Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
The concept of doubt has been the common issue of religions and philosophy in the epistemological... more The concept of doubt has been the common issue of religions and philosophy in the epistemological sense in the historical process. This concept, which is used in depth and diversity in the history of philosophy, has been used more functionally for research and questioning purposes in Islamic thought. In this context, three types of doubt can be mentioned in terms of philosophy: septic, methodical and fideistic. While skepticism, which is the first of these doubt types in Islamic thought, has been criticized as being equivalent to denialism, skeptical fideism has not been accepted in the context of religious texts that give importance and value to reason and research. Methodical doubt has been encouraged both in religious texts and Islamic thought in order to reach true and precise knowledge in terms of research and questioning. For this reason, in this study, starting from the Ancient Age, the types of doubt and doubt will be examined in terms of philosophy, then these types of doub...
In the early period of Islamic thought, the conflict between the people of hadith and the support... more In the early period of Islamic thought, the conflict between the people of hadith and the supporters of rey showed itself in many disciplines, especially fiqh and kalam. Accordingly, it is possible to see that the Hanafi-Mâturîdî school of kalam and the Salafi hadith understanding diverge on many issues in matters of faith. This study aims to examine the theological views of Hanafi hadithists by taking as reference Bedrüddin Aynî, who evaluated the works of important names of hadith from a Hanafi perspective with his commentaries. Aynî's importance is not only related to the Hanafi perspective of the people of Hadith, but also the time and geography he lived in. because he lived in a period when different views were tried to be reconciled within the Ahl as-Sunnah, while the Islamic world was struggling with many threats both internally and externally. In this regard, although he represented the Hanafi school, he tried to reconcile different views among the Ahl as-Sunnah in terms...
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2021
Ġslam inanç sisteminin üç ana unsurundan biri olan ahiret inancı, yeni müslüman olan coğrafyalard... more Ġslam inanç sisteminin üç ana unsurundan biri olan ahiret inancı, yeni müslüman olan coğrafyalarda Ġslam öncesi bakiyelerin etklinliğini sürdürdüğü bir süreçte, farklı algılama biçimlerine konu olmuĢtur. Bu bağlamda Ġslam"dan önce varlığı bilinen tenâsüh dü-Ģüncesi de farklı dönemlerde, Kur"ân referans gösterilerek ahiret inancına dahil edilmeye çalıĢlmıĢtır. Ancak bu düĢünce, Kur"ân"ın genel muhtevasıyla uyumlu olan ahiret inancının inkârı anlamına geldiği için kabul görmemiĢtir. Nitekim tenâsühçülerin kendi dü-Ģüncelerine Kur"ân"dan delil gösterdikleri ayetlerle birlikte baĢka ayetler de onları yalanlarken, söz konusu ayetler kelâm âlimleri tarafından tenâsühten farklı bir Ģekilde anlaĢılmıĢtır. Bunu ilgili ayetlere ve bu ayetlerle ilgili kelam okullarının önde gelen teorisyenlerinin yorumlarına baktığımızda görmek mümkündür.
Kur’ân’ın ulûhiyyet konusunda üzerinde durduğu en önemli mesele şüphesiz tevhîd akidesi olmuştur.... more Kur’ân’ın ulûhiyyet konusunda üzerinde durduğu en önemli mesele şüphesiz tevhîd akidesi olmuştur. Kur’ân ilk muhataplarının zihninde bu doğrultuda bir Tanrı tasavvuru inşa ederken, ilgili ayetlerin anlaşılmasında herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Ancak İslâm düşüncesinin fetihlerle birlikte kadim kültür ve medeniyetlerle karşılaşması sonucunda dinî metinler birbirinden farklı bakış açılarıyla muhatap olmuştur. Bir tarafta dinî metinlerde geçen ve Allah’ı yaratılmışların özellikleriyle tasvir eden ifadeler tevil edilmek suretiyle Allah-insan ilişkisinde süreksizliğe dayalı bir bakış açısı sergilenmiştir. Öbür tarafta ise ilgili metinlerin ifade biçimlerini olduğu gibi anlayarak tevile karşı çıkan bir anlayış belirmiştir. Kur’ân’da geçen müteşâbihleri ve haberî sıfatları tenzih-teşbîh ekseninde anlamaya çalışan her iki anlayış da birbirine zıt iki kutbu teşkil etmiştir. Tenzih anlayışı bu tavrıyla Yüce Allah’ın mahiyetiyle ilgili olarak işi zaman zaman bilinmezliğe kadar götürmüştür. ...
The relationship between Asharizm and Sufism which started with Muhāsibī in the historical proces... more The relationship between Asharizm and Sufism which started with Muhāsibī in the historical process, with the conversion of Shāfiī-Kullābi tradition to Ash’arism, has increased and reached its peak with Ghazali. Given the fact that the relationship between Ash’arism and Sufism is theoretically developed in the area of theology at the moment, the point of view of inspiration in the context of the sources of knowledge is, in general, did not chanced before and after Ghazali. Although, after acceptance of Sufism among the scholar circles and society led to the broader processing of Sufism by the Ash’ari theologians, especially as a matter of inspiration, the source of religious knowledge, They did not give a place in their theolohgical systems in case of the objective information value and non-binding systems. Accordingly, the existence of inspiration is accepted in the field of personal knowledge with subjective dimensions, both in Ash’ari theologians and in Sufis who are affiliated to...
In the historical process, the science of Kalām has become more interacted with the two disciplin... more In the historical process, the science of Kalām has become more interacted with the two disciplines. The first is philosophy and the other is Sufism. Its relationship with both disciplines has been a decisive factor in shaping the agenda and interest of the Kalām in favour of the disciplines in question. Therefore, when trying to determine the historical trajectory of Kalām science, it is necessary to consider its relationship and interaction with these disciplines. Here, taking into consideration the perspectives of Sufis and Sufis will provide a better holistic point of view on the concept of Ahl al-Sunna in order to understand the thought structures of both Ash’arī and Ḥanafī-Māturīdī kalām systems. In this context, the relationship between Ḥanafī- Māturīdī kalām system from the early periods to zuhd and Sufism has been important in terms of shedding light on modern times for the early periods. Because in the early stages of Islamic thought, a scholar had multiple qualities in a...
İsmâilî/Bâtınî hareket ilk dönem Ehl-i sünnet kelam okulları tarafından değişik konularda eleştir... more İsmâilî/Bâtınî hareket ilk dönem Ehl-i sünnet kelam okulları tarafından değişik konularda eleştirilmiştir. Bu eleştiri noktalarından birisi de diğer inanç esaslarıyla da bağlantılı olan melek konusudur. Ancak melek konusu doğrudan bir eleştiri konusu olmayıp, daha çok bağlantılı olduğu nübüvvet ve meâd konularıyla irtibatlı olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda nübüvvet ve meâd konularındaki düşüncelerinden dolayı İsmâilî/Bâtınî öğreti, özellikle bir kısım Eş'arî kelamcıları tarafından melekleri inkâr ettiği ithamına maruz kalmıştır. Hanefî-Mâtürîdî kelâmcıları ise aynı hususlarda eleştirilerde bulunmakla birlikte böyle bir itham içerisine girmezler. Öte yandan onların söz konusu görüşlerinin kaynağı olarak filozofların gösterilmesi de, bu eleştirilerin haklılık payını arttırmıştır. Bu çalışmada ilgili tarafların iddia ve ithamlarına değinildikten sonra, melek konusu nübüvvet ve meâd konularıyla irtibatlı olarak İsmâilî/Bâtınî öğreti açısından değerlendirilecektir. Bu yapılırken kendi eserlerine başvurulacaktır. Bunun sonucunda ise Ehl-i sünnet kelamcılarının eleştirileriyle İsmâilî/Bâtınî öğretinin melek konusundaki görüşleri karşılaştırılacaktır. Ayrıca ilgili düşünce okulları tarafından ortaya çıkan farklı melek anlayışlarının anlam ve önemine sonuçları açısından değinilecektir.
Oz (150-250 kel VAHIY ve ILHAM BAĞLAMINDA HANEFI-MÂTURIDI KELÂM SISTEMININ TASAVVUFLA ILIŞKISI Oz... more Oz (150-250 kel VAHIY ve ILHAM BAĞLAMINDA HANEFI-MÂTURIDI KELÂM SISTEMININ TASAVVUFLA ILIŞKISI Ozet Modern zamanlarda Hanefi-Mâturidi kelâm sistemi ilham konusundaki ihtiyatli tavrindan dolayi genellikle tasavvuf karsiti ya da tasavvufa karsi mesafeli olarak algilanmistir. Ancak gerek Mâturidi gerekse Hanefi-Mâturidi kelâmcilari eserlerinde ilham konusunu genis bir anlam yelpazesinde sunarak, ilhamin varligini kabul etmislerdir. Bununla birlikte ilhami objektif bir bilgi kaynagi olarak kabul etmemislerdir. Ancak Mâverâunnehir cografyasinda etkili olan sufilerin de Hanefi-Mâturidi kelâmcilarinin ilhamin baglayiciligi ve objektif bilgi kaynagi olmadigi yonundeki dusuncelerine paralel bir anlayis icerisinde olduklari gorulmektedir. Ayrica Hanefi-Mâturidi kelâm sisteminin ilham konusundaki elestirilerinin asil hedefinin tasavvuf ve sufiler olmadigi anlasilmaktadir. Tasavvuf icinde onlarin elestirilerini hakli cikaracak sekilde bir dusunce icine giren bazi sufiler olsa da, bu elestiriler...
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
The concept of doubt has been the common issue of religions and philosophy in the epistemological... more The concept of doubt has been the common issue of religions and philosophy in the epistemological sense in the historical process. This concept, which is used in depth and diversity in the history of philosophy, has been used more functionally for research and questioning purposes in Islamic thought. In this context, three types of doubt can be mentioned in terms of philosophy: septic, methodical and fideistic. While skepticism, which is the first of these doubt types in Islamic thought, has been criticized as being equivalent to denialism, skeptical fideism has not been accepted in the context of religious texts that give importance and value to reason and research. Methodical doubt has been encouraged both in religious texts and Islamic thought in order to reach true and precise knowledge in terms of research and questioning. For this reason, in this study, starting from the Ancient Age, the types of doubt and doubt will be examined in terms of philosophy, then these types of doub...
In the early period of Islamic thought, the conflict between the people of hadith and the support... more In the early period of Islamic thought, the conflict between the people of hadith and the supporters of rey showed itself in many disciplines, especially fiqh and kalam. Accordingly, it is possible to see that the Hanafi-Mâturîdî school of kalam and the Salafi hadith understanding diverge on many issues in matters of faith. This study aims to examine the theological views of Hanafi hadithists by taking as reference Bedrüddin Aynî, who evaluated the works of important names of hadith from a Hanafi perspective with his commentaries. Aynî's importance is not only related to the Hanafi perspective of the people of Hadith, but also the time and geography he lived in. because he lived in a period when different views were tried to be reconciled within the Ahl as-Sunnah, while the Islamic world was struggling with many threats both internally and externally. In this regard, although he represented the Hanafi school, he tried to reconcile different views among the Ahl as-Sunnah in terms...
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2021
Ġslam inanç sisteminin üç ana unsurundan biri olan ahiret inancı, yeni müslüman olan coğrafyalard... more Ġslam inanç sisteminin üç ana unsurundan biri olan ahiret inancı, yeni müslüman olan coğrafyalarda Ġslam öncesi bakiyelerin etklinliğini sürdürdüğü bir süreçte, farklı algılama biçimlerine konu olmuĢtur. Bu bağlamda Ġslam"dan önce varlığı bilinen tenâsüh dü-Ģüncesi de farklı dönemlerde, Kur"ân referans gösterilerek ahiret inancına dahil edilmeye çalıĢlmıĢtır. Ancak bu düĢünce, Kur"ân"ın genel muhtevasıyla uyumlu olan ahiret inancının inkârı anlamına geldiği için kabul görmemiĢtir. Nitekim tenâsühçülerin kendi dü-Ģüncelerine Kur"ân"dan delil gösterdikleri ayetlerle birlikte baĢka ayetler de onları yalanlarken, söz konusu ayetler kelâm âlimleri tarafından tenâsühten farklı bir Ģekilde anlaĢılmıĢtır. Bunu ilgili ayetlere ve bu ayetlerle ilgili kelam okullarının önde gelen teorisyenlerinin yorumlarına baktığımızda görmek mümkündür.
Kur’ân’ın ulûhiyyet konusunda üzerinde durduğu en önemli mesele şüphesiz tevhîd akidesi olmuştur.... more Kur’ân’ın ulûhiyyet konusunda üzerinde durduğu en önemli mesele şüphesiz tevhîd akidesi olmuştur. Kur’ân ilk muhataplarının zihninde bu doğrultuda bir Tanrı tasavvuru inşa ederken, ilgili ayetlerin anlaşılmasında herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Ancak İslâm düşüncesinin fetihlerle birlikte kadim kültür ve medeniyetlerle karşılaşması sonucunda dinî metinler birbirinden farklı bakış açılarıyla muhatap olmuştur. Bir tarafta dinî metinlerde geçen ve Allah’ı yaratılmışların özellikleriyle tasvir eden ifadeler tevil edilmek suretiyle Allah-insan ilişkisinde süreksizliğe dayalı bir bakış açısı sergilenmiştir. Öbür tarafta ise ilgili metinlerin ifade biçimlerini olduğu gibi anlayarak tevile karşı çıkan bir anlayış belirmiştir. Kur’ân’da geçen müteşâbihleri ve haberî sıfatları tenzih-teşbîh ekseninde anlamaya çalışan her iki anlayış da birbirine zıt iki kutbu teşkil etmiştir. Tenzih anlayışı bu tavrıyla Yüce Allah’ın mahiyetiyle ilgili olarak işi zaman zaman bilinmezliğe kadar götürmüştür. ...
The relationship between Asharizm and Sufism which started with Muhāsibī in the historical proces... more The relationship between Asharizm and Sufism which started with Muhāsibī in the historical process, with the conversion of Shāfiī-Kullābi tradition to Ash’arism, has increased and reached its peak with Ghazali. Given the fact that the relationship between Ash’arism and Sufism is theoretically developed in the area of theology at the moment, the point of view of inspiration in the context of the sources of knowledge is, in general, did not chanced before and after Ghazali. Although, after acceptance of Sufism among the scholar circles and society led to the broader processing of Sufism by the Ash’ari theologians, especially as a matter of inspiration, the source of religious knowledge, They did not give a place in their theolohgical systems in case of the objective information value and non-binding systems. Accordingly, the existence of inspiration is accepted in the field of personal knowledge with subjective dimensions, both in Ash’ari theologians and in Sufis who are affiliated to...
In the historical process, the science of Kalām has become more interacted with the two disciplin... more In the historical process, the science of Kalām has become more interacted with the two disciplines. The first is philosophy and the other is Sufism. Its relationship with both disciplines has been a decisive factor in shaping the agenda and interest of the Kalām in favour of the disciplines in question. Therefore, when trying to determine the historical trajectory of Kalām science, it is necessary to consider its relationship and interaction with these disciplines. Here, taking into consideration the perspectives of Sufis and Sufis will provide a better holistic point of view on the concept of Ahl al-Sunna in order to understand the thought structures of both Ash’arī and Ḥanafī-Māturīdī kalām systems. In this context, the relationship between Ḥanafī- Māturīdī kalām system from the early periods to zuhd and Sufism has been important in terms of shedding light on modern times for the early periods. Because in the early stages of Islamic thought, a scholar had multiple qualities in a...
İsmâilî/Bâtınî hareket ilk dönem Ehl-i sünnet kelam okulları tarafından değişik konularda eleştir... more İsmâilî/Bâtınî hareket ilk dönem Ehl-i sünnet kelam okulları tarafından değişik konularda eleştirilmiştir. Bu eleştiri noktalarından birisi de diğer inanç esaslarıyla da bağlantılı olan melek konusudur. Ancak melek konusu doğrudan bir eleştiri konusu olmayıp, daha çok bağlantılı olduğu nübüvvet ve meâd konularıyla irtibatlı olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda nübüvvet ve meâd konularındaki düşüncelerinden dolayı İsmâilî/Bâtınî öğreti, özellikle bir kısım Eş'arî kelamcıları tarafından melekleri inkâr ettiği ithamına maruz kalmıştır. Hanefî-Mâtürîdî kelâmcıları ise aynı hususlarda eleştirilerde bulunmakla birlikte böyle bir itham içerisine girmezler. Öte yandan onların söz konusu görüşlerinin kaynağı olarak filozofların gösterilmesi de, bu eleştirilerin haklılık payını arttırmıştır. Bu çalışmada ilgili tarafların iddia ve ithamlarına değinildikten sonra, melek konusu nübüvvet ve meâd konularıyla irtibatlı olarak İsmâilî/Bâtınî öğreti açısından değerlendirilecektir. Bu yapılırken kendi eserlerine başvurulacaktır. Bunun sonucunda ise Ehl-i sünnet kelamcılarının eleştirileriyle İsmâilî/Bâtınî öğretinin melek konusundaki görüşleri karşılaştırılacaktır. Ayrıca ilgili düşünce okulları tarafından ortaya çıkan farklı melek anlayışlarının anlam ve önemine sonuçları açısından değinilecektir.
Oz (150-250 kel VAHIY ve ILHAM BAĞLAMINDA HANEFI-MÂTURIDI KELÂM SISTEMININ TASAVVUFLA ILIŞKISI Oz... more Oz (150-250 kel VAHIY ve ILHAM BAĞLAMINDA HANEFI-MÂTURIDI KELÂM SISTEMININ TASAVVUFLA ILIŞKISI Ozet Modern zamanlarda Hanefi-Mâturidi kelâm sistemi ilham konusundaki ihtiyatli tavrindan dolayi genellikle tasavvuf karsiti ya da tasavvufa karsi mesafeli olarak algilanmistir. Ancak gerek Mâturidi gerekse Hanefi-Mâturidi kelâmcilari eserlerinde ilham konusunu genis bir anlam yelpazesinde sunarak, ilhamin varligini kabul etmislerdir. Bununla birlikte ilhami objektif bir bilgi kaynagi olarak kabul etmemislerdir. Ancak Mâverâunnehir cografyasinda etkili olan sufilerin de Hanefi-Mâturidi kelâmcilarinin ilhamin baglayiciligi ve objektif bilgi kaynagi olmadigi yonundeki dusuncelerine paralel bir anlayis icerisinde olduklari gorulmektedir. Ayrica Hanefi-Mâturidi kelâm sisteminin ilham konusundaki elestirilerinin asil hedefinin tasavvuf ve sufiler olmadigi anlasilmaktadir. Tasavvuf icinde onlarin elestirilerini hakli cikaracak sekilde bir dusunce icine giren bazi sufiler olsa da, bu elestiriler...
Uploads
Papers by Yunus Eraslan