Papers by wladyslaw duczko
Relacje słowiańskich i skandynawskich elit w epoce wikingów, Wrocław: Chronicon, 2022
Klio Polska, t. 15, 2023
Andrzej Wierzbicki opublikował w 2011 i 2016 r., w dwóch tomach "Klio Polskiej" (5 i 8), artykuły... more Andrzej Wierzbicki opublikował w 2011 i 2016 r., w dwóch tomach "Klio Polskiej" (5 i 8), artykuły podejmujące problematykę należącą w polskiej historiografi i do jednej z najbardziej dyskutowanych, mianowicie genezę państwa polskiego. Wspominając Profesora, chciałbym podzielić się przemyśleniami na temat tła powstania tych artykułów, w tym przede wszystkim moich rozmów z Profesorem, a także książki Ruś Wikingów mojego autorstwa, pierwotnie wydanej w języku angielskim pt. Viking Rus 1 . Zanim przejdę do tego tła, muszę krótko naszkicować moje własne tło. Będąc emigrantem w Szwecji od 1969 r., do Polski zacząłem przyjeżdżać w latach 90. XX i w początkach następnego wieku. Wtedy miałem okazję wielokrotnie rozmawiać z Andrzejem Wierzbickim w Jego mieszkaniu na Mariensztacie. Jeden z tematów badawczych Profesora, nowożytna Rosja, był chętnie dyskutowany. Moje zaangażowanie badawcze w kwestii obecności skandynawskiej w Europie Wschodniej w epoce wikingów spowodowało włączenie do naszych rozmów również problemów wczesnej historii. Dyskusje nad tezą o stworzeniu państwa ruskiego i piastowskiego przez obcych najeźdźców stały się częstsze, co w dłuższej perspektywie doprowadziło do powstania mojej książki Viking Rus i do napisania przez Profesora artykułu Obcy w dziejach Polski. Hipoteza państwotwórczego podboju w polskiej myśli historycznej XIX i początków XX wieku (2011).
Dawała ona znać o sobie, wzbudzając duże zainteresowanie polskich czytelników, co niewątpliwie mi... more Dawała ona znać o sobie, wzbudzając duże zainteresowanie polskich czytelników, co niewątpliwie miało związek z panującą fascynacją wikingami, która wówczas sięgała szczytów. Przedstawienie w książce kultury materialnej epoki wikingów, do tego umieszczonej w kontekście historycznym, miało tu istotne znaczenie, ponieważ wiedza o Skandynawii w stuleciach od VIII do XII była wśród większości polskich historyków i archeologów ograniczona, a o tym, że działający na Wschodzie Szwedzi byli znani jako Rusowie, mało kto wówczas słyszał. Na wschodzie Europy reakcja na moją książkę była mało zaskakująca, wręcz typowa. Badacze ukraińscy nie bardzo wiedzieli, jak ją przyjąć, i przez dłuższy czas nie chcieli się na jej temat wypowiadać. Ich rosyjscy koledzy reagowali podobnie, ale z innego powodu. Aby to wyjaśnić, muszę pokrótce przedstawić tło historyczne. Otóż latem 1992 roku,
Wydanie 2 poprawione i uzupełnione, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2025
BRILL eBooks, 2015
Costume and ornaments have always played an important role in human communities.1 Their main func... more Costume and ornaments have always played an important role in human communities.1 Their main function, besides the aesthetic one, was to convey religious and social messages as well as information about the ethnic affiliation of the owner. The latter function is of particular importance in the discussion about the origins of a given population. This is also the case of the cemetery at Bodzia at which women were buried with typically Slavic ornaments. In various cultures, ornaments changed their forms and motifs in time but the basic set of types was retained. These types represented the ideological elements considered necessary for a given community to function, or if magical properties were attached to them, necessary for survival. The value of such ornaments was higher if they were made of precious metals such as gold or silver, metals which, besides the economic value, had a meaning of their own.2 The ornamental finds from the cemetery of Bodzia may be counted in this group.
Archeologia Polski, 2020
W pobliżu dziewiątowiecznego grodu w Bardach, na południe od Kołobrzegu, na Pomorzu Zachodnim, w ... more W pobliżu dziewiątowiecznego grodu w Bardach, na południe od Kołobrzegu, na Pomorzu Zachodnim, w miejscowości Świelubie, znajduje się cmentarzysko składające się z ponad stu kurhanów, spośród których zbadano trzydzieści sześć. W sześciu z nich, kobiecych i męskich, były przedmioty typowe dla Skandynawów. Znaleziska te przez długi czas stanowiły problem nie tylko badawczy, ale i polityczny. Artykuł jest poświęcony skandynawskim przedmiotom ze Świelubia, ich przynależności kulturowej i chronologii. Studium pozwoliło ustalić, że pochowani byli Szwedami, mającymi związek z handlowym emporium Birka na jeziorze Mälaren w środkowej Szwecji; datowanie grobów wskazuje na 2 poł. IX w.
Journal of Archaeological Science Reports, 2024
The lack of historically known tin deposits in Poland requires that the source of tin metal in an... more The lack of historically known tin deposits in Poland requires that the source of tin metal in ancient artifacts must be derived from foreign sources. To identify these external sources in the Viking Period, a combination of Pb and Sn isotope compositions and trace element analyses on a group of tin and tin rich alloys from three settlements in Poland was conducted. The integration of the chemical techniques reveals several sources for the tin rich artifacts, where group: 1) possesses Pb isotope values that overlap the Europe array which possess the highest (+1.6 ‰) and lowest (− 1.1 ‰) Sn isotope values coupled with elevated In concentrations 2) has Pb isotope values that overlap the Slovakian array which possess lower Sn isotope values (+0.1 ‰ to + 0.3 ‰) coupled with low In and Te concentrations 3) has a Pb isotope value that is radiogenic which possesses a high Sn isotope value (+1.1 ‰). Group 1 artifacts are split into two sources designated by the higher Sn isotope values from Cornwall and the lower Sn isotope values from Brittany and are found in the two coastal settlements. Group two artifacts match a Slovakian origin, while one artifact labeled in group three possesses an Anatolian source. Defining the tin rich artifact sources allows constraint of the tin sources for the mixed alloys like bronze and pewter. In this instance the tin isotope values fall within two sources defined by the tin metal artifacts, Brittany and Cornwall. The chemical approach presented here defines distal metal sources to reveal a geographically expansive interconnected tin trade network that was predominantly European, in Viking times through chemical analysis of ornaments, coins, and beads.
Mortui viventes obligant. Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Dziekanowicach, Lednica, 2022
Przedmioty wytwarzane z metali wykorzystywane były w każdej dziedzinie gospodarki, służyły jako n... more Przedmioty wytwarzane z metali wykorzystywane były w każdej dziedzinie gospodarki, służyły jako narzędzia pracy, a metalowa broń zmieniła na zawsze prowadzenie wojen. Metale szlachetne, złoto i srebro, odgrywały od czasu ich odkrycia niesłychanie ważną rolę w życiu społeczności ludzkich. Stały się środkami wartości, funkcjonując jako pieniądz, ale także jako materiał do produkcji ozdób. Metale odegrały podstawową rolę w hierarchizowaniu się społeczeństw, w których elity, kontrolujące produkcję i dystrybucję metali i przedmiotów z nich wykonanych, używały je w manifestacjach prestiżu, do celów ekonomicznych i w kontekstach religijnych. Te trzy funkcje tworzyły jedność mającą moc, której źródło nie wyschło do dzisiaj. Z tych metali złoto, występujące rzadziej niż srebro, zachowało swoją wielką wartość ekonomiczną i symboliczną, podczas gdy srebro, dzięki większej dostępności, działało na znacznie szerszą skalę jako materiał do produkcji monet i ozdób. Jest to szczególnie dobrze widoczne we wczesnym średniowieczu, w jego części zwanej epoką wikingów (VIII w. do końca XI w.). Grabieżcze najazdy Skandynawów na wyspy brytyjskie i państwo Franków na Zachodzie, a także na Europę Wschodnią, stały się okazjami do zdobycia ogromnej ilości przedmiotów kruszcowych. Grabieże, nakładanie trybutów i danin nie były jedynymi sposobami zdobywania bogactw, wikingowie byli także zdolnymi kupcami. Przykładem jest tu ich działalność na Wschodzie, gdzie Rusowie, głównie Szwedzi, tworzyli siatki handlowe bazujące na wymianie z kalifatem arabskim, skąd byli w stanie ściągać do Skandynawii i krajów na wybrzeżu Morza Bałtyckiego miliony monet, dirhemów (Adamczyk 2014; 2018; Duczko 2020). Na późniejszym etapie, w końcu X w., kiedy dostępność dirhemów gwałtownie spadła, otrzymywali srebro pochodzące z nowo odkrytych złóż w Saksonii, a także czerpiąc z wielkich ilości dobrej jakości monet z podbitego przez nich, Duńczyków, królestwa Anglii. Mała część z tych milionów srebrnych monet należących do wikingów zachowała się dzięki konsekwentnie praktykowanemu przez nich starożytnemu zwyczajowi składania w ziemi monet i ozdób w formie zbiorów zwanych w nauce skarbami. To właśnie one, skarby, są wraz z łodziami i mieczami symbolami epoki wikingów. Setki skarbów odkrywa się wszędzie tam, gdzie Skandynawowie działali jako wikingowie albo osadzali się na stałe, kolonizując wyspy, wybrzeża mórz i wnętrza kontynentów, jak to było w Europie Wschodniej. Od razu należy podkreślić, że zjawisko chowania w ziemi skarbów nie było ograniczone tylko do Skandynawów, i tylko do epoki wikingów. W rzeczywistości miało ono starożytne korzenie. Zwyczaj zakopywania skarbów pojawił się na kontynencie w mezolicie, rozwinął szeroko w neolicie w powstających gospodarkach agrarnych, stając się w nich ważnym rytuałem, aby w epoce brązu osiągnąć status najwyższy, co jest widoczne w masowym chowaniu zbiorów różnorodnych przedmiotów z brązu, ale także ze złota. We wszystkich następnych epokach, aż do średniowiecza, składanie skarbów było kontynuowane jako zaakceptowany od dawna zwyczaj. Długotrwałość tego fenomenu ma swoje wytłumaczenie: przedmioty składano w ziemi nie po to, aby je po jakimś czasie wykopać z powrotem, ale by zostały tam na zawsze, a to dlatego, że z chwilą ich
Materiały Zachodniopomorskie, vol. XVII, 2021
Scandinavian-Pomeranian relations in the Early Middle Ages still constitute a significant researc... more Scandinavian-Pomeranian relations in the Early Middle Ages still constitute a significant research problem, and its integral part is the traditions of depositing silver, coins, jewellery and scrap metal. Several hundred deposits of this kind come from all over Pomerania, some of which are currently stored in the National Museum in Szczecin. The hoards from the Szczecin Museum, consisting of Persian, Arabic and European coins, silver ornaments (complete and fragmented), and various types of wires, bars, ingots and silver scrap intended for further processing most often come from pre-war collections from the entire province of Pomerania at that time. So far, only coins have been fully examined. Ornaments and their parts, as well as silver scrap, have not yet been a subject of comprehensive archaeological studies, nor have they undergone detailed and advanced specialist analyses. Research on selected finds from Pomeranian hoards is currently carried out as part of the project „Relationships of the first Piast state with the Scandinavian world seen through silver deposits” funded by the National Science Centre and run at the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences in Warsaw (executors: Władysław Duczko, Ewelina Miśta-Jakubowska, Renata Czech--Błońska). Interdisciplinary research using phenomena and techniques in the field of physics, geochemistry and chemistry for the study of archaeological finds is aimed at determining their deposit origin and presenting the technology of manufacture, i.e. in the case of ornaments, how decorations were made.
Archaeological and Anthropological Sciences, 2020
We would like to thank Prof. Nicholas Conard for interest in our paper and we are glad that our w... more We would like to thank Prof. Nicholas Conard for interest in our paper and we are glad that our work has attracted attention of Prof. Ernst Pernicka who is an eminent authority in the field of archaeometry. We have studied Professor Pernicka's remarks in details and we would like to clarify doubts concerning the appropriateness of use of laser ablation coupled with a quadrupole mass spectrometer in archaeometry. Silver finds which are discovered, among others, in hoards from Poland are a resultant of many technological processes which left their mark in the elemental and isotopic composition of these artefacts. The earlier a given find is, the more probable it is that it was manufactured from scrap metal in the course of re-melting. While considering the Pb isotopic composition as a "deposit's fingerprint" one must take into account not only the contribution provided by a given deposit (which may be isotopically homogeneous or not, see Baron et al. 2009; Baron et al. 2014; Brill and Wampler 1967), but also intentional additions. What
Scripta Islandica Islandska Sallskapets Arsbok, 2014
Although not nomadic, Scandinavians were a people on the move. Welldocumented in both written sou... more Although not nomadic, Scandinavians were a people on the move. Welldocumented in both written sources and archaeology, Scandi navian voyaging reached its peak during the Viking Age (between the late eighth and eleventh centuries), when they travelled far and wide to under take various activities. For three centuries Norsemen sailed on their well-built ships along the coasts of Europe in search of plunder. But raiding was not the sole purpose of their activity. In addition to stealing things and people, Scandinavians also stole land: They took over the North Atlantic islands, parts of Anglo-Saxon Britain, Ireland, Frankia, and various territories in eastern Europe, which everywhere caused short-and long-term changes in the ethnic composition of local populations (Loyn 1994, Byock 2001, Duczko 2004). The Vikings' large-scale looting eventually turned into equally successful economic occupation. When they had had enough of plundering, Scandinavian pirates started to engage in trading goods, specializing in slaves, and commerce became the principal reason for their travels. The Norsemen were mainly interested in the riches of the West and the East, but they also recognized the opportunities to be found in places that were much closer to home, such as the southern coast of the Baltic Sea, populated by Slavs, Balts, and Finns. From the early eighth century and during the ninth century the Danes and Swedes established several emporia, centres for trade and crafts, along this long coast and increased the circulation of commodities within an already functioning inter regional trade network (Jöns 2009). Among these trading sites, Wolin, known as Jumne, was the most famous. In the 1070s, Adam of Bremen mentioned it in his chronicle of
Archaeological and Anthropological Sciences, 2019
Scanning electron microscopy with X-ray microanalyses (SEM-EDX) was used for a technological stud... more Scanning electron microscopy with X-ray microanalyses (SEM-EDX) was used for a technological study of silver jewellery from three hoards found in Poland. The assemblage consists of 26 artefacts from the period of formation of the first Polish state (900–1039 AD) and can be divided into three groups: West Slavic, post-Moravian and Scandinavian. Research results provide information concerning techniques used for granulation ornament and the provenance of raw silver. Elemental composition changes are manifested mainly by different Cu contents. A higher Cu content was found in solder. The higher Cu content in relation to the morphology of the joining region with visibly spilled granulation demonstrates that the West Slavic beads were produced with the use of metallic soldering. On the other hand, other studied jewelleries are characterised by Cu, Sn, Sb and Zn enrichments in oxidised soldering regions, which implies that they were manufactured with the use of non-metallic soldering. In ...
Archaeometry, 2022
The aim of this paper is to discuss technological details of medieval jewellery on the basis of s... more The aim of this paper is to discuss technological details of medieval jewellery on the basis of studies on five lunulas (the Obra Nowa hoard, Poland). The types of soldering which were applied in order to attach granules and wire to the artefacts surface were studied with the use of optical microscopy, SEM-EDS, micro-Raman spectroscopy and XRD. Results confirmed the use of chemical soldering that was based on Cu compounds with resin glue addition. The use of such addition can be assumed due to the fact that C was detected in the solder. The presence of Pb together with Ca, P, Al, and Si in the soldering region is related to the use of litharge as a solder mixture component.
Archäologisches Korrespondenzblatt, 52/1, 2022
In the late autumn of 2020, a group of archaeologists from the city of Kalisz, Poland, undertook ... more In the late autumn of 2020, a group of archaeologists from the city of Kalisz, Poland, undertook some research in the village of Słuszków (woj. wielkopolskie/PL). It was here in 1935 that one of the greatest hoards dating back to the beginning of the 12th century (»Słuszków 1«) had been discovered. The aim of the expedition was only to establish the position of this find, but in the course of a metal detector survey, something unexpected happened – the discovery of another hoard (»Słuszków 2«). The first hoard, which had been divided among people in the village, was initially large. It could have contained up to 20,000 coins and probably more silver ornaments than the number that have survived from this find. It is estimated that the original deposit weighed 15kg, so it would be the largest known hoard from the turn of the 11th and 12th centuries from Poland. The second deposit from Słuszków consists of 6,500 items, most of them coins, mainly Saxon and Polish cross deniers, and several dozen different European coins, as well as flat silver ingots, pieces of lead and four gold finger-rings. The latter items are the first finds of this type in Viking-age Polish hoards. On one finger-ring there is a Cyrillic inscription suggesting the origin of the ring from the Kiev Principality. The three other rings were possibly produced according to Byzantine-Carolingian tradition in Germany in the Ottonian or Salian Periods. Two large groups of cross deniers found in this deposit were previously known almost exclusively from the Słuszków 1 hoard. They were minted at the turn of the 11th and 12th centuries, probably in the mint in Kalisz or in its vicinity. Their issue is hypothetically attributed to the Polish ruler Zbigniew († 1111?). Also noteworthy is a fragment of an official coin of Duke Władysław Herman († 1102), showing his name and image, minted in Cracow after 1080. Other notable finds are examples of very rare large deniers issued by Palatine Sieciech († ca. 1110). These coins are the first private issues of bullion coins in Poland by a known and recognized magnate. Among the several dozen foreign coins, it seems that the most recent one is a denier of King Ladislaus I the Saint of Hungary († 1095), minted at the earliest in the 1080s. In the case of the two hoards from Słuszków, the concealment of such a large amount of precious metal items can probably be associated with some violent event, such as the war between two royal brothers, Zbigniew and Bolesław. The paper is a preliminary presentation of this new hoard and its contents.
Arkeologi och miljögeologi i Gamla Uppsala, Uppsala, 1996
Institutionen for arkeologi vid Uppsala universitet utfórde under juni 1994 en fórundersókning in... more Institutionen for arkeologi vid Uppsala universitet utfórde under juni 1994 en fórundersókning inom Matsgardens omrade i Gamla Uppsala. Undersókningen foretogs darfor att man planerade en museibyggnad i omradet. Matsgarden ligger strax soder ora Tingshógen. Pa dess tomt finns idag sju byggnader samt tva tennisbanor. Ostra delen av platsen tillhórde en bondgard som i bórjan av 1900-talet gjordes om till restaurang. Den ursprungliga garden ingick i Gamla Uppsala by, efter 1500-talet kallad Storby eller Kyrkby, under medeltiden Kungsby eller helt enkelt Gamla Uppsala. Byn som vid medeltidens slut bestod av 20 gardar var Upplands stórsta och representerade en ursprunglig kronodoman, som bildade karnan i Uppsala od (Rahmqvist 1986). Den nuvarande Matsgarden finns markerad pa tva kartor: Marten Christerssons fran 1640 i Geometriska jordboken, gard nr 4, och Arnvidsson/Peringskiólds karta fran 1709, gard nr 7 (fig. ). Garden lag vid den nordostra anden av slatten pa akermark som hette Lilia gardet och som framst brukades av byn. Slatten kallas nu Tingsslatten, en benamning som skapades av Sunę Lindqvist (1936). Den delen av Gamla Uppsala by dar Matsgarden ligger var tidigare inte undersókt arkeologiskt. Inga lósa fynd ar heller rapporterade darifran.
Arkeologi och miljögeologi i Gamla Uppsala, Uppsala, 1996
Undersókningar lnom sodra delen av Norra gardet, strax nedanfor Arnavagen, pabórjades varen 1992.... more Undersókningar lnom sodra delen av Norra gardet, strax nedanfor Arnavagen, pabórjades varen 1992. Detta omrade (nummer Raa 281) valdes ut eftersom man hade funnit en silverskatt dar ar 1891. Emellertid visade det sig att denna platsidentifikation var felaktig. Enligt tillgangliga uppgifter hittades skatten i den akermark som ligger i narheten, Det som daremot stamde var det antagandet som fóranlett undersokningen, att sodra utkanten av Norra gardet gómde resterna efter en forhistorisk bebyggelse. Undersokningen fortsatte under ytterligare tva sasonger-maj/juni 1993 och 1994 som seminariegravning for studenter vid Institutionen for arkeologi i Uppsala (se Alstróm & Duczko 1993). Forsta arets gravning resulterade i upptackten av anlaggningar fran tva perioder-romartid/tidig folkvandringstid och vendeltid/aldsta vikingatid. De aldre lamningarna, som framkom i rutan B:s ostra del (fig. 30, 31), utgjordes av ett lager som bestod av brand lera, kolkoncentrationer och lerklining. Inom lagret upptacktes tre stolphal och utanfór lagret ytterligare fyra, som eventuellt hangde ihop med denna fas. De dominerande fynden var hundratals vavtyngder, bade runda och rektangulara, alla utom ett i fragmenterat skick. Till de fa fynden av annan karaktar hordę en pilspets med holk och de fórkolnade resterna av ett traskaft, Skaftet C14-daterades till 235-395 e. Kr. Aven som typ tillhor spetsen romartiden (se Lindbom i denna volym). Denna datering overensstamde val med ett C14-prov fran B:23, brandlagrets nedre del, som dateras till 215-385 e. Kr. En datering till aldre romartid gavs av C14-dateringar fran tva prover tagna fran ruta B:s obranda sydostra horn, 220 f. K r.-30 e. Kr. och 135-295 e. Kr. De yngre lamningarna bestod av en stenanlaggning, som delvis var forstord av en avloppsledning (fig. 32). Anlaggningen strackte sig i vast-ostlig riktning och bestod av en stenpackning vars konstruktion utgjordes av tva parallellt iopande stenpackningar, en sydlig, uppbygd av mellanstora stenar lagda i en linje, och en nordlig, som var ett ca 0,5 m brett band av tatpackade sma stenar.
Arkeologi och miljögeologi i Gamla Uppsala, Uppsala, 1996
Ósthógen var den fórsta av Gamla Uppsalas kungshógar som undersóktes genom en omfattande utgravni... more Ósthógen var den fórsta av Gamla Uppsalas kungshógar som undersóktes genom en omfattande utgravning. Undersókningen blev ocksa en av de fórsta stora svenska utgravningarna av ett berómt monument som utfórdes pa ett genomtankt och val planerat satt. Den hor till den svenska arkeologins klassiska utgravningar och eftersom dess vetenskapliga betydelse ar avsevard, ar det av storsta vikt att var kunskap om denna undersokning blir sa fullstandig sa mójligt. Den hittiłs utfórligaste redovisningen av gravningen aterfinns i Lindqvist stora verk fran 1936. Det ar ocksa han som efterat har agnat mycket moda och tid till att spara de delar av dokumentationen som saknades. Den omedelbara orsaken till undersókningen var tvivel angaende hógarnas artificiella tillkomst. Eller som Lindqvist (1936, s. 122) utryckte det: "Mitt under den hanfórelse fór fódrens stolta minnesmarken, varom festreferaten fran 1834 och 1835 bast vittna, djarvdes en eller annan naturforskare och andra vetenskapsman ifragasatta, huruvida Uppsalahógarna verkligen blivit uppfórda av manniskohand, och framkastade den fórmodan, att de tillkommit genom blotta naturkrafters inverkan." Detta tvivel kunde knappast accepteras, framfór alit pa grund av hógarnas sedan gammalt etablerade status som nationell symbol. Fór att kunna vederlagga alit tvivel fórbereddes en utgravning med davarande kronprinsen, sedermera kung Karl XV och riksantikvarien Bror Emil Hildebrand som initiativtagare. Man bórjade grava med fórhoppningen att upptacka graven av en sveakung. Det ar emellertid viird att notera att man ocksa hyste andra fórvantningar. Lindqvist (1955, s. 108) kom med den fór oss nagot markłiga informationen att sjalve B. E. Hildebrand trodde att hógen i sitt innandóme gómde en ganggrift, en neolitisk megalitgrav! Gravningen i Ósthógen startade sóndagen den 16 augusti 1846. Den ansvarige fór gravningens genomfórande var óverstelójtnanten i ingenjórskaren Carl Stal, som till sitt fórfogande hade timmerman fran Uplands Regemente. Arbetet pagick i knappt tva manader, avbróts den 26 september, aterupptogs den 7 juni aret darpa och avslutades den 22 samma manad. Utgravningarna fick stor publicitet och dess resultat bórjade anvandas nastan genast vid diskussioner om de tidiga sveakungarna. Den dagliga arbetsgangen vid Ósthógens undersokning finns dokumenterad i den dagbok som Sunę Lindqvist ar 1936 publicerade sasom anteckningar gjorda av B. E. Hildebrand. I dagboken namns teckningar gjorda av Carl Stal, teckningar som Lindqvist, trots gjorda efterforskningar, inte kunde aterfinna vid
Arkeologi och miljögeologi i Gamla Uppsala, Uppsala, 1996
De tre stora hógarna, som ligger i rad pa den krokiga grusasen, ar Gamla Uppsalas valkanda kannem... more De tre stora hógarna, som ligger i rad pa den krokiga grusasen, ar Gamla Uppsalas valkanda kannemarke. Dessa karakteristiska kullar med kyrkan i bakgrunden ar sedan lange konstnaremas favoritmotiv och finns avbildade pa otaliga malningar och teckningar. Motivets popularitet har en sammansatt historia. Dess slagkraftighet har inte enbart estetiska orsaker utan beror ocksa, kanske rent av huvudsakligen, pa den symbolik de tre hógarna representerar. Hógamas attraktionskraft ligger naturligtvis i deras fysiskt imponerande monumentalitet som dominerar hela omgivningen-men beror ocksa till stor del pa deras fiinktion som begravningsplatser for nagra i litterara kallor namngivna sveakungar. En sadan mójlighet att upphava den for nastan alla fomlamningar vanliga anonymiteten och forsę gravarna med namn pa verkliga personer med egen livshistoria visade sig vara synnerligen attraktivt och gav Kungshógama en speciell stallning i det allmanna medvetandet men ocksa bland forskama. Dessa identifieringar utsattes for kritik, utdómdes som metodiskt tvivelaktiga och forkastades. Kritiken var effektiv och for en langre tid dampades forskarnas intresse inte bara for Aun, Egil och Adils utan óverhuvudtaget for Uppsalakungama som ett historiskt fenomen. Uppsalahógamas symbolik ligger i sjalva hógarna och den har i skilda former hallit sig aktuell anda fram till vara dagar. Grundorsaken torde vara enkel. Hógarna behóvdes for att underbygga olika ideologier, i de fiesta fali maktideologier, forst inom ett lokalt hóvdingadóme, darefter inom ett uppvaxande rike och till slut inom den svenska nationella staten. Det fmns indikationer som tyder pa att valet av asen inte var dikterat enbart av dess lamplighet som underlag for monumentala byggnationer utan ocksa av andra orsaker. Sunę Lindqvist (i denna volym) tolkade den stora lerbadden under Osthógen som en aldre anlaggning, en materiell lamning efiter ett tingstalle. Riktigheten hos detta pastaende ar omójlig att fastsla, inte darfór att den ar orimlig utan snarare att den arkeologiska delen i Lindqvists tankę inte ar tillrackligt barkraftig for en sadan tolkning. Detsamma galler hans andra hypotes om anvandningen av Kungshógarnas toppar som tribuner fran vilka kungama visade sig for menigheten (Lindqvist 1945, s. 114f).
Arkeologi och miljögeologi i Gamla Uppsala, Uppsala, 1996
Medan Kungshógarna under arhundradena fick fungera som symboler inte bara for platsen utan for my... more Medan Kungshógarna under arhundradena fick fungera som symboler inte bara for platsen utan for mycket annat i nordisk fórhistoria foli Gamla Uppsalas Kungsgard nastan helt i glomska, Ett markligt fórhallande med tankę pa att Kungsgardens mest framtradande byggnader -hallarna pa de annu bevarade monumentala terrasserna -troligen har gett orten dess namn. Innan Kungsgarden beskrivs toljer har en kort presentation av de olika teorier som framlagts om namnet Uppsalas ursprung.
Arkeologi och miljögeologi i Gamla Uppsala, Uppsala, 1996
I den svenska historieskrivningen framstalls Gamla Uppsala (fig. 1) alltid som en kunglig ort. Ha... more I den svenska historieskrivningen framstalls Gamla Uppsala (fig. 1) alltid som en kunglig ort. Har "satt" kungarna sedan urminnes tid och enligt Snorre Sturlasson fortsatte de att góra det anda fram till dess att kristendomen slutgiltigt blev etablerad hos svearna. Med fa undantag har denna visshet om Uppsalas kungliga status varit grundad pa de uppgifter som finns i vastnordisk diktning och islandska sagor. Dar framstar Gamla Uppsala som en fast punkt i en annars rorig diktmassa i vilken forskare standigt fiskade efter sakra historiska fakta. Efter Gamla Uppsala har ingen behovt fiska-platsen omnamns alltid i samband med sveakungar. Sagomas " Upsalir" var ett huvudsate for den fran guden Frej harstammande Ynglingaatten, en beromd kunglig dynasti som harskade óver Svetjud, sveafolkets land. Sveakungarna, som ibland ratt och slatt kallades Uppsalakungar, satt har pa en egendom som gav namn at Uppsala Ód-ett landsomfattande system av kronogods. Det var ocksa har som nagra av de tidiga sveakungama begravdes. Det namns ocksa att kungar under vikingatiden hade Gamla Uppsala som sate. Detta meddelas i Ynglingatal, i Snorres Yngłingasaga och Olaf den hełiges saga, samt andra sagor nedskrivna under medeltiden (se Norr i denna volym). For att ge ett exempel pa hur man pa 1200-talets Island sag pa Gamla Uppsalas kungaatt citeras fran Snorre Sturalssons "01av den Heliges saga", kap. 94 (Johansson 1993, s. 124): "Du lovade Olav digre din dotter Ingegerds hand. Hon dr av konungasldkt pa alla satt, av uppsvears slakt, som dr den hedervardaste i Norden, eftersom den stammar fran gudarna. Nu har konung Olav fatt Astrid och aven om hon dr konungens barn, sa dr hennes moder trdlinna och av vendisk slakt. Det dr stor skillnad pa konungar dar den ene tacksamt tar emot sadant och det dr att vanta att en norrman inte kan vara lika maktig som konungen i Uppsala.
Uploads
Papers by wladyslaw duczko