Bilgi Ve Belge Yönetimi

Bu kitap, İsveçli arşivci Jörge Büstrell'in dünyanın çeşitli ülkelerinde arşiv biliminin durumu ve kapsamını sorgulayan araştırmasının Doç. Dr. Niyazi Çiçek tarafından Türkçe'ye çevrilmiş halidir.

This book is translated to Turkish from Ass. Prof. Dr. Niyazi Çiçek. Original research was made by Jörge Bustrell who is a Swedish archivist. In this research, Bustrell had been searching the condition and context of the archival science in the whole world.

Information and Records Management (IRM)departments instructed with 4 yeared curriculum on the undergraduate degree in Turkey. There are imperative internship implementation that students working in archives and libraries within certain periods in Turkish IRM departments. These internships take a month. In this study, do one month internship programs sufficient to internalize the practice of information and records management question will be answering. At the same time, if theory and practice concrescenced, students would be more qualified is being questioned. Study is occured to exploring these questions. "Recent internship implementation is not sufficient to preparing students for jobs done by them after they graduate" is the hypothesis. There are some questions asked to IRM alumnis who had been intern and has been working 18 months in archive or library and survey method is being used. Efficient of internships that the students have been learning for their potential jobs after they graduate, could be conduce making students more ready to working life. Writer is hoping to contribute this conducing process. The findings obtained in consequence of this study are mentioned like that: IRM alumnis,expressed that internships are not sufficient to prepare them for working life. Alumnis are thinking that internships that concrescenced with lessons in education period, would prepare better to profess.

This research has been treating strategic plan, performance programs and annual reports in the context of cause and effect. Strategic plans are the documents that the fundamental aims of institutions have been stated in a particular time. Performance programs are the application documents of the strategic plans annualy. It has seen that not much sufficient researchs that surveying how is the shape of services focusing information and records in the strategic plans and performance programs of municipalities up to date.

Study is handling the subject of "in the which level municipalities as a local government agency, could achieve the services focusing information and records management that presented in strategic plans and performance programs." In this study, how the services focusing information and records has been shaped and achieving of the mentioned goals or not has been researched. These services are classified in three ways: providing the service intented to public that includes establishing libraries, resources of institutional information service shaped with consisting institution archive and electronic records management systems and the services scope of e-Government.

In this research, strategic plan and performance programs of municipalities have been examined and realization of goals or not have been checked by annual reports and Web sites of municipalities. It has seen that hypothesis was valid for the %60 of district municipalities of Istanbul at least.

İnternetin keşfinden sonraki önemli gelişmelerden biri olarak değerlendirilen blokzincir teknolojisi, ilk başlarda daha çok altın, para vb. gibi değerli varlıkların transferi sırasında ortaya çıkan kayıt bilgilerinin teyit edilip kanıtlanması için kullanılmış, bu uygulamadan sağlık, telif hakları ve maliye gibi alanlarda da yararlanılabileceği görülmüştür. Bu teknoloji, elektronik ortamdaki bir kaydın güvenilirliğini merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan, çevrimiçi bir ortamda dağıtarak sağladığı için böyle bir uygulamadan elektronik şekilde üretilip transfer edilen, dosyalanıp arşivlenen belgelerin güvenilirliğini kontrol etmek için de yararlanılabileceği düşünülmektedir. Bu konuda literatüre girmiş yabancı dilde yayınlanan çalışmalar bulunmaktadır. Fakat blokzincir teknolojisi kullanarak oluşturulan belgelerin arşivsel bağı nasıl kurulacak, özgünlüğü nasıl muhafaza edilecek ve güvenilirliği nasıl korunacak gibi soruların, Türkiye’de yeteri kadar tartışılmadığı görülmektedir. Çalışmanın amacı, bu teknolojinin elektronik belgelerin güvenilirliğinin başarılı bir şekilde korunmasına yapacağı olumlu ve olumsuz etkileri, Türkiye koşullarında incelemektir. Çalışmanın kapsamı blokzincir teknolojisinin belge yönetimi alanında kullanılabilirliğiyle sınırlandırılmıştır. Bu teknolojinin kullanıldığı belge yönetim sistemlerinde belgeler, iz değerleri (hash) aracılığıyla muhafaza edilmektedir. Durum böyle olunca, belgelerin bütünlüğünün korunabileceği savını ileri sürmek mümkündür. Bununla birlikte, elektronik belge yönetimi sistemlerinde belgelerin ait oldukları faaliyet ve fonksiyonla ilişkisi kurularak arşivsel bağın muhafaza edilmesi ve kontekstin korunmasında çeşitli sorunların yaşandığı bilinmektedir. Ayrıca, sistem kriterlerinin doğru işletilmediği elektronik belge yönetimi sistemlerinde belgenin bütünlüğü ve tamlığının da ciddi olarak zarar görme ihtimali yüksektir. Bu durumda, blokzincir teknolojisi elektronik belgelerin güvenilirliğinin başarılı bir şekilde korunması için nasıl kullanılabilir ve hangi yönleri geliştirilebilir soruları sorulmaktadır. Böyle bir teknolojinin gelişmekte olması nedeniyle çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, durum çalışması benimsenmiştir. Literatürdeki kaynaklardan yararlanılmış; ayrıca 4 saha uzmanıyla da görüşme yapılmıştır. Çalışma neticesinde blokzincir teknolojisi kullanılarak elektronik belgelerin güvenilirliğinin başarılı bir şekilde korunabileceğini söylemenin erken olduğu, yeni bir takım çalışmalara ihtiyaç bulunduğu görülmüştür. Buna rağmen sorunun uygulamalı çalışmalar yapılarak ortadan kalkabileceği; böylece, bu teknolojinin elektronik belgelerin güvenilirliğini başarılı bir şekilde korunmasına önemli katkılar yapabileceği kanaatine varılmıştır. Çalışmadan, belge yönetiminde kullanılacak blokzincir teknolojisinin güvenilirlik bakış açısıyla incelenmesi yönünde bir farkındalık oluşturması beklenmektedir.

Blockchain technology which is considered to be one of the significant developments after the discovery of internet has been used to verify and give a proof of registration information during the transfer of valuable assets such as gold, money etc. at first. This application can be used in areas such as health, copyrights and finance. This technology can ensure the trustworthiness of the record in the electronic media by distributing on-line and without need to the central authority so it has been thought that an application like this can be used to control trustworthiness of born and transferred electronically, foldered and archived records. There are studies published in a foreign language in the literature, but it has seen that the questions like how the archival bond established, authenticity maintained and trustworthiness protected of the records created by using the blockchain technology have not debated much in Turkey. Researching the positive and negative effects of this technology on protecting the trusworthiness of e-records successfully in the conditions of Turkey is the aim of the study. The scope of the study is limited to the availability of blockchain in records management. In the records management systems where this technology is used, the records are kept by hash values. In these circumstances, it is possible to argue that the integrity of the records can be preserved. However, in electronic records management systems, it is known that various problems are experienced in maintaining the archival bond and preserving the context by establishing the relationship between records and the activity and function they belong to. Also, in electronic records management systems where the system criteria are not operated correctly, the integrity and accuracy of the records likely to be seriously damaged. In this case, the question of how the blockchain technology can be used to protect the trustworthiness of e-records successfully and which aspects of it can be improved have been asked. Due to the development of such a technology, a qualitative research method used and case study was adopted. Resources in the literature have been utilized and 4 experts were interviewed. As a result of the study, it is early to say that the trusworthiness of electronic records can be successfully protected by using blockchain technology and new researches are needed have been found. Nevertheless, the problem can be solved by performing practical studies; thus, this technology can make essential contributions to the protecting trustworthiness of e-records successfully have been reached as a conclusion. It has been expected from the study to create awareness of investigating the adoption of blockchain technology in the records management with the viewpoint of trustworthiness.

Bu tezde elektronik imzalı (e-imzalı) belgelerin delil değeri arşivsel güvenilirlik açısından incelenmektedir. Problem, kurumların elektronik belge yönetim sistemlerinde (EBYS) üretilip arşivlenen bu belgelerin zaman içerisinde özgünlüğünü koruyamama riskidir. Bu durum, özellikle uzun süre saklanacak e-imzalı belgelerin delil değerini tehdit edip güvenilirliklerinden şüphe duyulmasına neden olabilir. Hipotez, “e-imza, zaman damgası ve e-mühür gibi yapıların kırılganlıkları ve kurumların gerekli denetimleri uygulamamasından dolayı arşivlenen e-imzalı belgelerin uzun süre saklanmaları sürecinde delil değerinde kayıplar yaşanabilir” şeklindedir. Tezde karma yöntem benimsenmiş, nitel ve nicel araştırma yapılmıştır. Saha araştırmasının nitel kısmında örneklem olarak Türkiye’de farklı kurumlardaki e-belge yönetimi uygulamalarını değerlendirmiş uzmanlar seçilmiştir. Dokuz (9) kişi ile görüşme yapılmıştır. Nicel kısımda ise Türkiye’de en çok kamu personeli çalıştıran organizasyonların kümesi olan bakanlıklar örnekleminden altı (6) kurum incelenmiştir. Nitel araştırmada literatür okumaları neticesinde oluşan kanaatlerin saha uzmanları tarafından da benimsenip benimsenmediği sorulmuş ve bu kanaatlerin biri hariç hepsi kabul görmüştür. Nicel araştırmada ise arşivsel bağın muhafazası, gerekli teknolojik koşulların sağlanması ve belgelerin güvenilirliğinin korunmasına yönelik politika ve prosedürlerin çıkarılmasına ilişkin uygulamalar değerlendirilmiştir. Kurumların bu alanlarda yeteri kadar pratiğinin olmadığı tespit edilmiştir. Teknolojik koşulların sağlanmasında ise diğerlerine göre daha başarılı oldukları gözlenmiştir. Sahada e-belge yönetiminin süreç olarak değerlendirilmeyip, uygulama yazılımından ibaretmiş gibi görüldüğü anlaşılmıştır. Tezde e-imzalı belgelerin güvenilirliğinin korunup delil değerinin riske girmemesi için uzun dönemli korumaya yönelik politikaların geliştirilmesi, gerekli teknolojik koşulların sağlanması ve belge hiyerarşisi koparılmadan arşivsel bağın muhafaza edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

In this thesis, the evidential value of electronic signed (e-signed) records is examined in terms of archival trustworthiness. The problem is that the risk of these records generated and archived in organizations’ electronic records management systems can not preserve their authenticity over time. Therefore it may threaten the evidential value of the particularly e-signed records that will be stored for a long time and cause doubts about their trustworthiness. The hypothesis is as follows: “Due to the fragility of structures such as e-signature, timestamp and e-seal and the failure of institutions to adopt necessary controls, the evidential value of archived e-signed records may be lost over time in the process of long term preservation.” A mixed method was adopted in the thesis, qualitative and quantitative research was conducted. In the qualitative part of the field research, experts who have evaluated e- records management practices in different organizations in Turkey were selected as a sample. Nine (9) people were interviewed. In the quantitative part, six (6) institutions from the ministries sample, which are the cluster of organizations that employ the most public personnel in Turkey, were examined. In the qualitative research, it was asked whether the experts also adopted the opinions that emerged from the literature readings, and it was understood that all of these opinions were accepted, except for one. In the quantitative research, practices of the institutions regarding the maintenance of the archival bond, provision of the necessary technological conditions and enacting of policies and procedures for the preservation of trusworthiness of the records were criticized. In the light of the answers given to the questions, it has been seen that the institutions do not have enough successful practices in these areas. Institutions are more successful in providing technological conditions. It has been understood that e- records management is not considered as a process, but adopted just as a software in the field. In order to preserve the trustworthiness of e-signed records and prevent their evidential value from risking, it has been conducted that policies and procedures for long-term preservation should be enacted, the necessary technological conditions should be provided, and the archival bond should be maintained without breaking the record hierarchy.

There have been great advancements in deployment and regulations of Smart Grid Systems all around the world throughout the late years. Following these advancements, Turkey is taking some actions to get the advantages of this technology. Energy Market Regulatory Authority (EMRA) of Republic of Turkey, suggests a system that provides metering and controlling of Smart Meters remotely in first place. Smart Meters and security of these components are the critical aspects of the system. Common Criteria Standard is a suitable platform to satisfy the security need by writing a Protection Profile. For this reason, TUBITAK-BILGEM-OKTEM has prepared a Protection Profile. The project was funded by Turkish Standard Institute (TSE). In this paper, we will give a brief description about the road map and the standard document

ÖZ Performans teorilerinin sosyoloji, antropoloji, psikoloji gibi sosyal bilimlerle yakın ilişkisinin tartışmaya açılması yeni değildir. Ancak performansta restore davranışı ortaya çıkaran nedenlerin toplumsal niteliğini, tüm performans çalışmaları açısından ayrı ayrı incelemek gerekir. Protesto taşıdığı öz nedeniyle farklı bir kategoride irdelenmelidir. Bu doğrultuda bu araştırmada, protestoya neden olan psikolojik ve sosyolojik itki araştırılmış, Banksy'nin çalışmalarından örneklerle performans ve protesto arasındaki örüntü incelenmiştir. Araştırma yöntemi olarak, çeşitli tez ve makalelerin incelenmesi, literatür taraması ve internet kaynaklarının gözden geçirilmesi tercih edilmiştir. Ervin Goffman, Victor Turner ve Richard Schechner gibi kuramcıların teorileriyle, performansı ve protestoyu ortaya çıkaran davranışın kaynağı araştırılarak, Banksy ve çalışmaları irdelenmiştir. ABsTrAcT It is not new to discuss the relationship between performance theories and social sciences such as sociology, anthropology and psychology. However, the social feature of reasons unveiling the restoration behavior are needed be to examined separately in terms of all performance studies. Protest is required to be scrutinized in another category because of its core. Accordingly, the psychological and sociological impulsions of protest were analyzed in this study. Patterns between performance and protest were investigated with examples from Banksy's studies. As a research method, examination of various theses and articles, literature reviews and internet resources were preferred. The theories of Ervin Goffman, Victor Turner, Richard Schechner and studies of Banksy were probed by exploring the sources of behavior which causes performance and protest to emerge.

ÖZ Ritüeller kolektif davranışın en ilkel örneklerini oluşturur. Dolayısıyla toplumsal davranışın kaynağını ve kitlesel histeriyi gözlemlemek için ana tarihi kaynaklardır. Ritüeller her toplumda kendine özgü unsurlar barındırır fakat benzer törensel davranış kalıpları gözlemlenir. Çünkü kolektif ruh, bireysel değişkenlerin çok ötesindedir. Basit bir örüntü içerir, ritüelistik tiyatronun ilham kaynağı da bu kolektiviteden doğan ilkel olana dönme isteğidir. Her ne kadar ritüelistik tiyatro ritüelin bu kolektif ruhundan hem teorik hem de pratik olarak faydalansa da, tiyatro için ritüel, arkaik toplumlarda gerçekleştirildiği haliyle bir biçim önerisi olamamıştır. Çünkü güncel sahne pratiği ve konjonktür, ritüelin sonucu olan katharsis ve kitlesel histeri önündeki engellerle bezelidir. Dolayısıyla ritüelin ortaya çıkardığı sonuçlara varılması imkânsızdır. ABSTRACT Rituals are the most primitive examples of collective behaviors. Thereby, they are the main historical records for observing the source of social behavior and mass hysteria. Rituals contain ethnic specifications in every society, however similar ceremonial behavior patterns are observed. Because the collective soul is way more beyond from individual parameters. It contains a simple pattern, and the inspiration source of the ritualistic theatre is the desire to return to primitive which was born from that collectivity. Even though the ritualistic theatre makes use of the collective soul of the ritual, both theoretically and practically; a ritual for theatre could not be a form offer as it was implemented in archaic societies. Because current stage practice and conjuncture are covered with obstacles in front of catharsis and mass hysteria which are resulted from ritual. Accordingly, it is impossible to reach the outcomes of the rituals.

Özellikle arkaik toplumlarda, terminolojide ruh ve gölge kavramları aynı anlamda kullanılmaktadır. Fakat insan, gölgenin kötücül özünü bilinçaltına iter ve reddeder görünür, çoğunlukla gölgeden habersizmiş gibi yaşar. Ancak bu gizli benlik ortaya çıkmak için uygun ortam ve koşulların oluşmasını bekler. Tiyatronun 1990 sonrası İngiliz Tiyatrosu'ndaki hareketlilikler ve özellikle de Suratına (In-Yer-Face) Tiyatro'nun ortaya çıkışı ile seyircisi ile iletişim kurma biçimi değişmeye başlar. Suratına Tiyatro, izleyicisine bastırılmış dürtüsel kodlarla ulaşır ve benliğin bu keşif sürecinde kışkırtan olur, onu katarsise, gölge ile personanın yapay himayesinden kurtararak ulaştırır.

Özellikle arkaik toplumlarda, terminolojide ruh ve gölge kavramları aynı anlamda kullanılmaktadır. Fakat insan, gölgenin kötücül özünü bilinçaltına iter ve reddeder görünür, çoğunlukla gölgeden habersizmiş gibi yaşar. Ancak bu gizli benlik ortaya çıkmak için uygun ortam ve koşulların oluşmasını bekler. Tiyatronun 1990 sonrası İngiliz Tiyatrosu'ndaki hareketlilikler ve özellikle de Suratına (In-Yer-Face) Tiyatro'nun ortaya çıkışı ile seyircisi ile iletişim kurma biçimi değişmeye başlar. Suratına Tiyatro, izleyicisine bastırılmış dürtüsel kodlarla ulaşır ve benliğin bu keşif sürecinde kışkırtan olur, onu katarsise, gölge ile personanın yapay himayesinden kurtararak ulaştırır.

Öz Yeni bin yıla devlet ve vakıflara ait 74 üniversite ile giren Türkiye'nin bugün ulaştığı toplam üniversite sayısı 175'dir. Ön hazırlıkları gerektiği gibi yapılmadığı ve kontrolsüz olduğu için kamuoyu tarafından ciddi şekilde eleştirilen bu artışta; "her ile üniversite" sloganı ile üniversite sayısının arttırılmasının hükümet politikası olarak belirlenmesi etkili olmuştur. Söz konusu genç üniversitelerin temel varlık nedenleri olan eğitim ve araştırma faaliyetlerini etkin bir biçimde sürdürmelerini sağlayan en önemli birimlerden biri de üniversite kütüphaneleridir. Bu çalışmanın amacı, yeni bin yılda devlet tarafından kurulan üniversitelerin kütüphane durumunu ortaya koymaktır. Bu kapsamda 2000 yılından sonra kurulan 51 devlet üniversitesi kütüphanesine personel, derme, bina, bütçe ve kullanıcı unsurları açısından daha net bilgilere ulaşmak için anket uygulanmıştır. Uygulamanın başında 51 kütüphaneden 5'inde Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığının henüz aktif olarak hizmet vermediği tespit edilmiştir. Kalan 46 üniversite kütüphanesinden 27'si anketleri yanıtlamıştır. Ele alınan evren ve örneklem, Türkiye'de yeni bin yılda kurulan üniversite kütüphanelerinin ağırlıklı olarak personel eksikliği, bina, bütçe ve derme sorunları yaşadığını, bunlara bağlı olarak da hizmet kalitesizliğinin ortaya çıktığını göstermiştir. Anahtar Sözcükler: Üniversite; üniversite kütüphanesi.

Tanzimat sonrasi yabanci sirketlerle Osmanli Hukumeti arasindaki iliskiler gelistirilerek ortak yatirimlar yapilmasi soz konusu olmustur. Sanayi devriminin getirdigi yenilikler neticesi olarak ortaya cikan ve Osmanli toplumunda da gelisen dunya ile birlikte ihtiyac olarak gorulen; telgraf, elektrik, demiryolu, fabrikalar vs.’nin ulkeye kazandirilmasi planlanmistir. Bu planlarin tabii bir sonucu olarak Tanzimat sonrasi yabanci sirketlerle Osmanli Hukumeti arasinda iliskiler gelistirilerek ortak yatirimlar yapilmasi soz konusu olmustur. Bu durum hem Bati burokrasinin gerektirdigi yasa ve anlasmalara bagli kalarak hem de Osmanli burokrasinin nizamlarina uygun olarak yapilmasini zorunlu kilmistir. Ancak ikili anlasmalarla hazirlanan mukavelenamelerde sadece yabanci dilin kullanilmasi burokraside bircok sorunu beraberinde getirmistir. Antlasma hukumlerinin farkli anlasilmasi, ozellikle Batili sirketlerin mukavelede yer alan maddeleri kendi lehlerine yorumlamalari devleti ekonomik acidan ...

Bu yazıda Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi birim arşivinin kurul­masıyla ilgili bir vaka çalışması ele alınmıştır. Fakülte arşivi kapsamında, yak­laşık 41.000 öğrenci dosyasının bulunduğu bir arşiv deposu kurulmuştur. Önceki Eğitim Enstitü dönemi ile sonraki Eğitim Fakültesi dönemine ait arşiv malzeme­sinin bulunduğu okulda, öğrenci dosyalarının düzenlenmesine yönelik bir proje yürütülmüştür. Projeyi, üç uzman ve on beş öğrenciden oluşan bir takım yaklaşık yetmiş işgününde gerçekleştirmiştir. Yürütülen bu vaka çalışması, bundan sonraki benzer arşiv deposu uygulamalarına bir model olabilir.

One of the least examined areas in the field of Ottoman bureaucracy is the emergence of a class of clerks and further specialization of the bureaucracy into areas of expertise. Although the work on the Divan-i Hümayun clerks has enriched our knowledge about this class considerably, there has been no equal study for clerks of the Maliye Ahkam bureau. This article demonstrates that clerks of the Maliye Ahkam bureau worked together with the Divan clerks until the reign of Kanuni, and developed into an independent entity in his reign. I have examined 47 Ruus registers belonging to the period between 954 and 1001 (1547-1592) for appointments of finance clerks and their career paths. The transcripts of the documents found in the Ruus registers is also given at the end of the article.

ÖZETBu tezin konusunu XVI. yüzyılda Defterdarlık teşkilatı ve bu müessesenin tuttuğu maliye ahkam defterleri oluşturmaktadır. Tez konumuzun kapsadığı dönemdeki defterdarlık teşkilatı hakkındaki bilgilerimiz ilk defa İsmail Hakkı Uzunçarşılı tarafından kullanılan ve XVI. yüzyılın ikinci yarısında yazılmış olan mecmuaya dayanıyordu. Bu tezde ise Fatih döneminden başlayarak defterdarlık teşkilatının XV ve XVI. yüzyıldaki gelişim süreci ilk defa Osmanlı arşiv belgelerine istinaden incelenmiş ve defterdarlık teşkilat ve kadrolarının ortaya çıkışı ve gelişimi kronolojik bir seyir içerisinde istatistikler ve tablolarla gösterilmiştir. Tezimizin ikinci bölümünde maliye ahkam defterleri incelenmiş ve Defterdarlık tarafından XVI. yüzyıl boyunca tutulan maliye ahkam defterlerinin mahiyeti ve muhteva özellikleri, bu dönemden günümüze ulaşabilmiş 12 defter üzerinde yapılan çalışmalar ile ortaya konmaya çalışılmıştır. 927-987/1520-1580 tarihleri arasındaki bir dönemi ihtiva eden bu defterler aslı...

After Tanzimat, The Usage of Turkish Language in the Works and Transactions Performed by Foreign Companies of the Ottoman State After the Tanzimat, making joint investments with foreign companies after developing relationships have been said. The innovations of the industrial revolution emerged as a result of the need in Ottoman society and is seen as the developing world; the Telegraph, Electricity, railways, factories wait for-it is planned to equip students in the country. In this case, both adhering to the law and the agreement requires Western bureaucracy has made it compulsory to be made in accordance with the order of the Ottoman bureaucracy. However, the two agreements are prepared with only the use of the foreign language in the Act has brought many problems in the bureaucracy. A different understanding of the contract provisions, especially Western agents under the articles of association of the company the state from the economic point of interpretation in their favor, and inflicted many losses. The Ottoman state in this situation, the contract contained in the source language in order to eliminate such ambiguity in the use of Turkish as a foreign language with foreign companies in investment was made on. In this study, foreign companies in investment treaties and in the Treaty of the Turkish bureaucracy with decisions about the use of application forms, on the basis of the documents in the Ottoman Archives of the Prime Ministry will be analyzed and discussed.