Antropoloji

Özet: Arkeolojik ve antropolojik kazılarda ele geçen dişler, eski insan topluluklarının biyolojik ve kültürel özelliklerini anlamamız açısından son derece önemli materyallerdir. Bu çalışmada, MS 5-6'ıncı yüzyıllara tarihlendirilen Adramytteion iskeletlerinin diş boyutları ve biçimin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, diğer iskelet topluluklarıyla karşılaştırarak bu bölgede diş boyutlarında nasıl bir değişimin olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada 28 bireye ait 212 daimi dişin (98'i erkeğe, 86'sı kadına aittir) 170'inden odontometrik ölçüler alınmıştır. Ölçülerden yola çıkarak "toplam taç alanı," "yanak dişlerin taç alanı" ve "ön dişlerin taç alanı" hesaplanmıştır. Yapılan analizler, diş boyutları açısından taraflar (sağsol) ve cinsiyetler arasında istatistiksel açıdan önemli farklılığın olmadığını göstermiştir. Adramytteion topluluğunun diş ölçüleri ve taç endis değerleri en çok Norşuntepe (Demir Çağı) ve Topaklı (Erken Bizans) iskeletlerine benzerlik göstermektedir. Buna karşılık Panaztepe (MÖ 2. Bin) ve Antandros (MÖ 7-2 yy) popülasyonuyla belirgin farklılık içerisindedir. Bu bulgulardan yola çıkılarak, diş boyutları ile yaşanılan coğrafi bölge arasında önemli bir ilintili olmadığı söylenebilir. Ayrıca çeşitli araştırmalarda da vurgulandığı üzere, diş boyutlarındaki küçülme eğiliminin Adramytteion Geç Roma-Erken Bizans dönemi iskeletlerinde de devam ettiği görülmüştür.

Amaç: Tüm yaşlarda yürüme bozukluklarına ve postürel sapmalara neden olan düz (pes planus) ve yüksek tabanlık (pes cavus) önemli bir sağlık sorunudur. Bu çalışmada, yetişkinlerde düz ve yüksek tabanlığın temel antropometrik göstergelerle nasıl bir ilişki gösterdiği araştırıldı. Çalışma planı: Araştırma, Ankara'da yaşayan ve yaşları 18-83 arasında değişen 516 katılımcı (253 erkek, 263 kadın) üzerinde gerçekleştirildi. Ortalama yaş erkeklerde 40.5±13.4, kadınlarda 43.3±14.9 idi. Bireyler yaşlarına göre 18-29, 30-39, 40-49, 50-59 ve ≥60 olmak üzere beş gruba ayrıldı. Bireylerin düz veya yüksek tabanlı olup olmadıkları ayak izlerinden yararlanılarak belirlendi. Araştırmaya katılan bireylerden toplam beş antropometrik ölçü alındı. Bunlar vücut ağırlığı, boy uzunluğu, ayak uzunluğu, ayak tarak genişliği ve ayak topuk genişliği idi. Ayrıca, bireylerin ayakkabı numaraları öğrenildi ve her bir birey için beden kütle indeksi (BKİ) hesaplandı. Sonuçlar: İncelenen bireylerin 21'inde (%4.1) düztabanlık, altısında (%1.2) ise yüksek tabanlık görüldü. Cinsiyet ve yaş grupları arasında iki deformitenin varlığı açısından anlamlı fark görülmedi (p>0.05). Ölçülen antropometrik verilerden boy uzunluğu, vücut ağırlığı, BKİ, ayak uzunluğu, ayak tarak genişliği ve giyilen ayakkabı numarası ile düz ve yüksek tabanlık arasında anlamlı ilişki bulunmadı (p>0.05). Ayak topuk genişliği ise sadece düztabanlık ile anlamlı ilişki gösterdi (p=0.027). Çıkarımlar: Bu bulgular ışığında, yüksek tabanlığın vücut yapısıyla ve ayak boyutlarıyla ilişkili olmadığı, düztabanlığın ise yalnızca topuk genişliğiyle ilişkili olduğu söylenebilir.

The aim of this study was to determine the changes caused by physical stress on the body composition of young males. In order to show these changes, the study was performed with 104 young male laborers who worked through their adolescence and who were currently working in workshops in the industrial sector (Group 1, mean age 18.48±0.61 years). For the control group, two groups of the same age but having a difference in terms of socioeconomic status were chosen. The first one of these was comprised of individuals who had the same socioeconomic status as the laborers (Group 2, n=102, mean age 18.39±0.58 years) but were not laborers. The second control group was composed of individuals from the higher socioeconomic levels of society (Group 3, n=103, mean age 18.43±0.67). Measurements of the height of the individuals were taken with a standard portable anthropometer, and their body weight and BIA measurements were taken with Tanita TBF-305 leg-to-leg body composition analysis equipment. The results of the analysis show that the weight, height, BMI and fat mass values of the laborers were significantly lower (P < 0.05-0.001) than those of Group 3, but were not statistically different from those of Group 2. These findings reveal that the effects of socioeconomic conditions on body composition outweigh those of working conditions.

Obezite günümüz toplumlarýný tehdit eden hastalýklar arasýnda yer almaktadýr. Bu çalýþmada Ankarada yaþayan alt sosyoekonomik konumdaki çocuklarda kilo fazlalýðý ve obezitenin ne ölçüde yaygýn olduðu tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Araþtýrma, alt sosyoekonomik gruba mensup 714 yaþlarýndaki 891 (446 kýz, 445 erkek) öðrenci üzerinde gerçekleþtirilmiþtir. Bireylerin boy uzunluðu ve vücut aðýrlýðý ölçülmüþ, beden kitle indeksi (BKÝ) deðerleri hesaplanmýþtýr. Þiþmanlýk oraný belirlenirken ABDli çocuklarýn referans deðerleri esas alýnmýþ (National Health and Nutritional Examination Survey I-II) ve 8594.9inci persentil deðerleri arasýnda yer alanlar fazla kilolu, 95inci persentil ve üzerindeki deðere sahip olanlar þiþman olarak kabul edilmiþtir. Sonuç olarak örneklemde yer alan erkek çocuklarýn %7.69unun, kýzlarýn ise %3.82isinin aþýrý kilolu grupta yer aldýðý ortaya konmuþtur. Þiþmanlýk oranlarý ise erkeklerde %1.49, kýzlarda %2.29dur. Çalýþmamýzda elde edilen þiþmanlýk oraný obeziteyle ilgili diðer çalýþmalarla karþýlaþtýrýldýðýnda düþük frekanslardadýr. Bu bulgular, alt sosyoekonomik düzeyde obezitenin önemli bir sorun olmadýðýný göstermektedir.

Bu çalışma 50 yaş ve üzeri bireylerde fazla kiloluluk, obezite ve malnütrisyonun ne derece sorun olduğunu tespit etmeyi amaçlamıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma Ankara'da yaşayan yaşları 49,71-87,02 arasında değişen 396 birey (202 kadın, 194 erkek) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bireylerden, standart ölçüm tekniklerine uyularak boy uzunluğu ve vücut ağırlığı olmak üzere iki antropometrik ölçü alınmıştır. Bu ölçülerden yola çıkarak beden kitle indeksi (BKİ) değeri de hesaplanmıştır. Bulgular: Araştırmamızın bulguları erkeklerde malnütrisyonun, kadınlarda ise fazla kiloluluk ve obezitenin daha yüksek oranda görüldüğünü ortaya çıkarmıştır. Malnütrisyona, fazla kiloluğa ve obeziteye erkeklerde sırasıyla %6,2, %9,1 ve %4,9 oranında, kadınlarda ise sırasıyla %1,3, %20,4 ve %6,0 oranında rastlanmıştır. Ayrıca ilerleyen yaşla birlikte fazla kiloluluk ve obezite oranının azaldığı, buna karşılık malnütrisyon oranının artma eğiliminde olduğu gözlenmiştir. Sonuç: Araştırmamız ileri yaş gruplarında malnütrisyon ve obezitenin tehlikeli boyutlara ulaşabileceğini göstermiştir.

Aim: Body dimensions and composition are of importance in the assessment of health status in older ages. The aim of the present study is to display the changes that occur human body dimensions in adults and aged people. Method: The sample was consisted of 295 middle-aged and older-aged volunteers (139 males and 156 females) aged between 45 and 87 years. The sample was divided into four sub-groups based on their chronological ages. The sub-groups contain the subjects of 45-54.9 years (Group I), 55-64.9 years (Group II), 65-74.9 years (Group III), and 75 years or over (Group IV), respectively. Body weight, three vertical measurements (standing height, upper and lower limb lengths), two horizontal body dimensions (bi-acromial and bi-trochanter breadths), and three circumferential (chest, waist, and calf) measurements were taken in each subject. Results: Our analyses showed that the all anthropometric variables for aged people were smaller than those of middle-aged adults. The decrease in body weight is 7.3 kg and 1.7 kg, and in stature is 9.0 cm and 3.6 cm in females and males, respectively. It seems that the most affected variables were vertical dimensions. Furthermore, shoulder breadth is one of the most affected dimensions from advancing age. The reduction in body size was most evident in the age ranges between 65 and 75 years.

Çene ve dişlerin incelenmesi, geçmiş toplumların beslenme, besin hazırlama teknikleri, yaşam biçimi ve kültürel pratikleri hakkında bilgiler içermesi nedeniyle önemlidir. Bu noktadan hareketle çalışmada öncelikle Resuloğlu Erken Tunç Çağı (ETÇ III) topluluğunun ağız ve diş sağlığının genel özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Buna ek olarak, Resuloğlu topluluğuna ilişkin ağız ve diş sağlığı bulguları Anadolu'da yaşamış diğer iskelet serileriyle karşılaştırılarak, incelenen topluluğun beslenme pratikleri ve sağlık yapıları, dönemin koşulları da dikkate alınarak, aydınlatılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın materyalini, Çorum ilinin Uğurludağ ilçesinde yer alan Resuloğlu mezarlık kazısında 2003-2007 yılları arasında gün ışığına çıkartılan iskeletlerin daimi dişleri, çeneleri ya da çene parçaları oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında 1229 daimi diş odontolojik ve stomatolojik açıdan incelenmiştir. Bu dişlerin 1144 tanesi genç erişkin, erişkin ya da ileri yaşlardaki 80 bireye aittir. Geriye kalan 85 diş ise izole grubunda yer almaktadır. Dişler hem tek tek diş tipleri (I1, I2, C, P1, P2, M1, M2, M3) açısından, hem diş grupları (kesiciler, kaninler, küçük ve büyük azılar) baz alınarak, hem de üst ve alt çenelerin karşılaştırılması şeklinde incelenmiştir. Analizler diş çürüğü, diş taşı (dental calculus), aşınma, apse, ölüm öncesi (ante-mortem) diş kaybı (AMTL), mine hipoplazisi (enamel hypoplasia) ve alveol kemik kaybı dikkate alınarak yapılmıştır. Resuloğlu iskelet topluluğunda ağız ve diş sağlığının göstergeleri olarak kabul edilen mine hipoplazisi yüzde 57,23, diş taşı yüzde 79,77, çürük (düzeltilmemiş) yüzde 3,74, apse yüzde 2,34, ölüm öncesi diş kaybı (AMTL) yüzde 2,87, alveol kemik kaybı ise yüzde 97,31 oranında tespit edilmiştir. Diğer eski Anadolu topluluklarıyla karşılaştırıldığında Resuloğlu iskelet topluluğunun diş çürüğü, apse ve ölüm öncesi diş kaybı değerleri açısından diğer iskelet serilerine benzediğini, buna karşılık diş taşı ve alveol kemik kaybı açısından onlardan daha yüksek değerlere sahip olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak, Resuloğlu sakinlerinin ağız ve diş sağlığı açısından hem yoğun tarım hem de erken tarım toplumu özelliklerini birarada taşıdıkları söylenebilir.

Amaç: Tüm yaşlarda yürüme bozukluklarına ve postürel sapmalara neden olan düz (pes planus) ve yüksek tabanlık (pes cavus) önemli bir sağlık sorunudur. Bu çalışmada, yetişkinlerde düz ve yüksek tabanlığın temel antropometrik göstergelerle nasıl bir ilişki gösterdiği araştırıldı. Çalışma planı: Araştırma, Ankara'da yaşayan ve yaşları 18-83 arasında değişen 516 katılımcı (253 erkek, 263 kadın) üzerinde gerçekleştirildi. Ortalama yaş erkeklerde 40.5±13.4, kadınlarda 43.3±14.9 idi. Bireyler yaşlarına göre 18-29, 30-39, 40-49, 50-59 ve ≥60 olmak üzere beş gruba ayrıldı. Bireylerin düz veya yüksek tabanlı olup olmadıkları ayak izlerinden yararlanılarak belirlendi. Araştırmaya katılan bireylerden toplam beş antropometrik ölçü alındı. Bunlar vücut ağırlığı, boy uzunluğu, ayak uzunluğu, ayak tarak genişliği ve ayak topuk genişliği idi. Ayrıca, bireylerin ayakkabı numaraları öğrenildi ve her bir birey için beden kütle indeksi (BKİ) hesaplandı. Sonuçlar: İncelenen bireylerin 21'inde (%4.1) düztabanlık, altısında (%1.2) ise yüksek tabanlık görüldü. Cinsiyet ve yaş grupları arasında iki deformitenin varlığı açısından anlamlı fark görülmedi (p>0.05). Ölçülen antropometrik verilerden boy uzunluğu, vücut ağırlığı, BKİ, ayak uzunluğu, ayak tarak genişliği ve giyilen ayakkabı numarası ile düz ve yüksek tabanlık arasında anlamlı ilişki bulunmadı (p>0.05). Ayak topuk genişliği ise sadece düztabanlık ile anlamlı ilişki gösterdi (p=0.027). Çıkarımlar: Bu bulgular ışığında, yüksek tabanlığın vücut yapısıyla ve ayak boyutlarıyla ilişkili olmadığı, düztabanlığın ise yalnızca topuk genişliğiyle ilişkili olduğu söylenebilir.

This study intends to determine if the sex of an individual can be identified by foot lengths, shoe lengths, and/or footprints. For this purpose, foot length, foot breadth, and foot heel breadth of 506 subjects, comprising 253 females and 253 males ranging from 17.56 to 82.92 years of age, were taken. In addition, the footprints (length, breadth, and heel breadth) and footwear (length and breadth) of the same subjects were measured. Finally, the shoe size of the subjects was recorded. Univariate and multivariate discriminant function models were developed for sex allocations. Statistical analyses indicated that univariate models correctly assign approximately 67-94% of individuals to their correct sex groups. Among univariate models the most reliable measurement was shoe length. The results of multivariate models were better than those of univariate ones, with an approximately 82-96% correct assignment. The best multivariate model was comprised of four variables: foot length, shoe length, shoe breadth and shoe size. It could be suggested that these discriminant functions can provide useful clues to establish personal identity whenever complete or partial feet, footprints, or footwear are recovered.

The use of technology in the treatment of degenerative spinal diseases has undergone rapid clinical and scientific development. It has been extensively studied in combination with various techniques for spinal stabilization from both the anterior and posterior approach. Minimally invasive and instrumental approach via posterior fixation is increasingly being used for the treatment of adult degenerative disc disease, stenosis, and deformity of the lumbar vertebrae. Posterior access to the lumbar disc spaces for posterolateral fusion scan has been technically challenging, frequently requiring the use of an approach surgery for adequate exposure. For successful surgery and suitable instrumental design, adequate anatomical knowledge of the lumbar vertebra is also needed. Anatomic features of lumbar vertebrae are of importance for posterior screw fixation technique. The morphometry of L1-L5 has been studied to facilitate the safe application of pedicle screws. Thus, we aimed to evaluate the morphometric landmarks of lumbar vertebrae such as pedicle, vertebral body, vertebral foramen, intervertebral space height and volume for safe surgical intervention using a posterior fixation approach to offer anatomical supports for lumbar discectomy, stenosis and cases of deformity. The features of the L1-L5 vertebral body, the detailed morphometric parameters of lumbar vertebrae and the intervertebral space were analyzed using computerized tomography scan, magnetic resonance imaging and also dry lumbar vertebrae. Additionally, intervertebral space volumes were measured using stereological methods to ensure safe surgical intervention.

The measurements of feet and footprints are especially important in forensic identification, as they have been used to predict the body height and weight of victims or suspects. It can be observed that the subjects of forensic-oriented studies are generally young adults. That is to say, researchers rarely take into consideration the body's proportional changes with age. Hence, the aim of this study is to generate equations which take age and sex into consideration, when stature and body weight are estimated from foot and footprints dimensions. With this aim in mind, we measured the stature, body weight, foot length and breadth, heel breadth, footprint length and breadth, and footprint heel breadth of 516 volunteers (253 males and 263 females) aged between 17.6 and 82.9 years using standard measurement techniques. The sample population was divided randomly into two groups. Group 1, the study group, consisted of 80% of the sample (n = 406); the remaining 20% were assigned to the cross-validation group or Group 2 (n = 110). In the first stage of the study, we produced equations for estimating stature and weight using a stepwise regression technique. Then, their reliability was tested on Group 2 members. Statistical analyses showed that the ratios of foot dimensions to stature and body weight change considerably with age and sex. Consequently, the regression equations which include these variables yielded more reliable results. Our results indicated that age and sex should be taken into consideration when predicting human body height and weight for forensic purposes.

Eski insan topluluklar›n›n beslenme, yaflam biçimi ve çevreyle iliflkilerinin ayd›nlat›lmas›nda difl ve çenelere iliflkin bulgular oldukça önemlidir. Bu çal›flmada, a¤›z ve difl sa¤l›¤›na iliflkin verilerin eski toplumlar›n sa¤l›k, beslenme ve ekolojik iliflkilerinin ayd›nlat›lmas›nda önemli bir rolü oldu¤u bilgisinden hareketle, M.S. 5-6'›nc› yüzy›llarda Bat› Anadolu'da yaflam›fl olan bir iskelet toplulu¤unun (Adramytteion) paleostomatolojik özellikleri belirlenmeye çal›fl›lm›flt›r. Çal›flmam›z Adramytteion kaz›lar›ndan ele geçen 28 bireyden elde edilen toplam 212 daimi difl üzerinde gerçeklefltirilmifltir. Bu difllerin 98'i erkek, 86's› kad›n bireylere aittir. Geriye kalan 28 diflten 15'i cinsiyeti belirlenemeyen bireylere, 13'ü ise izole kabul edilen buluntulara aittir. Adramytteion toplulu¤unda her bir difl grubu (kesiciler, köpekdifller, küçük az›lar ve büyük az›lar) alveol kemik kayb›, hipoplazi, difltafl›, ölüm öncesi difl kayb› (AMTL), difl afl›nmas›, difl apsesi ve difl çürü¤ü aç›s›ndan incelenmifltir. ‹ncelenen çene ve difllerin %80'inde alveol kemik kayb›na, %29,61'inde difltafl›na, %10,10'unda çürü¤e, %1,36's›nda apseye ve %9.43'ünde ölüm öncesi difl kayb›na (AMTL) rastlanm›flt›r. Ayr›ca hipoplazi oran› en fazla köpekdifllerinde, difltafl› en fazla kesici difllerde, difl çürü¤ü en fazla büyük az› difllerinde, ölüm öncesi difl kayb› en çok büyük az›larda, difl afl›nmas› en fazla birinci büyük az› ve ikinci küçük az›larda tespit edilmifltir. Bulgular›m›z, Örentepe (Adramytteion) toplulu¤unun difl çürü¤ü ve alveol kemik kayb› aç›s›ndan Anadolu'da yaflam›fl eski iskelet topluluklar›na genel olarak benzedi¤ini ortaya koymaktad›r. Buna karfl›l›k eski Örentepeliler apse, ölüm öncesi difl kayb› ve difltafl› aç›s›ndan görece daha düflük frekansa, alveol kemik kayb› aç›s›ndan daha yüksek frekansa sahiptirler. Sonuç olarak, Adramytteion toplulu¤unun, ça¤dafllar› olan di¤er topluluklara göre daha sa¤l›kl› bir ortamda yaflad›klar› söylenebilir. Buna karfl›l›k baz› de¤iflkenler yönünden (hipoplazi ve alveol kemik kayb›) Adramytteion