Papers by Blazej Ciarkowski
Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, Jun 30, 2021
Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zloka... more Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zlokalizowanych w naturalnym krajobrazie o szczególnych wartościach oraz wyróżnienie potencjalnych szans i zagrożeń na przyszłość. Analiza przeprowadzona została jako studium przypadku dwóch wyróżniających się kompleksów: dzielnicy uzdrowiskowej Ustroń Zawodzie oraz dzielnicy wczasowej Ustroń Jaszowiec. Modernistyczne dzielnice wypoczynkowe stanowią przykład kompleksowych projektów urbanistyczno-architektonicznych obejmujących nowoczesną, modernistyczną architekturę o ważnej roli społecznej, dostosowanej (skalą, technologią, formą) do warunków naturalnych oraz powstających w duchu poszanowania wartości krajobrazu (rozumianego w duchu modernizmu). Ich ochrona powinna wykraczać poza skalę pojedynczego obiektu architektonicznego, przyjmując za punkt wyjścia postrzeganie dzielnic wypoczynkowouzdrowiskowych jako krajobrazu kulturowego.
Wiadomości Konserwatorskie, 2017
W grudniu 2008 roku Jakub Lewicki w wywiadzie dla wrocławskiego wydania "Gazety Wyborczej" określ... more W grudniu 2008 roku Jakub Lewicki w wywiadzie dla wrocławskiego wydania "Gazety Wyborczej" określił architekturę powstałą w czasach PRL mianem "niechcianego dziecka" epoki 1. Niewiele ponad dwa lata później, w styczniu 2011 roku, Filip Springer wydał książkę zatytułowaną Źle urodzone 2 , a określenie to na dobre przylgnęło do budowlanej spuścizny Polski Ludowej. Oba wyrażenia, jakkolwiek trafne, a przy tym niezwykle chwytliwe, nie wyczerpują jednak złożoności problemu. Realizacje z lat 1945-1989 stanowią swoiste wyzwanie-zarówno dla badaczy, jak i architektów, konserwatorów czy administracji. Ich ocena i interpretacja często bywają niejednoznaczne, a odbiór społeczny, pomimo rosnącej w tej materii powszechnej świadomości, bardzo zróżnicowany. Tym samym przynależą do obszaru, który przez badaczy bywa określany mianem kłopotliwego (trudnego) dziedzictwa (ang. dissonant heritage). W ten sposób defi niowane są materialne świadectwa tragedii ludobójstwa czy kolonializmu, a także reżimów totalitarnych. Gregory Ashworth i John Turnbridge ową "kłopotliwość" tłumaczą swoistym dysonansem (dissonace) wywołanym przez nakładające się na siebie różne narracje i ścieżki interpretacyjne. Architektura może
Muzealnictwo, Aug 6, 2018
May this Parthenon of arts (…) be a heart consoling evidence of greatness of an immortal, everlas... more May this Parthenon of arts (…) be a heart consoling evidence of greatness of an immortal, everlastingly creative spirit of Poland. Words written in the foundation act for construction of the National Museum in Warsaw leave no doubt – culture was perceived by the authorities of the Second Polish Republic (1918–1945) as extremely important factor in building the identity of a reborn state. Soon after regaining independence, constructions of edifices for theatres and museums were being planned and conducted; moreover, new institutions were in the process of being established. It is enough to mention that in the mid-1930s there were 135 public museums, half of which founded after 1918. A culture-forming role of public edifices’ construction was to reinforce an image of the Second Polish Republic as, firstly, an inheritor of Poland from the time before the Partitions period, and secondly – a modern state with ambitions of a regional leadership. First projects directly continued a style from the turn of the 19th and 20th centuries. Theatres’ buildings designed in 1924: national theatre in Warsaw and municipal one in Łódź (the latter never executed) by Czesław Przybylski featured simplified classical forms. Similarly, first projects of the National Museum in Warsaw (Marian Nikodemowicz, 1924) or the Museum of Pomerania in Toruń (Czesław Przybylski, 1926) followed the 19th-century tradition of the “museum-palace” and the “museum – temple of arts”. The late 1920s and the early1930s marked a significant turning point; projects of that time are an evidence of the search for a new style, which combined an individual reception of modernity with an expression of national identity. The architects of the Silesian Museum (Karol Schayer) and the National Museum in Warsaw (Tadeusz Tołwiński) tried to find their own creative way, so that both the modern and the “state-building” character of the edifices could be equally expressed.
Art Inquiry. Recherches sur les arts, 2015
Mazowsze Studia Regionalne, Mar 1, 2017
Celem niniejszego artykułu jest analiza założeń projektowych wybranych przykładów architektury uz... more Celem niniejszego artykułu jest analiza założeń projektowych wybranych przykładów architektury uzdrowiskowej, powstałej w Karpatach i Sudetach w latach 60. i 70. XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem relacji budynek-krajobraz. Analiza obejmuje zarówno poszczególne rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne, jak i będące ich tłem aspekty społeczno-polityczne oraz ideowe. Nakreślenie modernistycznych poglądów na relację natury i kultury oraz specyfiki wypoczynku w Polsce Ludowej stanowi wprowadzenie do właściwego problemu badawczego. Analizie poddano zarówno zasady kształtowania zespołów zabudowy (w tym-związków z istniejącymi ośrodkami), jak i kształtowanie form pojedynczych budynków. Studia przypadków obrazują ogólnie panujące wówczas tendencje w budownictwie uzdrowiskowym. Zestawienie obiektów oraz opisów archiwalnych im towarzyszących unaocznia, iż obiekty, które dziś często postrzegane bywają jako "niechciane dziedzictwo komunizmu", stanowiły efekt panującej wówczas filozofii i przekonań dotyczących architektury. Zrozumienie tych związków może stanowić asumpt dla dalszych badań, których celem byłaby waloryzacja powojennej architektury polskich uzdrowisk. Harmony or dissonance-the development of architecture in health resorts in Karpaty and Sudety during the 60s and 70s ABSTRACT This paper is a case study of design assumptions of the chosen examples of architecture in health resorts in Karpaty and Sudety built during the 60s and 70s. The issue of particular concern is the relation between building and landscapce. The analysis includes both architectural and urban issues and their social, political and ideological background as well. The man scientific issue is preceded with a brief portrait of modernist theories concerning common relations among culture and nature, and the specific circumstances of leisure in Peoples Republic of Poland. The subject of the analysis are both complexes (and their connections with existing structures) and particular buildings as well. The case studies portrait the general tendencies in creating architecture in health resorts. The compilation of objects and archival descriptions which followed them emphasizes that those building were a result of current philosophy and beliefs concerning architecture. Although, nowadays they are frequently concerned as "undesired heritage of communism". The consciousness of those relations can become a boost for further analysis aiming for the valorization of the postwar architecture in Polish health resorts.
Routledge eBooks, Mar 21, 2023
Art Inquiry. Recherches sur les arts, 2016
Neo-modernism, as both a philosophical and an architectural current, evolved as a critical respon... more Neo-modernism, as both a philosophical and an architectural current, evolved as a critical response to postmodernism, the movement described by Agnes Heller as "neither conservative, nor revolutionary, nor progressive". At the same time, neo-modernism adopted some post-modernist assumptions, resulting from the criticism of the modernist movement. Rem Koolhaas emphasized that although contemporary architecture is clearly inspired by modernist aesthetics, it has little in common with the two major attributes of the modern movement-opposition towards context and towards history. Thus, neo-modernism can be described as "unmodern modernity". According to Jürgen Habermas, being modern is closely related to being free of external axioms. Neo-modernism appears rather to be another form of eclecticism or "a strategy without an aim", than a new modern movement.
Cogent Arts & Humanities, 2021
Abstract This study is an analysis of the modernist leisure architecture in the Polish People’s R... more Abstract This study is an analysis of the modernist leisure architecture in the Polish People’s Republic and its relation to the phenomenon of mass holiday in authoritarian and totalitarian European countries. Modernist holiday resorts designed by the leading Polish architects were a reflection of the local reception of the modern movement. Using the scale of a single building or the entire construction complex, the designers supported the process of building a new identity for the communist society. Modern aesthetics was meant to endorse the authorities’ official policy and create the image of a progressive state. The social program implemented the ideology of a socialist country, while the assignation of resorts to particular workplaces reinforced the labour ethos.
Czasopismo Techniczne. Architektura, 2009
Klasyczna myśl Witruwiusza i teorie modernistycznych architektów wydają się być całkowitymi przec... more Klasyczna myśl Witruwiusza i teorie modernistycznych architektów wydają się być całkowitymi przeciwieństwami. Tymczasem u ich podstaw odnajdujemy te same zasady wpływające na formę architektury. Pozornie rewolucyjny modernizm w rzeczywistości stanowił kontynuację tradycji antyku i reguł, które je kształtowały. Prawdziwy przewrót nastąpić miał później-w imię postmodernistycznego uwolnienia architektury.
Routledge eBooks, Mar 21, 2023
Routledge eBooks, Mar 21, 2023
Routledge eBooks, Mar 21, 2023
Protection of Cultural Heritage, 2021
Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zloka... more Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zlokalizowanych w naturalnym krajobrazie o szczególnych wartościach oraz wyróżnienie potencjalnych szans i zagrożeń na przyszłość. Analiza przeprowadzona została jako studium przypadku dwóch wyróżniających się kompleksów: dzielnicy uzdrowiskowej Ustroń Zawodzie oraz dzielnicy wczasowej Ustroń Jaszowiec. Modernistyczne dzielnice wypoczynkowe stanowią przykład kompleksowych projektów urbanistyczno-architektonicznych obejmujących nowoczesną, modernistyczną architekturę o ważnej roli społecznej, dostosowanej (skalą, technologią, formą) do warunków naturalnych oraz powstających w duchu poszanowania wartości krajobrazu (rozumianego w duchu modernizmu). Ich ochrona powinna wykraczać poza skalę pojedynczego obiektu architektonicznego, traktując jako punkt wyjścia postrzeganie dzielnic wypoczynkowo-uzdrowiskowych jako krajobrazu kulturowego.
In 1940, due to Nazi’s orders, Balut – the Lodz’s quarter which was inhabited mostly by Jews, bec... more In 1940, due to Nazi’s orders, Balut – the Lodz’s quarter which was inhabited mostly by Jews, became a closed district – Litzmannstadt Getto. After the Second World War the communists decided to use it as a place where the new “ideal” district was to be raised. Streets’ names, ones changed by German occupants, were never restored. New, socialist buildings were raised and the memories of the former Jewish Ghetto were subsequently erased. However, the new district has never been finished and reminiscences of the past became an integral part of Baluty – a hybrid-district. Nowadays the quarters unveils its double characteristics, although its inhabitants frequently don’t fully identify with the place and its complicated history.
MAZOWSZE Studia Regionalne, 2017
Celem niniejszego artykułu jest analiza założeń projektowych wybranych przykładów architektury uz... more Celem niniejszego artykułu jest analiza założeń projektowych wybranych przykładów architektury uzdrowisko- wej, powstałej w Karpatach i Sudetach w latach 60. i 70. XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem relacji budynek- -krajobraz. Analiza obejmuje zarówno poszczególne rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne, jak i będące ich tłem aspekty społeczno-polityczne oraz ideowe. Nakreślenie modernistycznych poglądów na relację natury i kultury oraz specyfiki wy- poczynku w Polsce Ludowej stanowi wprowadzenie do właściwego problemu badawczego. Analizie poddano zarówno zasady kształtowania zespołów zabudowy (w tym – związków z istniejącymi ośrodkami), jak i kształtowanie form pojedyn- czych budynków. Studia przypadków obrazują ogólnie panujące wówczas tendencje w budownictwie uzdrowiskowym. Zestawienie obiektów oraz opisów archiwalnych im towarzyszących unaocznia, iż obiekty, które dziś często po- strzegane bywają jako „niechciane dziedzictwo komunizmu”, stanowiły efekt panującej wówcz...
Protection of Cultural Heritage, 2020
Celem niniejszego artykułu jest analiza możliwości adaptacji obiektów architektury modernistyczne... more Celem niniejszego artykułu jest analiza możliwości adaptacji obiektów architektury modernistycznej wzniesionych w Polsce po II wojnie światowej. Specyfika formy, która została zaprojektowana w duchu funkcjonalizmu, a więc dostosowana do określonego programu funkcjonalnego, znacznie utrudnia zmianę przeznaczenia obiektów. Podobnie rozwiązania materiałowe i konstrukcyjne, które (niekiedy ze względu na eksperymentalny, nowatorski charakter) źle znoszą próbę czasu.Rozważania nad wprowadzaniem nowych programów funkcjonalnych przy jednoczesnym zachowaniu autentyzmu obiektów zostały zilustrowane wybranymi przykładami realizacji, mającymi udowodnić tezę, iż efekt finalny procesu adaptacji zależny jest m.in. od właściwej interpretacji substancji historycznej i idei będącej jej genezą.
Czasopismo Techniczne, 2019
The architectural heritage of postwar modernism in Poland is often named a "dissonant" or "unwant... more The architectural heritage of postwar modernism in Poland is often named a "dissonant" or "unwanted heritage". Its evaluation and interpretation is often ambiguous, whereas the social reception, in spite of the growing common awareness of the matter, very diversified. A proper assessment of the phenomenon requires analysis against the background of twentieth-century European architecture. The InnovaConcrete project is comprised of multidisciplinary studies on strategies for the preservation of concrete-based heritage which provide for identification of the most valuable assets in Europe. The aim of this paper is to place the local Polish cultural heritage of twentieth-century architecture against the broad context of global and universal values and to present the methodology of the research.
Afryka i (post)kolonializm
Modernism as a trend in architecture is rarely connected with colonial policy of the European pow... more Modernism as a trend in architecture is rarely connected with colonial policy of the European powers. Meanwhile it became one of the tools of western cultural expansion in African states. It was at the same time a constructive and destructive force. “The Year of Africa” (1960) when as many as 17 states proclaimed independence, paradoxically, did not bring radical changes in architectonic solutions. Most of the public facilities in independent countries was still constructed in “Western” modernist convention. Political dependence from “mother state” was to a significant degree reduced but, at the same time the relations on the ground of architecture remained almost unchanged. It took decades for African architects to develop critical approach towards “international style” and search for inspirations in local vernacular architecture.
Uploads
Papers by Blazej Ciarkowski