Andorra er eit lite land i Europa. Landet grensar til Frankrike og Spania. Hovudstaden, som heiter Andorra la Vella, ligg 1022 meter over havet og er Europas høgast liggjande hovudstad .
Andorra
Faktaboks
- Hovudstad
- Andorra la Vella
- Innbyggjartal
- 85 000 (2023)
- Storleik
- 470 km²
- Statsform
- monarki
- Statsoverhovud
- Presidenten i Frankrike og biskopen av Seo de Urgel i Spania
- Språk
- katalansk
- Nasjonaldag
- 8. september
- Valuta
- euro
Andorra (mørkegrønt) ligg i Europa (lysegrønt).
Natur og klima
Andorra og nabolanda
Andorra har ikkje grenser mot hav og er om lag like stort som Oslo. Landet ligg sør i fjellkjeda Pyreneane. Andorra er i areal det sjette minste landet i Europa.
Det er mange høge fjell i Andorra. Det høgaste fjellet heiter Pic de la Pedrosa og ligg 2943 meter over havet. Landet har òg skog, dalar, nokre innsjøar og ei elv som renn gjennom landet.
Steinbukk er nasjonaldyr. Det lever også røyskatt, villgeit, hjort, kongeørn og vandrefalk i landet.
Andorra får straum og energi frå både fossilt brennstoff og fornybare energikjelder.
Landet har varme somrar, medan det kjem mykje snø i fjella om vintrane.
Folk og kultur
Halvparten av befolkninga er andorranarar. Det bur også folk frå Spania, Porutgal og Frankrike i landet.
Nær 90 prosent av menneska bur i byar. Katalansk, som også mange folk i Spania snakkar, er offisielt språk. Mange snakkar også spansk og fransk. Kristendom den største religionen.
Grunnskulen er gratis, og alle barn må gå på skule frå dei er 6 til 16 år. Det finst eitt universitet i landet.
Fotball, alpint og sykling er populære idrettar blant barn og ungdom.
Politikk og økonomi
Andorra er eit fyrstedømme, der den spanske biskopen av Urgel og den franske presidenten er landets statsoverhovud. Det er det einaste landet i verda som har to «kongar». Landet er eit demokrati. Det er statsministeren og regjeringa som styrer landet.
Spania og Frankrike er ansvarleg for utanrikspolitikken og det militære i landet. Det er vanskeleg å få statsborgarskap i Andorra. Halvparten av befolkninga er ikkje statsborgarar i landet.
Mange menneske i Andorra jobbar med turisme, handel og helse. Landet tener pengar på å mellom anna selje møblar, medisinar og skinn til andre land.
Andorra er medlem av mellom andre FN og Europarådet.
Historie
Det er funne 12 000 år gamle spor etter menneske i området som no er Andorra. Andorra blei grunnlagt som eit samarbeid mellom kongen av Frankrike og biskopen av Spania i 1278.
Frå 1278 og fram til 1993 var fyrstedømmet delt mellom Frankrike og den spanske biskopen. I 1993 blei Andorra sjølvstendig og eit demokrati. Same år blei Andorra også medlem av FN.
Andorra har i dag høg inntekt og eit godt helsevesen. Kvart år besøker òg mange turistar landet.
