Ancient Languages ​​and Cultures / Hititology

Dünya, son yıllarda küreselleşme süreci ile birlikte her zamankinden daha hızlı bir şekilde değişmektedir. Dünya nüfusunun yarısından fazlası şehirlerde yaşamaktadır. Şehirler, bölgesel anlamda ekonomik, siyasi ve kültürel güç merkezleri olarak birbirleriyle yarışmaktadır. Bu nedenle halka en yakın hizmet birimi olan yerel yönetimlerin önemi gittikçe artmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler kategorisinde yer alan Türkiye'nin ekonomik kalkınma düzeyi ve üniter siyasi yapısı daha çok Güney Kore’ye benzetilmektedir. Bu çalışmada küresel kentler bağlamında ele alınan metropoliten yönetim olgusu, Seul ve İstanbul ölçeğinde değerlendirilmektedir. İlk olarak dünyada metropoliten yönetim kavramının tarihi akış içerisindeki gelişimi ve metropoliten yönetim modelleri incelenmektedir. Sonra Seul ve İstanbul metropoliten yönetimlerinin tarihsel gelişimi ve bugünü ele alınmaktadır. Her iki metropoliten yönetimin bütçesi, öz gelirleri, akıllı şehir planlaması, kültürel planlaması ve küresel şehir endekslerindeki konumları karşılaştırılmaktadır. Sonuç olarak; Güney Kore’de Yerel Özerklik Yasası ile anayasal güvece altında olan Başkent Seul’un özel metropoliten şehir statüsüne sahip olduğu, İstanbul’a göre siyasi yetkilerinin daha geniş olduğu, mali açıdan öz gelirlerinin daha çok olduğu ve küresel şehir endekslerindeki konumunun da daha iyi olduğu görülmektedir.

İstanbul'da 1930'lu yıllarda batılılaşma hareketleri doğrultusunda sistemli şehir planlama çalışmaları başlatılmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrası süreçte İstanbul'un iki yakasında sanayi alanları yeniden belirlenmiştir. Şehirde imar, karayolu ve meydan düzenlemesi çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Bu dönemde belediye, saygınlık eserleri olarak İnönü Stadyumu, Açık Hava Tiyatrosu, Spor ve Sergi Sarayı'nı yaptırmıştır. Bu kültür, sanat ve spor ile alakalı yapılar şehrin en önemli toplanma mekânları haline gelmiştir.

Amerika'da Anayasal Sistemin oluşturulmasında Antik Çağ'da Anadolu'da hüküm süren Likya Federatif Şehir Birliği etkili olmuştur. Birlik sistemi, coğrafyacı Strabon'dan, Montesquieu'ye uzanan tarihsel bilgi akışı içerisinde Amerika'nın kurucu liderlerine ilham vermiştir. Coğrafyamızın kadim halklarından Işık ülkesin insanlarının, yaşadığı çağdan binlerce yıl sonrasını aydınlatabilmiş olması ise bize bilginin gücünü göstermiştir.

Dünya tarihinde siyasal, sosyal ve ekonomik büyük altüstlere neden olan olaylar ve olgular, çoğunlukla kademeli ve keskin değişim ve dönüşümler olarak iki farklı şekilde izah edilmeye çalışılmıştır. Türkiye'deki inkılap ve ıslahat hareketleri, Osmanlı Devleti"nin duraksama dönemi ile beraber gerilemeyi durdurmak için başlamış ve zamanla batı uygarlığının seviyesine ulaşma gayesiyle farklı dönemlerde farklı düzeylerde sürdürülmüştür. Tanzimat Dönemi"nden Anayasal Monarşi ve Laik Cumhuriyet Dönemi"ne kadar sürdürülen batılılaşma hareketleri bu kapsamda değerlendirilmiştir. Bu değişiklik ve dönüşüm arayışları yer yer kesintiye uğrasa da kimi zaman ıslahat/reform olarak kimi zaman da ihtilal ve inkılap olarak karşımıza çıkmaya devam etmektedir.

Musul meselesini değerlendiren çalışmalar çoğunlukla kimi zaman eksik kimi zaman yanlış yaklaşımlar barındırmıştır. Türkiye'nin Lozan'da Musul meselesine yaklaşımını salt bölgedeki Türkmen aşiretleri değil aslen Kürt realitesi oluşturmuş. Türkiye ve İngiltere'nin Lozan'a sunduğu belgelerde ayrı ayrı Süleymaniye, Kerkük ve Musul Sancağındaki toplam Kürt nüfusunun toplam Türk ve toplam Arap nüfusundan fazla olduğu teyit edilmiştir. Bu bağlamda meselenin özünü Kürtlerin çoğunlukta olduğu petrol zengini bir coğrafyada bölge halklarının kendi kaderini tayin hakkı ilkesinden yararlanıp yararlanmayacağı olmuştur Bu yönüyle Musul meselesini Türkiye'de Kürt sorununun bir parçası olarak ele almayan yaklaşımlar, ne misak-ı millîye ne de doğru bir tartışma zeminine hizmet etmektedir.

Maastrich Antlaşması sorası Amsterdam, Nice, Lizbon antlaşmalarıyla yetkileri olumlu yönde düzenlenen Bölgeler Komitesi, Avrupa bütünleşmesinin yerel ayağında olumlu bir rol oynamaktadır. Her ne kadar belirliyici bir unsur olarak karar alma mekanizmalarında yer almasa da bölgesel yönetimlerin ve yerel yönetimlerin taleplerinin daha görünür kılınmasında etkili olmaktadır. Fakat bölge yönetimleri bunu hala yetersiz görmektedir. Avrupa bütünleşmesinin yerele daha yakın olması ve daha sağlam temellere oturması için karar alma süreçlerinde daha fazla alanda etkili olmak istemektedir.

Birleşik Krallık, BREXIT sonrası göç politikalarında temel insan hakları, norm ve değerler açısından Avrupa Birliği'den olumsuz yönde ayrışmaktadır. Ancak hem Avrupa Birliği hem de Birleşik Krallık'taki hükümetler, geçmişte sömürgeleri olan coğrafyalardaki savaş ve çatışmaları besleyen dış siyasetlerinin de içerisinde yer aldığı göçü yaratan temel nedenleri ortadan kaldırmaktan ziyade göçü dışsallaştırmaları ve yarattığı sorunlara odaklanmaları açısından ise benzeşmektedir. Bu kapsamda hem Birleşik Krallık hem de Avrupa Birliği, güvenlikleştirilen göçün kontrolü bağlamında sadece üçüncü ülkeler ile göçmen geri kabul anlaşmaları yapma yolunu tercih etmektedir. Avrupa ülkelerindeki hükümetler, 2024 yılı içerisinde yapılacak olan seçimler nedeniyle kamuoyundaki artan popülist söylemlerin etkisi altında olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Fakat göç ile mücadelesinde sivil toplum örgütlerinin artan etkili baskısı Avrupa Birliği'ni uluslararası yükümlülükleri ile birliğin norm ve değerlerinden uzaklaşmasını kısmen engellerken Birleşik Krallık ise tam aksi yönde hareket ederek temel insan haklarını açıkça ihlal etmektedir. Kendini başta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi olmak üzere tarafı olduğu tüm uluslararası yükümlülüklerden azade kılmak istemektedir. Birleşik Krallık hükümeti, her ne kadar göçmen karşıtı popülist söylem ve uygulamalar ile oylarını konsalide etmeye çalışsa da son yerel seçimlerde aldığı yenilgi sürdürdüğü politikalarının halk tarafından pek de banimsenmediğine işaret etmektedir. Öte yandan bu durumun geçici mi kalıcı mı olacağı ise Temmuz ayında yapılacak olan erken genel seçimlerin ardından belli olacaktır