Papers by Associate Professor Selma Arıkan
Turkish Journal of Psychology, 2013
This study aimed to investigate the antecedents of “collective efficacy” that was found to be sig... more This study aimed to investigate the antecedents of “collective efficacy” that was found to be significantly related with team performance in the previously conducted studies. 189 employees, who are working in the public health sector, participated to the study. In the multiple regression analyses conducted it was found that Leader-Member Exchange (LMX) quality affects the employees’ general self-efficacy and perceptions about their superordinates’ leadership efficacy. The results also denoted that leadership efficacy perceptions and employees’ general self-efficacy predict the collective efficacy beliefs of the subordinates about the teams that they are members in. Moreover LMX quality perceived by the subordinates found to be affecting the subordinates’ collective efficacy perceptions about their teams. In addition to that leadership efficacy acted as a full mediator between Professional Respect and Affect dimension of LMX and collective efficacy perceptions of the participants. Furthermore the analyses showed that general self efficacy acted as a partial mediator between Professional Respect and Affect dimension of LMX and collective efficacy, and both leadership efficacy and general self efficacy acted as partial mediators between the Loyalty dimension of LMX and collective efficacy. Findings of this study and possible management interventions for increasing collective efficacy beliefs of employees were discussed in the light of the findings and previous literature.
Turkish Journal of Psychology, 2016
Emergency service employees and especially the ones working in ambulances frequently face with tr... more Emergency service employees and especially the ones working in ambulances frequently face with traumatic events related with work. As a result of that the personnel employed as ambulance paramedics and staff are prone to experience stress and burn-out symptoms related with the work related trauma. In this research the impacts of the traumatic events which ambulance personnel witnessed were investigeted with relationship to employee burn-out and general life satisfaction. In addition to that the moderating role of coping stragies in these relations was also taken into consideration. According to the results of the analyses it revealed that the hyperarousal dimension of the (IES-R) significantly related with the emotional exhaustion dimension of burn-out. In addition to that a negative relationship was found between intrusion and depersonalization. Unfortunately the moderating role of coping strategies on the relationship among traumatic experiences impact, burn-out and life satisfaction can not be supported for this sample. Nevertheless when the results of the study is generally considered, it can be concluded that the ambulance personnel working in İstanbul frequently encounter with traumatic events and likely to experience burn-out syndrome, hence necessary precautions to prevent their psychological health can be an improvement for increasing employee wellbeing and emergency service quality. Key words: Trauma, burnout, life satisfaction, coping, ambulance personnel, emergency service workers
Opus, 2019
For the organizations, sustainable quality is not only related with organizational effectiveness ... more For the organizations, sustainable quality is not only related with organizational effectiveness but employee related variables and outcomes as well. In this study we aimed to figure out the associations among sustainable quality perceptions of employees, employee wellbeing, work engagement and performance by using the data of 659 participants from finance (317) and food (342) sectors in Turkey, İstanbul. The data was gathered by using Çankır and Eti’s (2017) 13-item sustainable quality perception scale, Diener et al.’s (2009) 8-item wellbeing scale, Schaufeli et al.’s (2017) 3 item UWES-3 scale and Kirkman and Rosen’s (1999) 4 item performance scale. We assumed that employee wellbeing and work engagement would act as mediators between sustainable quality perceptions and employee performance. The analysis yielded that sustainable quality perceptions pre-dicted employee wellbeing (β:.509, p<.01), employee wellbeing predicted work engagement (β:.484, p<.01) and work engagement predicted performance (β:699, p<.01). The results also revealed that employee wellbeing acted as a partial mediator between sustainable quality perceptions and work engagement, whilst work en-gagement acted as a partial mediator between wellbeing and performance. Moreover, it was found that partic-ipants from finance sector had significantly lower scores for sustainable quality perceptions (t:3.12, p<.01) and employee wellbeing (t:2.374, p<.05) compared to the food sector. The differences can be associated with the difficulties in working in a service sector vs production sector. The results signify the importance of quality related applications of the organizations for employee related variables and outcomes. The importance of sus-tainable quality perceptions and its implications in both service and food sectors were discussed in the light of our findings and previous literature.
Öz
Örgütler için sürdürülebilir kalite sadece örgütsel verimlilik ve etkinlikle ilişkili gibi algılansa da kurum çalışan-larının sürdürülebilir kalite algıları da çalışan tutumları ve iş sonuçları gibi pek çok değişkeni etkileyebilmektedir. Bu çalışma kapsamında finans ve gıda sektöründe tam zamanlı olarak çalışan toplam 659 katılımcıdan toplanan veriler ile çalışanların sürdürülebilir kalite algısı, psikolojik iyi oluşları, çalışmaya tutkunlukları ve performans arasındaki ilişkiler incelenmiştir. toplanmıştır. Hipotezlerimizi test etmek için yapılan analizler neticesinde sürdürüle-bilir kalite algısı değişkeninin çalışanların psikolojik iyi oluşlarını anlamlı olarak açıkladığı (β:.509, p<.01), psiko-lojik iyi oluşun çalışmaya tutkunluk değişkenini etkilediği (β:.484, p<.01) ve çalışmaya tutkunluk değişkeninin de çalışan performansını öngördüğü (β:699, p<.01) bulunmuştur. Aracılık etkileri için yapılan analizler neticesinde de psikolojik iyi oluşun sürdürülebilir kalite algısı ve çalışmaya tutkunluk arasında, çalışmaya tutkunluğun da psikolojik iyi oluş ve performans arasında kısmi aracı değişken rolünü üstlendikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca finans ve gıda sektörü arasında yapılan karşılaştırmalarda finans sektörü çalışanlarının hem sürdürülebilir kalite algısı (t:3.12, p<.01) hem de psikolojik iyi (t:2.374, p<.05) oluş açısından gıda sektörü çalışanlarına göre daha düşük puanlar aldığı gözlenmiştir. Bu fark hizmet sektöründe çalışmanın zorluklarından kaynaklanıyor olabilir. Bulgu-lar sürdürülebilir kalite algısının çalışan ile ilgili değişkenler üzerinden performans gibi sonuç değişkenlerini et-kileyebileceğini göstermektedir. Bulgular ışığında sürdürülebilir kalite algısı ve etkileri hizmet ve gıda sektörünün özellikleri çerçevesinde tartışılmıştır.
Global Media Journal TR Edition 7 (13) Güz/ Fall, 2016
Studies showed that using influence tactics and polical behavior can be beneficial to employees b... more Studies showed that using influence tactics and polical behavior can be beneficial to employees because they affect human resource decisions such as performance evaluation and promotion decisions (Higgins et al., 2003). However, the type and frequency of the influence tactics employees engage in differ. Previous research has indicated employees' personality, motives, needs and career concerns as the employee-related antecedents of political behavior (Steensma, 2007; Zanzi et al., 1991). In the present study, we intended to examine the employee related antecedents of political behavior through invesigating the effects of personality, values and career concerns on the use of influence tactics. For that purpose, 294 full-time employees working in various firms were surveyed using the Big Five Inventory (John, Donahue, and Kentle, 1991), Portrait Values Questionnaire (Schwartz et al., 2001), Career Concerns Scale (adapted from Zanzi et al., 1991), and Political Tactics Questionnaire (Kipnis, Schmidt, and Wilkinson, 1980). The results of this study showed that, the internal career concern of skill development (learning new techniques, developing competencies, etc.) had stronger positive relations with the influence tactics of coalition and persuasion than the external career concerns (economic concerns), which had a weaker relationship with persuasion and an inverse relation with coalition building. With regard to the personality factors, the individuals who were low in conscientiousness and high in neuroticism were found to be the most engaged with various influence tactics at work. Finally, only the self-enhancement value dimension acted as a moderator between the personality dimension of conscientiousness and influence tactics, such that when this value was highly endorsed, the increase in the conscientiousness levels of individuals decreased their tendencies to engage in influence tactics. Moreover, an opposite relationship was found regarding the moderating effect of self-enhancement on the relationship between the two career concerns of skill development and autonomy on influence tactics. Hence, for those who endorsed self-enhancement at a high level, the presence of these career concerns increased the likelihood of engaging in influence tactics at work.
İş’te Davranış Dergisi J o u r n a l o f B e h a v i o r a t W o r k 2 ( 2 ), 2017
Objectives: The aim of this study is to analyze personality factors, values and career concerns a... more Objectives: The aim of this study is to analyze personality factors, values and career concerns as individual antecedents of workaholism. Methods: Data were collected through a survey with a cross-sectional design. Based on convenience sampling, 294 white-collar employees working in different companies that belong to different sectors completed the questionnaire. To analyze the data; descriptive statistics, Pearson coefficient, regression and mediation analyses as well as the Sobel test were applied. Results: Analyses showed that, the ‘neuroticism’ personality factor predicted the two factors of workaholism which are working excessively and working compulsively. Moreover, the ‘security’ value also had positive effect on working compulsively. Moreover, the career concern of self-development had a mediating effect between the security value and workaholism factors. However, career concerns didn’t act as a mediating variable between personality factors and workaholism. Finally, career concerns didn’t act as a moderator between individual factors and workaholism. Originality: Research regarding the personal and motivational antecedents of workaholism is scarce. This study aims to fulfill this gap by analyzing both individual (personality factors) and motivational (career concerns and values) antecedents of this concept.
workaholism, Portrait values, big five personality factors, career concerns
Ağlar A.E., Arikan S., "Acil Servis Çalışanlarında Stres ve İş Tatmini: Temel Benlik Değerlendirmeleri ve Sosyal Desteğin Rolü", İş'te Davranış Dergisi / The Journal of Behavior at Work , vol.3, pp.119-139, 2018, 2018
Amaç : Acil servisler; fiziksel ve duygusal iş talebinin yüksek, iş kaynaklarının ise sınırlı old... more Amaç : Acil servisler; fiziksel ve duygusal iş talebinin yüksek, iş kaynaklarının ise sınırlı olduğu çalışma ortamlarıdır. Bu durum, acil servis çalışanlarının deneyimledikleri iş stresi ve tatminini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı; acil servis çalışanlarında, temel benlik değerlendirmelerinin ve sosyal desteğin, iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi nasıl etkilediğini araştırmaktır.
Tasarım/Yöntem: Araştırmaya İstanbul’da çeşitli hastanelerde görev yapan 267 acil servis çalışanı gönüllü olarak katılmıştır. Veriler; İş Stresi Ölçeği, Minnesota İş Tatmini Ölçeği, Temel Benlik Değerlendirmeleri Ölçeği, Sosyal Destek Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır.
Sonuçlar: Analiz sonuçları, iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişkide, temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek değişkenlerinin biçimleyici bir etkisi olmadığını göstermiştir. İş stresinin; iş tatmini, temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek ile negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Öte yandan, iş tatmininin ise temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek ile pozitif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır.
Özgün Değer: Bu araştırmada ilk kez iş stresi ve iş tatmini ilişkisinde temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal desteğin biçimleyici rolü incelenmiştir. Bu açıdan bu araştırma gelecekte yapılacak benzer araştırmalar için bir referans noktası olabilir.
Anahtar Kelimeler: İş Stresi, İş Tatmini, Temel Benlik Değerlendirmeleri, Sosyal Destek
Objectives: Emergency medical services are work environments where physical and emotional job demands are high and job resources are limited. This can affect job stress and job satisfaction experienced by emergency service workers negatively. The purpose of this study is to investigate how core self-evaluations and social suppbort affect the relationship between job stress and job satisfaction among emergency service workers.
Methods: 267 emergency service workers from various hospitals in Istanbul voluntarily participated in this study. Data was collected through Job-Induced Tension Scale, Minnesota Satisfaction Questionnaire, Core Self-Evaluations Scale, Social Support Scale and Demographic Information Sheet.
Results: The results of the analysis indicated that the relationship between job stress and job satisfaction is not moderated neither by core self-evaluations nor social support. Job stress was found to be negatively related with job satisfaction, core self-evaluations and social support. On the other hand, job satisfaction was discovered to be positively related with core self-evaluations and social support.
Originality: In this study, the moderating role of the core self-evaluations and social support was examined for the first time. In this respect, this research can be a reference point for similar research in the future.
Saraçoğlu Eroğlu B. , Arikan S., "Acil Yardım Çalışanlarında Travma, Tükenmişlik ve Yaşam Doyumu İlişkilerinde Stresle Başa Çıkmanın Moderatörlük Rolü", TURK PSIKOLOJI DERGISI, vol.31, pp.45-57, 2016, 2016
Acil yardım çalışanları ve özellikle ambulans görevlileri travmatik etki oluşturabilecek durumlar... more Acil yardım çalışanları ve özellikle ambulans görevlileri travmatik etki oluşturabilecek durumlara sıklıkla şahit olabilmektedirler. Bu nedenle acil yardım çalışanlarında ve özellikle ambulans görevlilerinde travma sonrası stres bozukluğu ve tükenmişlik gibi sorunlar oluşabilmektedir. Bu çalışma kapsamında ambulans çalışanlarının şahit oldukları travmatik olayların etkisi ile tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişkiler incelenmiş, ayrıca çalışanların kullanmış oldukları başa çıkma stratejilerinin bu ilişkiler kapsamındaki biçimleyici (moderatör) rolü araştırılmıştır. Analizler sonucunda travmanın etkisi alt boyutlarından aşırı uyarılmışlığın duygusal tükenmeyi yüksek düzeyde yordadığı, yeniden yaşamanın kendine yabancılaşma ile negatif ilişkili olduğu, diğer taraftan da aşırı uyarılmışlığın kendine yabancılaşma ile doğru orantılı olduğu bulgulanmıştır. Travmanın etkisinin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisinde başa çıkma stratejilerinin istatistiksel olarak biçimleyici bir rolü bulunamamıştır. Ancak sonuçlar genel olarak ele alındığında ambulans çalışanlarının travmatik olaylara maruz kaldıkları ve bu durumun söz konusu meslek grubundaki tükenmişlik sendromu ile ilişkilendirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Travmatik olaylara maruz kalan personele yönelik gerekli destekleyici önlemlerin alınmasının hem çalışanların psikolojik sağlığı açısından hem de verilen hizmetin kalitesi açısından faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Anahtar kelimeler: Travma, tükenmişlik, yaşam doyumu, başa çıkma yolları, ambulans personeli, acil yardım çalışanları
The main purpose of this study is to search the concept
of “work to family enrichment” which is a... more The main purpose of this study is to search the concept
of “work to family enrichment” which is a new concept
in the literature relatively comparing to work to family
conflict and to emprically test its interaction with personality
variables such as “psychological resiliency” and
“perfectionism” and also investigate the impact of this
interaction on general life satisfaction of employees
within an integrated research model. Statistical results
proves that psychological resiliency has a significant
impact on both work to family and family to work enrichment
dimensions of work-family enrichment and
work to family enrichment partially mediates the relationship
between psychological resiliency and general
life satisfaction. Detailed results and managerial implications
were discussed in conclusion part.
Keywords: Work to Family Enrichment, Psychological
Resiliency, Adaptive/Mal-Adaptive Perfectionism, Life
Satisfaction
Kendi işinin sahibi olan ve olmak isteyen girişimcilerin şirket kurma
motivasyonları içerisinde ... more Kendi işinin sahibi olan ve olmak isteyen girişimcilerin şirket kurma
motivasyonları içerisinde yer alan kar maksimizasyonuna alternatif olarak
gösterilen değer maksimizasyonu sosyal girişimcilik kavramını en çok besleyen
öğelerdendir. Bu bağlamda sosyal girişimcilerin kar ve değer kriterleri mercek
altına alınmakta hatta sosyal girişimcilik için diğergamlı kapitalizm vaadi de
denmektedir. Bu makalede, sosyal girişimciler ve girişimcilerin diğergamlılık
değişkeni ekseninde farlılık gösterip göstermedikleri sorgulanmakta,
“girişimcilikle diğergamlık harmanından sosyal girişimci mi çıkar?” sorusunun
yanıtı aranmıştır. 355 girişimciden oluşan örneklem üzerinden yapılan analizlerde
anlamlı sonuçlar çıkmış olup ayrıca bu çalışma içerisinde yer alan Rushton,
Chrisjohn, ve Fekken (1981) tarafından geliştirilen 20 maddelik Diğergamlık Öz
Değerleme Ölçeği (Self Report Altruism Scale) Türkçe versiyonunun açımlayıcı
faktör analizi sonuçları ve iki grup arasındaki farklardan yola çıkılarak geçerlilik
analizleri yapılmış ve Türk yazınına sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Diğergamlılık, Sosyal Girişimcilik, Değer, Rushton
Diğergamlık Öz Değerleme Ölçeği, Girişimci,
Entrepreneurship and social entrepreneurship walk through hand-in-hand in many cases. The market ... more Entrepreneurship and social entrepreneurship walk through hand-in-hand in many cases. The market mechanisms that facilitate the sustainability issues are still playing a role in the value creation -no longer with a lead role rather as a supporting actor-in social entrepreneurship. This is why need for a distinctive definition of social entrepreneurship emerged and led to many academic researches. On the other hand, in practical applications social entrepreneurs find themselves stuck explaining the position of monetary issues in their vision to create a social transformation and want to be placed different than NGOs. In this paper, portrait values of Schwartz are used to assess how social entrepreneurs differ from commercial ones. A sample of 355 with 207 entrepreneurs and 148 social entrepreneurs were selected who are in the route from stand up to start up phase of entrepreneurial life-cycle and analysis show significant results of social entrepreneurs different than commercial ones. This paper aims to contribute to the field with a fresh consideration of transission phase from standup to start-up with an emphasis on "values" as proposed by to the cultural dimension of stand-up/start-up phase of entrepreneurial life-cycle.
Debates about women's role in the family and society as well as in professional life have been pr... more Debates about women's role in the family and society as well as in professional life have been present and ongoing for a long time. Although perceptions about these roles have changed significantly over the last decades, still the woman is seen as the familymaker and child keeper. In this paper, a qualitative analysis of women who, previously had been working very hard in professional businesses and who later on decided to quit their jobs to take close care of their kids is taken into account. The sample of analysis covering 11 women is obtained through a social entrepreneurship program that supports them to work as entrepreneurship mentors for low-income women who want to become entrepreneurs but lack the knowledge. Women to women entrepreneurship mentoring as a working model and underlying emotional and motivational factors of participating women -such as recognition from inner cycle of family, self-recognition, sense of being beneficial to society at large…etc are scrutinized with content analysis.
Bu araçtirma kapsaminda; çogunlugu uzman seviyesinde olan ve agirlikli olarak finans, bilgi tekno... more Bu araçtirma kapsaminda; çogunlugu uzman seviyesinde olan ve agirlikli olarak finans, bilgi teknolojileri, egitim ve daniçmanlik gibi hizmet sektörlerinde çaliçan toplam 130 katihmcidan toplanan vedler neticesinde; çaliçanlann kariyer hedefteri ile uyguladiklan politik taktikler arasmdaki iliçki incelenmiçtir. Bu iliçki incelenirken çaliçanm örgütüyle ilgili guç araligi algisi ve belirsizlikten kaçinmasi da dikkate almmiçtir. Yapilan analizler neticesinde bazi kariyer hedefteri ve politik taktikler arasinda iliçkiler bulunmuçtur. Statu ve etkinlik kazanma hedefinin göze ginne, mantik ve açiklikla ikna taktikledni etkileyebilecegi gozlemlenmiçtir. Çaliçanin algiladi|i giiç araliginin da statu ve etkinlik kazanma hedefi ile etkileçime girerek göze girme taktiginin uygulanmasini arttirabilecegi ve özerklik geliçtirme hedefi ile etkileçime girerek göze girme taktigini azaltabilecegi bulunmuçtur. Tiirkiye'den bir ömeklemle yapilan bu çaliçmadaki bulgular kariyer hedefteri ve politik davranij literatürüne algilanan guç araliginin etkisini de dâhil ederek bir katkida bulunmuçtur. '
Related concepts such as entrepreneurship, start-ups, innovations and alike also started to forge... more Related concepts such as entrepreneurship, start-ups, innovations and alike also started to forge major academic research domains and real life practice. SMEs, especially in Turkey represents family-owned organizational structures with as high as 94 percent, therefore they hold the dynamics of work-family balance in a larger milieu. On the other hand, in order to attain high standards, perfectionism is welcomed in the culture and seen as an influencing factor for the success. In this paper, the impact of adaptive and maladaptive forms of perfectionism on work-to-family (WFC), and family-to-work (FWC) conflict, and burnout syndromes of the employees of Turkish SMEs are investigated. Research questions related to "how different aspects of perfectionism as individual antecedents affect WFC, FWC, and burnout; and whether WFC and FWC acted as mediators between perfectionism and burnout" are detailed in that context. Sample of 342 white color employees working full time in private SMEs in Istanbul, Turkey were selected and the Structural Equation Modeling results showed the differential effects of adaptive and maladaptive forms of perfectionism on WFC, FWC, and burnout. Furthermore, indirect effects of maladaptive perfectionism on burnout through WFC and FWC were confirmed by the SOBEL tests with implications for further research areas.
In this paper, it is aimed to contrast entrepreneurial intent of university students within a Tur... more In this paper, it is aimed to contrast entrepreneurial intent of university students within a Turkish context in regard to their; Family Related Factors, Work and Apprenticeship Experiences, Demographics, Attitudes toward success, Attitudes toward difficulties within a framework of academic disciplinary resemblance and differences. Entrepreneurship concept will be discussed through the "entrepreneur" and entrepreneurial tendency and detailed with empirical results for a subsequent discussion about the implications for entrepreneurship education at university level.
Books by Associate Professor Selma Arıkan
Calisma iliskilerinin evrimi: Çalışma Yaşamının Kalitesi, PROF. DR. TÜLAY BOZKURT, Editör,, 2011
SERBEST PİYASA EKONOMİSİ VE ETİK, PROF. DR. SUNA TEVRÜZ, Editör, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, ss.67-80, 2007, 2007
Serbest Piyasa Ekonomisinin Filozofların Etik Kuramları Çerçevesinde Değerlendirilmesi
Engelli Bireylerin Destekli İstihdamı kitabı (Eds. Selma Arıkan, Emine Ayyıldız) içinde bölüm , 2018
Bu modül, tüm Dİ uzmanlarının / İş Koçlarının bilmesi gereken temel konuları ele almaktadır. Dİ u... more Bu modül, tüm Dİ uzmanlarının / İş Koçlarının bilmesi gereken temel konuları ele almaktadır. Dİ uzmanı/İş Koçu, engelliler ve engellilerin çalışma hakları konusunda zihinsel ve felsefi değişime
yol açan tarihsel gelişmeler hakkında gerekli bilgileri edinmelidir.
Dİ süreci, danışan odaklı olmalıdır ve bu danışan odaklı çözümlerin arkasında, istihdam karinesi (istihdama ilişkin günümüzde belirlenmiş kanunlar, kurallar ve inanışlar), rekabetçi istihdam, yeteneklere odaklanma ve danışanların seçimi ve kontrolü gibi değerler
bulunmaktadır. Dİ uzmanı/İş Koçu, danışanın hizmetle ilgili memnuniyetini sağlamak için bu değerleri benimsemelidir.
Bir kavram olarak destekli istihdamın ortaya çıkışından sonra,
çözüm olarak farklı yöntemler sunulmuştur. Grup seçenekleri engeli
olan bireylere sunulan çözümler açısından sayıca az olmasına rağmen, farklı çözümlerle ilgili bilgiler Dİ uzmanı/İş Koçu adaylarına yol
gösterebilir. Bu konuyla ilgili olarak vurgulanması ve altı çizilmesi
gereken temel çözüm, Dİ çözümlerindeki güncel eğilim bu yönde
olduğundan, Rekabetçi İstihdamın Bireysel Yerleştirme Modeli’dir.
Dİ uzmanının/İş Koçunun, danışan odaklı Dİ süreci esnasında
üstlenmesi gereken çeşitli roller bulunmaktadır. Bunlar; planlayıcı,
danışman, toplum kaynağı rolleri olarak sıralanabilir. İyi bir Dİ uzmanı/İş Koçu adayı, bu rolleri bilmeli ve benimsemelidir. Eğitim oturumunda bu farklı rolleri öğrenmek, ayrıca adaylar ve eğitim alanlar için gerçekçi bir iş ön izlemesi sağlar.
Bunlara ek olarak, bir Dİ uzmanı/İş Koçu adayı, danışana sağlanan Dİ çözümünün sürdürülebilirliği için; pazarlama, iş geliştirme,
danışanı değerlendirme ve danışanı profilleme, işyerinde eğitim, doğal desteklerin tespiti ve kontrollerin takibi gibi konularda da bilgi
sahibi olmalıdır. En iyi uygulamaları diğer Dİ hizmetlerinden ayıran konular hakkında bilgi sahibi olmak, Dİ uzmanlarının bu iyi uygulamaları benimsemelerine ve uygulamalarına yardımcı olacak ve
ayrıca kendilerini hangi konularda geliştirmeleri gerektiğine dair kılavuzluk edecektir. Ayrıca, Dİ uzmanlarından/İş Koçlarından istenen yetkinlikler konusu da bu yetkinlikleri kazanmalarına ve geliştirmelerine yardımcı olacaktır.
Engelli Bireylerin Destekli İstihdamı kitabı içinde bölüm Editörler: Selma ARIKAN, Emine Ayyıldız, 2018
Çalışmak ve üretmek insanın en temel psikolojik ihtiyaçlarından olduğu gibi en temel haklarından ... more Çalışmak ve üretmek insanın en temel psikolojik ihtiyaçlarından olduğu gibi en temel haklarından da biridir. Her birey yetenek, be-ceri ve ilgileri doğrultusunda çalışarak ve üreterek topluma faydalı olmayı arzu eder. Ayrıca çalışmak ve üretmek sosyal bir varlık olan insanın toplumla bütünleşmesine ve ekonomik ihtiyaçlarının yanı sıra sosyal ihtiyaçlarının da karşılanmasına olanak sağlamaktadır. Özel sektör ülke ekonomimizde önemli bir yer teşkil eder. Bu bağlamda engelli bireylerin sadece kamu sektöründe ve sivil toplum kuruluşla-rında değil özel sektörde istihdam edilmesinin de önü açık olmalıdır. 2006 yılında kabul edilen "Engelli Kişilerin Haklarına dair Ulus-lararası Sözleşme" çerçevesinde engeli olan bireylerin çalışma ve istihdam edilme hakları vurgulanarak engellilerin kariyer yapma haklarının altı çizilmiştir. Ülkemizin de imzalayarak taraf olduğu bu sözleşmeye göre engelli bireylerin, engeli olmayan diğer birey-ler ile eşit olanaklarda çalışma hakkına sahip olduğu kabul edilmiş-tir. Engelliler açık iş piyasasında, kendilerini toplumun diğer kesim-leri ile bütünleştiren, erişilebilir ortamlarda, ilgileri doğrultusunda, [*] Doçent Doktor, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Psikoloji Bölümü
Engelli Bireylerin Destekli İstihdamı , 2018
“Destekli İstihdam” kavramını ve uygulamalarının temellerini öğrenmek açısından bir başvuru kayna... more “Destekli İstihdam” kavramını ve uygulamalarının temellerini öğrenmek açısından bir başvuru kaynağı olarak düşünülebilecek olan bu kitap, İstanbul Medeniyet Üniversitesi koordinatörlüğünde, Türkiye, Bulgaristan, Slovenya ve Portekiz’den çeşitli kurumların dâhil olduğu “Destekli İstihdam Uzmanlarının Yeterlikleri İçin Eğitim ve Kalite Değerlendirme Araçları Tasarlanması” isimli bir projenin somut çıktılarından biri olarak yayımlanmıştır. Konuların on üç ayrı başlık altında ele alınıp tartışıldığı bu kitapta, ilk önce, Türkiye’de engelli bireylerin mevcut durumu ve eğitimi, kamu ve özel sektörde engelli bireylerin istihdamı, psikolojik ve sosyolojik bakış açısıyla engelli bireylerin sorunları ve engelli bireylerin kendi bakış açılarıyla değerlendirmelerini ihtiva eden konu başlıkları okuyucuya sunulmuştur. Daha sonra ise, “Destekli İstihdam Uzmanlarının Yeterlikleri için Eğitim ve Kalite Değerlendirme Araçları Tasarlanması” projesi kapsamında geliştirilen eğitim modüllerinin gözden geçirilmiş hali okuyucular ile paylaşılmıştır. Eğitim modülleri, kitapta sunuluş sırasıyla, “Destekli İstihdam” kavramının ortaya çıkışı ve gelişmesi, farklı engellilik türlerinin yarattığı sorunlar ve sınırlılıklar, danışanların temel yeterliliklerini geliştirme, destekli istihdam uygulamasındaki araç ve yöntemler, engelli bireyler için geliştirilmiş yardımcı teknolojiler ve kariyer danışmanlığı gibi konuları kapsamaktadır.
Uploads
Papers by Associate Professor Selma Arıkan
Öz
Örgütler için sürdürülebilir kalite sadece örgütsel verimlilik ve etkinlikle ilişkili gibi algılansa da kurum çalışan-larının sürdürülebilir kalite algıları da çalışan tutumları ve iş sonuçları gibi pek çok değişkeni etkileyebilmektedir. Bu çalışma kapsamında finans ve gıda sektöründe tam zamanlı olarak çalışan toplam 659 katılımcıdan toplanan veriler ile çalışanların sürdürülebilir kalite algısı, psikolojik iyi oluşları, çalışmaya tutkunlukları ve performans arasındaki ilişkiler incelenmiştir. toplanmıştır. Hipotezlerimizi test etmek için yapılan analizler neticesinde sürdürüle-bilir kalite algısı değişkeninin çalışanların psikolojik iyi oluşlarını anlamlı olarak açıkladığı (β:.509, p<.01), psiko-lojik iyi oluşun çalışmaya tutkunluk değişkenini etkilediği (β:.484, p<.01) ve çalışmaya tutkunluk değişkeninin de çalışan performansını öngördüğü (β:699, p<.01) bulunmuştur. Aracılık etkileri için yapılan analizler neticesinde de psikolojik iyi oluşun sürdürülebilir kalite algısı ve çalışmaya tutkunluk arasında, çalışmaya tutkunluğun da psikolojik iyi oluş ve performans arasında kısmi aracı değişken rolünü üstlendikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca finans ve gıda sektörü arasında yapılan karşılaştırmalarda finans sektörü çalışanlarının hem sürdürülebilir kalite algısı (t:3.12, p<.01) hem de psikolojik iyi (t:2.374, p<.05) oluş açısından gıda sektörü çalışanlarına göre daha düşük puanlar aldığı gözlenmiştir. Bu fark hizmet sektöründe çalışmanın zorluklarından kaynaklanıyor olabilir. Bulgu-lar sürdürülebilir kalite algısının çalışan ile ilgili değişkenler üzerinden performans gibi sonuç değişkenlerini et-kileyebileceğini göstermektedir. Bulgular ışığında sürdürülebilir kalite algısı ve etkileri hizmet ve gıda sektörünün özellikleri çerçevesinde tartışılmıştır.
workaholism, Portrait values, big five personality factors, career concerns
Tasarım/Yöntem: Araştırmaya İstanbul’da çeşitli hastanelerde görev yapan 267 acil servis çalışanı gönüllü olarak katılmıştır. Veriler; İş Stresi Ölçeği, Minnesota İş Tatmini Ölçeği, Temel Benlik Değerlendirmeleri Ölçeği, Sosyal Destek Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır.
Sonuçlar: Analiz sonuçları, iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişkide, temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek değişkenlerinin biçimleyici bir etkisi olmadığını göstermiştir. İş stresinin; iş tatmini, temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek ile negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Öte yandan, iş tatmininin ise temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek ile pozitif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır.
Özgün Değer: Bu araştırmada ilk kez iş stresi ve iş tatmini ilişkisinde temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal desteğin biçimleyici rolü incelenmiştir. Bu açıdan bu araştırma gelecekte yapılacak benzer araştırmalar için bir referans noktası olabilir.
Anahtar Kelimeler: İş Stresi, İş Tatmini, Temel Benlik Değerlendirmeleri, Sosyal Destek
Objectives: Emergency medical services are work environments where physical and emotional job demands are high and job resources are limited. This can affect job stress and job satisfaction experienced by emergency service workers negatively. The purpose of this study is to investigate how core self-evaluations and social suppbort affect the relationship between job stress and job satisfaction among emergency service workers.
Methods: 267 emergency service workers from various hospitals in Istanbul voluntarily participated in this study. Data was collected through Job-Induced Tension Scale, Minnesota Satisfaction Questionnaire, Core Self-Evaluations Scale, Social Support Scale and Demographic Information Sheet.
Results: The results of the analysis indicated that the relationship between job stress and job satisfaction is not moderated neither by core self-evaluations nor social support. Job stress was found to be negatively related with job satisfaction, core self-evaluations and social support. On the other hand, job satisfaction was discovered to be positively related with core self-evaluations and social support.
Originality: In this study, the moderating role of the core self-evaluations and social support was examined for the first time. In this respect, this research can be a reference point for similar research in the future.
Anahtar kelimeler: Travma, tükenmişlik, yaşam doyumu, başa çıkma yolları, ambulans personeli, acil yardım çalışanları
of “work to family enrichment” which is a new concept
in the literature relatively comparing to work to family
conflict and to emprically test its interaction with personality
variables such as “psychological resiliency” and
“perfectionism” and also investigate the impact of this
interaction on general life satisfaction of employees
within an integrated research model. Statistical results
proves that psychological resiliency has a significant
impact on both work to family and family to work enrichment
dimensions of work-family enrichment and
work to family enrichment partially mediates the relationship
between psychological resiliency and general
life satisfaction. Detailed results and managerial implications
were discussed in conclusion part.
Keywords: Work to Family Enrichment, Psychological
Resiliency, Adaptive/Mal-Adaptive Perfectionism, Life
Satisfaction
motivasyonları içerisinde yer alan kar maksimizasyonuna alternatif olarak
gösterilen değer maksimizasyonu sosyal girişimcilik kavramını en çok besleyen
öğelerdendir. Bu bağlamda sosyal girişimcilerin kar ve değer kriterleri mercek
altına alınmakta hatta sosyal girişimcilik için diğergamlı kapitalizm vaadi de
denmektedir. Bu makalede, sosyal girişimciler ve girişimcilerin diğergamlılık
değişkeni ekseninde farlılık gösterip göstermedikleri sorgulanmakta,
“girişimcilikle diğergamlık harmanından sosyal girişimci mi çıkar?” sorusunun
yanıtı aranmıştır. 355 girişimciden oluşan örneklem üzerinden yapılan analizlerde
anlamlı sonuçlar çıkmış olup ayrıca bu çalışma içerisinde yer alan Rushton,
Chrisjohn, ve Fekken (1981) tarafından geliştirilen 20 maddelik Diğergamlık Öz
Değerleme Ölçeği (Self Report Altruism Scale) Türkçe versiyonunun açımlayıcı
faktör analizi sonuçları ve iki grup arasındaki farklardan yola çıkılarak geçerlilik
analizleri yapılmış ve Türk yazınına sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Diğergamlılık, Sosyal Girişimcilik, Değer, Rushton
Diğergamlık Öz Değerleme Ölçeği, Girişimci,
Books by Associate Professor Selma Arıkan
yol açan tarihsel gelişmeler hakkında gerekli bilgileri edinmelidir.
Dİ süreci, danışan odaklı olmalıdır ve bu danışan odaklı çözümlerin arkasında, istihdam karinesi (istihdama ilişkin günümüzde belirlenmiş kanunlar, kurallar ve inanışlar), rekabetçi istihdam, yeteneklere odaklanma ve danışanların seçimi ve kontrolü gibi değerler
bulunmaktadır. Dİ uzmanı/İş Koçu, danışanın hizmetle ilgili memnuniyetini sağlamak için bu değerleri benimsemelidir.
Bir kavram olarak destekli istihdamın ortaya çıkışından sonra,
çözüm olarak farklı yöntemler sunulmuştur. Grup seçenekleri engeli
olan bireylere sunulan çözümler açısından sayıca az olmasına rağmen, farklı çözümlerle ilgili bilgiler Dİ uzmanı/İş Koçu adaylarına yol
gösterebilir. Bu konuyla ilgili olarak vurgulanması ve altı çizilmesi
gereken temel çözüm, Dİ çözümlerindeki güncel eğilim bu yönde
olduğundan, Rekabetçi İstihdamın Bireysel Yerleştirme Modeli’dir.
Dİ uzmanının/İş Koçunun, danışan odaklı Dİ süreci esnasında
üstlenmesi gereken çeşitli roller bulunmaktadır. Bunlar; planlayıcı,
danışman, toplum kaynağı rolleri olarak sıralanabilir. İyi bir Dİ uzmanı/İş Koçu adayı, bu rolleri bilmeli ve benimsemelidir. Eğitim oturumunda bu farklı rolleri öğrenmek, ayrıca adaylar ve eğitim alanlar için gerçekçi bir iş ön izlemesi sağlar.
Bunlara ek olarak, bir Dİ uzmanı/İş Koçu adayı, danışana sağlanan Dİ çözümünün sürdürülebilirliği için; pazarlama, iş geliştirme,
danışanı değerlendirme ve danışanı profilleme, işyerinde eğitim, doğal desteklerin tespiti ve kontrollerin takibi gibi konularda da bilgi
sahibi olmalıdır. En iyi uygulamaları diğer Dİ hizmetlerinden ayıran konular hakkında bilgi sahibi olmak, Dİ uzmanlarının bu iyi uygulamaları benimsemelerine ve uygulamalarına yardımcı olacak ve
ayrıca kendilerini hangi konularda geliştirmeleri gerektiğine dair kılavuzluk edecektir. Ayrıca, Dİ uzmanlarından/İş Koçlarından istenen yetkinlikler konusu da bu yetkinlikleri kazanmalarına ve geliştirmelerine yardımcı olacaktır.
Öz
Örgütler için sürdürülebilir kalite sadece örgütsel verimlilik ve etkinlikle ilişkili gibi algılansa da kurum çalışan-larının sürdürülebilir kalite algıları da çalışan tutumları ve iş sonuçları gibi pek çok değişkeni etkileyebilmektedir. Bu çalışma kapsamında finans ve gıda sektöründe tam zamanlı olarak çalışan toplam 659 katılımcıdan toplanan veriler ile çalışanların sürdürülebilir kalite algısı, psikolojik iyi oluşları, çalışmaya tutkunlukları ve performans arasındaki ilişkiler incelenmiştir. toplanmıştır. Hipotezlerimizi test etmek için yapılan analizler neticesinde sürdürüle-bilir kalite algısı değişkeninin çalışanların psikolojik iyi oluşlarını anlamlı olarak açıkladığı (β:.509, p<.01), psiko-lojik iyi oluşun çalışmaya tutkunluk değişkenini etkilediği (β:.484, p<.01) ve çalışmaya tutkunluk değişkeninin de çalışan performansını öngördüğü (β:699, p<.01) bulunmuştur. Aracılık etkileri için yapılan analizler neticesinde de psikolojik iyi oluşun sürdürülebilir kalite algısı ve çalışmaya tutkunluk arasında, çalışmaya tutkunluğun da psikolojik iyi oluş ve performans arasında kısmi aracı değişken rolünü üstlendikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca finans ve gıda sektörü arasında yapılan karşılaştırmalarda finans sektörü çalışanlarının hem sürdürülebilir kalite algısı (t:3.12, p<.01) hem de psikolojik iyi (t:2.374, p<.05) oluş açısından gıda sektörü çalışanlarına göre daha düşük puanlar aldığı gözlenmiştir. Bu fark hizmet sektöründe çalışmanın zorluklarından kaynaklanıyor olabilir. Bulgu-lar sürdürülebilir kalite algısının çalışan ile ilgili değişkenler üzerinden performans gibi sonuç değişkenlerini et-kileyebileceğini göstermektedir. Bulgular ışığında sürdürülebilir kalite algısı ve etkileri hizmet ve gıda sektörünün özellikleri çerçevesinde tartışılmıştır.
workaholism, Portrait values, big five personality factors, career concerns
Tasarım/Yöntem: Araştırmaya İstanbul’da çeşitli hastanelerde görev yapan 267 acil servis çalışanı gönüllü olarak katılmıştır. Veriler; İş Stresi Ölçeği, Minnesota İş Tatmini Ölçeği, Temel Benlik Değerlendirmeleri Ölçeği, Sosyal Destek Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır.
Sonuçlar: Analiz sonuçları, iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişkide, temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek değişkenlerinin biçimleyici bir etkisi olmadığını göstermiştir. İş stresinin; iş tatmini, temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek ile negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Öte yandan, iş tatmininin ise temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal destek ile pozitif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır.
Özgün Değer: Bu araştırmada ilk kez iş stresi ve iş tatmini ilişkisinde temel benlik değerlendirmeleri ve sosyal desteğin biçimleyici rolü incelenmiştir. Bu açıdan bu araştırma gelecekte yapılacak benzer araştırmalar için bir referans noktası olabilir.
Anahtar Kelimeler: İş Stresi, İş Tatmini, Temel Benlik Değerlendirmeleri, Sosyal Destek
Objectives: Emergency medical services are work environments where physical and emotional job demands are high and job resources are limited. This can affect job stress and job satisfaction experienced by emergency service workers negatively. The purpose of this study is to investigate how core self-evaluations and social suppbort affect the relationship between job stress and job satisfaction among emergency service workers.
Methods: 267 emergency service workers from various hospitals in Istanbul voluntarily participated in this study. Data was collected through Job-Induced Tension Scale, Minnesota Satisfaction Questionnaire, Core Self-Evaluations Scale, Social Support Scale and Demographic Information Sheet.
Results: The results of the analysis indicated that the relationship between job stress and job satisfaction is not moderated neither by core self-evaluations nor social support. Job stress was found to be negatively related with job satisfaction, core self-evaluations and social support. On the other hand, job satisfaction was discovered to be positively related with core self-evaluations and social support.
Originality: In this study, the moderating role of the core self-evaluations and social support was examined for the first time. In this respect, this research can be a reference point for similar research in the future.
Anahtar kelimeler: Travma, tükenmişlik, yaşam doyumu, başa çıkma yolları, ambulans personeli, acil yardım çalışanları
of “work to family enrichment” which is a new concept
in the literature relatively comparing to work to family
conflict and to emprically test its interaction with personality
variables such as “psychological resiliency” and
“perfectionism” and also investigate the impact of this
interaction on general life satisfaction of employees
within an integrated research model. Statistical results
proves that psychological resiliency has a significant
impact on both work to family and family to work enrichment
dimensions of work-family enrichment and
work to family enrichment partially mediates the relationship
between psychological resiliency and general
life satisfaction. Detailed results and managerial implications
were discussed in conclusion part.
Keywords: Work to Family Enrichment, Psychological
Resiliency, Adaptive/Mal-Adaptive Perfectionism, Life
Satisfaction
motivasyonları içerisinde yer alan kar maksimizasyonuna alternatif olarak
gösterilen değer maksimizasyonu sosyal girişimcilik kavramını en çok besleyen
öğelerdendir. Bu bağlamda sosyal girişimcilerin kar ve değer kriterleri mercek
altına alınmakta hatta sosyal girişimcilik için diğergamlı kapitalizm vaadi de
denmektedir. Bu makalede, sosyal girişimciler ve girişimcilerin diğergamlılık
değişkeni ekseninde farlılık gösterip göstermedikleri sorgulanmakta,
“girişimcilikle diğergamlık harmanından sosyal girişimci mi çıkar?” sorusunun
yanıtı aranmıştır. 355 girişimciden oluşan örneklem üzerinden yapılan analizlerde
anlamlı sonuçlar çıkmış olup ayrıca bu çalışma içerisinde yer alan Rushton,
Chrisjohn, ve Fekken (1981) tarafından geliştirilen 20 maddelik Diğergamlık Öz
Değerleme Ölçeği (Self Report Altruism Scale) Türkçe versiyonunun açımlayıcı
faktör analizi sonuçları ve iki grup arasındaki farklardan yola çıkılarak geçerlilik
analizleri yapılmış ve Türk yazınına sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Diğergamlılık, Sosyal Girişimcilik, Değer, Rushton
Diğergamlık Öz Değerleme Ölçeği, Girişimci,
yol açan tarihsel gelişmeler hakkında gerekli bilgileri edinmelidir.
Dİ süreci, danışan odaklı olmalıdır ve bu danışan odaklı çözümlerin arkasında, istihdam karinesi (istihdama ilişkin günümüzde belirlenmiş kanunlar, kurallar ve inanışlar), rekabetçi istihdam, yeteneklere odaklanma ve danışanların seçimi ve kontrolü gibi değerler
bulunmaktadır. Dİ uzmanı/İş Koçu, danışanın hizmetle ilgili memnuniyetini sağlamak için bu değerleri benimsemelidir.
Bir kavram olarak destekli istihdamın ortaya çıkışından sonra,
çözüm olarak farklı yöntemler sunulmuştur. Grup seçenekleri engeli
olan bireylere sunulan çözümler açısından sayıca az olmasına rağmen, farklı çözümlerle ilgili bilgiler Dİ uzmanı/İş Koçu adaylarına yol
gösterebilir. Bu konuyla ilgili olarak vurgulanması ve altı çizilmesi
gereken temel çözüm, Dİ çözümlerindeki güncel eğilim bu yönde
olduğundan, Rekabetçi İstihdamın Bireysel Yerleştirme Modeli’dir.
Dİ uzmanının/İş Koçunun, danışan odaklı Dİ süreci esnasında
üstlenmesi gereken çeşitli roller bulunmaktadır. Bunlar; planlayıcı,
danışman, toplum kaynağı rolleri olarak sıralanabilir. İyi bir Dİ uzmanı/İş Koçu adayı, bu rolleri bilmeli ve benimsemelidir. Eğitim oturumunda bu farklı rolleri öğrenmek, ayrıca adaylar ve eğitim alanlar için gerçekçi bir iş ön izlemesi sağlar.
Bunlara ek olarak, bir Dİ uzmanı/İş Koçu adayı, danışana sağlanan Dİ çözümünün sürdürülebilirliği için; pazarlama, iş geliştirme,
danışanı değerlendirme ve danışanı profilleme, işyerinde eğitim, doğal desteklerin tespiti ve kontrollerin takibi gibi konularda da bilgi
sahibi olmalıdır. En iyi uygulamaları diğer Dİ hizmetlerinden ayıran konular hakkında bilgi sahibi olmak, Dİ uzmanlarının bu iyi uygulamaları benimsemelerine ve uygulamalarına yardımcı olacak ve
ayrıca kendilerini hangi konularda geliştirmeleri gerektiğine dair kılavuzluk edecektir. Ayrıca, Dİ uzmanlarından/İş Koçlarından istenen yetkinlikler konusu da bu yetkinlikleri kazanmalarına ve geliştirmelerine yardımcı olacaktır.