Harman, Gilbert. "The Nonexistence of Character Traits." Proceedings of the Aristotelian Society"... more Harman, Gilbert. "The Nonexistence of Character Traits." Proceedings of the Aristotelian Society" 100/1 (2000), 223-226.
Bu makale, Mukatil b. Suleyman hakkinda yapilan antropomorfizm suclamalarinin do g rulu g unu inc... more Bu makale, Mukatil b. Suleyman hakkinda yapilan antropomorfizm suclamalarinin do g rulu g unu inceliyor. Ilk donem mufessirlerinden Mukâtil a s iri antropomorfizmi savunmakla itham edilmektedir. Hem Musluman hem de batili bilginlerin bu konuda ki kanaatleri kesin gibidir. Ancak, Mukatil’in tefsirine cok onem verilen Bati’da onun Kuran'daki antropomorfik ifadeleri nasil tefsir etti g ine dair sistematik bir cali s ma ortaya konmami stir . Bu makale, dikkatli bir okuma yapildi ginda Mukatil’e kolayca a s iri antopomorfist etiketi yapi s tirmanin zor oldugunu ortaya koyar. Cali sma , Mukatil’e antropomorfik goru s lerin atfedildi gi kaynaklari incelemenin yani sira, erken donem kelami tartismalarin i s i g inda, sozkonusu kaynaklarin guvenirli g ini irdeler. Ayrica iddialarin do g rulu g unu Mukatil’e ait tefsir ile el-E s bâh ve'n-nezâir isimli eserlerden sorgular.
Tefsir eserlerinde ayetlere ihtiva ettikleri konulara göre seyf ayeti, zıhar ayeti, mübâhele ayet... more Tefsir eserlerinde ayetlere ihtiva ettikleri konulara göre seyf ayeti, zıhar ayeti, mübâhele ayeti ve ahkâm ayetleri gibi isimlendirmeler yapıldığı görülür. Bu tasnif sadece konu itibarıyla değil, iniş yeri, uzunluk-kısalık, mananın açık-kapalı olması gibi değişik açılardan da yapılmıştır. Bu bağlamda Tefsir usulü kaynaklarında sıfat ayetleri ve sıfatlar hakkında vârit olan ayetler gibi ifadeler yer alır. Bu isimlendirme altında sıralanan ayetler incelendiğinde bunların el-esmâu'l-hüsna'dan bir ya da birkaç isim-sıfat barındıran ayetler değil; içerisinde el, yüz, göz, gelme, istivâ, sevme, gazab etme, gökte olma, yerde olma, üste olma vb. beşerî/cismanî özelliklerin Yüce Allah'a nispet edildiği ayetler olduğu görülür. Muhtevasında bu tür bir ifadeler barındıran ayetlere "sıfat ayetleri"; bu ayetlerin haber vermesi ile bilindiği için de bu özelliklere "haberî/semi'î sıfatlar" denilmiştir. Gerçek mana ve mahiyetleri kavranamadığı için bunlara "müteşâbih sıfatlar" adı da verilmiştir. Haberi sıfatların bir kısmı yalnız Kur'an-ı Kerim'de, bir kısmı yalnız hadislerde, bir kısmı ise hem Kur'an hem de hadislerde yer alır. Diğer taraftan bu sıfatlar naslarda kelime çeşidi olarak tek formda olmayıp fiil, isim ve zarf/edat şekillerinde görülebilir. Biraz daha detaylandırmak gerekirse, söz konusu naslarda: merhamet etmek, sevmek (mehabbet), kızmak (gadab), râzı olmak (rızâ) gibi duygu bildiren; istivâ ityan, meci', firâğ, ve batş gibi hareket/eylem ifade eden fiiller ile yed/yedân/eydî, vech, 'ayn/a'yun gibi uzuv bildiren kelimeler ve nefs gibi nitelikler Allah'a isnat edilir. Ayrıca, yemîn, cenb, kurb/akrab, fevk, 'inde, me'a ve ledün gibi konum/durum bildiren edatlar da Allah (c.c.) ile ilgili olarak naslarda yer alır. Bunlardan başka, semâ'da olmak, arz'da olmak gibi bir mekânda bulunmayı ifade eden tabirler Allah (c.c.) hakkında kullanılır. Özetle duygu bildiren, hareket ifade eden filler; uzuv bildiren kelimeler veya yakınlık, beraberlik, üst, yan gibi, semada olmak, yerde olmak gibi aşkın varlık için düşünülemeyecek hususlar ayetlerde Allah'a (c.c.) nisbet edilmektedir. Sadece hadislerde yer alan haberi sıfatlardan bazıları şöyledir: Parmak, ayak, nüzul, yaklaşma (kurb), sevinme (ferah), gülme (dıhk). Ayetler için yapılan isimlendirmesinin bir benzeri de hadisler için yapılmış; içerisinde antropomorfik ifadeler barındıran hadislere sıfat hadisleri denilmiştir. Ayet ve hadislerde yer alan bu ifadeler, sözlük anlamları itibarıyla yaratılmışlık özelliği ifade ettikleri için, Allah'a (c.c.) nispet edilmesi İslam'ın uluhiyyet anlayışıyla bağdaşmaz. Zira ayetlerde ifade edildiği üzere Allah'ın (c.c.) bir varlığa benzemesi mümkün değildir. Ehl-i sünnet geleneğinde sıfat ayetlerini anlama konusunda selef ve halefe isnat edilen iki yaklaşım vardır. Selef denilince ilim ve fazilet açısından Müslümanların önderleri sayılan ashâp ve tabiîn anlaşılır. Mu'tezile, Eş'arilik ve Mâtürîdilik gibi kendilerine has bir metodolojileri olan itikadî fırkalar ortaya çıkmadan önce İslam dünyasında selefin inancı hakimdir ve onların bu konudaki düşünceleri şöyle özetlenebilir: Haberî sıfatların mahiyetini biz bilemeyiz, bu konuda yorum yapmak caiz değildir. Ehl-i sünnet çizgisinde te'vilden uzak duran selef neslinin yerini alan, sıfat ayetlerini te'vil eden
Harman, Gilbert. "The Nonexistence of Character Traits." Proceedings of the Aristotelian Society"... more Harman, Gilbert. "The Nonexistence of Character Traits." Proceedings of the Aristotelian Society" 100/1 (2000), 223-226.
Bu makale, Mukatil b. Suleyman hakkinda yapilan antropomorfizm suclamalarinin do g rulu g unu inc... more Bu makale, Mukatil b. Suleyman hakkinda yapilan antropomorfizm suclamalarinin do g rulu g unu inceliyor. Ilk donem mufessirlerinden Mukâtil a s iri antropomorfizmi savunmakla itham edilmektedir. Hem Musluman hem de batili bilginlerin bu konuda ki kanaatleri kesin gibidir. Ancak, Mukatil’in tefsirine cok onem verilen Bati’da onun Kuran'daki antropomorfik ifadeleri nasil tefsir etti g ine dair sistematik bir cali s ma ortaya konmami stir . Bu makale, dikkatli bir okuma yapildi ginda Mukatil’e kolayca a s iri antopomorfist etiketi yapi s tirmanin zor oldugunu ortaya koyar. Cali sma , Mukatil’e antropomorfik goru s lerin atfedildi gi kaynaklari incelemenin yani sira, erken donem kelami tartismalarin i s i g inda, sozkonusu kaynaklarin guvenirli g ini irdeler. Ayrica iddialarin do g rulu g unu Mukatil’e ait tefsir ile el-E s bâh ve'n-nezâir isimli eserlerden sorgular.
Tefsir eserlerinde ayetlere ihtiva ettikleri konulara göre seyf ayeti, zıhar ayeti, mübâhele ayet... more Tefsir eserlerinde ayetlere ihtiva ettikleri konulara göre seyf ayeti, zıhar ayeti, mübâhele ayeti ve ahkâm ayetleri gibi isimlendirmeler yapıldığı görülür. Bu tasnif sadece konu itibarıyla değil, iniş yeri, uzunluk-kısalık, mananın açık-kapalı olması gibi değişik açılardan da yapılmıştır. Bu bağlamda Tefsir usulü kaynaklarında sıfat ayetleri ve sıfatlar hakkında vârit olan ayetler gibi ifadeler yer alır. Bu isimlendirme altında sıralanan ayetler incelendiğinde bunların el-esmâu'l-hüsna'dan bir ya da birkaç isim-sıfat barındıran ayetler değil; içerisinde el, yüz, göz, gelme, istivâ, sevme, gazab etme, gökte olma, yerde olma, üste olma vb. beşerî/cismanî özelliklerin Yüce Allah'a nispet edildiği ayetler olduğu görülür. Muhtevasında bu tür bir ifadeler barındıran ayetlere "sıfat ayetleri"; bu ayetlerin haber vermesi ile bilindiği için de bu özelliklere "haberî/semi'î sıfatlar" denilmiştir. Gerçek mana ve mahiyetleri kavranamadığı için bunlara "müteşâbih sıfatlar" adı da verilmiştir. Haberi sıfatların bir kısmı yalnız Kur'an-ı Kerim'de, bir kısmı yalnız hadislerde, bir kısmı ise hem Kur'an hem de hadislerde yer alır. Diğer taraftan bu sıfatlar naslarda kelime çeşidi olarak tek formda olmayıp fiil, isim ve zarf/edat şekillerinde görülebilir. Biraz daha detaylandırmak gerekirse, söz konusu naslarda: merhamet etmek, sevmek (mehabbet), kızmak (gadab), râzı olmak (rızâ) gibi duygu bildiren; istivâ ityan, meci', firâğ, ve batş gibi hareket/eylem ifade eden fiiller ile yed/yedân/eydî, vech, 'ayn/a'yun gibi uzuv bildiren kelimeler ve nefs gibi nitelikler Allah'a isnat edilir. Ayrıca, yemîn, cenb, kurb/akrab, fevk, 'inde, me'a ve ledün gibi konum/durum bildiren edatlar da Allah (c.c.) ile ilgili olarak naslarda yer alır. Bunlardan başka, semâ'da olmak, arz'da olmak gibi bir mekânda bulunmayı ifade eden tabirler Allah (c.c.) hakkında kullanılır. Özetle duygu bildiren, hareket ifade eden filler; uzuv bildiren kelimeler veya yakınlık, beraberlik, üst, yan gibi, semada olmak, yerde olmak gibi aşkın varlık için düşünülemeyecek hususlar ayetlerde Allah'a (c.c.) nisbet edilmektedir. Sadece hadislerde yer alan haberi sıfatlardan bazıları şöyledir: Parmak, ayak, nüzul, yaklaşma (kurb), sevinme (ferah), gülme (dıhk). Ayetler için yapılan isimlendirmesinin bir benzeri de hadisler için yapılmış; içerisinde antropomorfik ifadeler barındıran hadislere sıfat hadisleri denilmiştir. Ayet ve hadislerde yer alan bu ifadeler, sözlük anlamları itibarıyla yaratılmışlık özelliği ifade ettikleri için, Allah'a (c.c.) nispet edilmesi İslam'ın uluhiyyet anlayışıyla bağdaşmaz. Zira ayetlerde ifade edildiği üzere Allah'ın (c.c.) bir varlığa benzemesi mümkün değildir. Ehl-i sünnet geleneğinde sıfat ayetlerini anlama konusunda selef ve halefe isnat edilen iki yaklaşım vardır. Selef denilince ilim ve fazilet açısından Müslümanların önderleri sayılan ashâp ve tabiîn anlaşılır. Mu'tezile, Eş'arilik ve Mâtürîdilik gibi kendilerine has bir metodolojileri olan itikadî fırkalar ortaya çıkmadan önce İslam dünyasında selefin inancı hakimdir ve onların bu konudaki düşünceleri şöyle özetlenebilir: Haberî sıfatların mahiyetini biz bilemeyiz, bu konuda yorum yapmak caiz değildir. Ehl-i sünnet çizgisinde te'vilden uzak duran selef neslinin yerini alan, sıfat ayetlerini te'vil eden
Uploads
Papers by Yusuf Yurt