Teaching Documents by Andrzej Grabowski
wykład 2016 - Teoria relacji (dla studentów administracji)
Teza głosząca, że dyskurs prawniczy stanowi przypadek szczególny ogólnego dyskursu praktycznego z... more Teza głosząca, że dyskurs prawniczy stanowi przypadek szczególny ogólnego dyskursu praktycznego została sformułowana przez Roberta Alexy'ego w 1978 roku 1 . Stanowi ona nie tylko podstawę opracowanej przezeń teorii argumentacji prawniczej, lecz także bazowy składnik jego analitycznej argumentacji na rzecz niepozytywistycznej koncepcji prawa, przedstawionej po raz pierwszy 10 lat później 2 . Celem niniejszej pracy jest przedyskutowanie krytyki podnoszonej przeciwko tezie o przypadku szczególnym oraz zasugerowanie możliwości normatywnoanalitycznej interpretacji statusu metodologicznego tej tezy. 'SONDERFALLTHESE' I KONCEPCJE POKREWNE Alexy rozróżnia trzy możliwe interpretacje tezy o przypadku szczególnym, określając je jako Sekundaritätsthese, Additionsthese oraz Integrationsthese 3 . W myśl pierwszej interpretacji, którą najlepiej określić jako 'tezę o fasadowości dyskursu prawniczego', w sprawach które nie mogą być w pełni rozstrzygnięte w oparciu o prawo ustawowe, ogólny dyskurs praktyczny stanowi rzeczywistą podstawę decyzji, zaś dyskurs prawniczy spełnia jedynie rolę wtórnej legitymacji, ukrywając za fasadą prawa rzeczywiste kryteria podjętych decyzji. Druga interpretacja, którą określić można jako 'tezę o komplementarności ogólnego dyskursu * Tekst powstał dzięki stypendium fundacji Aleksandra von Humboldta. 1 Por. Theorie der juristischen Argumentation. Die Theorie des rationalen Diskurses als Theorie der juristischen Begründung, Frankfurt am Main 1978, s. 33-39, 263-272, 356-359. 2 Por. Zur Kritik des Rechtspositivismus, [w:] R. Dreier (red.), Rechtspositivismus und Wertbezug des Rechts, "ARSP-Beiheft" 37 (1990), s. 9-26. Referat ten został przedstawiony na konferencji niemieckiej Sekcji IVR w Göttingen, w październiku 1988 roku. 3 Theorie der juristischen Argumentation, op. cit., s. 38. W wydaniu angielskim interpretacje te określone są odpowiednio jako 'Subordination Thesis', 'Supplementation Thesis' i 'Integration Thesis'por. A Theory of Legal Argumentation. The Theory of Rational Discourse as Theory of Legal Justification, [tłum. R. Adler, N. MacCormick], Oxford 1989, s. 19-20. 2
La admisibilidad de argumentos depende de la cultura jurídica del país dado y su jurisdicción Car... more La admisibilidad de argumentos depende de la cultura jurídica del país dado y su jurisdicción Carga de la argumentación: el proponente (pero, a veces, interviene el principio iura novit curia)
Wyrok Bundesverfassungsgericht z 14 lutego 1968 roku (tzw. Staatsangehörigkeitsbeschluß) w sprawi... more Wyrok Bundesverfassungsgericht z 14 lutego 1968 roku (tzw. Staatsangehörigkeitsbeschluß) w sprawie 11. Rozporządzenia do Ustawy o obywatelstwie Rzeszy (Reichsbürgergesetz) z 1941 roku (sentencja): 1. "Narodowosocjalistycznym przepisom ›prawa‹ może zostać odmówione [ich] obowiązywanie jako prawa (die Geltung als Recht), jeżeli stoją one w tak ewidentnej sprzeczności z podstawowymi zasadami sprawiedliwości, że sędzia, który chciałby je zastosować lub uznać ich skutki prawne, orzekałby bezprawie w miejsce prawa (Unrecht statt Recht sprechen würde)" [cudzysłów w oryginale]. 2. "W jedenastym rozporządzeniu do Reichsbürgergesetz z 25 października 1941 (RGbl. I, s. 772) sprzeczność ze sprawiedliwością osiągnęła tak nie dającą się znieść miarę (so unerträgliches Maß erreicht), iż musi być ono uważane za nieważne (nichtig)".
Zakres przedmiotowy argumentacji sądowej -modele i typologie użyteczne: N. MacCormick (Legal Re... more Zakres przedmiotowy argumentacji sądowej -modele i typologie użyteczne: N. MacCormick (Legal Reasoning and Legal Theory, 1978):
Teoria ogólnego dyskursu praktycznego I. Kontekst odkrycia teorii Alexy'ego: wzór analityczny = a... more Teoria ogólnego dyskursu praktycznego I. Kontekst odkrycia teorii Alexy'ego: wzór analityczny = analiza dotychczasowych koncepcji i teorii argumentacji w sferze praktycznej (przede wszystkim moralnej): 4 elementy: A. analiza krytyczna analitycznej filozofii moralności i filozofii lingwistycznej (szczególnie teorii aktów mowy): Wittgenstein, Austin, Habermas, Hare, Toulmin, Baier B. analiza krytyczna teorii Habermasa: konsensualna teoria prawdy i 'ideal speech situation' = uniwersalna pragmatyka Habermasa: każdy akt mowy (nakierowany na komunikację) przyjmuje roszczenie ważności (Anspruch auf Gültigkeit) = roszczenie, że jest on ważny lub prawdziwy (w sensie szerszym, sensu largo) = uszczegółowienie: 1. konstatywy (opis) = mówca przyjmuje, że jego akt mowy jest prawdziwy 2. regulatywy (dyrektywy) = mówca przyjmuje, że jego akt mowy jest słuszny (poprawny) 3. reprezentatywny (emocje, stany umysłu) = mówca przyjmuje, że jego akt mowy jest szczery + wszystkie akty mowy charakteryzuje dodatkowo roszczenie do zrozumiałości C. teoria praktycznych rozważań ('deliberation') szkoły z Erlangen = Lorenzem, Schwemmer D. teoria argumentacji Perelmana
AP wykład ostatni: POSTPOZYTYWISTYCZNE PODSTAWY DLA ARGUMENTACJI PRAWNICZEJ "Początek epoki postp... more AP wykład ostatni: POSTPOZYTYWISTYCZNE PODSTAWY DLA ARGUMENTACJI PRAWNICZEJ "Początek epoki postpozytywistycznej jurysprudencji" -L. Morawski [2003] Norberto Bobbio [1970] Pozytywistyczna preskryptywna metajurysprudencja propaguje ideę deskryptywnej jurysprudencji, natomiast deskryptywna metodologia "ery postpozytywistycznej" uznaje preskryptywną funkcję prawników w społeczeństwie. Zatem nauka i teoria prawa nie powinna być deskryptywna, lecz normatywna: powinna odnowić "tę odwieczną funkcję" Neil MacCormick
Uploads
Teaching Documents by Andrzej Grabowski
Der juristische Geltungsbegriff des gesetzlichen Rechts.
Kritik der nichtpositivistischen Konzeption des Rechts,
on pages 623-666.