Teatr i/a inny. Pytanie o użyteczność narzędzi teorii postkolonialnej przy opisie teatru antropologicznego, 2011
Niniejszą pracę można wpisać w interdyscyplinarny nurt studiów kulturowych. Jednym z impulsów dla... more Niniejszą pracę można wpisać w interdyscyplinarny nurt studiów kulturowych. Jednym z impulsów dla rozwoju tego typu studiów w kręgach akademickich był sprzeciw wobec "obrony kanonu kultury" europejskiej oraz traktowaniu jej jako systemu normatywnego i autorytarnego wobec Innych. Owi Inni są reprezentantami kultur lub społeczeństw, które funkcjonują na peryferiach dominującego (europejskiego) dyskursu kulturowego, których postrzeganie rzeczywistości znacznie się odeń różni, a które nie posiadały dotąd odpowiednich narzędzi do przedstawienia swojego punktu widzenia. Problematyczne zagadnienie Innego w kulturze europejskiej pojawia się wraz z początkiem pokolonialnej emancypacji kultur nie-europejskich, związanej – na polu intelektualnym – z powstaniem studiów postkolonialnych. Podążając za falą owych przemian, autorka tej pracy obrała sobie za temat relację między kulturą europejską a Innym w teatrze antropologicznym. Celem pracy jest odpowiedź na dwa zasadnicze pytania. Po pierwsze: jakie miejsce zajmuje Inny w teatrze antropologicznym? Teatr antropologiczny niejednokrotnie odwołuje się do dorobku różnych kultur, inspirując się poza europejskimi formami przedstawieniowymi. Kwestią sporną pozostaje, czy elementy te są rzeczywiście przyjmowane, czy jedynie zawłaszczane i reinterpretowane w duchu własnej kultury. Analiza charakteru relacji, łączących Innego z teatrem zachodnim, wymaga zastosowania odpowiednich narzędzi. Dostarczyć ich może teoria postkolonialna. I tutaj pojawia się drugie pytanie: na ile metody wypracowane przez teorię postkolonialną, a stosowane przeważnie przy badaniu literatury, są użyteczne dla badań przeprowadzanych w obrębie innych dziedzin sztuki? Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale podjęta zostaje próba wytłumaczenia tego, kim jest Inny i jaką pełni rolę tworzeniu się społeczności i kultury. Następnie przedstawione zostaje miejsce zajmowane przez Innego w kulturze europejskiej, cechy przypisane mu przez tę kulturę oraz ich rola w kolonializmie. Wreszcie opisana zostaje przemiana Innego po dekolonizacji: z biernej ofiary w reprezentanta kultury peryferyjnej, walczącego o swoje miejsce w dominującym dyskursie. Ponadto Autorka stara się określić rolę teorii postkolonialnej w tej przemianie oraz przybliżyć jej metodologię. Drugi i trzeci rozdział są poświęcone głównemu tematowi pracy, czyli próbie określenia miejsca, jakie zajmuje Inny w teatrze antropologicznym. Wielopłaszczyznowość tego zagadnienia zmusiła autorkę do szczegółowego przeanalizowania twórczości jednego tylko twórcy – Antonina Artauda. Skomplikowany przypadek życia i twórczości Artauda pokazuje niejednoznaczność i płynność statusu Innego. Drugi rozdział skupia się na analizie choroby i światopoglądu Artauda, oraz jego relacji z kulturą macierzystą. Wyalienowanemu ze społeczeństwa Artaudowi zostaje nadany status Innego. Odrzuca on europejski system normatywny i zaczyna poszukiwać własnego (prawdziwego dlań) modelu kultury poza Europą. Trzeci rozdział dąży jednak do obalenia mitu, jakoby Inny zajmował centralne miejsce w twórczości Artauda. Odrzucając stereotypy dotyczące charakteru własnej choroby, Artaud jednocześnie nie jest w stanie odrzucić stereotypów dotyczących Innego poza europejskiego. Całkowite wyparcie własnej przynależności kulturowej (a także obrazu rzeczywistości, jaki ze sobą niesie) jest niemożliwe. Pozorne stawianie Innego w centrum własnej twórczości okazuje się być jego zawłaszczeniem do walki z kulturą europejską. Inny u Artauda nie funkcjonuje samodzielnie, a jedynie na osi Inny – Europa, i tylko w tym kontekście posiada rację bytu. Rozdział trzeci zawiera jednocześnie podsumowanie ambiwalentnej pozycji Innego w teatrze Artauda oraz ocenę użyteczności metodologii postkolonialnej w przeprowadzonej analizie. Ostatni rozdział przedstawia swoistych kontynuatorów myśli Artauda – szczególnie zaś Petera Brooka – oraz określa wstępną problematykę przy podobnej analizie twórczości tego autora.
Teatr i/a inny. Pytanie o użyteczność narzędzi teorii postkolonialnej przy opisie teatru antropologicznego, 2011
Niniejszą pracę można wpisać w interdyscyplinarny nurt studiów kulturowych. Jednym z impulsów dla... more Niniejszą pracę można wpisać w interdyscyplinarny nurt studiów kulturowych. Jednym z impulsów dla rozwoju tego typu studiów w kręgach akademickich był sprzeciw wobec "obrony kanonu kultury" europejskiej oraz traktowaniu jej jako systemu normatywnego i autorytarnego wobec Innych. Owi Inni są reprezentantami kultur lub społeczeństw, które funkcjonują na peryferiach dominującego (europejskiego) dyskursu kulturowego, których postrzeganie rzeczywistości znacznie się odeń różni, a które nie posiadały dotąd odpowiednich narzędzi do przedstawienia swojego punktu widzenia. Problematyczne zagadnienie Innego w kulturze europejskiej pojawia się wraz z początkiem pokolonialnej emancypacji kultur nie-europejskich, związanej – na polu intelektualnym – z powstaniem studiów postkolonialnych. Podążając za falą owych przemian, autorka tej pracy obrała sobie za temat relację między kulturą europejską a Innym w teatrze antropologicznym. Celem pracy jest odpowiedź na dwa zasadnicze pytania. Po pierwsze: jakie miejsce zajmuje Inny w teatrze antropologicznym? Teatr antropologiczny niejednokrotnie odwołuje się do dorobku różnych kultur, inspirując się poza europejskimi formami przedstawieniowymi. Kwestią sporną pozostaje, czy elementy te są rzeczywiście przyjmowane, czy jedynie zawłaszczane i reinterpretowane w duchu własnej kultury. Analiza charakteru relacji, łączących Innego z teatrem zachodnim, wymaga zastosowania odpowiednich narzędzi. Dostarczyć ich może teoria postkolonialna. I tutaj pojawia się drugie pytanie: na ile metody wypracowane przez teorię postkolonialną, a stosowane przeważnie przy badaniu literatury, są użyteczne dla badań przeprowadzanych w obrębie innych dziedzin sztuki? Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale podjęta zostaje próba wytłumaczenia tego, kim jest Inny i jaką pełni rolę tworzeniu się społeczności i kultury. Następnie przedstawione zostaje miejsce zajmowane przez Innego w kulturze europejskiej, cechy przypisane mu przez tę kulturę oraz ich rola w kolonializmie. Wreszcie opisana zostaje przemiana Innego po dekolonizacji: z biernej ofiary w reprezentanta kultury peryferyjnej, walczącego o swoje miejsce w dominującym dyskursie. Ponadto Autorka stara się określić rolę teorii postkolonialnej w tej przemianie oraz przybliżyć jej metodologię. Drugi i trzeci rozdział są poświęcone głównemu tematowi pracy, czyli próbie określenia miejsca, jakie zajmuje Inny w teatrze antropologicznym. Wielopłaszczyznowość tego zagadnienia zmusiła autorkę do szczegółowego przeanalizowania twórczości jednego tylko twórcy – Antonina Artauda. Skomplikowany przypadek życia i twórczości Artauda pokazuje niejednoznaczność i płynność statusu Innego. Drugi rozdział skupia się na analizie choroby i światopoglądu Artauda, oraz jego relacji z kulturą macierzystą. Wyalienowanemu ze społeczeństwa Artaudowi zostaje nadany status Innego. Odrzuca on europejski system normatywny i zaczyna poszukiwać własnego (prawdziwego dlań) modelu kultury poza Europą. Trzeci rozdział dąży jednak do obalenia mitu, jakoby Inny zajmował centralne miejsce w twórczości Artauda. Odrzucając stereotypy dotyczące charakteru własnej choroby, Artaud jednocześnie nie jest w stanie odrzucić stereotypów dotyczących Innego poza europejskiego. Całkowite wyparcie własnej przynależności kulturowej (a także obrazu rzeczywistości, jaki ze sobą niesie) jest niemożliwe. Pozorne stawianie Innego w centrum własnej twórczości okazuje się być jego zawłaszczeniem do walki z kulturą europejską. Inny u Artauda nie funkcjonuje samodzielnie, a jedynie na osi Inny – Europa, i tylko w tym kontekście posiada rację bytu. Rozdział trzeci zawiera jednocześnie podsumowanie ambiwalentnej pozycji Innego w teatrze Artauda oraz ocenę użyteczności metodologii postkolonialnej w przeprowadzonej analizie. Ostatni rozdział przedstawia swoistych kontynuatorów myśli Artauda – szczególnie zaś Petera Brooka – oraz określa wstępną problematykę przy podobnej analizie twórczości tego autora.
Uploads
Papers by N lajszczak
Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale podjęta zostaje próba wytłumaczenia tego, kim jest Inny i jaką pełni rolę tworzeniu się społeczności i kultury. Następnie przedstawione zostaje miejsce zajmowane przez Innego w kulturze europejskiej, cechy przypisane mu przez tę kulturę oraz ich rola w kolonializmie. Wreszcie opisana zostaje przemiana Innego po dekolonizacji: z biernej ofiary w reprezentanta kultury peryferyjnej, walczącego o swoje miejsce w dominującym dyskursie. Ponadto Autorka stara się określić rolę teorii postkolonialnej w tej przemianie oraz przybliżyć jej metodologię. Drugi i trzeci rozdział są poświęcone głównemu tematowi pracy, czyli próbie określenia miejsca, jakie zajmuje Inny w teatrze antropologicznym. Wielopłaszczyznowość tego zagadnienia zmusiła autorkę do szczegółowego przeanalizowania twórczości jednego tylko twórcy – Antonina Artauda. Skomplikowany przypadek życia i twórczości Artauda pokazuje niejednoznaczność i płynność statusu Innego. Drugi rozdział skupia się na analizie choroby i światopoglądu Artauda, oraz jego relacji z kulturą macierzystą. Wyalienowanemu ze społeczeństwa Artaudowi zostaje nadany status Innego. Odrzuca on europejski system normatywny i zaczyna poszukiwać własnego (prawdziwego dlań) modelu kultury poza Europą. Trzeci rozdział dąży jednak do obalenia mitu, jakoby Inny zajmował centralne miejsce w twórczości Artauda. Odrzucając stereotypy dotyczące charakteru własnej choroby, Artaud jednocześnie nie jest w stanie odrzucić stereotypów dotyczących Innego poza europejskiego. Całkowite wyparcie własnej przynależności kulturowej (a także obrazu rzeczywistości, jaki ze sobą niesie) jest niemożliwe. Pozorne stawianie Innego w centrum własnej twórczości okazuje się być jego zawłaszczeniem do walki z kulturą europejską. Inny u Artauda nie funkcjonuje samodzielnie, a jedynie na osi Inny – Europa, i tylko w tym kontekście posiada rację bytu. Rozdział trzeci zawiera jednocześnie podsumowanie ambiwalentnej pozycji Innego w teatrze Artauda oraz ocenę użyteczności metodologii postkolonialnej w przeprowadzonej analizie. Ostatni rozdział przedstawia swoistych kontynuatorów myśli Artauda – szczególnie zaś Petera Brooka – oraz określa wstępną problematykę przy podobnej analizie twórczości tego autora.
Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale podjęta zostaje próba wytłumaczenia tego, kim jest Inny i jaką pełni rolę tworzeniu się społeczności i kultury. Następnie przedstawione zostaje miejsce zajmowane przez Innego w kulturze europejskiej, cechy przypisane mu przez tę kulturę oraz ich rola w kolonializmie. Wreszcie opisana zostaje przemiana Innego po dekolonizacji: z biernej ofiary w reprezentanta kultury peryferyjnej, walczącego o swoje miejsce w dominującym dyskursie. Ponadto Autorka stara się określić rolę teorii postkolonialnej w tej przemianie oraz przybliżyć jej metodologię. Drugi i trzeci rozdział są poświęcone głównemu tematowi pracy, czyli próbie określenia miejsca, jakie zajmuje Inny w teatrze antropologicznym. Wielopłaszczyznowość tego zagadnienia zmusiła autorkę do szczegółowego przeanalizowania twórczości jednego tylko twórcy – Antonina Artauda. Skomplikowany przypadek życia i twórczości Artauda pokazuje niejednoznaczność i płynność statusu Innego. Drugi rozdział skupia się na analizie choroby i światopoglądu Artauda, oraz jego relacji z kulturą macierzystą. Wyalienowanemu ze społeczeństwa Artaudowi zostaje nadany status Innego. Odrzuca on europejski system normatywny i zaczyna poszukiwać własnego (prawdziwego dlań) modelu kultury poza Europą. Trzeci rozdział dąży jednak do obalenia mitu, jakoby Inny zajmował centralne miejsce w twórczości Artauda. Odrzucając stereotypy dotyczące charakteru własnej choroby, Artaud jednocześnie nie jest w stanie odrzucić stereotypów dotyczących Innego poza europejskiego. Całkowite wyparcie własnej przynależności kulturowej (a także obrazu rzeczywistości, jaki ze sobą niesie) jest niemożliwe. Pozorne stawianie Innego w centrum własnej twórczości okazuje się być jego zawłaszczeniem do walki z kulturą europejską. Inny u Artauda nie funkcjonuje samodzielnie, a jedynie na osi Inny – Europa, i tylko w tym kontekście posiada rację bytu. Rozdział trzeci zawiera jednocześnie podsumowanie ambiwalentnej pozycji Innego w teatrze Artauda oraz ocenę użyteczności metodologii postkolonialnej w przeprowadzonej analizie. Ostatni rozdział przedstawia swoistych kontynuatorów myśli Artauda – szczególnie zaś Petera Brooka – oraz określa wstępną problematykę przy podobnej analizie twórczości tego autora.