The palace organization of the Khiva Khanate of the Qongrad Period and the bureaucrats working in... more The palace organization of the Khiva Khanate of the Qongrad Period and the bureaucrats working in this organization were formed by taking the Turkish-Mongol and Turkish-Islamic states as examples. Khanate Palace was administrative center of the Khive Khanates. The divan, known as kengeş, Âli Meclis, maslahat, meşveret, which was chaired by the administration in the palace, was the administration levels where matters related to the state were subject to consultation regularize. The council was formed by Ebu'l Gazi Bahadır Khan (1642-1663) and there were 32 people in this council. The members of this divan were two sheikhs-ul-islam, two kadı, a chief from the lineage of Seyyid Ata, a mütevelli, a nakip, four atalık, four inaks, four miraps, four biys, pervaneci, two aka, two erbabs, four Çağatay inaks, mehter and kuşbegi. When the Qongrads took dominance, they made minor changes to this system and sustained it. Mehter, Kuşbeği, Divanbegi, Yasavulbaşı were the prominent officials in this system. There were also servants in the palace such as kitapdar , sertıraş, hodimçi, and nailçi who were in the Khan's personal service. Revealing the palace organization and officials of the Khiva Khanate is important in terms of showing the permanence of the Turkish state tradition. In addition, the explanation of the duties of these titles and officials, which are frequently emphasized in the historical sources of the Khiva Khanate and in the notes of the ambassadors and statesmen who came to the Khanate, makes the work of researchers easier.
The determination of national borders and the establishment of a more
manageable system in Turkes... more The determination of national borders and the establishment of a more manageable system in Turkestan were realized in line with the wishes of the Bolsheviks. However, the collapse of the Russian Empire and the idea of restructuring and independence in the newly established order attracted Turkistan intellectuals. They soon realized that the situation was not as they thought. The intellectual differences and conflicts between them prevented the unity of the Turkish tribes, which continued their lives in the region, made an effort to declare their independence. At this point, at the Central Executive Committee session on September 16, 1924, it was decided to divide the Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic into national borders. The division of geography into artificial borders has had painful consequences. Feyzullah Hoca, İkmal Akramov are prominent names on behalf of the Uzbeks. With the determination of national borders, Uzbekistan consisted of seven regions (Tashkent, Fergana, Kashkadarya, Samarkand, Zerefshan, Sirderya and Khorezm regions), twenty-four cities and one hundred twenty-four districts. The Tajik Autonomous Soviet Socialist Republic was included as an autonomous region within the Uzbek Soviet Socialist Republic and became independent in 1929. In this period, the provinces of Garm, Dushanbe, Kulyab and Kurgan Tepe and cities such as Badahşan, Pencikent and Öretepe were transferred to Tajikistan, which was considered an autonomous region. Our study, which we prepared using the witnesses of the period, Soviet archives and reports, is important in terms of understanding and making sense of how the Bolsheviks determined artificial borders in Uzbekistan and how this situation is reflected in the events in Turkestan today.
The Khanate of Kokand was founded in 1709 in the Fergana Valley under the leadership of the Ming ... more The Khanate of Kokand was founded in 1709 in the Fergana Valley under the leadership of the Ming tribe of Uzbeks. The Khanate of Kokand, which withdrew from the stage of history with the Russian occupation in 1876, especially in the 19th century when it expanded its borders. It also made important breakthroughs in trade in the first half of the century. The Khanate of Kokand, which made good use of the geostrategic position provided by the Fergana Valley under its control, gained great commercial advantages as a result of the political relations it established with the Manchu Empire. Craft, which is an indispensable part of trade, developed in direct proportion to the political life of the Kokand Khanate. Processing of textile products such as silk, semi-silk, cotton and felt, paper, binding, metals such as iron, silver and copper; Leather tanning was carried out with great care by the masters of the Kokand Khanate. These crafts, which are as old as human history, have existed in the region since ancient times, but the rulers of the Kokand Khanate ensured that these crafts were carried out in a systematic way and created certain production centers. Among these crafts, silk, semi-silk and cotton textiles and paper became important products in the foreign trade of the Khanate of Kokand. The others crafts were produced and sold in markets to meet the needs of the people. In our study, which we created using Turkestanskie Vedomosti Newspaper, notes of Russian researchers and travelers, Schuyler's travelogue and modern studies, we tried to reveal the crafts in the Kokand Khanate and how these crafts were made, the quality of the products produced and how they met the needs, and the richness of the region in terms of raw materials. Keywords: Kokand Khanate, Handicrafts, Silk, Paper, Jewellery, Leatherwork, Blacksmithing.
The Kokand Khanate’s palace organisation and zadegan that is in charge in the palace were formed ... more The Kokand Khanate’s palace organisation and zadegan that is in charge in the palace were formed based on Turco-Islamic and Turco-Mongol states’ examples. Administration of the khanate was split into two as secular (earthly) and reli- gious ones and while Umera was occupied secular issues Ulema was in charge of religious duties. The administrative capital of the Kokand Khanate was the khanate palace called Orda in the city of Kokand. The Divan called with various names such as âli kengeş, maslahat, has meclis, meşveret, meclis-i sultani which was headed by the ruler in orda was the mechanism of discussion and resolution of state affairs. Administrative officials attending to the divan were not perma- nent rather they were being circulated based on the era. Starting from XIXth century officials like divanbegi, koshbegi, inak, mingbaşı started to participate the divan meetings. In addition to the officials attending to the divan, there were servants such as farraşbaşı, kitapdar, selamağası, mirahor, cem ağası who man- age the Kokand palace’s and ruler’s private matters. Exhibition of the Kokand Khanate’s palace organisation and its officials are important to show the conti- nuity of Turkish state customs. Additionally, researchers will benefit of the re- veal of often mentioned titles in the historical sources of the Kokand Khanate.
Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish History Researches, 2021
Moğolların bir yandan Balkanlar, diğer yandan Anadolu üzerinden gerçekleştirdikleri istilâ hareke... more Moğolların bir yandan Balkanlar, diğer yandan Anadolu üzerinden gerçekleştirdikleri istilâ hareketleri bu bölgelerdeki devletlerarasındaki siyasî dengeleri alt üst etmiştir. Bu devletlerden biri de Bizans İmparatorluğu’nun diplomatik manevra kabiliyetine de sahip olan varislerinden İznik Rum İmparatorluğu’dur. 1243 yılında gerçekleşen ve Türkiye Selçuklularının bozguna uğradığı Kösedağ Savaşı’nın ardından İznik Rum İmparatorluğu yeni siyasî dengelere ayak uydurmaya çalışmıştır. Moğolları kendileri açısından Türkiye Selçuklularından daha ciddi bir tehdit olarak gören İznik Rum İmparatoru III. Ioannes Vatatzes (1222-1254) ilk iş olarak Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237- 1245) ile ittifak antlaşması imzalamıştır. Bununla da yetinmeyen imparator, Moğolların önünden kaçan Kumanları Menderes Vadisi ve Kütahya çevresine yerleştirerek tampon bir bölge oluşturmuştur. Moğol istilâsı bölgede siyasî açıdan olduğu kadar malî açıdan da yeni dengeler oluşmasına vesile olmuş, İznik Rum İmparatorluğu ile Türkiye Selçukluları arasında ticari ilişkilerde artış görülmüştür. Bu çalışmada Moğol istilâsının İznik Rum İmparatorluğu tarafından nasıl algılandığı ve dönemin İmparatoru Ioannes Vatatzes’in bu istila karşısında ne tür adımlar attığı irdelenecektir.
International Journal of Social Science Research, 2023
Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarındaki ilkokul tarih ders kitaplarında, Selçuklul... more Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarındaki ilkokul tarih ders kitaplarında, Selçukluların nasıl anlatıldığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden tarihsel araştırma kullanılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarındaki (1924-1928) ilkokul tarih ders kitapları, araştırmanın temel verilerini oluşturmakta olup, bu veriler doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Ardından araştırmanın amacı doğrultusunda o dönem ilkokullarda okutulan altı farklı ilkokul ders kitabı incelenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen ilkokul tarih ders kitaplarında; Selçukluların kuruluş süreci, askeri faaliyetleri, Selçukluların Anadolu'daki faaliyetleri, Selçukluların Haçlılar ve Moğollarla ilişkileri ve Selçuklu kültür ve medeniyetinin işlendiği tespit edilmiştir. Çalışmadan hareketle, Büyük Selçuklu tarihinin; devletin kuruluş süreci, Tuğrul Bey, Alparslan ve Melikşah dönemleriyle sınırlı tutulduğu, Türkiye Selçuklularına daha geniş yer ayrıldığı, Selçukluların Türk kimliği ve Anadolu'yu vatanlaştırma sürecindeki rollerinin vurgulandığı görülmüştür.
Hokand Hanlığı’nın Muhammed Ali Han (1822-1842) ve Şirali Han (1842-1845) dönemleri için önemli t... more Hokand Hanlığı’nın Muhammed Ali Han (1822-1842) ve Şirali Han (1842-1845) dönemleri için önemli tarihi kaynaklarından birisi olan “Şahnâme-i Divane Mutrib”te, 1842 yılında Hokand Hanlığında meydana gelen olaylar dile getirilmiştir. Bu bağlamda Hokand Hanlığı’nın Buhara Emiri Nasrullah (1826-1860) tarafından ele geçirilmesi ve yağmalanması, Muhammed Ali Han, kardeşi Sultan Mahmud, oğlu Muhammed Emin, annesi ünlü Hokand şairesi Mahlar Ayim (Nadire)’in zalimce öldürülmesi anlatılmıştır. Çalışmanın amacı 1842 Hokand Hanlığı açısından yılında yaşanan elim hadiseler hakkında detaylı bilgi veren ender kaynaklardan birisi olan Şahnâme-i Divane Mutrib özelinde halkın Muhammed Ali Han, Şirali Han ve Emir Nasrullah’a bakış açısı ve 1842 yılında meydana gelen olaylara karşı tutumunu ortaya koymak, Hokand Hanlığı’nın siyasi olarak gücünün zirvesindeyken Buhara esaretine düşüşü ve bu esnada halkın tutumunu anlaya bilmek, Buhara esaretinden hanlığı kurtaran Şirali Han ile alakalı ahalinin düşüncel...
1709 yılında Buhara Hanlığı’ndan ayrılarak Özbeklerin Ming boyu önderliğinde Fergana Vadisi merke... more 1709 yılında Buhara Hanlığı’ndan ayrılarak Özbeklerin Ming boyu önderliğinde Fergana Vadisi merkezli kurulan Hokand Hanlığı, 1876 yılında Rus işgali ile tarih sahnesinden çekilmiştir. Hokand Hanlığı, 163 yılı aşkın bir süre zarfında Türkistan’da siyasi, ekonomik ve kültürel olaylarda önemli roller oynamıştır. Fergana Vadisi ve Kazak bozkırlarının bir bölümünde bir buçuk asırdan fazla hüküm süren Hokand Hanlığı’nın tarihinin aydınlatılmasında yerli kaynaklar büyük önem arz etmektedir. Hokand Hanlığı’nda tarih yazım geleneği XIX. asrın ilk yarısında şekillenmeye başlamıştır. Bu dönemde yazılan tarihi kaynaklar hükümdarların özel istekleri üzerine kaleme alınmıştır. Çalışmamamızda işleyeceğimiz XIX. asrın ilk yarısındaki tarihi kaynaklardan ilki Emirnâme isimli eserdir ve Alim Han (1799-1809) devrinde kaleme alınmıştır. Alim Han’a darbe yaparak tahta geçen kardeşi Ömer Han (1809-1822) döneminde ise tarih yazımı hız kazanmıştır. Ömer Han’ın devrini anlatan Ömernâme ve Şahnâme-i Nüsret Pâyâm isimli eserler dönemin ünlü şairleri tarafından yazılmıştır. Ömer Han’dan sonra tahta geçen oğlu Muhammed Ali Han (1822-1842)’ın dönemini anlatmak için mürebbiyesi Cihan Atın (Üveysi) tarafından yazılmaya başlayan Vâkıât-ı Muhammed Ali Han isimli eser ise müellifinin ölmesi sebebiyle tamamlanamamıştır. Doğu Türkistan Hocalar ailesine mensup, Alim Han ve Ömer Han’ın yeğeni Hakimhan Töre’nin kaleme aldığı Müntahabü’t-Tevarih, Alim Han, Ömer Han, Muhammed Ali Han ve Şirali Han (1842-1845) dönemlerini anlatan ana kaynaklardan birisidir. Muhammed Ali Han’ın 1842 yılında Buhara Emiri Nasrullah tarafından katledilmesi ve devamında gelişen olayları anlatan Şahnâme-i Divane Mutrib, Hokand tarih yazıcılığında yeni bir destan örneği olarak ortaya çıkmıştır. Şahnâme-i Divane Mutrib’de anlatılan olayların devamı niteliğinde olan ve aynı tarzda kaleme alınan Şahnâme-i Divane Andalib, Şirali Han’ın kahramanlıklarını ve Hokand Hanlığı’nı Buhara Emirliği’nin esaretinden kurtarmasını anlatmaktadır.
Established in 1709 under the leadership of the Ming tribe of Uzbeks in the Fergana Valley, the K... more Established in 1709 under the leadership of the Ming tribe of Uzbeks in the Fergana Valley, the Kokand Khanate reached the peak of its power with Muhammad Ali Khan (1822-1842), who became the ruler in 1822. Although the Kokand Khanate reached the peak of its power during the twenty-year reign of Muhammad Ali Khan, Muhammad Ali Khan's distancing from the state affairs with the sweet smell of victory, his plunge into sing assemblies and the maladministration he exhibited in the last period of his rule attracted the reaction of the people and statesmen. The statesmen, who could not see the future of their Khanate under the rule of Muhammad Ali Khan, requested assistance from Nasrullah (1826-1860), the ruler of the Bukhara Emirate and one of the important powers of Turkestan, to dethrone Muhammad Ali Khan. Emir Nasrullah, who responded positively to this request for help, embarked on two expeditions to Kokand and invaded the Kokand Khanate as a result of the second expedition in 1842. Emir Nasrullah, who had Muhammad Ali Khan and his family executed, appointed Ibrahim Hayel as the governor of Kokand and returned to Bukhara. The brutality of the Bukhara soldiers during Emir Nasrullah's invasion of Kokand and the subsequent maladministration drew the public reaction. The tribes and inhabitants of the Kokand Khanate, who were tired of cruelty and oppression, united around a new ruler and decided to get rid of Bukhara Administration. In line with this decision, Shir Ali, who lived in Talas and was a member of the Kokand dynasty, was enthroned. When Shir Ali became khan (1842- 1845), the rule of Bukhara in Kokand was ended and the cities of the Khanate were taken under control one by one. When the Khanate got rid of Bukhara captivity and reached its former borders to a great extent, this time it dealt with domestic disturbances. The Kyrgyz, Kipchak tribes and the settled public who wanted to be effective in the state administration started to struggle against each other and the Kipchaks, one of the parties of this struggle, rebelled against the state under the leadership of Müslümankulu. As a result of the rebellion, the persecution applied by the Kipchaks, who were active in the state administration, attracted the reaction of other tribes and the people, especially the Kyrgyz, and as a result, this time the Kyrgyz rebelled and enthroned the late Alim Khan's son Murad Bek and had Shir Ali Khan killed. Müslümankulu, who did not want to lose his influence in the Khanate, married Shir Ali Khan’s son Hüdayar Bek and his daughter and enthroned him in 1845. With Hüdayar Khan becoming the ruler, the administration was completely handed over to Müslümankulu. Illumination of the events of the Shir Ali Khan period is important in revealing the situation of the region at the beginning of the Russian-British conflict in the Turkestan area, which is called as the Great Game. In addition, it is important to understand the causes and consequences of the conflicts within tribes in the state, especially in the Khanate of Kokand, and to determine the consequences of these conflicts during the Russian occupation in the ongoing process. In this study, where we tried to reveal the three-year period of the Kokand Khanate, we mainly used the sources belonging to the Kokand Khanate and tried to explain the reign of Shir Ali Khan by comparing the information given in the main sources of the period with the Kokand sources written later. Keywords: Kokand Khanate, Bukhara Emirate, Shir Ali Khan, Kipchak, Kyrgyz.
Türkistan coğrafyasında dönüm noktalarından birisi olan Büyük Oyun'un başlangıcında bölgenin duru... more Türkistan coğrafyasında dönüm noktalarından birisi olan Büyük Oyun'un başlangıcında bölgenin durumunu ve devletlerarası çatışmaları taraflı olarak da olsa yansıtması açısından büyük önem arz etmektedir. Şahnâme-i Divane Andalib'in Özbekistan Ebu Reyhan Bîrûnî Şarkiyat Enstitüsü'nde bulunan 696 numara da bulunan el yazmayı kullanarak hazırladığımız bu çalışmada eserde verilen bilgileri diğer Hokand kaynaklarıyla mukayese etmeye gayret ettik. Eserin çevirisini verirken çok fazla yer kaplamaması için mısraları yan yana koyduk ve mısraları ayırmak için tire (-) işareti kullandık. Ayrıca her sayfanın sonunda sayfa numaralarını verdik.
The Hodja, who was regarded as opinion leaders in socio-cultural events in Turkestan and respecte... more The Hodja, who was regarded as opinion leaders in socio-cultural events in Turkestan and respected, was called to East Turkestan by Abdul Kerim Khan (1559-1591) to increase the unity in the society during the Yarkend Khanate. After Abdulkerim Khan, many rulers invited Hodjas from West Turkestan to the region with the same goal. While the Hodjas gave suggestions to the public to ensure unity, they were divided into Aktağlık and Karatağlık among themselves and competed.
Öz Hokand Hanlığı'nın ünlü kadın şairlerinden Sufi Rahmankul kızı Dilşad 1800 yılında günümüzde T... more Öz Hokand Hanlığı'nın ünlü kadın şairlerinden Sufi Rahmankul kızı Dilşad 1800 yılında günümüzde Tacikistan sınırları içerisinde yer alan Öretepe şeh-rinde dünyaya geldi. 1813 yılında yetim, 1814 yılında da öksüz kalan şair, babaannesiyle yaşamaya başladı. 1817 yılında Hokand hükümdarı Ömer Han (1810-1822)'ın Öretepe'yi ele geçirmesiyle Hokand şehrine getirilen ve hareme alınan şair, Ömer Han'ın emriyle haremden atıldı. Haremden atıldık-tan sonra Dilşad Berna Hokand'da Taş Mahdum isimli bir imamla evlendi ve öğretmenlik yapmaya başladı. 1905-1906 yıllarında vefat ettiği tahmin edilen şair, hayat hikâyesini Târih-i Muhâcirân ismiyle Farsçanın Tacik lehçesinde kaleme aldı ve daha sonra kendisi Çağatay Türkçesine tercüme etti. Eserine savaş mağdurları ve muhacirlerin anısına Târih-i Muhâcirân ismini veren şair Hokand'da Ömer Han'ın büyük gayretleriyle oluşturduğu edebî ortamda ye-tişti. Kendisi Ömer Han'ın eşi Mahlar Ayim'den destek gördüğü gibi şiirlerini kaleme alırken Mahlar Ayim ve Cihan Atın'ı örnek aldı. Hokand Hanlığı'nın sosyal, kültürel hayatı hakkında bilgiler veren Tarih-i Muhâcirân'ın hanlıkta yetişen kadın şairlerle alakalı malumatlar sunması, şairin yaşadığı dönem-de meydana gelen olaylara karşı halkın bakış açısını yansıtması ve dönemin ana kaynaklarından olmasından dolayı önem arz etmektedir. Eserin Farsça ve Türkçe nüshalarının giriş kısmı bulunmamakla beraber bu nüshalar birbi-rindeki eksiklikleri doldurmaktadır. Biz çalışmamamızda iki nüshayı da kul-landık ve farklılıkları dipnotlarda vermeye gayret ettik. Abstract Dilşad, daughter of Sofi Rahmankul, one of the famous famale poets of the Koqand Khanate, was born in the city of Öretepe, which is located in today's * Genel Türk Tarihi Doktoru, sen.huseyin.
Hokand Hanlığı'nı 13 yıl idare eden Ömer Han, Narbuta Bek ve Ming Ayim'in ortanca çocuğu olarak 1... more Hokand Hanlığı'nı 13 yıl idare eden Ömer Han, Narbuta Bek ve Ming Ayim'in ortanca çocuğu olarak 1787 yılında dünyaya geldi. Şehzadeliği döneminde eğitimine Hokand sarayında başladı ve ardından Hokand medresesine devam etti. Bu eğitimi esnasında, Arapça ve Farsçayı bütün inceliğiyle öğrenerek doğu edebiyatına merak saldı. Ağabeyi Alim'in han olmasıyla onun hizmetine girdi ve Alim Han (1799-1809)'ın askerî seferlerine katıldığı gibi 1805-1806 yılında gerçekleştirilen Taşkent seferinde Hokand ordusunu komuta etti ve tecrübe kazanması için Alim Han tarafından Mergilan valiliğine atandı. Mergilan valiliği esnasında dayılarının kızı Mahlar Ayim ile evlendi. Bu evlilikten, kendisinden sonra tahta geçecek olan Muhammed Ali ile Sultan Mahmud isminde iki çocuğu dünyaya geldi. Alim Han'a gerçekleştirilen darbe neticesinde 1809 yılında Hokand hükümdarı oldu ve ilk iş olarak darbeci devlet adamlarını ortadan kaldırarak kendi saltanatını kurdu. Kendi saltanatı döneminde devletin sınırlarını genişletmek için askerî seferler tertip etti. Buhara Emirliği ile Öretepe hâkimiyeti için kıyasıya bir rekabet içerisine giren Ömer Han, Kazak bozkırlarına sefer düzenleyerek Yesi (Türkistan)'yi hanlığın sınırlarına dâhil etti. Ömer Han'ın sınırları genişletme politikasından Kırgızlar da nasibini aldı. Kırgız bölgelerine sefer tertip eden Ömer Han, ayrıca Kırgız boyları arasındaki çatışmadan yararlanarak Kırgız bölgelerini de hanlığın sınırları içerisine dâhil etti. Askerî seferlerinin yanı sıra hanlığın yönetiminde ıslahatlar gerçekleştirdi ve mingbaşı, şeyhülislam gibi yeni makamlar oluşturdu. Döneminin büyük şairlerinden birisi olan ve Emirî mahlasıyla şiirler kaleme alan Ömer Han'ın saltanat devrinde edebî faaliyetlere büyük destek verildi. Çeşitli bölgelerden ünlü şairleri hanlığın başkenti Hokand'a getirerek başkenti dönemin sanat merkezlerinden birisi haline getirdi. Eşi Mahlar Ayim'in de divan sahibi bir şair olmasının etkisiyle hanlıkta kadın şairler de ön plana çıkmaya başladı. Edebiyata verdiği desteğin yanında eğitime de önem veren Ömer Han, yeni medreseler bina ettirdi. Medreselerin yanı sıra imar faaliyetleriyle hanlıkta imarethaneler, su kanalları inşa edildi ve vakıf müesseseleri kuruldu. ABSTRACT Umar Khan, who ruled the Hokand Khanate for 13 years, was born in 1787 as the middle child of Narbuta Bek and Ming Ayim. He started his education in Kokand Palace during his prince hood and then continued to Kokand madrasah. During this education, he learned Arabic and Persian with all the delicacy and became interested in eastern literature. After his older brother, Alim had become khan, he entered his service and participated in the military camping of Alim Khan (1799-1809) as well as commanded the Kokand army in the Tashkent expedition in 1805-1806 and was appointed as the governor of Mergilan by Alim Khan to gain experience. He married Mahlar Ayim, the daughter of his uncles, during the governorship of Mergilan. From this marriage, Muhammed Ali, who will take the throne after him, and Sultan Mahmud, were born. As a result of the coup against Alim Khan, he became the ruler of Kokand in 1809 and as the first, he established his reign by eliminating the coup statesmen. During his reign, he organized military expeditions to expand the borders of the state. Umar Khan, who started a fierce competition with the Emirate of Bukhara for the sovereignty of Öretepe, organized an expedition to the Kazakh steppes and included Yesi (Turkistan) within the borders of the khanate. Kyrgyz was affected by Umar Khan's policy of expanding the borders. Taking advantage of the dispute between the Kyrgyz tribes, Umar Khan expedition organized in the Kyrgyz regions and included the Kyrgyz regions within the borders of the khanate. In addition to his military expeditions, he carried out reforms in the administration of the khanate and established new positions such as mingbasi and shaykh al-Islam. During the reign of Umar Khan, who was one of the great poets of his period and wrote poems with the pseudonym Emirî, * Dr., E-Posta: sen.huseyin.
Aslen Doğu Türkistanlı ve Hocalar sülalesinden olan Hakimhan Töre’nin Farsça kaleme aldığı Muntah... more Aslen Doğu Türkistanlı ve Hocalar sülalesinden olan Hakimhan Töre’nin Farsça kaleme aldığı Muntahab At-Tevarih; Hokand Hanları Ömer Han (1809- 1821) ve Muhammed Ali Han (1822-1842) ile Buhara Emirleri Haydar (1800- 1825) ve Nasrullah (1827-1860) dönemleri için önemli bilgiler ihtiva etmektedir. 19. yüzyıl Türkistan Hanlıkları için ana kaynak olan eser 2010 yılında Özbek Türkçesine tercüme edilmiş, ülkemizde ise yeni yeni kullanılmaya başlanmıştır. Türkistan Hanlıkları için büyük önem taşımasına rağmen eserde Hz. Adem’den başlayarak kendi dönemine kadar kaynaklardan yararlanarak kaleme alınmış kısa bir İslam tarihi anlatılmaktadır. Hakimhan Töre, Alim ve Ömer Hanların ye- ğeni olarak sarayda bizzat şahit olduğu olaylara ve Rusya’ya sürgün edilmesi sebebiyle orada gördüklerine yer vermesi Muntahab At-Tevarih’e ayrı bir değer katmıştır. Dönemine dair verdiği çoğu bilgilerin çağdaş kaynaklarda bulunma- ması nedeniyle kendisinden sonra yazılan bazı eserlere kaynaklık yapmıştır.
The palace organization of the Khiva Khanate of the Qongrad Period and the bureaucrats working in... more The palace organization of the Khiva Khanate of the Qongrad Period and the bureaucrats working in this organization were formed by taking the Turkish-Mongol and Turkish-Islamic states as examples. Khanate Palace was administrative center of the Khive Khanates. The divan, known as kengeş, Âli Meclis, maslahat, meşveret, which was chaired by the administration in the palace, was the administration levels where matters related to the state were subject to consultation regularize. The council was formed by Ebu'l Gazi Bahadır Khan (1642-1663) and there were 32 people in this council. The members of this divan were two sheikhs-ul-islam, two kadı, a chief from the lineage of Seyyid Ata, a mütevelli, a nakip, four atalık, four inaks, four miraps, four biys, pervaneci, two aka, two erbabs, four Çağatay inaks, mehter and kuşbegi. When the Qongrads took dominance, they made minor changes to this system and sustained it. Mehter, Kuşbeği, Divanbegi, Yasavulbaşı were the prominent officials in this system. There were also servants in the palace such as kitapdar , sertıraş, hodimçi, and nailçi who were in the Khan's personal service. Revealing the palace organization and officials of the Khiva Khanate is important in terms of showing the permanence of the Turkish state tradition. In addition, the explanation of the duties of these titles and officials, which are frequently emphasized in the historical sources of the Khiva Khanate and in the notes of the ambassadors and statesmen who came to the Khanate, makes the work of researchers easier.
The determination of national borders and the establishment of a more
manageable system in Turkes... more The determination of national borders and the establishment of a more manageable system in Turkestan were realized in line with the wishes of the Bolsheviks. However, the collapse of the Russian Empire and the idea of restructuring and independence in the newly established order attracted Turkistan intellectuals. They soon realized that the situation was not as they thought. The intellectual differences and conflicts between them prevented the unity of the Turkish tribes, which continued their lives in the region, made an effort to declare their independence. At this point, at the Central Executive Committee session on September 16, 1924, it was decided to divide the Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic into national borders. The division of geography into artificial borders has had painful consequences. Feyzullah Hoca, İkmal Akramov are prominent names on behalf of the Uzbeks. With the determination of national borders, Uzbekistan consisted of seven regions (Tashkent, Fergana, Kashkadarya, Samarkand, Zerefshan, Sirderya and Khorezm regions), twenty-four cities and one hundred twenty-four districts. The Tajik Autonomous Soviet Socialist Republic was included as an autonomous region within the Uzbek Soviet Socialist Republic and became independent in 1929. In this period, the provinces of Garm, Dushanbe, Kulyab and Kurgan Tepe and cities such as Badahşan, Pencikent and Öretepe were transferred to Tajikistan, which was considered an autonomous region. Our study, which we prepared using the witnesses of the period, Soviet archives and reports, is important in terms of understanding and making sense of how the Bolsheviks determined artificial borders in Uzbekistan and how this situation is reflected in the events in Turkestan today.
The Khanate of Kokand was founded in 1709 in the Fergana Valley under the leadership of the Ming ... more The Khanate of Kokand was founded in 1709 in the Fergana Valley under the leadership of the Ming tribe of Uzbeks. The Khanate of Kokand, which withdrew from the stage of history with the Russian occupation in 1876, especially in the 19th century when it expanded its borders. It also made important breakthroughs in trade in the first half of the century. The Khanate of Kokand, which made good use of the geostrategic position provided by the Fergana Valley under its control, gained great commercial advantages as a result of the political relations it established with the Manchu Empire. Craft, which is an indispensable part of trade, developed in direct proportion to the political life of the Kokand Khanate. Processing of textile products such as silk, semi-silk, cotton and felt, paper, binding, metals such as iron, silver and copper; Leather tanning was carried out with great care by the masters of the Kokand Khanate. These crafts, which are as old as human history, have existed in the region since ancient times, but the rulers of the Kokand Khanate ensured that these crafts were carried out in a systematic way and created certain production centers. Among these crafts, silk, semi-silk and cotton textiles and paper became important products in the foreign trade of the Khanate of Kokand. The others crafts were produced and sold in markets to meet the needs of the people. In our study, which we created using Turkestanskie Vedomosti Newspaper, notes of Russian researchers and travelers, Schuyler's travelogue and modern studies, we tried to reveal the crafts in the Kokand Khanate and how these crafts were made, the quality of the products produced and how they met the needs, and the richness of the region in terms of raw materials. Keywords: Kokand Khanate, Handicrafts, Silk, Paper, Jewellery, Leatherwork, Blacksmithing.
The Kokand Khanate’s palace organisation and zadegan that is in charge in the palace were formed ... more The Kokand Khanate’s palace organisation and zadegan that is in charge in the palace were formed based on Turco-Islamic and Turco-Mongol states’ examples. Administration of the khanate was split into two as secular (earthly) and reli- gious ones and while Umera was occupied secular issues Ulema was in charge of religious duties. The administrative capital of the Kokand Khanate was the khanate palace called Orda in the city of Kokand. The Divan called with various names such as âli kengeş, maslahat, has meclis, meşveret, meclis-i sultani which was headed by the ruler in orda was the mechanism of discussion and resolution of state affairs. Administrative officials attending to the divan were not perma- nent rather they were being circulated based on the era. Starting from XIXth century officials like divanbegi, koshbegi, inak, mingbaşı started to participate the divan meetings. In addition to the officials attending to the divan, there were servants such as farraşbaşı, kitapdar, selamağası, mirahor, cem ağası who man- age the Kokand palace’s and ruler’s private matters. Exhibition of the Kokand Khanate’s palace organisation and its officials are important to show the conti- nuity of Turkish state customs. Additionally, researchers will benefit of the re- veal of often mentioned titles in the historical sources of the Kokand Khanate.
Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish History Researches, 2021
Moğolların bir yandan Balkanlar, diğer yandan Anadolu üzerinden gerçekleştirdikleri istilâ hareke... more Moğolların bir yandan Balkanlar, diğer yandan Anadolu üzerinden gerçekleştirdikleri istilâ hareketleri bu bölgelerdeki devletlerarasındaki siyasî dengeleri alt üst etmiştir. Bu devletlerden biri de Bizans İmparatorluğu’nun diplomatik manevra kabiliyetine de sahip olan varislerinden İznik Rum İmparatorluğu’dur. 1243 yılında gerçekleşen ve Türkiye Selçuklularının bozguna uğradığı Kösedağ Savaşı’nın ardından İznik Rum İmparatorluğu yeni siyasî dengelere ayak uydurmaya çalışmıştır. Moğolları kendileri açısından Türkiye Selçuklularından daha ciddi bir tehdit olarak gören İznik Rum İmparatoru III. Ioannes Vatatzes (1222-1254) ilk iş olarak Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237- 1245) ile ittifak antlaşması imzalamıştır. Bununla da yetinmeyen imparator, Moğolların önünden kaçan Kumanları Menderes Vadisi ve Kütahya çevresine yerleştirerek tampon bir bölge oluşturmuştur. Moğol istilâsı bölgede siyasî açıdan olduğu kadar malî açıdan da yeni dengeler oluşmasına vesile olmuş, İznik Rum İmparatorluğu ile Türkiye Selçukluları arasında ticari ilişkilerde artış görülmüştür. Bu çalışmada Moğol istilâsının İznik Rum İmparatorluğu tarafından nasıl algılandığı ve dönemin İmparatoru Ioannes Vatatzes’in bu istila karşısında ne tür adımlar attığı irdelenecektir.
International Journal of Social Science Research, 2023
Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarındaki ilkokul tarih ders kitaplarında, Selçuklul... more Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarındaki ilkokul tarih ders kitaplarında, Selçukluların nasıl anlatıldığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden tarihsel araştırma kullanılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarındaki (1924-1928) ilkokul tarih ders kitapları, araştırmanın temel verilerini oluşturmakta olup, bu veriler doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Ardından araştırmanın amacı doğrultusunda o dönem ilkokullarda okutulan altı farklı ilkokul ders kitabı incelenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen ilkokul tarih ders kitaplarında; Selçukluların kuruluş süreci, askeri faaliyetleri, Selçukluların Anadolu'daki faaliyetleri, Selçukluların Haçlılar ve Moğollarla ilişkileri ve Selçuklu kültür ve medeniyetinin işlendiği tespit edilmiştir. Çalışmadan hareketle, Büyük Selçuklu tarihinin; devletin kuruluş süreci, Tuğrul Bey, Alparslan ve Melikşah dönemleriyle sınırlı tutulduğu, Türkiye Selçuklularına daha geniş yer ayrıldığı, Selçukluların Türk kimliği ve Anadolu'yu vatanlaştırma sürecindeki rollerinin vurgulandığı görülmüştür.
Hokand Hanlığı’nın Muhammed Ali Han (1822-1842) ve Şirali Han (1842-1845) dönemleri için önemli t... more Hokand Hanlığı’nın Muhammed Ali Han (1822-1842) ve Şirali Han (1842-1845) dönemleri için önemli tarihi kaynaklarından birisi olan “Şahnâme-i Divane Mutrib”te, 1842 yılında Hokand Hanlığında meydana gelen olaylar dile getirilmiştir. Bu bağlamda Hokand Hanlığı’nın Buhara Emiri Nasrullah (1826-1860) tarafından ele geçirilmesi ve yağmalanması, Muhammed Ali Han, kardeşi Sultan Mahmud, oğlu Muhammed Emin, annesi ünlü Hokand şairesi Mahlar Ayim (Nadire)’in zalimce öldürülmesi anlatılmıştır. Çalışmanın amacı 1842 Hokand Hanlığı açısından yılında yaşanan elim hadiseler hakkında detaylı bilgi veren ender kaynaklardan birisi olan Şahnâme-i Divane Mutrib özelinde halkın Muhammed Ali Han, Şirali Han ve Emir Nasrullah’a bakış açısı ve 1842 yılında meydana gelen olaylara karşı tutumunu ortaya koymak, Hokand Hanlığı’nın siyasi olarak gücünün zirvesindeyken Buhara esaretine düşüşü ve bu esnada halkın tutumunu anlaya bilmek, Buhara esaretinden hanlığı kurtaran Şirali Han ile alakalı ahalinin düşüncel...
1709 yılında Buhara Hanlığı’ndan ayrılarak Özbeklerin Ming boyu önderliğinde Fergana Vadisi merke... more 1709 yılında Buhara Hanlığı’ndan ayrılarak Özbeklerin Ming boyu önderliğinde Fergana Vadisi merkezli kurulan Hokand Hanlığı, 1876 yılında Rus işgali ile tarih sahnesinden çekilmiştir. Hokand Hanlığı, 163 yılı aşkın bir süre zarfında Türkistan’da siyasi, ekonomik ve kültürel olaylarda önemli roller oynamıştır. Fergana Vadisi ve Kazak bozkırlarının bir bölümünde bir buçuk asırdan fazla hüküm süren Hokand Hanlığı’nın tarihinin aydınlatılmasında yerli kaynaklar büyük önem arz etmektedir. Hokand Hanlığı’nda tarih yazım geleneği XIX. asrın ilk yarısında şekillenmeye başlamıştır. Bu dönemde yazılan tarihi kaynaklar hükümdarların özel istekleri üzerine kaleme alınmıştır. Çalışmamamızda işleyeceğimiz XIX. asrın ilk yarısındaki tarihi kaynaklardan ilki Emirnâme isimli eserdir ve Alim Han (1799-1809) devrinde kaleme alınmıştır. Alim Han’a darbe yaparak tahta geçen kardeşi Ömer Han (1809-1822) döneminde ise tarih yazımı hız kazanmıştır. Ömer Han’ın devrini anlatan Ömernâme ve Şahnâme-i Nüsret Pâyâm isimli eserler dönemin ünlü şairleri tarafından yazılmıştır. Ömer Han’dan sonra tahta geçen oğlu Muhammed Ali Han (1822-1842)’ın dönemini anlatmak için mürebbiyesi Cihan Atın (Üveysi) tarafından yazılmaya başlayan Vâkıât-ı Muhammed Ali Han isimli eser ise müellifinin ölmesi sebebiyle tamamlanamamıştır. Doğu Türkistan Hocalar ailesine mensup, Alim Han ve Ömer Han’ın yeğeni Hakimhan Töre’nin kaleme aldığı Müntahabü’t-Tevarih, Alim Han, Ömer Han, Muhammed Ali Han ve Şirali Han (1842-1845) dönemlerini anlatan ana kaynaklardan birisidir. Muhammed Ali Han’ın 1842 yılında Buhara Emiri Nasrullah tarafından katledilmesi ve devamında gelişen olayları anlatan Şahnâme-i Divane Mutrib, Hokand tarih yazıcılığında yeni bir destan örneği olarak ortaya çıkmıştır. Şahnâme-i Divane Mutrib’de anlatılan olayların devamı niteliğinde olan ve aynı tarzda kaleme alınan Şahnâme-i Divane Andalib, Şirali Han’ın kahramanlıklarını ve Hokand Hanlığı’nı Buhara Emirliği’nin esaretinden kurtarmasını anlatmaktadır.
Established in 1709 under the leadership of the Ming tribe of Uzbeks in the Fergana Valley, the K... more Established in 1709 under the leadership of the Ming tribe of Uzbeks in the Fergana Valley, the Kokand Khanate reached the peak of its power with Muhammad Ali Khan (1822-1842), who became the ruler in 1822. Although the Kokand Khanate reached the peak of its power during the twenty-year reign of Muhammad Ali Khan, Muhammad Ali Khan's distancing from the state affairs with the sweet smell of victory, his plunge into sing assemblies and the maladministration he exhibited in the last period of his rule attracted the reaction of the people and statesmen. The statesmen, who could not see the future of their Khanate under the rule of Muhammad Ali Khan, requested assistance from Nasrullah (1826-1860), the ruler of the Bukhara Emirate and one of the important powers of Turkestan, to dethrone Muhammad Ali Khan. Emir Nasrullah, who responded positively to this request for help, embarked on two expeditions to Kokand and invaded the Kokand Khanate as a result of the second expedition in 1842. Emir Nasrullah, who had Muhammad Ali Khan and his family executed, appointed Ibrahim Hayel as the governor of Kokand and returned to Bukhara. The brutality of the Bukhara soldiers during Emir Nasrullah's invasion of Kokand and the subsequent maladministration drew the public reaction. The tribes and inhabitants of the Kokand Khanate, who were tired of cruelty and oppression, united around a new ruler and decided to get rid of Bukhara Administration. In line with this decision, Shir Ali, who lived in Talas and was a member of the Kokand dynasty, was enthroned. When Shir Ali became khan (1842- 1845), the rule of Bukhara in Kokand was ended and the cities of the Khanate were taken under control one by one. When the Khanate got rid of Bukhara captivity and reached its former borders to a great extent, this time it dealt with domestic disturbances. The Kyrgyz, Kipchak tribes and the settled public who wanted to be effective in the state administration started to struggle against each other and the Kipchaks, one of the parties of this struggle, rebelled against the state under the leadership of Müslümankulu. As a result of the rebellion, the persecution applied by the Kipchaks, who were active in the state administration, attracted the reaction of other tribes and the people, especially the Kyrgyz, and as a result, this time the Kyrgyz rebelled and enthroned the late Alim Khan's son Murad Bek and had Shir Ali Khan killed. Müslümankulu, who did not want to lose his influence in the Khanate, married Shir Ali Khan’s son Hüdayar Bek and his daughter and enthroned him in 1845. With Hüdayar Khan becoming the ruler, the administration was completely handed over to Müslümankulu. Illumination of the events of the Shir Ali Khan period is important in revealing the situation of the region at the beginning of the Russian-British conflict in the Turkestan area, which is called as the Great Game. In addition, it is important to understand the causes and consequences of the conflicts within tribes in the state, especially in the Khanate of Kokand, and to determine the consequences of these conflicts during the Russian occupation in the ongoing process. In this study, where we tried to reveal the three-year period of the Kokand Khanate, we mainly used the sources belonging to the Kokand Khanate and tried to explain the reign of Shir Ali Khan by comparing the information given in the main sources of the period with the Kokand sources written later. Keywords: Kokand Khanate, Bukhara Emirate, Shir Ali Khan, Kipchak, Kyrgyz.
Türkistan coğrafyasında dönüm noktalarından birisi olan Büyük Oyun'un başlangıcında bölgenin duru... more Türkistan coğrafyasında dönüm noktalarından birisi olan Büyük Oyun'un başlangıcında bölgenin durumunu ve devletlerarası çatışmaları taraflı olarak da olsa yansıtması açısından büyük önem arz etmektedir. Şahnâme-i Divane Andalib'in Özbekistan Ebu Reyhan Bîrûnî Şarkiyat Enstitüsü'nde bulunan 696 numara da bulunan el yazmayı kullanarak hazırladığımız bu çalışmada eserde verilen bilgileri diğer Hokand kaynaklarıyla mukayese etmeye gayret ettik. Eserin çevirisini verirken çok fazla yer kaplamaması için mısraları yan yana koyduk ve mısraları ayırmak için tire (-) işareti kullandık. Ayrıca her sayfanın sonunda sayfa numaralarını verdik.
The Hodja, who was regarded as opinion leaders in socio-cultural events in Turkestan and respecte... more The Hodja, who was regarded as opinion leaders in socio-cultural events in Turkestan and respected, was called to East Turkestan by Abdul Kerim Khan (1559-1591) to increase the unity in the society during the Yarkend Khanate. After Abdulkerim Khan, many rulers invited Hodjas from West Turkestan to the region with the same goal. While the Hodjas gave suggestions to the public to ensure unity, they were divided into Aktağlık and Karatağlık among themselves and competed.
Öz Hokand Hanlığı'nın ünlü kadın şairlerinden Sufi Rahmankul kızı Dilşad 1800 yılında günümüzde T... more Öz Hokand Hanlığı'nın ünlü kadın şairlerinden Sufi Rahmankul kızı Dilşad 1800 yılında günümüzde Tacikistan sınırları içerisinde yer alan Öretepe şeh-rinde dünyaya geldi. 1813 yılında yetim, 1814 yılında da öksüz kalan şair, babaannesiyle yaşamaya başladı. 1817 yılında Hokand hükümdarı Ömer Han (1810-1822)'ın Öretepe'yi ele geçirmesiyle Hokand şehrine getirilen ve hareme alınan şair, Ömer Han'ın emriyle haremden atıldı. Haremden atıldık-tan sonra Dilşad Berna Hokand'da Taş Mahdum isimli bir imamla evlendi ve öğretmenlik yapmaya başladı. 1905-1906 yıllarında vefat ettiği tahmin edilen şair, hayat hikâyesini Târih-i Muhâcirân ismiyle Farsçanın Tacik lehçesinde kaleme aldı ve daha sonra kendisi Çağatay Türkçesine tercüme etti. Eserine savaş mağdurları ve muhacirlerin anısına Târih-i Muhâcirân ismini veren şair Hokand'da Ömer Han'ın büyük gayretleriyle oluşturduğu edebî ortamda ye-tişti. Kendisi Ömer Han'ın eşi Mahlar Ayim'den destek gördüğü gibi şiirlerini kaleme alırken Mahlar Ayim ve Cihan Atın'ı örnek aldı. Hokand Hanlığı'nın sosyal, kültürel hayatı hakkında bilgiler veren Tarih-i Muhâcirân'ın hanlıkta yetişen kadın şairlerle alakalı malumatlar sunması, şairin yaşadığı dönem-de meydana gelen olaylara karşı halkın bakış açısını yansıtması ve dönemin ana kaynaklarından olmasından dolayı önem arz etmektedir. Eserin Farsça ve Türkçe nüshalarının giriş kısmı bulunmamakla beraber bu nüshalar birbi-rindeki eksiklikleri doldurmaktadır. Biz çalışmamamızda iki nüshayı da kul-landık ve farklılıkları dipnotlarda vermeye gayret ettik. Abstract Dilşad, daughter of Sofi Rahmankul, one of the famous famale poets of the Koqand Khanate, was born in the city of Öretepe, which is located in today's * Genel Türk Tarihi Doktoru, sen.huseyin.
Hokand Hanlığı'nı 13 yıl idare eden Ömer Han, Narbuta Bek ve Ming Ayim'in ortanca çocuğu olarak 1... more Hokand Hanlığı'nı 13 yıl idare eden Ömer Han, Narbuta Bek ve Ming Ayim'in ortanca çocuğu olarak 1787 yılında dünyaya geldi. Şehzadeliği döneminde eğitimine Hokand sarayında başladı ve ardından Hokand medresesine devam etti. Bu eğitimi esnasında, Arapça ve Farsçayı bütün inceliğiyle öğrenerek doğu edebiyatına merak saldı. Ağabeyi Alim'in han olmasıyla onun hizmetine girdi ve Alim Han (1799-1809)'ın askerî seferlerine katıldığı gibi 1805-1806 yılında gerçekleştirilen Taşkent seferinde Hokand ordusunu komuta etti ve tecrübe kazanması için Alim Han tarafından Mergilan valiliğine atandı. Mergilan valiliği esnasında dayılarının kızı Mahlar Ayim ile evlendi. Bu evlilikten, kendisinden sonra tahta geçecek olan Muhammed Ali ile Sultan Mahmud isminde iki çocuğu dünyaya geldi. Alim Han'a gerçekleştirilen darbe neticesinde 1809 yılında Hokand hükümdarı oldu ve ilk iş olarak darbeci devlet adamlarını ortadan kaldırarak kendi saltanatını kurdu. Kendi saltanatı döneminde devletin sınırlarını genişletmek için askerî seferler tertip etti. Buhara Emirliği ile Öretepe hâkimiyeti için kıyasıya bir rekabet içerisine giren Ömer Han, Kazak bozkırlarına sefer düzenleyerek Yesi (Türkistan)'yi hanlığın sınırlarına dâhil etti. Ömer Han'ın sınırları genişletme politikasından Kırgızlar da nasibini aldı. Kırgız bölgelerine sefer tertip eden Ömer Han, ayrıca Kırgız boyları arasındaki çatışmadan yararlanarak Kırgız bölgelerini de hanlığın sınırları içerisine dâhil etti. Askerî seferlerinin yanı sıra hanlığın yönetiminde ıslahatlar gerçekleştirdi ve mingbaşı, şeyhülislam gibi yeni makamlar oluşturdu. Döneminin büyük şairlerinden birisi olan ve Emirî mahlasıyla şiirler kaleme alan Ömer Han'ın saltanat devrinde edebî faaliyetlere büyük destek verildi. Çeşitli bölgelerden ünlü şairleri hanlığın başkenti Hokand'a getirerek başkenti dönemin sanat merkezlerinden birisi haline getirdi. Eşi Mahlar Ayim'in de divan sahibi bir şair olmasının etkisiyle hanlıkta kadın şairler de ön plana çıkmaya başladı. Edebiyata verdiği desteğin yanında eğitime de önem veren Ömer Han, yeni medreseler bina ettirdi. Medreselerin yanı sıra imar faaliyetleriyle hanlıkta imarethaneler, su kanalları inşa edildi ve vakıf müesseseleri kuruldu. ABSTRACT Umar Khan, who ruled the Hokand Khanate for 13 years, was born in 1787 as the middle child of Narbuta Bek and Ming Ayim. He started his education in Kokand Palace during his prince hood and then continued to Kokand madrasah. During this education, he learned Arabic and Persian with all the delicacy and became interested in eastern literature. After his older brother, Alim had become khan, he entered his service and participated in the military camping of Alim Khan (1799-1809) as well as commanded the Kokand army in the Tashkent expedition in 1805-1806 and was appointed as the governor of Mergilan by Alim Khan to gain experience. He married Mahlar Ayim, the daughter of his uncles, during the governorship of Mergilan. From this marriage, Muhammed Ali, who will take the throne after him, and Sultan Mahmud, were born. As a result of the coup against Alim Khan, he became the ruler of Kokand in 1809 and as the first, he established his reign by eliminating the coup statesmen. During his reign, he organized military expeditions to expand the borders of the state. Umar Khan, who started a fierce competition with the Emirate of Bukhara for the sovereignty of Öretepe, organized an expedition to the Kazakh steppes and included Yesi (Turkistan) within the borders of the khanate. Kyrgyz was affected by Umar Khan's policy of expanding the borders. Taking advantage of the dispute between the Kyrgyz tribes, Umar Khan expedition organized in the Kyrgyz regions and included the Kyrgyz regions within the borders of the khanate. In addition to his military expeditions, he carried out reforms in the administration of the khanate and established new positions such as mingbasi and shaykh al-Islam. During the reign of Umar Khan, who was one of the great poets of his period and wrote poems with the pseudonym Emirî, * Dr., E-Posta: sen.huseyin.
Aslen Doğu Türkistanlı ve Hocalar sülalesinden olan Hakimhan Töre’nin Farsça kaleme aldığı Muntah... more Aslen Doğu Türkistanlı ve Hocalar sülalesinden olan Hakimhan Töre’nin Farsça kaleme aldığı Muntahab At-Tevarih; Hokand Hanları Ömer Han (1809- 1821) ve Muhammed Ali Han (1822-1842) ile Buhara Emirleri Haydar (1800- 1825) ve Nasrullah (1827-1860) dönemleri için önemli bilgiler ihtiva etmektedir. 19. yüzyıl Türkistan Hanlıkları için ana kaynak olan eser 2010 yılında Özbek Türkçesine tercüme edilmiş, ülkemizde ise yeni yeni kullanılmaya başlanmıştır. Türkistan Hanlıkları için büyük önem taşımasına rağmen eserde Hz. Adem’den başlayarak kendi dönemine kadar kaynaklardan yararlanarak kaleme alınmış kısa bir İslam tarihi anlatılmaktadır. Hakimhan Töre, Alim ve Ömer Hanların ye- ğeni olarak sarayda bizzat şahit olduğu olaylara ve Rusya’ya sürgün edilmesi sebebiyle orada gördüklerine yer vermesi Muntahab At-Tevarih’e ayrı bir değer katmıştır. Dönemine dair verdiği çoğu bilgilerin çağdaş kaynaklarda bulunma- ması nedeniyle kendisinden sonra yazılan bazı eserlere kaynaklık yapmıştır.
Uploads
Papers by hüseyin şen
manageable system in Turkestan were realized in line with the wishes of the Bolsheviks.
However, the collapse of the Russian Empire and the idea of restructuring and independence in the newly established order attracted Turkistan intellectuals. They soon realized that the situation was not as they thought. The intellectual differences and conflicts between them prevented the
unity of the Turkish tribes, which continued their lives in the region, made an effort to declare their independence. At this point, at the Central Executive Committee session on September 16, 1924, it was decided to divide the Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic into national
borders. The division of geography into artificial borders has had painful consequences. Feyzullah Hoca, İkmal Akramov are prominent names on behalf of the Uzbeks. With the determination of national borders, Uzbekistan consisted of seven regions (Tashkent, Fergana, Kashkadarya, Samarkand, Zerefshan, Sirderya and Khorezm regions), twenty-four cities and one
hundred twenty-four districts. The Tajik Autonomous Soviet Socialist Republic was included as an autonomous region within the Uzbek Soviet Socialist Republic and became independent in 1929. In this period, the provinces of Garm, Dushanbe, Kulyab and Kurgan Tepe and cities such
as Badahşan, Pencikent and Öretepe were transferred to Tajikistan, which was considered an autonomous region. Our study, which we prepared using the witnesses of the period, Soviet archives and reports, is important in terms of understanding and making sense of how the Bolsheviks determined artificial borders in Uzbekistan and how this situation is reflected in the
events in Turkestan today.
Keywords: Kokand Khanate, Handicrafts, Silk, Paper, Jewellery, Leatherwork, Blacksmithing.
Keywords: Kokand Khanate, Bukhara Emirate, Shir Ali Khan, Kipchak, Kyrgyz.
manageable system in Turkestan were realized in line with the wishes of the Bolsheviks.
However, the collapse of the Russian Empire and the idea of restructuring and independence in the newly established order attracted Turkistan intellectuals. They soon realized that the situation was not as they thought. The intellectual differences and conflicts between them prevented the
unity of the Turkish tribes, which continued their lives in the region, made an effort to declare their independence. At this point, at the Central Executive Committee session on September 16, 1924, it was decided to divide the Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic into national
borders. The division of geography into artificial borders has had painful consequences. Feyzullah Hoca, İkmal Akramov are prominent names on behalf of the Uzbeks. With the determination of national borders, Uzbekistan consisted of seven regions (Tashkent, Fergana, Kashkadarya, Samarkand, Zerefshan, Sirderya and Khorezm regions), twenty-four cities and one
hundred twenty-four districts. The Tajik Autonomous Soviet Socialist Republic was included as an autonomous region within the Uzbek Soviet Socialist Republic and became independent in 1929. In this period, the provinces of Garm, Dushanbe, Kulyab and Kurgan Tepe and cities such
as Badahşan, Pencikent and Öretepe were transferred to Tajikistan, which was considered an autonomous region. Our study, which we prepared using the witnesses of the period, Soviet archives and reports, is important in terms of understanding and making sense of how the Bolsheviks determined artificial borders in Uzbekistan and how this situation is reflected in the
events in Turkestan today.
Keywords: Kokand Khanate, Handicrafts, Silk, Paper, Jewellery, Leatherwork, Blacksmithing.
Keywords: Kokand Khanate, Bukhara Emirate, Shir Ali Khan, Kipchak, Kyrgyz.