Przed ośmiu laty podzieliłem się z czytelnikami "Języka Polskiego" (z. 4-5 z 2009 roku) uwagami o... more Przed ośmiu laty podzieliłem się z czytelnikami "Języka Polskiego" (z. 4-5 z 2009 roku) uwagami o zbiorze felietonów Roberta Rothsteina Two Words to the Wise. Reflections on Polish Language, Literature, and Folklore, publikowanych w dwujęzycznym amerykańskim dwutygodniku "White Eagle"-"Biały Orzeł". Tytuł nawiązywał do polskiego przysłowia: "Dobrej głowie dość dwie słowie", intrygującego dla anglofona, któremu wystarcza tylko jedno słowo (A word to the wise is sufficient). Jak widać, nawet dwa słowa to za mało, bo teraz ukazał się zbiór następny: More Words to the Wise. Nota o autorze książki, znanym amerykańskim poloniście, profesorze uniwersytetu stanu Massachusetts w Amherst, jest teraz wzbogacona o informację, że w 2013 roku został on odznaczony Oficerskim Krzyżem Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za ponad 40 lat pracy "in supporting and promoting Polish culture". Zakres tematyczny zbioru jest taki sam jak książki poprzedniej. Felietony są przeznaczone przede wszystkim dla Amerykanów polskiego pochodzenia, którym przypominają sprawy typowo polskie-z naszej tradycji, historii, obyczajów, kultury i języka. Widać to od razu w pierwszym felietonie, zatytułowanym Uhlans-wyraz ten do języka angielskiego przeszedł z polskiego (za pośrednictwem niemieckiego i francuskiego). Chyba wszyscy w Polsce go znają i wiedzą, kto to byli ułani, jednak mało kto zdaje sobie sprawę z jego orientalnego (zapewne tureckiego) pochodzenia. Autor opowiada o tym, obficie cytując teksty popularnych piosenek, pokazując niejedną tkwiącą w nich pułapkę (np. dlaczego "stoi ułan na widecie"?). Autor stale przypomina polskie realia, jak wybite w nocie informacyjnej pierogi czy pączki. Ulubioną domeną Rothsteina jest etymologia-prawdopodobnie zbiega się ona z zainteresowaniami czytelników, którzy dobrze znają język polski, ale widzą w nim, zwłaszcza patrząc nań z dystansu, sporo zagadek. Dla takich czytelników Rothstein przeznacza też informacje o języku polskim, podając również wyrafinowane przykłady, analizowane przez językoznawców ostatnich dziesięcioleci. Wprowadzając problem homonimii (w postaci homografii lub homofonii), zwraca uwagę, że nie ogranicza się ona do słów: że homonimiczne są też dłuższe całostki, jak zdrada męża (albo mąż zdradził kogoś, albo ktoś zdradził męża). Podobnie jak w poprzednim tomie autor czerpie informacje ze źródeł drukowanych, czasem starych, czasem całkiem nowych. Pełno jest odwołań do polskiej klasyki, literatury
... Mam też egzemplarz książki wydanej w roku 1955 «Maria Dąbrowska, Ludzie stamtąd», na którym... more ... Mam też egzemplarz książki wydanej w roku 1955 «Maria Dąbrowska, Ludzie stamtąd», na którym autorka złożyła podpis Marja Dąbrowska. ... tylko Ilii), ale imię biologa (i laure-ata Nagrody Nobla) Miecznikowa to tylko Ilja (i Ilji7)), a malarza Riepina (czy Repina) tylko Ilia ...
Some remarks on the inflexional description of Polish pronouns
The paper deals with syntactic contrasts between Polish words conventionally treated as pronomina... more The paper deals with syntactic contrasts between Polish words conventionally treated as pronominal forms: case, postpropositionalness, strong vs. weak position, number, and gender. According to the general premises of an overall grammatical description of contemporary Polish the first four are here treated as inflexional, and the last one as lexical.Zadanie pt. Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej nauk
On conventional auxiliary characters in Polish texts
The aim of this paper is to discuss the usage of four characters that can be met in Polish texts ... more The aim of this paper is to discuss the usage of four characters that can be met in Polish texts in functions different than letters and punctuation marks: apostrophe, hyphen, slash and dot (the two last characters are also used as punctuation marks ). They occur in words introduced to Grammatical Dictionary of Polish by Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, and Robert Wołosz, published in 2007. The conventional auxiliary characters have been neglected in alphabetical order and are not taken into account in searches.712512
O odmianie czasowników o podstawach „mleć” i „pleć”
The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mle... more The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mleć : mielić, pleć : pielić (and their prefixed derivatives). As a rule Polish dictionaries give the hybrid paradigms with the majority forms built from the traditional variants "mleć" and "pleć", but the participle and the gerund are taken from the new variants "mielić" and "pielić", belonging to the productive conjugational pattern ("mielony", "mielenie"; "pielony", "pielenie" instead of the old forms "mlety", "mlecie"; "plety", "plecie", now completely obsolete). In Polish text corpora the old variants are seemingly prevalent, but this is the result of automatic tagging, favoring the variants accepted by traditional normative dictionaries. In fact, new variants are more frequent. In conclusion, the authors propose to divide the paradigms according to their history and to recognize "mielić" and "pielić" as neutral variants. This solution has been introduced in the new on-line edition of the Grammatical Dictionary of Polish (SGJP).
Problem dyskutowany w niniejszym artykule wyłonił się w trakcie prac nad Słownikiem gramatycznym ... more Problem dyskutowany w niniejszym artykule wyłonił się w trakcie prac nad Słownikiem gramatycznym języka polskiego 1 (dalej: SG/P). Autorzy musieli zdecy dować, jaką postać mają słowa, które uznawali za wykładniki polskich form wyra zowych. Rozstrzygnięcia, które przedstawiam niżej, nie były oczywiste. Polski tekst pisany stanowi ciąg znaków piśmiennych (nie uwzględniamy wyróżnień typograficznych). Wśród tych znaków możemy wyróżnić dwie ważne klasy. Pierwsza-to litery alfabetu polskiego. Druga-to separatory, czyli znaki ograniczające słowa polskie z obu stron: znaki interpunkcyjne i odstęp międzywy razowy (w tekstach elektronicznych kodowany m.in. za pomocą znaku spacji). Fizycznie istniejący tekst ma naturę mocno złożoną, heterogeniczną (ogra niczamy się tu do właściwego tekstu , pomijając elementy nietekstowe, które mogą obok niego wystąpić, zwłaszcza ilustracje). Mogą się w nim pojawić elementy in ne niż polskie słowa. Takich elementów nie opisujemy. Jednak w polskim tekście, a w szczególności w polskich słowach , mogą wy stąpić inne znaki, które nie są ani znakami interpunkcyjnymi, ani literami pol skimi. Są to przede wszystkim znaki należące do innych systemów znakowych. Elementy kodów jawnie obcych muszą być uznane za cytaty w innych języ kach, są one skreślane przy jego opracowywaniu. Tak zostaną potraktowane napi sy takie, jak słowa greckie, rosyjskie czy hebrajskie zapisane w oryginalnych alfa betach, a także wszelkie wstawki zawierające cyfry arabskie (przede wszystkim cyfrowe zapisy liczb) i inne symbole specjalne (np. @, & czy %1). Skutkiem tej de cyzji jako słowa polskie zostają zdyskwalifikowane jednostki, które intuicyjnie są tak traktowane i które wielokrotnie wystąpiły w zbadanych polskich tekstach, np. F-16, A4. Jednak ich struktura jest wyraźnie różna od typowych słów polskich:
Grammatical Dictionary of Polish: The Current State and Perspectives
The subject of this paper is a grammatical dictionary of Polish published recently by the authors... more The subject of this paper is a grammatical dictionary of Polish published recently by the authors. The dictionary has been worked out in an electronic form and is accessible through a computer program. It is based on the homogeneous grammatical description of contemporary Polish worked out in last 35 years by a team of Polish linguists. Having accepted new solutions proposed in the 2nd half of the 20th century (masculine subgenders by W. Mańczak, verbal stem classes by J. Tokarski, classification of functional lexems by R. Laskowski and M. Grochowski) the description continues the tradition of Polish grammar. Many details have been proposed by the members of the team (the general system of genders, the declension of pronouns and numerals, two-stage presentation of Polish morphology: surface (exponential) and deep (functional)). The best elaborated part of the dictionary is the conjugation which has been compiled as a relational database since 1997. Now the whole lexical material is ...
The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mle... more The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mleć : mielić, pleć : pielić (and their prefixed derivatives). As a rule Polish dictionaries give the hybrid paradigms with the majority forms built from the traditional variants "mleć" and "pleć", but the participle and the gerund are taken from the new variants "mielić" and "pielić", belonging to the productive conjugational pattern ("mielony", "mielenie"; "pielony", "pielenie" instead of the old forms "mlety", "mlecie"; "plety", "plecie", now completely obsolete). In Polish text corpora the old variants are seemingly prevalent, but this is the result of automatic tagging, favoring the variants accepted by traditional normative dictionaries. In fact, new variants are more frequent. In conclusion, the authors propose to divide the paradigms according to their history and to recognize "mielić" and "pielić" as neutral variants. This solution has been introduced in the new on-line edition of the Grammatical Dictionary of Polish (SGJP).
Przed ośmiu laty podzieliłem się z czytelnikami "Języka Polskiego" (z. 4-5 z 2009 roku) uwagami o... more Przed ośmiu laty podzieliłem się z czytelnikami "Języka Polskiego" (z. 4-5 z 2009 roku) uwagami o zbiorze felietonów Roberta Rothsteina Two Words to the Wise. Reflections on Polish Language, Literature, and Folklore, publikowanych w dwujęzycznym amerykańskim dwutygodniku "White Eagle"-"Biały Orzeł". Tytuł nawiązywał do polskiego przysłowia: "Dobrej głowie dość dwie słowie", intrygującego dla anglofona, któremu wystarcza tylko jedno słowo (A word to the wise is sufficient). Jak widać, nawet dwa słowa to za mało, bo teraz ukazał się zbiór następny: More Words to the Wise. Nota o autorze książki, znanym amerykańskim poloniście, profesorze uniwersytetu stanu Massachusetts w Amherst, jest teraz wzbogacona o informację, że w 2013 roku został on odznaczony Oficerskim Krzyżem Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za ponad 40 lat pracy "in supporting and promoting Polish culture". Zakres tematyczny zbioru jest taki sam jak książki poprzedniej. Felietony są przeznaczone przede wszystkim dla Amerykanów polskiego pochodzenia, którym przypominają sprawy typowo polskie-z naszej tradycji, historii, obyczajów, kultury i języka. Widać to od razu w pierwszym felietonie, zatytułowanym Uhlans-wyraz ten do języka angielskiego przeszedł z polskiego (za pośrednictwem niemieckiego i francuskiego). Chyba wszyscy w Polsce go znają i wiedzą, kto to byli ułani, jednak mało kto zdaje sobie sprawę z jego orientalnego (zapewne tureckiego) pochodzenia. Autor opowiada o tym, obficie cytując teksty popularnych piosenek, pokazując niejedną tkwiącą w nich pułapkę (np. dlaczego "stoi ułan na widecie"?). Autor stale przypomina polskie realia, jak wybite w nocie informacyjnej pierogi czy pączki. Ulubioną domeną Rothsteina jest etymologia-prawdopodobnie zbiega się ona z zainteresowaniami czytelników, którzy dobrze znają język polski, ale widzą w nim, zwłaszcza patrząc nań z dystansu, sporo zagadek. Dla takich czytelników Rothstein przeznacza też informacje o języku polskim, podając również wyrafinowane przykłady, analizowane przez językoznawców ostatnich dziesięcioleci. Wprowadzając problem homonimii (w postaci homografii lub homofonii), zwraca uwagę, że nie ogranicza się ona do słów: że homonimiczne są też dłuższe całostki, jak zdrada męża (albo mąż zdradził kogoś, albo ktoś zdradził męża). Podobnie jak w poprzednim tomie autor czerpie informacje ze źródeł drukowanych, czasem starych, czasem całkiem nowych. Pełno jest odwołań do polskiej klasyki, literatury
... Mam też egzemplarz książki wydanej w roku 1955 «Maria Dąbrowska, Ludzie stamtąd», na którym... more ... Mam też egzemplarz książki wydanej w roku 1955 «Maria Dąbrowska, Ludzie stamtąd», na którym autorka złożyła podpis Marja Dąbrowska. ... tylko Ilii), ale imię biologa (i laure-ata Nagrody Nobla) Miecznikowa to tylko Ilja (i Ilji7)), a malarza Riepina (czy Repina) tylko Ilia ...
Some remarks on the inflexional description of Polish pronouns
The paper deals with syntactic contrasts between Polish words conventionally treated as pronomina... more The paper deals with syntactic contrasts between Polish words conventionally treated as pronominal forms: case, postpropositionalness, strong vs. weak position, number, and gender. According to the general premises of an overall grammatical description of contemporary Polish the first four are here treated as inflexional, and the last one as lexical.Zadanie pt. Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej nauk
On conventional auxiliary characters in Polish texts
The aim of this paper is to discuss the usage of four characters that can be met in Polish texts ... more The aim of this paper is to discuss the usage of four characters that can be met in Polish texts in functions different than letters and punctuation marks: apostrophe, hyphen, slash and dot (the two last characters are also used as punctuation marks ). They occur in words introduced to Grammatical Dictionary of Polish by Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, and Robert Wołosz, published in 2007. The conventional auxiliary characters have been neglected in alphabetical order and are not taken into account in searches.712512
O odmianie czasowników o podstawach „mleć” i „pleć”
The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mle... more The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mleć : mielić, pleć : pielić (and their prefixed derivatives). As a rule Polish dictionaries give the hybrid paradigms with the majority forms built from the traditional variants "mleć" and "pleć", but the participle and the gerund are taken from the new variants "mielić" and "pielić", belonging to the productive conjugational pattern ("mielony", "mielenie"; "pielony", "pielenie" instead of the old forms "mlety", "mlecie"; "plety", "plecie", now completely obsolete). In Polish text corpora the old variants are seemingly prevalent, but this is the result of automatic tagging, favoring the variants accepted by traditional normative dictionaries. In fact, new variants are more frequent. In conclusion, the authors propose to divide the paradigms according to their history and to recognize "mielić" and "pielić" as neutral variants. This solution has been introduced in the new on-line edition of the Grammatical Dictionary of Polish (SGJP).
Problem dyskutowany w niniejszym artykule wyłonił się w trakcie prac nad Słownikiem gramatycznym ... more Problem dyskutowany w niniejszym artykule wyłonił się w trakcie prac nad Słownikiem gramatycznym języka polskiego 1 (dalej: SG/P). Autorzy musieli zdecy dować, jaką postać mają słowa, które uznawali za wykładniki polskich form wyra zowych. Rozstrzygnięcia, które przedstawiam niżej, nie były oczywiste. Polski tekst pisany stanowi ciąg znaków piśmiennych (nie uwzględniamy wyróżnień typograficznych). Wśród tych znaków możemy wyróżnić dwie ważne klasy. Pierwsza-to litery alfabetu polskiego. Druga-to separatory, czyli znaki ograniczające słowa polskie z obu stron: znaki interpunkcyjne i odstęp międzywy razowy (w tekstach elektronicznych kodowany m.in. za pomocą znaku spacji). Fizycznie istniejący tekst ma naturę mocno złożoną, heterogeniczną (ogra niczamy się tu do właściwego tekstu , pomijając elementy nietekstowe, które mogą obok niego wystąpić, zwłaszcza ilustracje). Mogą się w nim pojawić elementy in ne niż polskie słowa. Takich elementów nie opisujemy. Jednak w polskim tekście, a w szczególności w polskich słowach , mogą wy stąpić inne znaki, które nie są ani znakami interpunkcyjnymi, ani literami pol skimi. Są to przede wszystkim znaki należące do innych systemów znakowych. Elementy kodów jawnie obcych muszą być uznane za cytaty w innych języ kach, są one skreślane przy jego opracowywaniu. Tak zostaną potraktowane napi sy takie, jak słowa greckie, rosyjskie czy hebrajskie zapisane w oryginalnych alfa betach, a także wszelkie wstawki zawierające cyfry arabskie (przede wszystkim cyfrowe zapisy liczb) i inne symbole specjalne (np. @, & czy %1). Skutkiem tej de cyzji jako słowa polskie zostają zdyskwalifikowane jednostki, które intuicyjnie są tak traktowane i które wielokrotnie wystąpiły w zbadanych polskich tekstach, np. F-16, A4. Jednak ich struktura jest wyraźnie różna od typowych słów polskich:
Grammatical Dictionary of Polish: The Current State and Perspectives
The subject of this paper is a grammatical dictionary of Polish published recently by the authors... more The subject of this paper is a grammatical dictionary of Polish published recently by the authors. The dictionary has been worked out in an electronic form and is accessible through a computer program. It is based on the homogeneous grammatical description of contemporary Polish worked out in last 35 years by a team of Polish linguists. Having accepted new solutions proposed in the 2nd half of the 20th century (masculine subgenders by W. Mańczak, verbal stem classes by J. Tokarski, classification of functional lexems by R. Laskowski and M. Grochowski) the description continues the tradition of Polish grammar. Many details have been proposed by the members of the team (the general system of genders, the declension of pronouns and numerals, two-stage presentation of Polish morphology: surface (exponential) and deep (functional)). The best elaborated part of the dictionary is the conjugation which has been compiled as a relational database since 1997. Now the whole lexical material is ...
The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mle... more The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: mleć : mielić, pleć : pielić (and their prefixed derivatives). As a rule Polish dictionaries give the hybrid paradigms with the majority forms built from the traditional variants "mleć" and "pleć", but the participle and the gerund are taken from the new variants "mielić" and "pielić", belonging to the productive conjugational pattern ("mielony", "mielenie"; "pielony", "pielenie" instead of the old forms "mlety", "mlecie"; "plety", "plecie", now completely obsolete). In Polish text corpora the old variants are seemingly prevalent, but this is the result of automatic tagging, favoring the variants accepted by traditional normative dictionaries. In fact, new variants are more frequent. In conclusion, the authors propose to divide the paradigms according to their history and to recognize "mielić" and "pielić" as neutral variants. This solution has been introduced in the new on-line edition of the Grammatical Dictionary of Polish (SGJP).
Uploads
Papers by Zygmunt Saloni