve günümüze büyük oranda özgün olarak ulaşabilmiş olan Kızkalesi Mokamp’ı koruma yaklaşımlarını tanımlamaktır. Mokampların kampçı kullanımı için tasarlanan ana servis yapılarını inceleyen bu yazı kapsamında, birinci bölümde Kervansaray AŞ ve Güngör Kabakçıoğlu hakkında genel bilgiler verilirken, ikinci bölümde 10 adet mokamp alanındaki ana servis yapılarının mimari biçimlenmeleri anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde, Kızkalesi Mokamp’ı ana servis yapısı ve zaman içinde geçirdiği değişimler sunulmaktadır. Son bölümde, mokamp yapıları üzerine genel değerlendirmeler ve Kızkalesi Mokamp’ının korunması için öneriler yer almaktadır.
Anahtar sözcükler: Gaziantep su yolu; su kullanım hakkı; su kullanım kuralları; su yönetim sistemi.
There exist a historical water tunnel network speared all through the historical urban area of Gaziantep. An underground tunnel, referred to as the livas, brings water from outside of the city and serves many public spaces like mosques, khans, baths, madrasahs and fountains as well as the wells of the privately owned houses. Although the water carriage system isn't designed by an holistic approach and developed by additions throughout the history, the system works as a whole and concerns all users. By being a system that concerns all users and by being in concern of one of the fundamental needs of mankind; water, some rules are settled for the usage of the water. These rules includes information on the physical and historical background of the city. The aim of this study is to clarify the management model of historical water system through şer'iye registers and charter of wakfs. It is also targeted to contribute to the studies to clarify the characteristics of regional water management systems in Ottoman period and evaluate the development of historical water structure of Gaziantep through water usage rules and rights. In the first part of the paper, the general system and rules of water usage in Ottoman period is described. The second part presents the historical water system in Gaziantep, followed in the third part by presenting the subjects related to water system in şer'iye registers and charter of wakfs with evaluations for understanding the characteristics of water system. The last part evaluates the effects of Ottoman Period water usage rules on the formation and development of water system in Gaziantep and contributions to analyze the historical background of the city.
Keywords: Water tunnels in Gaziantep; water usage rights; water usage rules; management of water system. ÖZ ABSTRACT
İnanç turizmi son yıllarda alternatif bir turizm çeşidi olarak ön plana çıkmaktadır. Bireylerin, inançlarının geçmişini inceleme ve öğrenme, dinlerinin önemli merkezlerini ziyaret etme, inançları doğrultusunda belirli noktalara ziyaretler yaparak “hacı” olma beklentileri inanç turizminin kapsamını belirleyen etkenler olarak değerlendirilmektedir. Tarihsel anlamda Orta Doğu ve Avrupa arasında bir geçiş bölgesi niteliği sergileyen Kilikya Bölgesi, Hıristiyanlığa ilişkin önemli hac noktalarını barındırması, bu noktalar arasında hac güzergâhlarının olması açısından inanç turizmi için önemli bir potansiyele sahiptir. İnanç turizmini destekler biçimde, bu güzergâhlar üzerinde önemli kültürel miras alanları, doğal zenginlikler ve farklı turizm potansiyelleri de bulunmaktadır.
Çalışmanın amacı, Mersin İlindeki inanç turizmi potansiyelini değerlendirmek ve Avrupa Konseyinin 1987 yılında önerdiği “kültürel rotalar” kavramı kapsamında inanç turizminin, diğer turizm çeşitleri ile bütüncül bir şekilde nasıl geliştirilebileceğine dair öneriler geliştirmektir.