Sitte ekollerinden ve Türklerin yazı türlerine katkıları hakkında bilgiler yer alır. Bu yazı türl... more Sitte ekollerinden ve Türklerin yazı türlerine katkıları hakkında bilgiler yer alır. Bu yazı türlerinin ilk büyük ustaları ve bunları izleyenler, eski hat ustalarından gelen sözlü bilgiler de eklenerek ele alınmıştır.
Osmanlı Devleti'nde doygun ve zengin yazı geleneği oturmadan evvel, Beylikler ve Erken Osmanlı Dö... more Osmanlı Devleti'nde doygun ve zengin yazı geleneği oturmadan evvel, Beylikler ve Erken Osmanlı Dönemlerinde kullanılan yazı çeşitlerinde, Aklam-ı Sitte'nin o zamana değin miras kalan üslubu takip edilmiştir. Genel hatları ile Osmanlı Dönemi'nde kullanılan yazı çeşitleri nelerdir ve nerelerde kullanılmıştır, sorusunu sormak önem teşkil eder. Osmanlı devrinde kullanılan yazı çeşitleri; Sülüs-nesih, muhakkak-reyhani, tevkirikaa' (Aklam-ı Sitte), divani, rik'a, siyakat, ta'lik, ve nesta'liktir. 1.1.Aklam-ı Sitte Sülüs Sözlükte "üçte bir" anlamına gelen en eski yazı türlerinden biridir. 1 Sülüs yazı türünün gelişimi hattat İbn Mukle'ye (Bağdat'lı Ebu Abdullah Muhammed ibn-i Hüseyin ibn-i Mukle) dayanmaktadır. 2 2,5-3mm'lik ağız açıklığına sahip kamış kalemler ile yazılır. Bu yazı türü: 'mikyasu'l hatt', 'mizanü'l hutut', 'ümmü'l hutut' gibi isimlerle de anılır. Osmanlı Devrinde sülüs yazı türü, Mushaf yazımlarında, murakkalarda (yazı albümü), Kıt'a, levha ve kitabe türlerinde kendine kullanım alanı bulmuştur. İstisna olarak, yabancı hükümdarlara gönderilen nâme-i hümâyûn gibi belgelerde âyetler ile davet rüknü de bu yazı ile yazılmıştır. 3 Klasik Osmanlı ve sonraki dönem hattatları sülüs yazı türünde Osmanlı zevkini ortaya koymuştur. Sülüs yazı türünü şu özellikleri dolayısıyla tanımak mümkündür: Sülüs yazıda elif, fâ, kef, lâm gibi harfler zülfelidir. Gözlü (fâ, kāf, mîm, he, vâv gibi) harflerin gözleri açıktır. Harekeli veya harekesiz yazılan sülüs ve celîsinin harekesi yazıldığı kalem ağzı genişliğinin üçte biri kadardır. Sülüs ve celîsinde tirfil, tırnak gibi süs; mîm, sîn, he, hâ gibi mühmel işaretler kullanılmıştır. 4 ''Bütün yazı şekillerini altı temel yaz şeklinde toplamak adet olmuştur, buna aklam-ı sitte ve şeş-kalem denildi ki, bu altı temel sekil, bazılarına göre; sülüs, nesih, muhakkik (muhakkak) reyhani, tevki', rik'a yazılarıdır. Diğer bazılarına göre ise, bu altı temel yazı tipi: divani, rik'a, sülüs, ta'lik, nesih, icazet yazı tipleridir.'' (Bakınız: Tayyip Gökbilgin,
Sitte ekollerinden ve Türklerin yazı türlerine katkıları hakkında bilgiler yer alır. Bu yazı türl... more Sitte ekollerinden ve Türklerin yazı türlerine katkıları hakkında bilgiler yer alır. Bu yazı türlerinin ilk büyük ustaları ve bunları izleyenler, eski hat ustalarından gelen sözlü bilgiler de eklenerek ele alınmıştır.
Osmanlı Devleti'nde doygun ve zengin yazı geleneği oturmadan evvel, Beylikler ve Erken Osmanlı Dö... more Osmanlı Devleti'nde doygun ve zengin yazı geleneği oturmadan evvel, Beylikler ve Erken Osmanlı Dönemlerinde kullanılan yazı çeşitlerinde, Aklam-ı Sitte'nin o zamana değin miras kalan üslubu takip edilmiştir. Genel hatları ile Osmanlı Dönemi'nde kullanılan yazı çeşitleri nelerdir ve nerelerde kullanılmıştır, sorusunu sormak önem teşkil eder. Osmanlı devrinde kullanılan yazı çeşitleri; Sülüs-nesih, muhakkak-reyhani, tevkirikaa' (Aklam-ı Sitte), divani, rik'a, siyakat, ta'lik, ve nesta'liktir. 1.1.Aklam-ı Sitte Sülüs Sözlükte "üçte bir" anlamına gelen en eski yazı türlerinden biridir. 1 Sülüs yazı türünün gelişimi hattat İbn Mukle'ye (Bağdat'lı Ebu Abdullah Muhammed ibn-i Hüseyin ibn-i Mukle) dayanmaktadır. 2 2,5-3mm'lik ağız açıklığına sahip kamış kalemler ile yazılır. Bu yazı türü: 'mikyasu'l hatt', 'mizanü'l hutut', 'ümmü'l hutut' gibi isimlerle de anılır. Osmanlı Devrinde sülüs yazı türü, Mushaf yazımlarında, murakkalarda (yazı albümü), Kıt'a, levha ve kitabe türlerinde kendine kullanım alanı bulmuştur. İstisna olarak, yabancı hükümdarlara gönderilen nâme-i hümâyûn gibi belgelerde âyetler ile davet rüknü de bu yazı ile yazılmıştır. 3 Klasik Osmanlı ve sonraki dönem hattatları sülüs yazı türünde Osmanlı zevkini ortaya koymuştur. Sülüs yazı türünü şu özellikleri dolayısıyla tanımak mümkündür: Sülüs yazıda elif, fâ, kef, lâm gibi harfler zülfelidir. Gözlü (fâ, kāf, mîm, he, vâv gibi) harflerin gözleri açıktır. Harekeli veya harekesiz yazılan sülüs ve celîsinin harekesi yazıldığı kalem ağzı genişliğinin üçte biri kadardır. Sülüs ve celîsinde tirfil, tırnak gibi süs; mîm, sîn, he, hâ gibi mühmel işaretler kullanılmıştır. 4 ''Bütün yazı şekillerini altı temel yaz şeklinde toplamak adet olmuştur, buna aklam-ı sitte ve şeş-kalem denildi ki, bu altı temel sekil, bazılarına göre; sülüs, nesih, muhakkik (muhakkak) reyhani, tevki', rik'a yazılarıdır. Diğer bazılarına göre ise, bu altı temel yazı tipi: divani, rik'a, sülüs, ta'lik, nesih, icazet yazı tipleridir.'' (Bakınız: Tayyip Gökbilgin,
Uploads
Papers by Elif Onar