Papers by Marta Smagacz-Poziemska
Artykuł poświęcony został omówieniu wybranych zagadnień z obszaru problematyki młodości i dzieciń... more Artykuł poświęcony został omówieniu wybranych zagadnień z obszaru problematyki młodości i dzieciństwa z perspektywy trzech - zróżnicowanych tematycznie i metodologicznie - projektów badawczych. Pierwsza część artykułu poświęcona została problematyce podmiotowego wymiaru dzieciństwa i jego przejawów, z uwzględnieniem m.in. opisu społecznego świata dziecka przez pryzmat dziecięcej filozofii wartości. Druga część opracowania odnosi się do problematyki nastolatków i ich postaw wobec miejskiej przestrzeni, sposobów „mapowania”, wykorzystywania i współtworzenia miasta. Na koniec, podjęta została kwestia społecznej percepcji młodych ludzi z miejskich enklaw z punktu widzenia ich mieszkańców.This article discusses selected issues of studies on youth and childhood from the perspective of three research projects that vary in terms of subject matter and methodology. The first part of the article focuses on questions of the subjective dimension of childhood and its manifestations, taking into a...
W artykule podejmujemy problematykę strukturyzowania się zbiorowości zamieszkujących wielkomiejsk... more W artykule podejmujemy problematykę strukturyzowania się zbiorowości zamieszkujących wielkomiejskie osiedla. Wychodząc z perspektywy teorii praktyk społecznych i odwołując się do wyników badań empirycznych, wskazujemy na potencjał analizy osiedlowych praktyk życia codziennego dla lepszego rozumienia mechanizmów społecznej produkcji i reprodukcji różnic. Zasygnalizujemy możliwe związki - wyłaniających się z tych różnic - różnorodności oraz społecznych granic z dynamiką sąsiedzkich relacji. Interpretując materiał z badań pokażemy, jak na poziomie osiedla i poprzez analizę zwyczajnych, wydawałoby się, aktywności, np. parkowania, dozorowania, zajmowania się dziećmi, wyprowadzania psów, pielęgnowania zieleni, ludzie tworzą, negocjują i kontestują granice, reprodukują i modyfikują mniej lub bardziej trwałe kompozycje [arrangements] społeczno-przestrzenne. Kompozycje te określamy sąsiedzkimi, choć znacząco odbiegają one od rozumienia sąsiedztwa, do którego przyzwyczaiła nas XX wieczna socj...
This paper focuses on the ageing issues and on the demands for the development of the specialist ... more This paper focuses on the ageing issues and on the demands for the development of the specialist programs and services as the answer for the elder’s, their families’ and their communities’ needs. The article indicates the possibilities for using social work in the realization of the senior social policy in Poland and the demands for the social work in the context of ageing as well. In such social context the authors explore the questions: how the meanings, aims and methods of social work – defined as the specific set of practices – could and how they should be changed. The term of the silver social work is seen as relevant to the issues such as protection of elder people’s rights and dignity, their independence and their right to control and manage their everyday life. It also relates to the lobbying for elder people’s interests, improving neighbourhoods’ spaces and making them more friendly for inhabitants of all generations
Inspiracją do podjęcia badań były zmiany w zakresie korzystania z przestrzeni miejskiej, jakie za... more Inspiracją do podjęcia badań były zmiany w zakresie korzystania z przestrzeni miejskiej, jakie zaczęły się dokonywać wraz z rozpowszechnianiem się galerii handlowych w polskich miastach. W związku z opiniami o nasilającym się wpływie galerii handlowych na sposoby spędzania czasu wolnego podjęto decyzję o porównawczych badaniach postaw nastolatków w wieku gimnazjalnym wobec tradycyjnej przestrzeni miejskiej (centrum i miejsce zamieszkania) oraz galerii handlowych („nowych” przestrzeni miejskich). Na podstawie tzw. teorii socjoprzestrzennych przyjęto założenie, że postawy wobec różnych typów przestrzeni są wzajemnie powiązane i cechują się „lokalną logiką” (są pod wpływem czynników infrastrukturalnych i społeczno-kulturowych - np. wzorów zamieszkiwania, wzorów konsumpcji czasu wolnego). W celu zweryfikowania tych założeń przeprowadzono studium dwóch przypadków - Krakowa i Katowic - wybranych jako [przypadki] odmienne pod względem modelu urbanistycznego, sytuacji społeczno-ekonomicznej...
W artykule podjęto temat wykluczenia społecznego nastolatków w przestrzeni miejskiej, w tym możli... more W artykule podjęto temat wykluczenia społecznego nastolatków w przestrzeni miejskiej, w tym możliwości korzystania z tej przestrzeni i wpływania na nią. Dane z badań empirycznych na temat postaw młodych mieszkańców wobec trzech rodzajów przestrzeni miasta (miejsca zamieszkania, centrum miasta i galerii handlowej) zostały przeanalizowane w kontekście koncepcji obywatelskości, konsumpcjonizmu oraz konstruktywistycznych teorii przestrzeni. Próbę badawczą stanowiło 838 uczniów gimnazjów z Krakowa i Katowic - miast porównywalnych pod względem wielkości i funkcji metropolitarnych, ale odmiennych pod względem struktury urbanistycznej i symboliki przestrzeni. Analiza danych umożliwia sformułowanie wniosku, że specyfika przestrzeni miast ma związek z postrzeganiem i waloryzowaniem poszczególnych miejsc oraz sposobem ich "używania", ale nie ma ona związku z poczuciem sprawstwa u nastolatków. Miasto jest mechanizmem generującym postawy konsumpcyjne, ale nie stymuluje postaw aktywnych...
Kraków : Wydział Architektury Wnętrz, 2014
Celem artykułu jest analiza konsekwencji, jakie dla szerszego porządku społecznego niosą praktyki... more Celem artykułu jest analiza konsekwencji, jakie dla szerszego porządku społecznego niosą praktyki związane z parkowaniem w przestrzeni wielkomiejskich osiedli. Procesy społeczno-przestrzenne na osiedlach mieszkaniowych są analizowane z perspektywy teorii praktyk społecznych oraz relacyjnej koncepcji granic i różnic społecznych Fredrika Bartha. Badania terenowe prowadzone na czterech osiedlach mieszkaniowych w dwóch polskich miastach metodą studium przypadku doprowadziły do odkrycia, że praktyka społeczna nazwana przez nas parkingowaniem jest jednym z głównych obszarów życia sąsiedzkiego. Składające się nań wiązki działań i wypowiedzi układają się w trwałe wzory relacji o charakterze organizacyjnym, normatywnym i klasowo-warstwowym, które prowadzą do kształtowania wspólnot parkowania w ramach osiedli.The main aim of the article is the analysis of the consequences of car parking practices in the urban housing estates for wider processes of social structuration. The authors examine socio-spatial processes from the perspective of the theory of social practices and Fredrick Barth’s relational theory of social differences and boundaries. The analysis is based on the material gathered during fi eldwork in four housing estates in two Polish cities. The conducted case studies have revealed that a social practice of parking is one of the major spheres of neighbourhoods’ social life. The practice consists of arrays of doings and sayings which compose relatively stable patterns of relations. These, in turn, have organizational, normative and class consequences, which constitute "communities of parking" in the estates that can be called parkinghoods
Социологические исследования, 2019
W tekście podejmuję zagadnienie nowych mechanizmów strukturyzowania miejskich wspólnot terytorial... more W tekście podejmuję zagadnienie nowych mechanizmów strukturyzowania miejskich wspólnot terytorialnych na poziomie osiedla mieszkaniowego, z wykorzystaniem teorii praktyk społecznych i relacyjnej koncepcji różnic i granic społecznych Fredricka Bartha. Podejście to zostało zaaplikowane w badaniach empirycznych przeprowadzonych w dwóch polskich miastach, w każdym na dwóch typach osiedli: jednym modernistycznym, powstałym w okresie PRL, drugim - deweloperskim, zbudowanym po 2000 r. Tekst składa się z trzech zasadniczych części. W pierwszej przedstawiam teoretyczne założenia badań, w drugiej - metodologiczną stronę projektu badawczego, a w trzeciej - rezultaty analizy i interpretacji uzyskanego materiału pod kątem praktyk strukturyzujących zbiorowości terytorialne, a przede wszystkim praktyki parkowania, obserwowanej na wszystkich badanych osiedlach, a prowadzącej do powstawania "wspólnoty parkingowania". Omawiam również przypadek wspólnoty organizującej się poprzez praktykę ko...
Współczesne, potoczne defi nicje "dziecka ulicy" kształtowały się pod dużym wpływem dzieiwętnasto... more Współczesne, potoczne defi nicje "dziecka ulicy" kształtowały się pod dużym wpływem dzieiwętnastowiecznej literatury i zawartego w niej wizerunku dziecka, nie tylko socjalizowanego na ulicy i "przez ulicę", ale również noszącego wyraźne zewnętrzne oznaki zaniedbania (jak np. wychudzenie, zaniedbany i brudny ubiór). Tekst ten jest propozycją redefi nicji kategorii "dziecka ulicy" współczesnego miasta oraz refl eksji nad pojawieniem się wielości typów takich dzieci. Problem przedstawiamy w kontekście przemian ogólnospołecznych, wpływających na warunki życia dzieci i młodzieży w Polsce, na ich codzienne praktyki i sposoby adaptowania się do dynamicznej rzeczywistości. Wychodzimy z założenia, że występowanie każdego z typów "dzieci ulicy" stanowi poważny problem społeczny. Tym ważniejsze wydaje się wskazanie tych typów, których patologiczny charakter nie jest oczywisty, oraz tych zachowań i praktyk, które w świadomości społecznej są "zwyczajne", a które z perspektywy socjologii i psychologii rozwojowej świadczą o dysfunkcjonalności środowiska społecznego młodego człowieka. Uważamy, że konieczna jest socjologiczna refl eksja nad zjawiskiem "dzieci ulicy". Refl eksja ta powinna objąć zarówno dzieci socjalizowane na tradycyjnej ulicy miejskiej, jak również w przestrzeni galerii handlowej czy nawet "ulicy wirtualnej". Konieczność ta wynika z przyczyn poznawczych-fundamentalnych w nauce, ale jeszcze ważniejsze są przyczyny praktyczne, związane z potrzebą opracowania nowych strategii przeciwdziałania zjawiskom i procesom patologicznym, zagrażającym bezpieczeństwu dzieci, narażającym ich na wykluczenie społeczne w późniejszym życiu dorosłym. Transformacja ustrojowa, jaka rozpoczęła się w Polsce w latach 90. XX w., pociągnęła za sobą konieczność przyspieszonej adaptacji i sprostania nowym wymogom gospodarki rynkowej. Wszechobecne wzorce kultury konsumpcji promują hierarchię wartości, na której szczycie znajdują się dobra masowe, materialne. Jednostka jest przekonywana, że satysfakcję i szczęście ma osiągnąć właśnie dzięki ciągłemu zdobywaniu i konsumowaniu tych dóbr. Stają się więc one pożądane,
Kultura i Społeczeństwo, 2018
This article is devoted to the problem of the structuring of groups living in housing settlements... more This article is devoted to the problem of the structuring of groups living in housing settlements in large cities. Referring to the theory of social practices and the findings of empirical research, the authors show the importance of analyzing the everyday practices of housing settlements for a better understanding of the mechanisms of social production and reproduction of differences. In interpreting the research material, they show that at the level of the housing settlement and through analysis of what would seem to be ordinary activities — for instance, taking care of children, walking a dog, caring for green areas, parking, or guarding — people create, negotiate, and contest borders, reproducing and modifying more or less permanent socio-spatial arrangements. These arrangements, although they are described by the term “neighborhood,” significantly depart from the understanding of “neighborhood” in the spirit of twentieth-century sociology — as an arrangement of relations and de...
Uploads
Papers by Marta Smagacz-Poziemska