TYB Akademi Dil-Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2024
Farklı bakış açılarının kesişme noktasında bulunan yegâne devir olarak gösterilebilecek 19. asır,... more Farklı bakış açılarının kesişme noktasında bulunan yegâne devir olarak gösterilebilecek 19. asır, bu yönüyle pek çok bilim dalının dikkatini çekmektedir. Tarih, sosyoloji, antropoloji gibi farklı disiplinlerin aydınlatmaya çalıştığı bu yüzyıla dair yapılan çalışmalar 19. asra dair bütünlüklü ve doğru bir tanım yapma imkânını da artırmaktadır. Ne var ki söz konusu çalışmalar içerisinde nitelik olarak en dağınık olanlar ise edebiyat sahasındaki çalışmalardır. Klasik Türk edebiyatının son, modern Türk edebiyatının ise ilk örneklerinin verildiğinin düşünüldüğü; sanatkârların ve eserlerin bu bağlamda ve birbirinden keskin hatlarla, farklı yöntemlerle incelendiği bu devir için böylesi bir dağınıklık zaruri bir hâl hâline gelmektedir. Oysa aynı caddelerde yürüyen, aynı fikirlerden beslenen bu sanatkârlar bütünlüklü bir şekilde incelendiğinde “modern” veya “klasik” olanın unsurlarını görmek mümkün olabilecektir. Elinizdeki makale işaret edilen bütünlüklü bakış açısını ve yapıyı daha doğru bir şekilde anlamlandırmak için sanatkârın edebiyat tarihlerinde tasnif edilmiş yerine değil, metin merkezli bir bakış açısıyla edebî eser içerisindeki değişen ve dönüşen unsurlara odaklanmaktadır. Böylelikle modernleşme tarihi içerisindeki bir toplumun edebî noktadan nasıl bir gelişim çizgisi takip ettiğini ortaya koymayı, klasik ve modern çizgisini de yine metin merkezli olarak yeniden düşünmeyi teklif etmektedir. Çalışmada Enderunlu Fâzıl’ın Defter-i Aşk adlı eseri farklı bir bakış açısıyla ele alınmış ve gelenekten moderne geçişte üstlendiği rol ortaya konulmak istenmiştir.
İnsana ait temel duygulardan biri olan şiddet gerek bilinç düzeyinde ve gerekse maddi âlemde sıkç... more İnsana ait temel duygulardan biri olan şiddet gerek bilinç düzeyinde ve gerekse maddi âlemde sıkça karşılaşılan, sözün tesirinin azaldığı veya ortadan kalktığı durumlarda ortaya çıkan ve insanın arzu ve isteği dışında maruz kaldığı tutum, davranış ve her türlü otorite kurma amacı güden bir edim olarak karşımıza çıkan bir olgudur. İnsan yaralanabilir olduğu ve yaralama arzusu duyduğu müddetçe şiddete açık bir varlıktır. Bu yönüyle insanı merkeze alan varlık alanına sahip edebî eserlerde de sıkça işlenmiş bir yapı olduğu söylenebilir. Malzemesi dil olan bir sanat eseri olarak edebî eserlerin de insanda duygu, fikir ve düşüncelere doğrudan tesir etmesi bir şiddet biçimi olarak nitelendirilebileceği gibi izleksel planda şiddetin çeşitli görünümlerini de okuyucuya sunan bir ontik varlık olduklarını söylemek mümkündür. Bu anlamda bireyden topluma uzanan taraflarıyla şiddetin farklı görünümlerini sunma ve okuyucunun itibari bir âlemde bu görünümleri deneyimleme imkânına sahip olan edebî eser, bu yönüyle yaşanılan ve var olunan hayatın içerisinde önemli bir yer tutar. Söz konusu varlık alanı bu makalede Samet Ağaoğlu’nun “Büyük Aile” adlı hikâyesi merkeze alınarak kurmaca bir metinde şiddetin biçimlenişi sosyolojik, psikolojik ve dil boyutlarıyla incelenecektir.
İnsanoğlunun ayırıcı hususiyetlerinden biri olan bellek, onun şimdi ile geçmişi arasındaki münase... more İnsanoğlunun ayırıcı hususiyetlerinden biri olan bellek, onun şimdi ile geçmişi arasındaki münasebetini tesis etmekle kalmaz; aynı zamanda geleceğin şekillendirilmesinde de önemli bir rol oynar. Belleğin içerisinde ayrı bir yeri olan anılar ise yalnızca görsel ve işitsel bir form görüntüsü çizmeyen, unutulmaya karşı bir tavır alışın metaforu olarak karşımıza çıkar. Öte yandan insanın içinde bulunduğu zamanın psikolojik görüntüsü geçmişe dair anıların yeniden yapılandırılmasına neden olur. Bir özne olarak algısı ve belleği arasında kendiliğinin görüntüsünü ortaya koyan insan, böylelikle, zihninde yaşattıklarıyla bir arada yaşamaya devam edecektir. Mehmet Rauf’un önce Servet-i Fünûn’da tefrika edilen, ardından İhtizar adlı eserine alınan “Uzaktan” adlı hikâyesi hem yayımlandığı yıl itibariyle hem de konuyu ele alışı bakımından Servet-i Fünûn neslinin sanat telakkilerini temsil eden bir erken dönem hikâyesi olarak nitelendirilebilir. Şimdiki zamana ait mutsuzluğundan kaçıp geçmiş yaşantılarına sığınan Nail’in kaleminden bir mektup şeklinde yazılan hikâye bu yapısıyla insanın yeniden anlamlandırdığı kişiliğini gösteren müstesna bir yere sahiptir. Bu anlamda Nail’in geçirdiği süreç psikanalitik bir bakış açısıyla yorumlanmış, arzusunu bütün kılmaya çalışan insanın geçirdiği anlamlandırma çabası incelenmiştir. Belleğin yazı ile olan ilişkisi, kendilik algısının ve arzunun özne ile nesne arasındaki ayrışmada nasıl bir rol oynadığı gösterilmiştir. Makalede kahramanın hikâye zamanında geçirdiği mutsuzluk ve geçmişte aranan neşe psikanalitik edebiyat kuramının bakış açısıyla incelenecektir.
Edebî eleştiri; bir edebî eseri oluşturan yazar ve okuyucunun her ikisini de içine alan entelektü... more Edebî eleştiri; bir edebî eseri oluşturan yazar ve okuyucunun her ikisini de içine alan entelektüel bir faaliyettir. Bu faaliyet bir taraftan sanatkârın yeteneklerine, zihnî yapısına ve kıymetine dair doğrudan fikir beyan ederken diğer taraftan okuyucunun bir edebî eser karşısındaki tavrını da belirler. Tanzimat döneminden itibaren Batılı anlamda örnekleri görülmüş olan eleştiri günümüze değin pek çok gelişme ve değişme göstermiş bir türdür. Tanzimat dönemi sanatkârlarının tenkit, mülahaza ve muaheze kavramlarını aynı dönem içinde kullandıkları; ancak bu kullanımları sözcüklerin kökenlerini ve Batı’da yeni yeni tanıdıkları “critiqué” sözcüğü arasındaki benzerlik ve farklılıklara dikkat etmeye çalışarak kullandıkları görülür. Eleştirinin günümüzdeki yapıcı ve olumlu alanının kullanım alanına dâhil olmadığı Tanzimat dönemi daha ziyade edebî faaliyetin eksik ve kusurlu yanlarını göstermeye çalışır. Bunun yapılmasındaki temel sebep ise hatanın tekrar etmemesini sağlamaktır. Gazete sayfalarında günlerce devam eden tartışmalara sebep olan bu yorum faaliyeti sanatkârların henüz sübjektif yargılardan kurtulamamış olduğunun da göstergesidir. Bu makalede Recaizâde Mahmut Ekrem’in İtalyan yazar Silvio Pelluci’nin hapishane hatıralarını ihtiva eden eseri Me Prizon (Mes Prisons) Tercümesi ve bu tercüme üzerine Namık Kemal’in yaptığı muaheze üzerinde durulmuştur. Eleştiri sözcüğü yerine Tanzimat dönemde kullanılmış olan tenkit ve muaheze kavramları arasında devrin sanatkârlarında gözetilen farkın anlaşılması ve Namık Kemal’in bir edebî esere bakışının Me Prizon Muahezenâmesi özelinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Mecmua-i Ebuzziya’da iki kez tefrika edilmesine rağmen daha evvel tam bir çevirisi yapılmamış olan Me Prizon Muahezenâmesi’nin günümüz harflerine aktarılması bu makalede ele alınmaktadır.
Edebî ürünleri yalnızca güzel sanatların bir şubesi olarak değerlendirip etki alanını estetik haz... more Edebî ürünleri yalnızca güzel sanatların bir şubesi olarak değerlendirip etki alanını estetik hazla sınırlandırmak, şüphesiz, mümkün değildir. Eserin kendisinden başka onu oluşturan sanatkâr ve eserin muhatabı olan okuyucu kitlesi estetik boyutun dışında pek çok müşterek etrafında bir bütün oluşturmaktadır. Bu bağlamda yazarın ve okuyucuların içlerinde bulundukları toplumun birer ferdi ve o toplumun birer aynası oldukları unutulmamalıdır. Dolayısıyla her edebî eser içinde bulunduğu toplumu kendisine has dil kullanımı ve onu edebî kılan diğer hususları göz ardı etmeden yansıtacaktır. Doğrudan edebiyat sosyolojisinin inceleme alanına giren bu konu makalenin bakış açısını oluşturacak ve bu bakış açısının sağladığı imkânla Ömer Seyfettin’in “Şîmeler” adlı hikâyesi tahlil edilecektir. It is, of course, not possible to consider literary products as a branch of fine arts and limit the area of influence with aesthetic pleasure. Apart from the aesthetic dimension, the readership which is the object of the artist and the work of the artist constitutes the whole. In this context, it should be kept in mind that the author and the readers are a member of the society in which they are located, and they are a mirror of that society. Therefore, every literary work reflects the society in which it belongs, without using its own language and ignoring other things that make it literary. This subject, which is directly in the examination area of literature sociology, will form the perspective of the article and the story of Ömer Seyfettin's of the names of "Şîmeler" will be analyzed with the opportunity provided by this perspective.
İhsan Oktay Anar’ın ilk romanı olan Puslu Kıtalar Atlası, postmodern anlatının teknikleriyle kale... more İhsan Oktay Anar’ın ilk romanı olan Puslu Kıtalar Atlası, postmodern anlatının teknikleriyle kaleme alınmış bir romandır. On yedinci yüzyıl İstanbul’unda yaşayan Uzun İhsan Efendi’yi merkeze alınarak kurgulanan eser fantastik ögelerle yüklü bir roman olarak karşımıza çıkar. Anar’ın romanlarında genel karakteristik bir özellik olan bu öğeler sanatkârın ilk romanından son romanına kadar belirgin bir yapısal unsur olarak karşımızda durmaktadır. Anar’ın romanları üzerine yapılan pek çok çalışmanın, bahsedilen fantastik ögelerin tespiti, postmodern kurgu unsurlarının tespiti gibi genel geçer betimleme çalışmaları etrafında toplanığı görülmektedir. Ancak diğer tarafta sanatkârın romanlarındaki dili kullanış biçimi veya romanının yapısal özelliklerinin oluşumu üzerine çok az şey söylenmiştir. Özellikle İhsan Oktay Anar’ın dili için karakteristik bir özellik olarak gösterilebilecek olan dil kullanımı ve bu dilin monolojik yapısı üzerinde durulmamıştır. Oysa sanatkârın romanını oluşturan en mühim taraf onun dili kullanışı ve bu yapısal özellikle kurgulanan tahkiye hususiyetidir. Bu makalede İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı Mihail Bahtin’in monolojik söylemi etrafında tahlil edilecek ve monolojik söylemin ortaya çıkardığı yapı incelenecektir.
Puslu Kıtalar Atlası, that İhsan Oktay Anar's first novel, is a novel written by the techniques of the postmodern narrative. The work of Uzun İhsan Efendi, who lived in the seventeenth century in Istanbul, was taken as a novel and loaded with fantastic elements. These elements, which are a general characteristic of Anar's novels, stand before us as a distinctive structural element from the first novel to the last novel. Many studies on Anar's novels have been gathered around the general description of depictions such as the identification of the fantastic elements and the determination of the elements of postmodern fiction. But on the other hand, little has been said about the use of language in the novelist's novels or the formation of the structural features of his novel. In particular, the use of language and its monological structure, which can be shown as a characteristic feature of the language of İhsan Oktay Anar, are not emphasized. However, the most important part of the artist's novel is his use of language and this structural feature is the feature of the arbitration that has been designed. In this paper, Ihsan Oktay Anar's novel of the Puslu Kıtalar Atlası will be analyzed around the monological discourse of Mikhail Bakhtin and the structure revealed by monological discourse will be examined.
İnsanoğlunun içinde bulunduğu dünyanın çelişkilerine yönelen ironinin en önemli işlevlerinden bir... more İnsanoğlunun içinde bulunduğu dünyanın çelişkilerine yönelen ironinin en önemli işlevlerinden biri şüphesiz “farkındalık” sağlamaktır. Bu farkındalığın insanın insan oluşunun önemli anlam alanların içine alması bir yana dünyayı anlamlandırma çabası ile ayrı bir önem kazanmaktadır. Ontolojik yönüne dikkat çekilen bu haliyle çift katmanlı bir “olgu” olan ironi, daha ziyade edebî metinlerde karşımıza çıkan bir kavram olarak durur. Kimi edebî metinlerde kendisi de aslında bir kurgusal metin iken başka bir kurguya dikkat çeken parodi ile iç içe geçmiş durumdadır. Başlangıcını tarih öncesi dönemlerde gördüğümüz ironi ve parodi zaman içerisinde pek çok değişikliğe uğrayarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Üstelik bu değişiklikler edebî metnin kimi zaman iç yapısı ile ilgili olduğu kadar kimi zaman da metnin formu ile yakından ilgilidir.
Oğuz Atay da yukarıda kısaca işaret edilen şekliyle ironi ve parodiyi eserlerinde ustaca kullanan sanatkârlarımızdandır. Oğuz Atay’ın içinde bulunduğu toplum ve zamanla dünyaya doğmuş olan bir sanatkâr olarak şahit olduğu dönem içerisinde ortaya çıkan pek çok durum, onun bahse çalışılan sanatkâr duyarlılığına sahip bir kalemin ironi ve parodi penceresinden okuyucuya sunulur. Tahkiyeli bir metnin imkânları dâhilinde insanın farkındalığına dair pek çok husus bu şekilde çözümlenir. Bu makalede Atay’ın Korkuyu Beklerken adlı kitabında bulunan “Ne Evet Ne Hayır” adlı hikâyesi ironi ve parodinin sağladığı bakış açısıyla çözümlenmeye çalışılacaktır.
One of the most important functions of irony, which is directed towards the contradictions of the world in which human beings are, is undoubtedly to provide “awareness". This awareness gains importance as a result of the effort to make sense of the world aside from the inclusion of the human being into important meaning areas. The irony, which is a double-layered “phenomenology in this form, which draws attention to its ontological aspect, rather stands as a concept encountered in literary texts. In some literary texts, while it is actually a fictional text, it is intertwined with the parody that draws attention to another fiction. The irony and parody of which we saw the beginning of prehistoric times have undergone many changes and have survived until today. Moreover, these changes are related to the internal structure of the literary text as well as the form of the text.
Oğuz Atay is one of the craftsmen who use irony and parody skillfully in his works. The society that Oğuz Atay is in and many situations that arise during the period he witnessed as an artist born to the world is presented to the reader from the irony and parody window of a pen with artistic sensitivity. Many aspects of human awareness within the possibilities of an arbitrary text are resolved in this way. In this article, Atay's named “Ne Evet Ne Hayır in his book Korkuyu Beklerken Beklerken (The Waiting for Fear) will be analyzed from the perspective of irony and parody.
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (TEKE), 2019
Daha çok şair yönüyle tanınan Ahmet Muhip Dıranas‟ın üç oyunundan biri olan Gölgeler, merkezine k... more Daha çok şair yönüyle tanınan Ahmet Muhip Dıranas‟ın üç oyunundan biri olan Gölgeler, merkezine koyduğu şizofren bir Baba‟nın içsel yolculuğunu konu almaktadır. Bir ev içinde geçen oyun, karakterlerine isim vermek yerine onların sosyal rollerini içeren isimlendirmelerle yetinir. Böylelikle Baba‟nın zihninde “gölge”den ibaret hâle gelen bu hayatlar, yaşanmamış hatıraların yükü ile birleşerek Baba‟nın iç âlemindeki dünyanın dekorunu oluşturur. Bu dekor şizofrenik hâllerin görüntüsü ile farklı bir yapıya bürünür. Bu makalede oyunun kahramanı olan Baba‟nın içsel yolculuğu metin merkezli bir bakış açısıyla incelenecektir. Gölgeler, one of the three plays of Ahmet Muhip Dıranas, better known as a poet, focuses on the inner journey of a Schizophrenic Father he puts in the center. The game in a house is not only naming their characters but also naming them with their social roles. Thus, these lives, which become the “shadow” in the Father‟s mind, combined with the burden of the unforgettable memories, forming the world‟s decor in the Father‟s inner world. This decor has a different structure with the appearance of schizophrenic states. In this article, the inner journey of the father, the game hero, will be examined from a text-centric perspective.
Zeitschrift für die Welt der Turken (ZFWT), Apr 2019
Âkif Paşa yalnız bir devlet adamı değil; içinde bulunduğu devrin krizlerini gören ve ... more Âkif Paşa yalnız bir devlet adamı değil; içinde bulunduğu devrin krizlerini gören ve hisseden, bunlardan çıkış yolunu arayan aydın bir sanatkârdır. Biçimce klasik tarzda oluşturulmuş olan Divançe’si bu krizin dil bağlamında görüntülerini sunan önemli bir vesika olarak karşımızda durmaktadır. Adem Kasidesi ve Mersiye başlıklı şiirleri dışında hemen hiç incelenmemiş olan bu Divançe, devrin estetik bakış açısında ne gibi değişimlerin olduğunu sunması bakımından da önem arz etmektedir. Bu bağlamda kitabın ilk şiiri olan Münâcât dikkat çeken bir şiir olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem klasik şiir geleneğinin hem de modern şiirin ipuçlarını barındıran şiir dilini kaybetmiş bir şairin içine düştüğü durumu göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Bu çalışmada Âkif Paşa’nın Münâcât’ı bir gösterge dizgesi olarak ele alınacak ve bu bağlamda çözümlenecektir.
Âkif Pasha is not just a statesman; is an intellectual craftsman who sees and feels the crises of his current period and seeks the way out of them. The Divançe which is formally formed in classical style is an important document that presents the images of this crisis in the context of language. This Divançe, which is almost never studied except for the poems Adem Kasidesi and Mersiye, is important in terms of presenting the changes in the aesthetic perspective of the period. In this context, the first poem of the book, Münâjât, is a remarkable poem. It is noteworthy that it shows the situation in which a poet, who lost the poetry, which contains both the classical poetry tradition and the clues of modern poetry, falls into it. In this study, the verse of Âkif Pasha will be considered as a sign system and will be analyzed in this context.
Human beings cannot perceive themselves in their lives as the others do them. That point of view,... more Human beings cannot perceive themselves in their lives as the others do them. That point of view, just those who are artistically sensitive are able to acquire, not only prevent them from banality but also let them get a different style. However this kind of opinion will bring about a variety of phychlogical disabilities. The disappointment of this disabilities is providential. The novel called “Aynadaki Yalan” by Necip Fazıl Kısakürek incorporate the analysis of the self point from the very beginning to the end. according to Rene Girard, within a romantic lie, a reality about the novel is being tried to be caught. In the novel a mental journey of the writer, who is an obscure universe together with his own mind and heart, and the style used inside the journey open the door of an extraordinary fiction. In the notification, it is aimed to analyse those sense values as well as evaluate the writing style of the writer at this point.
Edebiyatımızda kendine has bir üslûbu olan Sait Faik’in hikâyelerinde “su” önemli bir yer tutar. ... more Edebiyatımızda kendine has bir üslûbu olan Sait Faik’in hikâyelerinde “su” önemli bir yer tutar. Ancak yazarın hikâyelerindeki ‘su imgesi’ denizi ve balıkçıları anlattığı hikayeleri de dahil olmak üzere, çok farklı bir perspektifte kullanılmıştır. Sait Faik suya ilişkin söylemlerinde hemen daima “zaman”a ve akabinde de ses ve ışık imgeleriyle birlikte “mekân”a göndermelerde bulunur. Bu göndermeler; gerçekliğin anlamını ve yapılandırılmış bir gerçekliğin nasıl yorumlanması gerektiği sorusunu izaha muhtaç kılmakla beraber göstergebilim zaviyesinden değerlendiril- meye de muhtaç görünmektedir. Bu çalışmada Sait Faik’in hikâyelerinde- ki su imgesi ve bu imgenin “göstergebilimsel serüven”i, yazarın bilincinin dili ve bilinçdışı unutulmadan yeniden yorumlanacaktır.
Varlık ve zaman, insanlığın bütün bu değişim hamlelerine rağmen kendilerinden hiçbir şekilde tavi... more Varlık ve zaman, insanlığın bütün bu değişim hamlelerine rağmen kendilerinden hiçbir şekilde taviz vermeden ilerleyen iki nehir gibi. Her ne kadar "cogito ergo sum" devrinin arkasında rahmet okuyor ve alternatif varoluş alanları arıyor olsak da, varlık hep bir şekilde kendini bize hissettirmeye devam ediyor. Sübjektif de olsa, varoluşu algılamaktan vazgeçemiyoruz. Ve zaman, hemen paralelinde akıp giden o çılgın nehir, önüne gelen her şeyi devrine katıp ilerliyor. Göreceli de olsa, zamanı algılama biçimi, takvimler işliyor. Kimsenin gücü, zamanı durdurmaya, vakitleri bambaşka bir işleyişe koymaya yetmiyor. Bunlara bir de, ölümü eklemek gerekir. Ölümünün farkında olan insanın, varoluşla ilgili sorunlarını, zamanla mukayyet varlığının derinlerinde duyduğu histeriyi… Ayraç'ı çıkarmaya başladığımızdan bu yana, felsefe ve edebiyatta çok sayıda sorgulama yapma imkânı bulduk elbette. Son iki sayıdır, kitaplardan uzaklardaydık. İnternet dosyamızı hazırladıktan kısa süre sonra Wikileaks'in bütün dünyayı etkileyen bir hamleyle, gizli belgeleri ifşa etmesi, bir bakıma o sayıyı yeniden okumaya çağırabilir insanları. İstanbul dosyamızda, şehre farklı bir noktadan bakmaya çalıştık. Öyle ki, kavramlarla oluşturduğumuz bir İstanbul tahayyülünün içinde gezinmekti maksadımız. "Ayraç Kitap Eleştiri ve Tahlil Dergisi" isminin içine, kitaptan fazla bir şeyler de katmak gerekiyordu bizce. Cemil Meriç'in "fikir işçiliği" dediği şeye yaklaşmayı hedefliyoruz bir bakıma. Bu sayıda, varoluş macerasına indik tekrardan. Fikir işçiliği, biraz da kavramlarla düşünmeyi, kuramsal bir eleştiri yeteneği geliştirmeyi gerektiriyor haliyle. Bu bakımdan, bu sayıda okuyacağınız dosya yazıları, sahne ışıklarının özellikle son birkaç asırdır üzerinde durduğu Batı'nın insan-merkezli bakışını, görmenin aşamalarını ve görünenin mücadelesini irdeliyor. Tekrardan kitaba ve kitabî olana döndük sanıyorum. Ancak varoluş mücadelesinin içinde, her şeyin bir katman, bir fenomen olduğunu da söylemek gerekir…
TYB Akademi Dil-Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2024
Farklı bakış açılarının kesişme noktasında bulunan yegâne devir olarak gösterilebilecek 19. asır,... more Farklı bakış açılarının kesişme noktasında bulunan yegâne devir olarak gösterilebilecek 19. asır, bu yönüyle pek çok bilim dalının dikkatini çekmektedir. Tarih, sosyoloji, antropoloji gibi farklı disiplinlerin aydınlatmaya çalıştığı bu yüzyıla dair yapılan çalışmalar 19. asra dair bütünlüklü ve doğru bir tanım yapma imkânını da artırmaktadır. Ne var ki söz konusu çalışmalar içerisinde nitelik olarak en dağınık olanlar ise edebiyat sahasındaki çalışmalardır. Klasik Türk edebiyatının son, modern Türk edebiyatının ise ilk örneklerinin verildiğinin düşünüldüğü; sanatkârların ve eserlerin bu bağlamda ve birbirinden keskin hatlarla, farklı yöntemlerle incelendiği bu devir için böylesi bir dağınıklık zaruri bir hâl hâline gelmektedir. Oysa aynı caddelerde yürüyen, aynı fikirlerden beslenen bu sanatkârlar bütünlüklü bir şekilde incelendiğinde “modern” veya “klasik” olanın unsurlarını görmek mümkün olabilecektir. Elinizdeki makale işaret edilen bütünlüklü bakış açısını ve yapıyı daha doğru bir şekilde anlamlandırmak için sanatkârın edebiyat tarihlerinde tasnif edilmiş yerine değil, metin merkezli bir bakış açısıyla edebî eser içerisindeki değişen ve dönüşen unsurlara odaklanmaktadır. Böylelikle modernleşme tarihi içerisindeki bir toplumun edebî noktadan nasıl bir gelişim çizgisi takip ettiğini ortaya koymayı, klasik ve modern çizgisini de yine metin merkezli olarak yeniden düşünmeyi teklif etmektedir. Çalışmada Enderunlu Fâzıl’ın Defter-i Aşk adlı eseri farklı bir bakış açısıyla ele alınmış ve gelenekten moderne geçişte üstlendiği rol ortaya konulmak istenmiştir.
İnsana ait temel duygulardan biri olan şiddet gerek bilinç düzeyinde ve gerekse maddi âlemde sıkç... more İnsana ait temel duygulardan biri olan şiddet gerek bilinç düzeyinde ve gerekse maddi âlemde sıkça karşılaşılan, sözün tesirinin azaldığı veya ortadan kalktığı durumlarda ortaya çıkan ve insanın arzu ve isteği dışında maruz kaldığı tutum, davranış ve her türlü otorite kurma amacı güden bir edim olarak karşımıza çıkan bir olgudur. İnsan yaralanabilir olduğu ve yaralama arzusu duyduğu müddetçe şiddete açık bir varlıktır. Bu yönüyle insanı merkeze alan varlık alanına sahip edebî eserlerde de sıkça işlenmiş bir yapı olduğu söylenebilir. Malzemesi dil olan bir sanat eseri olarak edebî eserlerin de insanda duygu, fikir ve düşüncelere doğrudan tesir etmesi bir şiddet biçimi olarak nitelendirilebileceği gibi izleksel planda şiddetin çeşitli görünümlerini de okuyucuya sunan bir ontik varlık olduklarını söylemek mümkündür. Bu anlamda bireyden topluma uzanan taraflarıyla şiddetin farklı görünümlerini sunma ve okuyucunun itibari bir âlemde bu görünümleri deneyimleme imkânına sahip olan edebî eser, bu yönüyle yaşanılan ve var olunan hayatın içerisinde önemli bir yer tutar. Söz konusu varlık alanı bu makalede Samet Ağaoğlu’nun “Büyük Aile” adlı hikâyesi merkeze alınarak kurmaca bir metinde şiddetin biçimlenişi sosyolojik, psikolojik ve dil boyutlarıyla incelenecektir.
İnsanoğlunun ayırıcı hususiyetlerinden biri olan bellek, onun şimdi ile geçmişi arasındaki münase... more İnsanoğlunun ayırıcı hususiyetlerinden biri olan bellek, onun şimdi ile geçmişi arasındaki münasebetini tesis etmekle kalmaz; aynı zamanda geleceğin şekillendirilmesinde de önemli bir rol oynar. Belleğin içerisinde ayrı bir yeri olan anılar ise yalnızca görsel ve işitsel bir form görüntüsü çizmeyen, unutulmaya karşı bir tavır alışın metaforu olarak karşımıza çıkar. Öte yandan insanın içinde bulunduğu zamanın psikolojik görüntüsü geçmişe dair anıların yeniden yapılandırılmasına neden olur. Bir özne olarak algısı ve belleği arasında kendiliğinin görüntüsünü ortaya koyan insan, böylelikle, zihninde yaşattıklarıyla bir arada yaşamaya devam edecektir. Mehmet Rauf’un önce Servet-i Fünûn’da tefrika edilen, ardından İhtizar adlı eserine alınan “Uzaktan” adlı hikâyesi hem yayımlandığı yıl itibariyle hem de konuyu ele alışı bakımından Servet-i Fünûn neslinin sanat telakkilerini temsil eden bir erken dönem hikâyesi olarak nitelendirilebilir. Şimdiki zamana ait mutsuzluğundan kaçıp geçmiş yaşantılarına sığınan Nail’in kaleminden bir mektup şeklinde yazılan hikâye bu yapısıyla insanın yeniden anlamlandırdığı kişiliğini gösteren müstesna bir yere sahiptir. Bu anlamda Nail’in geçirdiği süreç psikanalitik bir bakış açısıyla yorumlanmış, arzusunu bütün kılmaya çalışan insanın geçirdiği anlamlandırma çabası incelenmiştir. Belleğin yazı ile olan ilişkisi, kendilik algısının ve arzunun özne ile nesne arasındaki ayrışmada nasıl bir rol oynadığı gösterilmiştir. Makalede kahramanın hikâye zamanında geçirdiği mutsuzluk ve geçmişte aranan neşe psikanalitik edebiyat kuramının bakış açısıyla incelenecektir.
Edebî eleştiri; bir edebî eseri oluşturan yazar ve okuyucunun her ikisini de içine alan entelektü... more Edebî eleştiri; bir edebî eseri oluşturan yazar ve okuyucunun her ikisini de içine alan entelektüel bir faaliyettir. Bu faaliyet bir taraftan sanatkârın yeteneklerine, zihnî yapısına ve kıymetine dair doğrudan fikir beyan ederken diğer taraftan okuyucunun bir edebî eser karşısındaki tavrını da belirler. Tanzimat döneminden itibaren Batılı anlamda örnekleri görülmüş olan eleştiri günümüze değin pek çok gelişme ve değişme göstermiş bir türdür. Tanzimat dönemi sanatkârlarının tenkit, mülahaza ve muaheze kavramlarını aynı dönem içinde kullandıkları; ancak bu kullanımları sözcüklerin kökenlerini ve Batı’da yeni yeni tanıdıkları “critiqué” sözcüğü arasındaki benzerlik ve farklılıklara dikkat etmeye çalışarak kullandıkları görülür. Eleştirinin günümüzdeki yapıcı ve olumlu alanının kullanım alanına dâhil olmadığı Tanzimat dönemi daha ziyade edebî faaliyetin eksik ve kusurlu yanlarını göstermeye çalışır. Bunun yapılmasındaki temel sebep ise hatanın tekrar etmemesini sağlamaktır. Gazete sayfalarında günlerce devam eden tartışmalara sebep olan bu yorum faaliyeti sanatkârların henüz sübjektif yargılardan kurtulamamış olduğunun da göstergesidir. Bu makalede Recaizâde Mahmut Ekrem’in İtalyan yazar Silvio Pelluci’nin hapishane hatıralarını ihtiva eden eseri Me Prizon (Mes Prisons) Tercümesi ve bu tercüme üzerine Namık Kemal’in yaptığı muaheze üzerinde durulmuştur. Eleştiri sözcüğü yerine Tanzimat dönemde kullanılmış olan tenkit ve muaheze kavramları arasında devrin sanatkârlarında gözetilen farkın anlaşılması ve Namık Kemal’in bir edebî esere bakışının Me Prizon Muahezenâmesi özelinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Mecmua-i Ebuzziya’da iki kez tefrika edilmesine rağmen daha evvel tam bir çevirisi yapılmamış olan Me Prizon Muahezenâmesi’nin günümüz harflerine aktarılması bu makalede ele alınmaktadır.
Edebî ürünleri yalnızca güzel sanatların bir şubesi olarak değerlendirip etki alanını estetik haz... more Edebî ürünleri yalnızca güzel sanatların bir şubesi olarak değerlendirip etki alanını estetik hazla sınırlandırmak, şüphesiz, mümkün değildir. Eserin kendisinden başka onu oluşturan sanatkâr ve eserin muhatabı olan okuyucu kitlesi estetik boyutun dışında pek çok müşterek etrafında bir bütün oluşturmaktadır. Bu bağlamda yazarın ve okuyucuların içlerinde bulundukları toplumun birer ferdi ve o toplumun birer aynası oldukları unutulmamalıdır. Dolayısıyla her edebî eser içinde bulunduğu toplumu kendisine has dil kullanımı ve onu edebî kılan diğer hususları göz ardı etmeden yansıtacaktır. Doğrudan edebiyat sosyolojisinin inceleme alanına giren bu konu makalenin bakış açısını oluşturacak ve bu bakış açısının sağladığı imkânla Ömer Seyfettin’in “Şîmeler” adlı hikâyesi tahlil edilecektir. It is, of course, not possible to consider literary products as a branch of fine arts and limit the area of influence with aesthetic pleasure. Apart from the aesthetic dimension, the readership which is the object of the artist and the work of the artist constitutes the whole. In this context, it should be kept in mind that the author and the readers are a member of the society in which they are located, and they are a mirror of that society. Therefore, every literary work reflects the society in which it belongs, without using its own language and ignoring other things that make it literary. This subject, which is directly in the examination area of literature sociology, will form the perspective of the article and the story of Ömer Seyfettin's of the names of "Şîmeler" will be analyzed with the opportunity provided by this perspective.
İhsan Oktay Anar’ın ilk romanı olan Puslu Kıtalar Atlası, postmodern anlatının teknikleriyle kale... more İhsan Oktay Anar’ın ilk romanı olan Puslu Kıtalar Atlası, postmodern anlatının teknikleriyle kaleme alınmış bir romandır. On yedinci yüzyıl İstanbul’unda yaşayan Uzun İhsan Efendi’yi merkeze alınarak kurgulanan eser fantastik ögelerle yüklü bir roman olarak karşımıza çıkar. Anar’ın romanlarında genel karakteristik bir özellik olan bu öğeler sanatkârın ilk romanından son romanına kadar belirgin bir yapısal unsur olarak karşımızda durmaktadır. Anar’ın romanları üzerine yapılan pek çok çalışmanın, bahsedilen fantastik ögelerin tespiti, postmodern kurgu unsurlarının tespiti gibi genel geçer betimleme çalışmaları etrafında toplanığı görülmektedir. Ancak diğer tarafta sanatkârın romanlarındaki dili kullanış biçimi veya romanının yapısal özelliklerinin oluşumu üzerine çok az şey söylenmiştir. Özellikle İhsan Oktay Anar’ın dili için karakteristik bir özellik olarak gösterilebilecek olan dil kullanımı ve bu dilin monolojik yapısı üzerinde durulmamıştır. Oysa sanatkârın romanını oluşturan en mühim taraf onun dili kullanışı ve bu yapısal özellikle kurgulanan tahkiye hususiyetidir. Bu makalede İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı Mihail Bahtin’in monolojik söylemi etrafında tahlil edilecek ve monolojik söylemin ortaya çıkardığı yapı incelenecektir.
Puslu Kıtalar Atlası, that İhsan Oktay Anar's first novel, is a novel written by the techniques of the postmodern narrative. The work of Uzun İhsan Efendi, who lived in the seventeenth century in Istanbul, was taken as a novel and loaded with fantastic elements. These elements, which are a general characteristic of Anar's novels, stand before us as a distinctive structural element from the first novel to the last novel. Many studies on Anar's novels have been gathered around the general description of depictions such as the identification of the fantastic elements and the determination of the elements of postmodern fiction. But on the other hand, little has been said about the use of language in the novelist's novels or the formation of the structural features of his novel. In particular, the use of language and its monological structure, which can be shown as a characteristic feature of the language of İhsan Oktay Anar, are not emphasized. However, the most important part of the artist's novel is his use of language and this structural feature is the feature of the arbitration that has been designed. In this paper, Ihsan Oktay Anar's novel of the Puslu Kıtalar Atlası will be analyzed around the monological discourse of Mikhail Bakhtin and the structure revealed by monological discourse will be examined.
İnsanoğlunun içinde bulunduğu dünyanın çelişkilerine yönelen ironinin en önemli işlevlerinden bir... more İnsanoğlunun içinde bulunduğu dünyanın çelişkilerine yönelen ironinin en önemli işlevlerinden biri şüphesiz “farkındalık” sağlamaktır. Bu farkındalığın insanın insan oluşunun önemli anlam alanların içine alması bir yana dünyayı anlamlandırma çabası ile ayrı bir önem kazanmaktadır. Ontolojik yönüne dikkat çekilen bu haliyle çift katmanlı bir “olgu” olan ironi, daha ziyade edebî metinlerde karşımıza çıkan bir kavram olarak durur. Kimi edebî metinlerde kendisi de aslında bir kurgusal metin iken başka bir kurguya dikkat çeken parodi ile iç içe geçmiş durumdadır. Başlangıcını tarih öncesi dönemlerde gördüğümüz ironi ve parodi zaman içerisinde pek çok değişikliğe uğrayarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Üstelik bu değişiklikler edebî metnin kimi zaman iç yapısı ile ilgili olduğu kadar kimi zaman da metnin formu ile yakından ilgilidir.
Oğuz Atay da yukarıda kısaca işaret edilen şekliyle ironi ve parodiyi eserlerinde ustaca kullanan sanatkârlarımızdandır. Oğuz Atay’ın içinde bulunduğu toplum ve zamanla dünyaya doğmuş olan bir sanatkâr olarak şahit olduğu dönem içerisinde ortaya çıkan pek çok durum, onun bahse çalışılan sanatkâr duyarlılığına sahip bir kalemin ironi ve parodi penceresinden okuyucuya sunulur. Tahkiyeli bir metnin imkânları dâhilinde insanın farkındalığına dair pek çok husus bu şekilde çözümlenir. Bu makalede Atay’ın Korkuyu Beklerken adlı kitabında bulunan “Ne Evet Ne Hayır” adlı hikâyesi ironi ve parodinin sağladığı bakış açısıyla çözümlenmeye çalışılacaktır.
One of the most important functions of irony, which is directed towards the contradictions of the world in which human beings are, is undoubtedly to provide “awareness". This awareness gains importance as a result of the effort to make sense of the world aside from the inclusion of the human being into important meaning areas. The irony, which is a double-layered “phenomenology in this form, which draws attention to its ontological aspect, rather stands as a concept encountered in literary texts. In some literary texts, while it is actually a fictional text, it is intertwined with the parody that draws attention to another fiction. The irony and parody of which we saw the beginning of prehistoric times have undergone many changes and have survived until today. Moreover, these changes are related to the internal structure of the literary text as well as the form of the text.
Oğuz Atay is one of the craftsmen who use irony and parody skillfully in his works. The society that Oğuz Atay is in and many situations that arise during the period he witnessed as an artist born to the world is presented to the reader from the irony and parody window of a pen with artistic sensitivity. Many aspects of human awareness within the possibilities of an arbitrary text are resolved in this way. In this article, Atay's named “Ne Evet Ne Hayır in his book Korkuyu Beklerken Beklerken (The Waiting for Fear) will be analyzed from the perspective of irony and parody.
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (TEKE), 2019
Daha çok şair yönüyle tanınan Ahmet Muhip Dıranas‟ın üç oyunundan biri olan Gölgeler, merkezine k... more Daha çok şair yönüyle tanınan Ahmet Muhip Dıranas‟ın üç oyunundan biri olan Gölgeler, merkezine koyduğu şizofren bir Baba‟nın içsel yolculuğunu konu almaktadır. Bir ev içinde geçen oyun, karakterlerine isim vermek yerine onların sosyal rollerini içeren isimlendirmelerle yetinir. Böylelikle Baba‟nın zihninde “gölge”den ibaret hâle gelen bu hayatlar, yaşanmamış hatıraların yükü ile birleşerek Baba‟nın iç âlemindeki dünyanın dekorunu oluşturur. Bu dekor şizofrenik hâllerin görüntüsü ile farklı bir yapıya bürünür. Bu makalede oyunun kahramanı olan Baba‟nın içsel yolculuğu metin merkezli bir bakış açısıyla incelenecektir. Gölgeler, one of the three plays of Ahmet Muhip Dıranas, better known as a poet, focuses on the inner journey of a Schizophrenic Father he puts in the center. The game in a house is not only naming their characters but also naming them with their social roles. Thus, these lives, which become the “shadow” in the Father‟s mind, combined with the burden of the unforgettable memories, forming the world‟s decor in the Father‟s inner world. This decor has a different structure with the appearance of schizophrenic states. In this article, the inner journey of the father, the game hero, will be examined from a text-centric perspective.
Zeitschrift für die Welt der Turken (ZFWT), Apr 2019
Âkif Paşa yalnız bir devlet adamı değil; içinde bulunduğu devrin krizlerini gören ve ... more Âkif Paşa yalnız bir devlet adamı değil; içinde bulunduğu devrin krizlerini gören ve hisseden, bunlardan çıkış yolunu arayan aydın bir sanatkârdır. Biçimce klasik tarzda oluşturulmuş olan Divançe’si bu krizin dil bağlamında görüntülerini sunan önemli bir vesika olarak karşımızda durmaktadır. Adem Kasidesi ve Mersiye başlıklı şiirleri dışında hemen hiç incelenmemiş olan bu Divançe, devrin estetik bakış açısında ne gibi değişimlerin olduğunu sunması bakımından da önem arz etmektedir. Bu bağlamda kitabın ilk şiiri olan Münâcât dikkat çeken bir şiir olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem klasik şiir geleneğinin hem de modern şiirin ipuçlarını barındıran şiir dilini kaybetmiş bir şairin içine düştüğü durumu göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Bu çalışmada Âkif Paşa’nın Münâcât’ı bir gösterge dizgesi olarak ele alınacak ve bu bağlamda çözümlenecektir.
Âkif Pasha is not just a statesman; is an intellectual craftsman who sees and feels the crises of his current period and seeks the way out of them. The Divançe which is formally formed in classical style is an important document that presents the images of this crisis in the context of language. This Divançe, which is almost never studied except for the poems Adem Kasidesi and Mersiye, is important in terms of presenting the changes in the aesthetic perspective of the period. In this context, the first poem of the book, Münâjât, is a remarkable poem. It is noteworthy that it shows the situation in which a poet, who lost the poetry, which contains both the classical poetry tradition and the clues of modern poetry, falls into it. In this study, the verse of Âkif Pasha will be considered as a sign system and will be analyzed in this context.
Human beings cannot perceive themselves in their lives as the others do them. That point of view,... more Human beings cannot perceive themselves in their lives as the others do them. That point of view, just those who are artistically sensitive are able to acquire, not only prevent them from banality but also let them get a different style. However this kind of opinion will bring about a variety of phychlogical disabilities. The disappointment of this disabilities is providential. The novel called “Aynadaki Yalan” by Necip Fazıl Kısakürek incorporate the analysis of the self point from the very beginning to the end. according to Rene Girard, within a romantic lie, a reality about the novel is being tried to be caught. In the novel a mental journey of the writer, who is an obscure universe together with his own mind and heart, and the style used inside the journey open the door of an extraordinary fiction. In the notification, it is aimed to analyse those sense values as well as evaluate the writing style of the writer at this point.
Edebiyatımızda kendine has bir üslûbu olan Sait Faik’in hikâyelerinde “su” önemli bir yer tutar. ... more Edebiyatımızda kendine has bir üslûbu olan Sait Faik’in hikâyelerinde “su” önemli bir yer tutar. Ancak yazarın hikâyelerindeki ‘su imgesi’ denizi ve balıkçıları anlattığı hikayeleri de dahil olmak üzere, çok farklı bir perspektifte kullanılmıştır. Sait Faik suya ilişkin söylemlerinde hemen daima “zaman”a ve akabinde de ses ve ışık imgeleriyle birlikte “mekân”a göndermelerde bulunur. Bu göndermeler; gerçekliğin anlamını ve yapılandırılmış bir gerçekliğin nasıl yorumlanması gerektiği sorusunu izaha muhtaç kılmakla beraber göstergebilim zaviyesinden değerlendiril- meye de muhtaç görünmektedir. Bu çalışmada Sait Faik’in hikâyelerinde- ki su imgesi ve bu imgenin “göstergebilimsel serüven”i, yazarın bilincinin dili ve bilinçdışı unutulmadan yeniden yorumlanacaktır.
Varlık ve zaman, insanlığın bütün bu değişim hamlelerine rağmen kendilerinden hiçbir şekilde tavi... more Varlık ve zaman, insanlığın bütün bu değişim hamlelerine rağmen kendilerinden hiçbir şekilde taviz vermeden ilerleyen iki nehir gibi. Her ne kadar "cogito ergo sum" devrinin arkasında rahmet okuyor ve alternatif varoluş alanları arıyor olsak da, varlık hep bir şekilde kendini bize hissettirmeye devam ediyor. Sübjektif de olsa, varoluşu algılamaktan vazgeçemiyoruz. Ve zaman, hemen paralelinde akıp giden o çılgın nehir, önüne gelen her şeyi devrine katıp ilerliyor. Göreceli de olsa, zamanı algılama biçimi, takvimler işliyor. Kimsenin gücü, zamanı durdurmaya, vakitleri bambaşka bir işleyişe koymaya yetmiyor. Bunlara bir de, ölümü eklemek gerekir. Ölümünün farkında olan insanın, varoluşla ilgili sorunlarını, zamanla mukayyet varlığının derinlerinde duyduğu histeriyi… Ayraç'ı çıkarmaya başladığımızdan bu yana, felsefe ve edebiyatta çok sayıda sorgulama yapma imkânı bulduk elbette. Son iki sayıdır, kitaplardan uzaklardaydık. İnternet dosyamızı hazırladıktan kısa süre sonra Wikileaks'in bütün dünyayı etkileyen bir hamleyle, gizli belgeleri ifşa etmesi, bir bakıma o sayıyı yeniden okumaya çağırabilir insanları. İstanbul dosyamızda, şehre farklı bir noktadan bakmaya çalıştık. Öyle ki, kavramlarla oluşturduğumuz bir İstanbul tahayyülünün içinde gezinmekti maksadımız. "Ayraç Kitap Eleştiri ve Tahlil Dergisi" isminin içine, kitaptan fazla bir şeyler de katmak gerekiyordu bizce. Cemil Meriç'in "fikir işçiliği" dediği şeye yaklaşmayı hedefliyoruz bir bakıma. Bu sayıda, varoluş macerasına indik tekrardan. Fikir işçiliği, biraz da kavramlarla düşünmeyi, kuramsal bir eleştiri yeteneği geliştirmeyi gerektiriyor haliyle. Bu bakımdan, bu sayıda okuyacağınız dosya yazıları, sahne ışıklarının özellikle son birkaç asırdır üzerinde durduğu Batı'nın insan-merkezli bakışını, görmenin aşamalarını ve görünenin mücadelesini irdeliyor. Tekrardan kitaba ve kitabî olana döndük sanıyorum. Ancak varoluş mücadelesinin içinde, her şeyin bir katman, bir fenomen olduğunu da söylemek gerekir…
Birçok telif romana ve roman çevirisine; yüzlerce telif, tercüme ve adapte hikâyeye imza atan; ço... more Birçok telif romana ve roman çevirisine; yüzlerce telif, tercüme ve adapte hikâyeye imza atan; çocuk şiirlerinden radyo skecine kadar pek çok alanda faaliyet gösteren Vâlâ Nurettin Vâ-Nû hakkında yaptığımız bu çalışma hiçbir zaman mükemmellik iddiası taşımamakla birlikte sanatçı üzerine müstakil olarak yapılan ilk çalışma olmasının gururunu taşımaktadır.
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Yayınları, 2020
Yazar ile okuyucu arasında konumlanmasına rağmen varlık alanını ve hakiki anlamını ancak kendi ke... more Yazar ile okuyucu arasında konumlanmasına rağmen varlık alanını ve hakiki anlamını ancak kendi kendisinde bulan edebî eser, bu itibarla ontolojik anlamda bir özne olarak karşımızda durmaktadır. Bu öznenin varlık alanında görünür olmasından itibaren nesne tabakasında sabit bir formda kalması ile birlikte anlam sferinin yazar ve okuyucu tarafından yeniden üretilen ve devamlı değişen bir yapısının olması bir sanat eseri olarak ayırıcı vasfını oluşturur. Elbette söz konusu 'ayırıcı vasıf', yalnız sözle vücut bulan bir eser için değil diğer bütün sanat eserleri için genel geçer bir tanımlama olabilir. Ancak edebî eserin malzemesi göz önüne alındığında bu durum farklı bir nitelik kazanır. İnsanların her anını kuşatan böylesine bir malzeme, diğer sanat dallarının malzemesine göre en çok işlenmiş ve kullanıldıkça incelmiş bir yapının parçası olarak karşımıza çıkar. Üstelik böyle bir yapı malzemesi her edebî eser içerisinde yeniden şekillendirilir, yeni bir anlam alanı oluşturur. Dolayısıyla edebî bir eseri incelemek isteyen araştırmacının da dilin geçirdiği bu değişim ve dönüşümlerin ortaya koyabilmesini şart koşar.
Felsefi düşünce sistemleri içerisinde 19. asırda Danimarkalı filozof Soren
Kierkegaard tarafından... more Felsefi düşünce sistemleri içerisinde 19. asırda Danimarkalı filozof Soren Kierkegaard tarafından sistematize edilen ve Karl Jaspers, Martin Heidegger, Albert Camus ve Jean-Paul Sartre gibi isimlerin katkılarıyla genişleyen varoluşçuluk; din, bilim ve sanat sahasındaki asıl tesirini İkinci Dünya Savaşı‘ndan sonra göstermeye başlamıştır. Eyleyen bir insan olarak hayatın anlamlı kılınmasında insanın yerini anlamaya çalışan varoluşçuların ortaya koyduğu; insan özünün mahiyeti, sorumluluk ve özgürlük, iç sıkıntısı ve bunaltı gibi kavramlar insanın içinde yaşadığı çağın anlam arayışının tezahürleri olarak kabul edilir. İlk sayısı 1956 yılında olan ama asıl faaliyetlerini 1959 yılının ocak ayında çıkardıkları 12. sayıyla beraber sistemli hâle getiren a dergisi sanatkârları, söz konusu felsefi düşünce sisteminin tesirinde olarak sanatlarını biçimlendirmeye çalışmışlardır. Haziran 1960 yılındaki 29. sayıyla kapanmak zorunda kalan a dergisi‘nin özellikle hikâye ve şiir sanatında karşımıza çıkan bu çabası, dönemin sanatını anlamak noktasında da önemli bir aşamadır. Nisan 1972 ile Haziran 1974 tarihleri arasında tekrar yayımlanmaya başlayan ve adını yeni a dergisi‖ olarak güncelleyen a dergisi‘nin bu döneminde ise siyasi ve politik konular daha ağırlıkta bulunmaktadır.
V. Uluslararası Toplum ve Kültür Araştırmaları Sempozyumu, 2023
Edebiyat Dünyası dergisi İstanbul’da yayımlanan edebiyat, sanat, fikir, aktüalite dergisidir. Mat... more Edebiyat Dünyası dergisi İstanbul’da yayımlanan edebiyat, sanat, fikir, aktüalite dergisidir. Matbuatta 15 Ocak 1948-15 Şubat 1950 tarihleri arasında 26 sayı boyunca yayımlanmıştır. Mehmet Akuzun ve Sabahattin Hüsnü’nün yazı işleri müdürlüğünü yaptığı dergide Atilla İlhan, Cahit Sıtkı Tarancı, Cahit Külebi, Necati Cumalı, Edip Cansever, Fahir Onger, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Sait Faik Abasıyanık, Mehmet Kaplan, Orhan Kemal, Orhan Arıburnu, Ümit Yaşar Oğuzcan gibi dönemin pek çok şair ve yazarının imzası yer almaktadır. Sanatsal, fikrî ve edebî pek çok yazıya sayfalarında yer veren dergi; şiir, hikâye, deneme, makale, biyografi, haber yazısı, reklam, tenkit yazısı gibi pek çok türü sayfalarına taşımasıyla zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Ayrıca içeriğinde bakış açısıyla farkını ortaya koyan bir mahiyette kitap ve dergi tanıtımları da dikkat çekmektedir. Devrinin çehresini samimiyetle gösterip ifade eden, gündemin nabzını tutan ve gündeme yön veren belli başlı sanat ve edebiyat dergileri arasında Edebiyat Dünyası dergisi de edebiyata, sanata, fikir ve aktüaliteye ait pek çok alanda yol alarak zamanının ülke içinde ve dışında edebî gelişmelerini yansıtması açısından önemli bir görev üstlenmiştir. Bu tebliğde Edebiyat Dünyası dergisinin genel özellikleri, çıkış amacı, içeriği, yayım politikası, şair ve yazar kadrosu ile derginin sistematik bir tahlili yapılacaktır.
The meaning of narratives or the perspectives of theories directed towards analysis
intersects w... more The meaning of narratives or the perspectives of theories directed towards analysis
intersects with narrative. The essential point of view of this point of view is how the work
stands with an ontic consciousness of art and how the reader will be in the detailed
examination. In the text analysis, the aim of the art and the use of the whole dairy where
the reader̵s writing can be read or read, or the total reader̵s consciousness of dairy is
taken from the text, and the reader̵s own goal is the correct position to be taken from the
object to be designed, which will be derived from the text related to the means to be taken
as one.
Within the said positioning, Roman à clef; draws attention with its structure that stands
at an equal distance from history and fiction as a genre in which the artist fictionalizes the
actual names and events of the time in a novel; however, these events and people wish to
be known. In this sense, the novel à clef, which wants the artist̵s biography on one side
and the receiver to discover this on the other and does not forget that the text is a fictional
structure, establishes a ̶unique̶ relationship between these elements. This requires a
complete mastery of fiction and biographical elements. This situation, which can be
understood directly by those related to the person and the event with the clues given by
the artist, brings along the requirement of having specific knowledge for other readers.
Such a genre will, of course, require a theoretical point of view in the analysis of the text.
The series of Hikmet Feridun Es, one of the Akşam newspapers, as in 1930, whose primary
source I have mentioned, “The Love of Our Master of Literary”, is a necessary thing for
something that should be in the receiver. This paper will be tried to examine how to make
the details about the novel in the works in the information in which the artists are told as
the first source.
Keywords: Narrative, interview, Roman à clef, novel with a key.
Her insan için ani ve bilinmez olan ölüm ne kadar gecikirse geciksin daima bir yarım kalışı içeri... more Her insan için ani ve bilinmez olan ölüm ne kadar gecikirse geciksin daima bir yarım kalışı içerir. 'Dünya içerisinde' var olan her şey ölümle birlikte yarım/eksik kalacaktır. Diğer taraftan insanoğlu ölümle birlikte dünyadan yalnız maddî olarak ayrılacak; eserleri, fikirleri, daha doğrusu ma-nevi mirasıyla yaşamaya devam edecektir. Bir sanatkârların da dünyada 'var' olmaya devam edebilmesi, bu anlamda, yalnız eserlerinin kalıcılığıyla söz ko-nusudur. Ancak zamanı kestirilemez olan ölüm onların da eserlerinin yarım kalmasına sebep olabilmektedir. Bir edebî eserin, sanatkârın ölümüyle birlikte yarım kalışı edebiyat araş-tırmacıları için daima büyük bir sorun teşkil etmektedir. Kendi içinde ontik bir bütün olan sanat eserinin nasıl tamamlanacağı, tamam olduğunda nasıl bir an-lam alanı oluşturacağı gibi pek çok husus sanatkârın ölümüyle birlikte cevap-lanamaz hâle gelmektedir. Recaizâde Ekrem'in de Nefrîn olarak adlandırılan eseri böyle bir durum arz eder. Sanatkârın ölümünden yaklaşık on beş yıl önce yazıldığı bilinen fakat yayımlanmayan eser, onun ölümünden sonra oğlu tara-fından okuyucuya sunulur. Ancak sanatkârın ölümünden beş yıl evvel kaleme aldığı "Ne Düşünüyor, Ne Hissediyordum:" başlıklı yazıda karşımıza çıkan şiir parçaları ile oğlu tarafından yayımlanan manzumenin kimi farklılıklar içerdiği görülmektedir. Bu tebliğde her iki metin arasındaki farklar gösterilerek yorumlanacak ve sanatkârın bizzat kaleme aldığı metin ilk kez günümüz Türkçesine aktarıla-caktır. Anahtar Kelimeler: Recaizâde Mahmut Ekrem, Nefrîn, şiir.
Kadim kültürde ayrı bir önemi olan mezar taşları ve bu taşlar üzerinde yazılan şiirler yalnızca ö... more Kadim kültürde ayrı bir önemi olan mezar taşları ve bu taşlar üzerinde yazılan şiirler yalnızca ölen kişiyle ilgili bilgi vermekle kalmaz. Bu taş ve şiirler aynı zamanda bir sanat eseri olarak karşımıza çıkar. Öte yandan ölüme dair varlık sancısı, geride kalanın duygu dünyasına dair birtakım hususiyetler yalnızca mezar taşları ve onların üzerine yazılacak şiirler ile sınırlı kalmamıştır. Sanatkârlar bir mezar taşına kazınacak şekilde yazdıkları şiirleri devrin gazete ve dergilerinde “kitabe-i mezar”, “kitabe-i seng-i mezar” gibi başlıklarla yayımlamış ve bu sayede daha geniş bir alanda kendilerini ifade etme vasıtası bulmuşlardır. Özellikle Tanzimat Dönemi’nde sıkça görülen bu şiirler, acının paylaşılmasının yanında o dönem sanatkârlarının ölüm olgusuna bakışları hakkında da önemli ipuçları vermektedir. Bu bildiride gelenek olarak geniş bir dönemi içine alan mezar taşı şiirlerinin Tanzimat Dönemi’ni içine alan yıllardaki görüntüsü incelenecektir. Çalışma; devrin gazete, dergi ve yayımlanmış kitapları taranarak tespit edilen “seng-i mezar” şiirleri ile sınırlandırılmıştır. Metinlerin büyük çoğunluğu ilk kez günümüz Türkçesine aktarılacak ve sanatkârların bu başlık etrafındaki sanat anlayışları çözümlenmeye çalışılacaktır. Tombstones and poems written on these stones, which have special importance in ancient culture, not only give information about the deceased. These stones and poems also appear as works of art. On the other hand, the pain of being about death, some features of the emotional world of the remaining are not limited to only tombstones and poems to be written on them. The artisans published the poems they wrote to be engraved on a tombstone with titles such as "epitaph’s tomb", "epitaph’s tombstones" and thus found a means of expressing themselves in a wider area. These poems, which were frequently seen in the Tanzimat Period, give important clues about the sharing of the pain, as well as the views of the artists of that period on the phenomenon of death. In this paper, the appearance of tombstone poems that cover a wide period as a tradition will be examined. Work; It was limited to the “tombstone” poems determined by scanning newspapers, magazines and published books of the period. The vast majority of the texts will be translated into today's Turkish for the first time, and the artists' understanding of art around this topic will be analyzed.
Özet Tevfik Fikret ve onun şahsında bütünlüğünü bulan Servet-i Fünûn nesli, yeni bir edebiyatın t... more Özet Tevfik Fikret ve onun şahsında bütünlüğünü bulan Servet-i Fünûn nesli, yeni bir edebiyatın teşekkülünde oldukça önemli bir rol oynarlar. Gerek kelime hazineleri ve imge dünyaları, gerekse form üzerindeki işçilikleri bu önemin temelini oluşturmaktadır. Söz konusu Tevfik Fikret olduğunda ise formun imge değerleriyle birlikte nasıl sunulduğu da ayrıca üzerinde durulması gereken bir husus haline gelir. Fikret'in izlek değerleri üzerine pek çok tasnif denemesi ve bu tasnifler üzerinden de ayrıntılı çalışmalar yapılmış olmasına rağmen sanatçının imge dünyası, bu dünyanın göstergeleri ve göndergelerinin incelenmemiş olması şaşırtıcıdır. Bu bildiride Tevfik Fikret şiirinin temel imgelerinden biri olan kadın, bir gönderge değeri olarak ele alınacak ve bu göndergenin, şairin şiir evrenindeki görüntüsü göstergebilimsel bir metotla açıklanacaktır.
Mehmed Ata Bey'in sultanilerdeki kıraat dersleri için hazırladığı 4 ciltlik eseri ve rüştiyeler i... more Mehmed Ata Bey'in sultanilerdeki kıraat dersleri için hazırladığı 4 ciltlik eseri ve rüştiyeler için hazırlanan Musavver Küçük İktitaf adlı eseri.
Kitabın bütün yayın hakları Ötüken Neşriyat A.Ş.'ye aittir. Yayınevinden yazılı izin alınmadan, k... more Kitabın bütün yayın hakları Ötüken Neşriyat A.Ş.'ye aittir. Yayınevinden yazılı izin alınmadan, kaynağın açıkça belirtildiği akademik çalışmalar ve tanıtım faaliyetleri haricinde, kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz; hiçbir matbu ve dijital ortamda kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz.
Derg de yer alan yazı ve f k rlerden yazarları sorumludur. Papers and the op n ons n the journal ... more Derg de yer alan yazı ve f k rlerden yazarları sorumludur. Papers and the op n ons n the journal are the respons b l ty of the authors. Haz ran ve Aralık aylarında, yılda k sayı olarak yayınlanan hakeml , açık er ş ml ve uluslararası b l msel b r derg d r. Th s s an nternat onal, scholarly, peer-rev ewed, open-access journal publ shed b annually, n June and December.
Hiç şüphe yok ki, dil inşasının önemli unsurlarından biri mekândır. Öyle ki fiil dediğimiz temel ... more Hiç şüphe yok ki, dil inşasının önemli unsurlarından biri mekândır. Öyle ki fiil dediğimiz temel unsurun geçişli veya geçişsiz olabilmesine neden olacak bir etkiye sahiptir. Bu bakımdan mekân unsurunun hem Batı düşüncesinin gözünde hem de İslam düşüncesi ekseninde işgal ettiği yeri bilmenin önemli olduğunu düşünüyoruz. Çünkü mekân kavramı sadece cümle içinde eylemin gerçekleştiği yerle ilgili değildir. Varlık içinde işgal ettiği konumun dışında, mekânda işgal ettiği yer ve boşlukla diyaloğu da dikkate alınmalıdır. Mekân kavramı hem Batı düşüncesinde hem de İslam düşüncesinde çoklu düşüncenin sentezinin unsurlarından biridir. Müslüman filozofların eserlerine bakıldığında işgal ettikleri yeri görmek mümkündür. Aristoteles mekân konusunda belirleyici olmuştur. Aristoteles'in baskın düşüncelerine hem kendi döneminde hem de kendisinden sonra Batı düşüncesinde ve Peripatetik felsefede rastlarız. İslam düşüncesinde mekân hem somut hem soyut haliyle işlevsel bir bütünlük sunar. Bu nedenle çalışmamızda Batı düşüncesi çerçevesinde asıl inceleme alanımızı Aristoteles oluşturdu. Aristoteles dışında düşüncelerini incelediğimiz bir diğer Yunan düşünürü ise Platon'dur. İslam dünyasına geldiğimizde ise mekân hakkında Kindî ile birlikte doğal bir refleks olarak fikirler vermeye başladık. Daha sonra İbn Sina, İbn Rüşd, Fahreddin Râzî, Fârâbî ve İbn Arabî'nin görüşlerini çalışmamıza dâhil ettik. Bu tespiti yaparken filozofların eserlerinde mekâna verdikleri önemi göz önünde bulundurmaya çalıştık.
The purpose of the study is to examine the similarities and differences between the education sys... more The purpose of the study is to examine the similarities and differences between the education systems in Somalia and Türkiye, the study concentrated on the education system, general goals, educational acts, primary schools, and registration. Education in Türkiye is centralized and governed at the national level, while Somalia is decentralized and governed by the regional. Many differences can be imagined at the beginning of the study, but other disparities came up during the study. Somalia is an example of a country that just came up from a civil war that rips it to pieces for more than 25 years. In the methodology section, official papers and documents were used to compare the similarities and differences in the education systems of both countries. The researcher reviewed official documents, reports, graduate theses, articles, proceedings, National Education Councils' conclusions, and legislative texts consisting of official regulations. In each of the categories analyzed, their disparities were considerably bigger than their commonalities.
15-17 Mayıs 2022 tarihinde Karabük Üniversitesinde düzenlenen 1. Uluslararası Türkoloji Kongresi:... more 15-17 Mayıs 2022 tarihinde Karabük Üniversitesinde düzenlenen 1. Uluslararası Türkoloji Kongresi: Arayışlar ve Yönelimler'in bildiri tam metin kitabıdır.
Ne ağır imtihandır, başındaki, Sakarya! Binbir başlı kartalı nasıl taşır kanarya? İnsandır sanıyo... more Ne ağır imtihandır, başındaki, Sakarya! Binbir başlı kartalı nasıl taşır kanarya? İnsandır sanıyordum mukaddes yüke hamal. Hamallık ki, sonunda, ne rütbe var, ne de mal, Yalnız acı bir lokma, zehirle pişmiş aştan; Ve ayrılık, anneden, vatandan, arkadaştan. Şimdi dövün Sakarya, dövünmek vakti bu ân; Kehkeşanlara kaçmış eski güneşleri an! Hani Yunus Emre ki, kıyında geziyordu; Hani ardına çil çil kubbeler serpen ordu? Nerede kardeşlerin, cömert Nil, yeşil Tuna; Giden şanlı akıncı, ne gün döner yurduna? Mermerlerin nabzında hâlâ çarpar mı tekbir? Bulur mu deli rüzgâr o sedayı: Allah bir! Bütün bunlar sendedir, bu girift bilmeceler; Sakarya, kandillere katran döktü geceler. Vicdan azabına eş, kayna kayna Sakarya, Öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya! İnsan üç beş damla kan, ırmak üç beş damla su; Bir hayata çattık ki, hayata kurmuş pusu. Geldi ölümlü yalan, gitti ölümsüz gerçek; Siz, hayat süren leşler, sizi kim diriltecek? Kafdağını assalar, belki çeker de bir kıl! Bu ifritten sualin, kılını çekmez akıl! Sakarya, sâf çocuğu, mâsum Anadolunun, Divanesi ikimiz kaldık Allah yolunun! Sen ve ben, gözyaşiyle ıslanmış hamurdanız; Rengimize baksınlar, kandan ve çamurdanız! Akrebin kıskacında yoğurmuş bizi kader; Aldırma, böyle gelmiş, bu dünya böyle gider! Bana kefendir yatak, sana tabuttur havuz; Sen kıvrıl, ben gideyim, Son Peygamber Kılavuz! Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya; Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya! ..
Anahtar Kelimeler: Ahmet Hamdi Tanpınar, Modern Türk Romanı.
Yüzlerce benzer sözle üzerinde duru... more Anahtar Kelimeler: Ahmet Hamdi Tanpınar, Modern Türk Romanı.
Yüzlerce benzer sözle üzerinde durulmuş olan Ahmet Hamdi Tanpınar; bir tarafta klişe haline gelmiş yargıların arasında boğulup kalan, diğer tarafta ise yapılan her inceleme ile değeri daha fazla anlaşılan sanatkârlarımızdandı
Uploads
Makale by Selçuk Atay
Malzemesi dil olan bir sanat eseri olarak edebî eserlerin de insanda duygu, fikir ve düşüncelere doğrudan tesir etmesi bir şiddet biçimi olarak nitelendirilebileceği gibi izleksel planda şiddetin çeşitli görünümlerini de okuyucuya sunan bir ontik varlık olduklarını söylemek mümkündür. Bu anlamda bireyden topluma uzanan taraflarıyla şiddetin farklı görünümlerini sunma ve okuyucunun itibari bir âlemde bu görünümleri deneyimleme imkânına sahip olan edebî eser, bu yönüyle yaşanılan ve var olunan hayatın içerisinde önemli bir yer tutar. Söz konusu varlık alanı bu makalede Samet Ağaoğlu’nun “Büyük Aile” adlı hikâyesi merkeze alınarak kurmaca bir metinde şiddetin biçimlenişi sosyolojik, psikolojik ve dil boyutlarıyla incelenecektir.
Bu makalede Recaizâde Mahmut Ekrem’in İtalyan yazar Silvio Pelluci’nin hapishane hatıralarını ihtiva eden eseri Me Prizon (Mes Prisons) Tercümesi ve bu tercüme üzerine Namık Kemal’in yaptığı muaheze üzerinde durulmuştur. Eleştiri sözcüğü yerine Tanzimat dönemde kullanılmış olan tenkit ve muaheze kavramları arasında devrin sanatkârlarında gözetilen farkın anlaşılması ve Namık Kemal’in bir edebî esere bakışının Me Prizon Muahezenâmesi özelinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Mecmua-i Ebuzziya’da iki kez tefrika edilmesine rağmen daha evvel tam bir çevirisi yapılmamış olan Me Prizon Muahezenâmesi’nin günümüz harflerine aktarılması bu makalede ele alınmaktadır.
It is, of course, not possible to consider literary products as a branch of fine arts and limit the area of influence with aesthetic pleasure. Apart from the aesthetic dimension, the readership which is the object of the artist and the work of the artist constitutes the whole. In this context, it should be kept in mind that the author and the readers are a member of the society in which they are located, and they are a mirror of that society. Therefore, every literary work reflects the society in which it belongs, without using its own language and ignoring other things that make it literary. This subject, which is directly in the examination area of literature sociology, will form the perspective of the article and the story of Ömer Seyfettin's of the names of "Şîmeler" will be analyzed with the opportunity provided by this perspective.
Anar’ın romanları üzerine yapılan pek çok çalışmanın, bahsedilen fantastik ögelerin tespiti, postmodern kurgu unsurlarının tespiti gibi genel geçer betimleme çalışmaları etrafında toplanığı görülmektedir. Ancak diğer tarafta sanatkârın romanlarındaki dili kullanış biçimi veya romanının yapısal özelliklerinin oluşumu üzerine çok az şey söylenmiştir. Özellikle İhsan Oktay Anar’ın dili için karakteristik bir özellik olarak gösterilebilecek olan dil kullanımı ve bu dilin monolojik yapısı üzerinde durulmamıştır. Oysa sanatkârın romanını oluşturan en mühim taraf onun dili kullanışı ve bu yapısal özellikle kurgulanan tahkiye hususiyetidir.
Bu makalede İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı Mihail Bahtin’in monolojik söylemi etrafında tahlil edilecek ve monolojik söylemin ortaya çıkardığı yapı incelenecektir.
Puslu Kıtalar Atlası, that İhsan Oktay Anar's first novel, is a novel written by the techniques of the postmodern narrative. The work of Uzun İhsan Efendi, who lived in the seventeenth century in Istanbul, was taken as a novel and loaded with fantastic elements. These elements, which are a general characteristic of Anar's novels, stand before us as a distinctive structural element from the first novel to the last novel.
Many studies on Anar's novels have been gathered around the general description of depictions such as the identification of the fantastic elements and the determination of the elements of postmodern fiction. But on the other hand, little has been said about the use of language in the novelist's novels or the formation of the structural features of his novel. In particular, the use of language and its monological structure, which can be shown as a characteristic feature of the language of İhsan Oktay Anar, are not emphasized. However, the most important part of the artist's novel is his use of language and this structural feature is the feature of the arbitration that has been designed.
In this paper, Ihsan Oktay Anar's novel of the Puslu Kıtalar Atlası will be analyzed around the monological discourse of Mikhail Bakhtin and the structure revealed by monological discourse will be examined.
Oğuz Atay da yukarıda kısaca işaret edilen şekliyle ironi ve parodiyi eserlerinde ustaca kullanan sanatkârlarımızdandır. Oğuz Atay’ın içinde bulunduğu toplum ve zamanla dünyaya doğmuş olan bir sanatkâr olarak şahit olduğu dönem içerisinde ortaya çıkan pek çok durum, onun bahse çalışılan sanatkâr duyarlılığına sahip bir kalemin ironi ve parodi penceresinden okuyucuya sunulur. Tahkiyeli bir metnin imkânları dâhilinde insanın farkındalığına dair pek çok husus bu şekilde çözümlenir. Bu makalede Atay’ın Korkuyu Beklerken adlı kitabında bulunan “Ne Evet Ne Hayır” adlı hikâyesi ironi ve parodinin sağladığı bakış açısıyla çözümlenmeye çalışılacaktır.
One of the most important functions of irony, which is directed towards the contradictions of the world in which human beings are, is undoubtedly to provide “awareness". This awareness gains importance as a result of the effort to make sense of the world aside from the inclusion of the human being into important meaning areas. The irony, which is a double-layered “phenomenology in this form, which draws attention to its ontological aspect, rather stands as a concept encountered in literary texts. In some literary texts, while it is actually a fictional text, it is intertwined with the parody that draws attention to another fiction. The irony and parody of which we saw the beginning of prehistoric times have undergone many changes and have survived until today. Moreover, these changes are related to the internal structure of the literary text as well as the form of the text.
Oğuz Atay is one of the craftsmen who use irony and parody skillfully in his works. The society that Oğuz Atay is in and many situations that arise during the period he witnessed as an artist born to the world is presented to the reader from the irony and parody window of a pen with artistic sensitivity. Many aspects of human awareness within the possibilities of an arbitrary text are resolved in this way. In this article, Atay's named “Ne Evet Ne Hayır in his book Korkuyu Beklerken Beklerken (The Waiting for Fear) will be analyzed from the perspective of irony and parody.
Gölgeler, one of the three plays of Ahmet Muhip Dıranas, better known as a poet, focuses on the inner journey of a Schizophrenic Father he puts in the center. The game in a house is not only naming their characters but also naming them with their social roles. Thus, these lives, which become the “shadow” in the Father‟s mind, combined with the burden of the unforgettable memories, forming the world‟s decor in the Father‟s inner world. This decor has a different structure with the appearance of schizophrenic states. In this article, the inner journey of the father, the game hero, will be examined from a text-centric perspective.
Âkif Pasha is not just a statesman; is an intellectual craftsman who sees and feels the crises of his current period and seeks the way out of them. The Divançe which is formally formed in classical style is an important document that presents the images of this crisis in the context of language. This Divançe, which is almost never studied except for the poems Adem Kasidesi and Mersiye, is important in terms of presenting the changes in the aesthetic perspective of the period. In this context, the first poem of the book, Münâjât, is a remarkable poem. It is noteworthy that it shows the situation in which a poet, who lost the poetry, which contains both the classical poetry tradition and the clues of modern poetry, falls into it. In this study, the verse of Âkif Pasha will be considered as a sign system and will be analyzed in this context.
The novel called “Aynadaki Yalan” by Necip Fazıl Kısakürek incorporate the analysis of the self point from the very beginning to the end. according to Rene Girard, within a romantic lie, a reality about the novel is being tried to be caught. In the novel a mental journey of the writer, who is an obscure universe together with his own mind and heart, and the style used inside the journey open the door of an extraordinary fiction. In the notification, it is aimed to analyse those sense values as well as evaluate the writing style of the writer at this point.
Kitap by Selçuk Atay
Malzemesi dil olan bir sanat eseri olarak edebî eserlerin de insanda duygu, fikir ve düşüncelere doğrudan tesir etmesi bir şiddet biçimi olarak nitelendirilebileceği gibi izleksel planda şiddetin çeşitli görünümlerini de okuyucuya sunan bir ontik varlık olduklarını söylemek mümkündür. Bu anlamda bireyden topluma uzanan taraflarıyla şiddetin farklı görünümlerini sunma ve okuyucunun itibari bir âlemde bu görünümleri deneyimleme imkânına sahip olan edebî eser, bu yönüyle yaşanılan ve var olunan hayatın içerisinde önemli bir yer tutar. Söz konusu varlık alanı bu makalede Samet Ağaoğlu’nun “Büyük Aile” adlı hikâyesi merkeze alınarak kurmaca bir metinde şiddetin biçimlenişi sosyolojik, psikolojik ve dil boyutlarıyla incelenecektir.
Bu makalede Recaizâde Mahmut Ekrem’in İtalyan yazar Silvio Pelluci’nin hapishane hatıralarını ihtiva eden eseri Me Prizon (Mes Prisons) Tercümesi ve bu tercüme üzerine Namık Kemal’in yaptığı muaheze üzerinde durulmuştur. Eleştiri sözcüğü yerine Tanzimat dönemde kullanılmış olan tenkit ve muaheze kavramları arasında devrin sanatkârlarında gözetilen farkın anlaşılması ve Namık Kemal’in bir edebî esere bakışının Me Prizon Muahezenâmesi özelinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Mecmua-i Ebuzziya’da iki kez tefrika edilmesine rağmen daha evvel tam bir çevirisi yapılmamış olan Me Prizon Muahezenâmesi’nin günümüz harflerine aktarılması bu makalede ele alınmaktadır.
It is, of course, not possible to consider literary products as a branch of fine arts and limit the area of influence with aesthetic pleasure. Apart from the aesthetic dimension, the readership which is the object of the artist and the work of the artist constitutes the whole. In this context, it should be kept in mind that the author and the readers are a member of the society in which they are located, and they are a mirror of that society. Therefore, every literary work reflects the society in which it belongs, without using its own language and ignoring other things that make it literary. This subject, which is directly in the examination area of literature sociology, will form the perspective of the article and the story of Ömer Seyfettin's of the names of "Şîmeler" will be analyzed with the opportunity provided by this perspective.
Anar’ın romanları üzerine yapılan pek çok çalışmanın, bahsedilen fantastik ögelerin tespiti, postmodern kurgu unsurlarının tespiti gibi genel geçer betimleme çalışmaları etrafında toplanığı görülmektedir. Ancak diğer tarafta sanatkârın romanlarındaki dili kullanış biçimi veya romanının yapısal özelliklerinin oluşumu üzerine çok az şey söylenmiştir. Özellikle İhsan Oktay Anar’ın dili için karakteristik bir özellik olarak gösterilebilecek olan dil kullanımı ve bu dilin monolojik yapısı üzerinde durulmamıştır. Oysa sanatkârın romanını oluşturan en mühim taraf onun dili kullanışı ve bu yapısal özellikle kurgulanan tahkiye hususiyetidir.
Bu makalede İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı Mihail Bahtin’in monolojik söylemi etrafında tahlil edilecek ve monolojik söylemin ortaya çıkardığı yapı incelenecektir.
Puslu Kıtalar Atlası, that İhsan Oktay Anar's first novel, is a novel written by the techniques of the postmodern narrative. The work of Uzun İhsan Efendi, who lived in the seventeenth century in Istanbul, was taken as a novel and loaded with fantastic elements. These elements, which are a general characteristic of Anar's novels, stand before us as a distinctive structural element from the first novel to the last novel.
Many studies on Anar's novels have been gathered around the general description of depictions such as the identification of the fantastic elements and the determination of the elements of postmodern fiction. But on the other hand, little has been said about the use of language in the novelist's novels or the formation of the structural features of his novel. In particular, the use of language and its monological structure, which can be shown as a characteristic feature of the language of İhsan Oktay Anar, are not emphasized. However, the most important part of the artist's novel is his use of language and this structural feature is the feature of the arbitration that has been designed.
In this paper, Ihsan Oktay Anar's novel of the Puslu Kıtalar Atlası will be analyzed around the monological discourse of Mikhail Bakhtin and the structure revealed by monological discourse will be examined.
Oğuz Atay da yukarıda kısaca işaret edilen şekliyle ironi ve parodiyi eserlerinde ustaca kullanan sanatkârlarımızdandır. Oğuz Atay’ın içinde bulunduğu toplum ve zamanla dünyaya doğmuş olan bir sanatkâr olarak şahit olduğu dönem içerisinde ortaya çıkan pek çok durum, onun bahse çalışılan sanatkâr duyarlılığına sahip bir kalemin ironi ve parodi penceresinden okuyucuya sunulur. Tahkiyeli bir metnin imkânları dâhilinde insanın farkındalığına dair pek çok husus bu şekilde çözümlenir. Bu makalede Atay’ın Korkuyu Beklerken adlı kitabında bulunan “Ne Evet Ne Hayır” adlı hikâyesi ironi ve parodinin sağladığı bakış açısıyla çözümlenmeye çalışılacaktır.
One of the most important functions of irony, which is directed towards the contradictions of the world in which human beings are, is undoubtedly to provide “awareness". This awareness gains importance as a result of the effort to make sense of the world aside from the inclusion of the human being into important meaning areas. The irony, which is a double-layered “phenomenology in this form, which draws attention to its ontological aspect, rather stands as a concept encountered in literary texts. In some literary texts, while it is actually a fictional text, it is intertwined with the parody that draws attention to another fiction. The irony and parody of which we saw the beginning of prehistoric times have undergone many changes and have survived until today. Moreover, these changes are related to the internal structure of the literary text as well as the form of the text.
Oğuz Atay is one of the craftsmen who use irony and parody skillfully in his works. The society that Oğuz Atay is in and many situations that arise during the period he witnessed as an artist born to the world is presented to the reader from the irony and parody window of a pen with artistic sensitivity. Many aspects of human awareness within the possibilities of an arbitrary text are resolved in this way. In this article, Atay's named “Ne Evet Ne Hayır in his book Korkuyu Beklerken Beklerken (The Waiting for Fear) will be analyzed from the perspective of irony and parody.
Gölgeler, one of the three plays of Ahmet Muhip Dıranas, better known as a poet, focuses on the inner journey of a Schizophrenic Father he puts in the center. The game in a house is not only naming their characters but also naming them with their social roles. Thus, these lives, which become the “shadow” in the Father‟s mind, combined with the burden of the unforgettable memories, forming the world‟s decor in the Father‟s inner world. This decor has a different structure with the appearance of schizophrenic states. In this article, the inner journey of the father, the game hero, will be examined from a text-centric perspective.
Âkif Pasha is not just a statesman; is an intellectual craftsman who sees and feels the crises of his current period and seeks the way out of them. The Divançe which is formally formed in classical style is an important document that presents the images of this crisis in the context of language. This Divançe, which is almost never studied except for the poems Adem Kasidesi and Mersiye, is important in terms of presenting the changes in the aesthetic perspective of the period. In this context, the first poem of the book, Münâjât, is a remarkable poem. It is noteworthy that it shows the situation in which a poet, who lost the poetry, which contains both the classical poetry tradition and the clues of modern poetry, falls into it. In this study, the verse of Âkif Pasha will be considered as a sign system and will be analyzed in this context.
The novel called “Aynadaki Yalan” by Necip Fazıl Kısakürek incorporate the analysis of the self point from the very beginning to the end. according to Rene Girard, within a romantic lie, a reality about the novel is being tried to be caught. In the novel a mental journey of the writer, who is an obscure universe together with his own mind and heart, and the style used inside the journey open the door of an extraordinary fiction. In the notification, it is aimed to analyse those sense values as well as evaluate the writing style of the writer at this point.
Kierkegaard tarafından sistematize edilen ve Karl Jaspers, Martin Heidegger, Albert Camus ve Jean-Paul Sartre gibi isimlerin katkılarıyla genişleyen varoluşçuluk; din, bilim ve sanat sahasındaki asıl tesirini İkinci Dünya Savaşı‘ndan sonra göstermeye başlamıştır. Eyleyen bir insan olarak hayatın anlamlı kılınmasında insanın yerini anlamaya çalışan varoluşçuların ortaya koyduğu; insan özünün mahiyeti, sorumluluk ve özgürlük, iç sıkıntısı ve bunaltı gibi kavramlar insanın içinde yaşadığı çağın anlam arayışının tezahürleri olarak kabul edilir. İlk sayısı 1956 yılında olan ama asıl faaliyetlerini 1959 yılının ocak ayında çıkardıkları 12. sayıyla beraber sistemli hâle getiren a dergisi sanatkârları, söz konusu felsefi düşünce sisteminin tesirinde olarak sanatlarını biçimlendirmeye çalışmışlardır. Haziran 1960 yılındaki 29. sayıyla kapanmak zorunda kalan a dergisi‘nin özellikle hikâye ve şiir sanatında karşımıza çıkan bu çabası, dönemin sanatını anlamak noktasında da önemli bir aşamadır. Nisan 1972 ile Haziran 1974 tarihleri arasında tekrar yayımlanmaya başlayan ve adını yeni a dergisi‖ olarak güncelleyen a dergisi‘nin bu döneminde ise siyasi ve politik konular daha ağırlıkta bulunmaktadır.
intersects with narrative. The essential point of view of this point of view is how the work
stands with an ontic consciousness of art and how the reader will be in the detailed
examination. In the text analysis, the aim of the art and the use of the whole dairy where
the reader̵s writing can be read or read, or the total reader̵s consciousness of dairy is
taken from the text, and the reader̵s own goal is the correct position to be taken from the
object to be designed, which will be derived from the text related to the means to be taken
as one.
Within the said positioning, Roman à clef; draws attention with its structure that stands
at an equal distance from history and fiction as a genre in which the artist fictionalizes the
actual names and events of the time in a novel; however, these events and people wish to
be known. In this sense, the novel à clef, which wants the artist̵s biography on one side
and the receiver to discover this on the other and does not forget that the text is a fictional
structure, establishes a ̶unique̶ relationship between these elements. This requires a
complete mastery of fiction and biographical elements. This situation, which can be
understood directly by those related to the person and the event with the clues given by
the artist, brings along the requirement of having specific knowledge for other readers.
Such a genre will, of course, require a theoretical point of view in the analysis of the text.
The series of Hikmet Feridun Es, one of the Akşam newspapers, as in 1930, whose primary
source I have mentioned, “The Love of Our Master of Literary”, is a necessary thing for
something that should be in the receiver. This paper will be tried to examine how to make
the details about the novel in the works in the information in which the artists are told as
the first source.
Keywords: Narrative, interview, Roman à clef, novel with a key.
Bu bildiride gelenek olarak geniş bir dönemi içine alan mezar taşı şiirlerinin Tanzimat Dönemi’ni içine alan yıllardaki görüntüsü incelenecektir. Çalışma; devrin gazete, dergi ve yayımlanmış kitapları taranarak tespit edilen “seng-i mezar” şiirleri ile sınırlandırılmıştır. Metinlerin büyük çoğunluğu ilk kez günümüz Türkçesine aktarılacak ve sanatkârların bu başlık etrafındaki sanat anlayışları çözümlenmeye çalışılacaktır.
Tombstones and poems written on these stones, which have special importance in ancient culture, not only give information about the deceased. These stones and poems also appear as works of art. On the other hand, the pain of being about death, some features of the emotional world of the remaining are not limited to only tombstones and poems to be written on them. The artisans published the poems they wrote to be engraved on a tombstone with titles such as "epitaph’s tomb", "epitaph’s tombstones" and thus found a means of expressing themselves in a wider area. These poems, which were frequently seen in the Tanzimat Period, give important clues about the sharing of the pain, as well as the views of the artists of that period on the phenomenon of death.
In this paper, the appearance of tombstone poems that cover a wide period as a tradition will be examined. Work; It was limited to the “tombstone” poems determined by scanning newspapers, magazines and published books of the period. The vast majority of the texts will be translated into today's Turkish for the first time, and the artists' understanding of art around this topic will be analyzed.
Yüzlerce benzer sözle üzerinde durulmuş olan Ahmet Hamdi Tanpınar; bir tarafta klişe haline gelmiş yargıların arasında boğulup kalan, diğer tarafta ise yapılan her inceleme ile değeri daha fazla anlaşılan sanatkârlarımızdandı