Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, Jun 10, 2018
Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender k... more Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender konulardan biridir. Bu çalışmada kürtajın mahiyeti, İslam hukuku açısından kürtajın imkânı ve hangi şartlarda buna cevaz verilebileceğine ilişkin yaklaşımlar; özürlü doğacağı tespit edilen ceninin alınması, evlilik dışı veya tecavüz neticesi istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması etrafındaki tartışmalar ele alınmış, bu konuda çağdaş İslam hukukçularının tutumları değerlendirilmiştir. Konu ülkemizde yaşayan Müslümanları yakından ilgilendirdiği için ilgili mevzuata kısaca yer verilmiştir. Kürtaj, ekseriyetle rahim içindeki embriyo veya fetüsün imha edilmesi ya da fetüsün hayatını sonlandırmak amacıyla vaktinden önce uterus dışına çıkartılmasıdır. Çağdaş İslam hukukçuları arasında hamileliğin erken dönemlerinde kürtaja cevaz verenler vardır. Bu görüşteki fakihler; hastalık, darulharpte yaşama, uzun yolculukta bulunma gibi meşru mazeretlere dayanırsa ilk zamanlarda kürtajın mübah; meşru bir mazerete dayanmazsa mekruh olduğunu ileri sürmektedirler. Buna karşın fetva kurulları ve İslam hukukçularının çoğunluğu, anne rahmine tutunmasından itibaren embriyonun korunması gerektiği ve kürtaja cevaz verilemeyeceği görüşündedir. Bu görüşteki fakihlere göre kürtaj yasağının istisnası, hamileliğin sürmesi halinde anne ve ceninin birlikte kaybedileceği durumların gerçekleşmesi halidir.
Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender k... more Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender konulardan biridir. Bu çalışmada kürtajın mahiyeti, İslam hukuku açısından kürtajın imkânı ve hangi şartlarda buna cevaz verilebileceğine ilişkin yaklaşımlar; özürlü doğacağı tespit edilen ceninin alınması, evlilik dışı veya tecavüz neticesi istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması etrafındaki tartışmalar ele alınmış, bu konuda çağdaş İslam hukukçularının tutumları değerlendirilmiştir. Konu ülkemizde yaşayan Müslümanları yakından ilgilendirdiği için ilgili mevzuata kısaca yer verilmiştir. Kürtaj, ekseriyetle rahim içindeki embriyo veya fetüsün imha edilmesi ya da fetüsün hayatını sonlandırmak amacıyla vaktinden önce uterus dışına çıkartılmasıdır. Çağdaş İslam hukukçuları arasında hamileliğin erken dönemlerinde kürtaja cevaz verenler vardır. Bu görüşteki fakihler; hastalık, darulharpte yaşama, uzun yolculukta bulunma gibi meşru mazeretlere dayanırsa ilk zamanlarda kürtajın mübah; meşru bir mazerete dayanmazsa mekruh olduğunu ileri sürmektedirler. Buna karşın fetva kurulları ve İslam hukukçularının çoğunluğu, anne rahmine tutunmasından itibaren embriyonun korunması gerektiği ve kürtaja cevaz verilemeyeceği görüşündedir. Bu görüşteki fakihlere göre kürtaj yasağının istisnası, hamileliğin sürmesi halinde anne ve ceninin birlikte kaybedileceği durumların gerçekleşmesi halidir.
Nişanlılık tarafların birbirlerini tanımalarına, geleceğe yönelik ortak planlamalar yapmalarına, ... more Nişanlılık tarafların birbirlerini tanımalarına, geleceğe yönelik ortak planlamalar yapmalarına, evlilik kararını pekiştirmelerine ve ailelerin kurulacak yuva konusunda fikirlerinin oluşmasına imkân veren bir aşamadır. Evlenme niyetiyle başlansa da bazen nişanlılık evlilikle sonuçlanmamaktadır. Taraflardan birinin ölümü, nişanı karşılıklı veya taraflardan birinin tek taraflı iradeyle bozması veya nişanlılardan birinin başka biriyle evlenmesi gibi hallerde nişanlılık evlenmeyle neticelenmemektedir. Nişanlılık sürecinde gerek nişanlılar gerekse aile veya yakınları arasında çeşitli münasebetler kurulduğu için nişanın bozulmasında kusurlu davranışı bulunan kimsenin kusursuz veya az kusurlu tarafa uğrattığı maddî ve manevî zararları tazmin borcu modern beşerî hukuklarda kabul görmüştür. Klasik kaynaklarda bu yönde veriler bulunmasa da günümüz uygulamalarından yola çıkan İslâm hukukçularından bazıları, son din İslâm'ın zararın izale edilmesiyle ilgili genel yaklaşımından ve bu yönde ortaya konan fıkhi külli kaidelerden hareketle belirli şartların gerçekleşmesi halinde nişan bozmadan doğan maddî ve manevî zararların tazmin edilmesi gerektiği görüşünü benimsemişlerdir. Burada maddî zararlar, nişan yapılmasaydı uğranılmayacak olan menfi zararları ifade eder. Nişanın bozulmasında az kusurlu tarafın elem duyması, toplumda rencide olması, depresyona girmesi, ümitlerinin kırılması, psikolojik dengesinin bozulması gibi manevî zararlar oluşabilmektedir. Bu çalışmada İslâm hukuku açısından nişan bozma kaynaklı maddî ve manevî zararların tazmini ele alınmıştır.
Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018
Naslar sınırlı, buna karşın hayatın olayları sınırsızdır. Sınırlı sayıdaki naslarla değişen ve ge... more Naslar sınırlı, buna karşın hayatın olayları sınırsızdır. Sınırlı sayıdaki naslarla değişen ve gelişen sınırsız olayların dini emir ve yasakların öngördüğü biçimde tanzim edilmesi, reyle ictihadı gerekli kılmaktadır. Bu akli faaliyet; bazen nasların lafızlarının anlaşılmasında ve lafızlardan yola çıkarak çeşitli delalet yollarıyla nasların uygulama alanlarının belirlenmesinde, bazen de naslar ve mefhumlarından hareketle kanun koyucunun gayeleri doğrultusunda hüküm ve fetva verilmesinde gerçekleşir. Reyle ictihad, kıyas, istihsan, ıstıslah vb. çeşitli metotları içerir. Bu metotlardan istihsan, özellikle Hanefî düşüncesinde önemli bir yer tutar. Ebû Hanîfe, devraldığı fıkıh mirasını geliştirip kavramlaştırırken kıyası sıkça kullanmış, kıyas kullanımından kaynaklanan kusurları gidermek için de istihsan metodunu devreye sokmuştur. O, bu metodu ustaca kullanma ve muhtevasını belirleme bakımından istihsanın mimarı kabul edilir. Bu makalede Ebû Hanîfe’nin fıkıhtaki metodu ve bu metot içeri...
Kurtaj konusu insanin, hayatin, dinin, bilimin, ahlâkin, hukukun ve vicdanin kesistigi ender konu... more Kurtaj konusu insanin, hayatin, dinin, bilimin, ahlâkin, hukukun ve vicdanin kesistigi ender konulardan biridir. Bu calismada kurtajin mahiyeti, Islam hukuku acisindan kurtajin imkâni ve hangi sartlarda buna cevaz verilebilecegine iliskin yaklasimlar; ozurlu dogacagi tespit edilen ceninin alinmasi, evlilik disi veya tecavuz neticesi istenmeyen gebeliklerin sonlandirilmasi etrafindaki tartismalar ele alinmis, bu konuda cagdas Islam hukukcularinin tutumlari degerlendirilmistir. Konu ulkemizde yasayan Muslumanlari yakindan ilgilendirdigi icin ilgili mevzuata kisaca yer verilmistir. Kurtaj, ekseriyetle rahim icindeki embriyo veya fetusun imha edilmesi ya da fetusun hayatini sonlandirmak amaciyla vaktinden once uterus disina cikartilmasidir. Cagdas Islam hukukculari arasinda hamileligin erken donemlerinde kurtaja cevaz verenler vardir. Bu gorusteki fakihler; hastalik, darulharpte yasama, uzun yolculukta bulunma gibi mesru mazeretlere dayanirsa ilk zamanlarda kurtajin mubah; mesru bir maz...
Öz Muhayyerlik, akitlerde hak sahibine seçme, cayma ve ürünlerden birini tercih etme gibi iradî y... more Öz Muhayyerlik, akitlerde hak sahibine seçme, cayma ve ürünlerden birini tercih etme gibi iradî yetkiler sağlamaktadır. Diğer akitlerde olduğu gibi nikâh akdinde de çeşitli muhayyerlikler vardır. Bu muhayyerliklerden biri de bulûğ muhayyerliğidir. Bu muhayyerliğin gayesi, Hanefî müctehidlerin baba ve babanın babası dışında geniş bir akraba topluluğuna tanıdıkları cebrî velâyet yetkisinden kaynaklanması muhtemel kusurları ve suistimalleri engellemektir. Hak sahibi, şayet adına akdedilmiş nikâha razı değilse öngörülen zamanda akdin feshi yönünde iradesini beyan edebilecektir. Ancak akdin feshi yönündeki beyanın sonuç doğurması talebin yargıya taşınmasına bağlıdır. Bünyesinde bulûğ muhayyerliği bulunan akit, hakkın kullanılma aşamasına kadar gayr-i lâzım bir karakter taşımaktadır. Bir tür mevkufiyet görünümü arz etse de bu nitelikteki bir akit teknik anlamda mevkuf sayılmaz. Bu makalede akit tekniği açısından bulûğ muhayyerliği ele alınmış ve çeşitli yönlerden değerlendirmeye tâbi tutulmuştur.
Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, Jun 10, 2018
Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender k... more Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender konulardan biridir. Bu çalışmada kürtajın mahiyeti, İslam hukuku açısından kürtajın imkânı ve hangi şartlarda buna cevaz verilebileceğine ilişkin yaklaşımlar; özürlü doğacağı tespit edilen ceninin alınması, evlilik dışı veya tecavüz neticesi istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması etrafındaki tartışmalar ele alınmış, bu konuda çağdaş İslam hukukçularının tutumları değerlendirilmiştir. Konu ülkemizde yaşayan Müslümanları yakından ilgilendirdiği için ilgili mevzuata kısaca yer verilmiştir. Kürtaj, ekseriyetle rahim içindeki embriyo veya fetüsün imha edilmesi ya da fetüsün hayatını sonlandırmak amacıyla vaktinden önce uterus dışına çıkartılmasıdır. Çağdaş İslam hukukçuları arasında hamileliğin erken dönemlerinde kürtaja cevaz verenler vardır. Bu görüşteki fakihler; hastalık, darulharpte yaşama, uzun yolculukta bulunma gibi meşru mazeretlere dayanırsa ilk zamanlarda kürtajın mübah; meşru bir mazerete dayanmazsa mekruh olduğunu ileri sürmektedirler. Buna karşın fetva kurulları ve İslam hukukçularının çoğunluğu, anne rahmine tutunmasından itibaren embriyonun korunması gerektiği ve kürtaja cevaz verilemeyeceği görüşündedir. Bu görüşteki fakihlere göre kürtaj yasağının istisnası, hamileliğin sürmesi halinde anne ve ceninin birlikte kaybedileceği durumların gerçekleşmesi halidir.
Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender k... more Öz Kürtaj konusu insanın, hayatın, dinin, bilimin, ahlâkın, hukukun ve vicdanın kesiştiği ender konulardan biridir. Bu çalışmada kürtajın mahiyeti, İslam hukuku açısından kürtajın imkânı ve hangi şartlarda buna cevaz verilebileceğine ilişkin yaklaşımlar; özürlü doğacağı tespit edilen ceninin alınması, evlilik dışı veya tecavüz neticesi istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması etrafındaki tartışmalar ele alınmış, bu konuda çağdaş İslam hukukçularının tutumları değerlendirilmiştir. Konu ülkemizde yaşayan Müslümanları yakından ilgilendirdiği için ilgili mevzuata kısaca yer verilmiştir. Kürtaj, ekseriyetle rahim içindeki embriyo veya fetüsün imha edilmesi ya da fetüsün hayatını sonlandırmak amacıyla vaktinden önce uterus dışına çıkartılmasıdır. Çağdaş İslam hukukçuları arasında hamileliğin erken dönemlerinde kürtaja cevaz verenler vardır. Bu görüşteki fakihler; hastalık, darulharpte yaşama, uzun yolculukta bulunma gibi meşru mazeretlere dayanırsa ilk zamanlarda kürtajın mübah; meşru bir mazerete dayanmazsa mekruh olduğunu ileri sürmektedirler. Buna karşın fetva kurulları ve İslam hukukçularının çoğunluğu, anne rahmine tutunmasından itibaren embriyonun korunması gerektiği ve kürtaja cevaz verilemeyeceği görüşündedir. Bu görüşteki fakihlere göre kürtaj yasağının istisnası, hamileliğin sürmesi halinde anne ve ceninin birlikte kaybedileceği durumların gerçekleşmesi halidir.
Nişanlılık tarafların birbirlerini tanımalarına, geleceğe yönelik ortak planlamalar yapmalarına, ... more Nişanlılık tarafların birbirlerini tanımalarına, geleceğe yönelik ortak planlamalar yapmalarına, evlilik kararını pekiştirmelerine ve ailelerin kurulacak yuva konusunda fikirlerinin oluşmasına imkân veren bir aşamadır. Evlenme niyetiyle başlansa da bazen nişanlılık evlilikle sonuçlanmamaktadır. Taraflardan birinin ölümü, nişanı karşılıklı veya taraflardan birinin tek taraflı iradeyle bozması veya nişanlılardan birinin başka biriyle evlenmesi gibi hallerde nişanlılık evlenmeyle neticelenmemektedir. Nişanlılık sürecinde gerek nişanlılar gerekse aile veya yakınları arasında çeşitli münasebetler kurulduğu için nişanın bozulmasında kusurlu davranışı bulunan kimsenin kusursuz veya az kusurlu tarafa uğrattığı maddî ve manevî zararları tazmin borcu modern beşerî hukuklarda kabul görmüştür. Klasik kaynaklarda bu yönde veriler bulunmasa da günümüz uygulamalarından yola çıkan İslâm hukukçularından bazıları, son din İslâm'ın zararın izale edilmesiyle ilgili genel yaklaşımından ve bu yönde ortaya konan fıkhi külli kaidelerden hareketle belirli şartların gerçekleşmesi halinde nişan bozmadan doğan maddî ve manevî zararların tazmin edilmesi gerektiği görüşünü benimsemişlerdir. Burada maddî zararlar, nişan yapılmasaydı uğranılmayacak olan menfi zararları ifade eder. Nişanın bozulmasında az kusurlu tarafın elem duyması, toplumda rencide olması, depresyona girmesi, ümitlerinin kırılması, psikolojik dengesinin bozulması gibi manevî zararlar oluşabilmektedir. Bu çalışmada İslâm hukuku açısından nişan bozma kaynaklı maddî ve manevî zararların tazmini ele alınmıştır.
Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018
Naslar sınırlı, buna karşın hayatın olayları sınırsızdır. Sınırlı sayıdaki naslarla değişen ve ge... more Naslar sınırlı, buna karşın hayatın olayları sınırsızdır. Sınırlı sayıdaki naslarla değişen ve gelişen sınırsız olayların dini emir ve yasakların öngördüğü biçimde tanzim edilmesi, reyle ictihadı gerekli kılmaktadır. Bu akli faaliyet; bazen nasların lafızlarının anlaşılmasında ve lafızlardan yola çıkarak çeşitli delalet yollarıyla nasların uygulama alanlarının belirlenmesinde, bazen de naslar ve mefhumlarından hareketle kanun koyucunun gayeleri doğrultusunda hüküm ve fetva verilmesinde gerçekleşir. Reyle ictihad, kıyas, istihsan, ıstıslah vb. çeşitli metotları içerir. Bu metotlardan istihsan, özellikle Hanefî düşüncesinde önemli bir yer tutar. Ebû Hanîfe, devraldığı fıkıh mirasını geliştirip kavramlaştırırken kıyası sıkça kullanmış, kıyas kullanımından kaynaklanan kusurları gidermek için de istihsan metodunu devreye sokmuştur. O, bu metodu ustaca kullanma ve muhtevasını belirleme bakımından istihsanın mimarı kabul edilir. Bu makalede Ebû Hanîfe’nin fıkıhtaki metodu ve bu metot içeri...
Kurtaj konusu insanin, hayatin, dinin, bilimin, ahlâkin, hukukun ve vicdanin kesistigi ender konu... more Kurtaj konusu insanin, hayatin, dinin, bilimin, ahlâkin, hukukun ve vicdanin kesistigi ender konulardan biridir. Bu calismada kurtajin mahiyeti, Islam hukuku acisindan kurtajin imkâni ve hangi sartlarda buna cevaz verilebilecegine iliskin yaklasimlar; ozurlu dogacagi tespit edilen ceninin alinmasi, evlilik disi veya tecavuz neticesi istenmeyen gebeliklerin sonlandirilmasi etrafindaki tartismalar ele alinmis, bu konuda cagdas Islam hukukcularinin tutumlari degerlendirilmistir. Konu ulkemizde yasayan Muslumanlari yakindan ilgilendirdigi icin ilgili mevzuata kisaca yer verilmistir. Kurtaj, ekseriyetle rahim icindeki embriyo veya fetusun imha edilmesi ya da fetusun hayatini sonlandirmak amaciyla vaktinden once uterus disina cikartilmasidir. Cagdas Islam hukukculari arasinda hamileligin erken donemlerinde kurtaja cevaz verenler vardir. Bu gorusteki fakihler; hastalik, darulharpte yasama, uzun yolculukta bulunma gibi mesru mazeretlere dayanirsa ilk zamanlarda kurtajin mubah; mesru bir maz...
Öz Muhayyerlik, akitlerde hak sahibine seçme, cayma ve ürünlerden birini tercih etme gibi iradî y... more Öz Muhayyerlik, akitlerde hak sahibine seçme, cayma ve ürünlerden birini tercih etme gibi iradî yetkiler sağlamaktadır. Diğer akitlerde olduğu gibi nikâh akdinde de çeşitli muhayyerlikler vardır. Bu muhayyerliklerden biri de bulûğ muhayyerliğidir. Bu muhayyerliğin gayesi, Hanefî müctehidlerin baba ve babanın babası dışında geniş bir akraba topluluğuna tanıdıkları cebrî velâyet yetkisinden kaynaklanması muhtemel kusurları ve suistimalleri engellemektir. Hak sahibi, şayet adına akdedilmiş nikâha razı değilse öngörülen zamanda akdin feshi yönünde iradesini beyan edebilecektir. Ancak akdin feshi yönündeki beyanın sonuç doğurması talebin yargıya taşınmasına bağlıdır. Bünyesinde bulûğ muhayyerliği bulunan akit, hakkın kullanılma aşamasına kadar gayr-i lâzım bir karakter taşımaktadır. Bir tür mevkufiyet görünümü arz etse de bu nitelikteki bir akit teknik anlamda mevkuf sayılmaz. Bu makalede akit tekniği açısından bulûğ muhayyerliği ele alınmış ve çeşitli yönlerden değerlendirmeye tâbi tutulmuştur.
Uploads
Papers by mehmet dirik