Papers by Nilüfer ATEŞ
Bu çalışmada, XV. yüzyıl başlarında Osmanlı payitahtı Bursa'da Emir Sultan adına yaptırılan zaviy... more Bu çalışmada, XV. yüzyıl başlarında Osmanlı payitahtı Bursa'da Emir Sultan adına yaptırılan zaviye merkezli külliyenin ilk üç yüzyılı çeşitli yönleriyle incelenmiştir. Külliyenin ana yapısı başlangıçta zaviye-imaret-mescid birlikteliğinde çok işlevli bir yapı iken sonradan özellikle mescid ve zaviye bina olarak ayrılmış; türbe, hamam, muvakkithâne, şadırvan gibi yeni birimler eklenmiştir. Külliye hizmetlerinin yürütülmesi, tahsis edilen çeşitli gelir kaynaklarının işletilmesi sayesinde mümkün olabilmiştir. Gelir kaynaklarının başlangıçtan itibaren artmasında padişah tahsislerinin yanı sıra çok çeşitli toplumsal statülerden kişilerin vakıflarının da payı vardır. Emir Sultan vakfı, Bursa ölçeğinde büyük bütçeli bir vakıftır. Külliye hizmetleri yeterli sayıdaki personel tarafından yerine getirilmiştir. İncelenen dönem boyunca yeni kadroların tahsis edilmesi ya da bazı unvanlara birden fazla atama yapılması nedeniyle vakfiyedeki personel planlamasının üzerine çıkılmıştır. İncelediğimiz külliye, bir tarikatin şeyhine atfedilen bir tesis olması hasebiyle tüm birimlerinde tasavvufî rolü ön plandadır. Ancak bununla birlikte tesiste yer alan her birimin icra ettiği ayrı işlevler de vardır. Diğer taraftan külliyenin, bünyesinde verilen hizmetlere bağlı olarak sosyal hayatta yansımaları olmuştur. Emir Sultan Külliyesi, kurulduğu muhitin sosyal, dinî, ilmî ve kültür merkezi olarak faaliyet göstermiştir.
Akademik Siyer Dergisi
Bu çalışma Osmanlı dönemi hayırseverlik faaliyetlerinden Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili olan v... more Bu çalışma Osmanlı dönemi hayırseverlik faaliyetlerinden Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili olan vakıf uygulamalarını konu edinmektedir. Çalışmanın amacı, Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili olup halk dindarlığında önemli bir yeri bulunan bu vakıfların çeşitliliğini ve yaygınlığını göstermektir. Konuyla ilgili birincil kaynak olan vakfiyeler, belge tarama yöntemiyle şer’iyye sicilleri, arşiv kayıtları ve basılı kaynaklardan istifade edilerek tespit edilmiştir. İncelenen vakıf türlerine örnek teşkil edecek şekilde Anadolu ve Balkan coğrafyasında farklı yüzyıllardaki uygulamaları göstermek üzere belge seçimi yapılmıştır. Öncelikle Kur’ân-ı Kerîm’in tilaveti ve sevabının Hz. Peygamber’e (s.a.s.) hediye edilmesi şeklinde uygulanan tilâvet vakıfları ve Mevlid, Muhammediyye, Mi’râciyye, Delâil-i Hayrât, Buhârî-i Şerîf ve Şifâ-i Şerîf kitaplarının belirli zamanlarda okunmasına yönelik yapılan kıraat vakıfları ele alınmıştır. Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili vakıf türlerinin tamamı bunlardan ...
Libraries were established through book waqfs in the Ottoman territory from the 15th century to t... more Libraries were established through book waqfs in the Ottoman territory from the 15th century to the beginning of the 20th century.
Osmanlı Devleti, son dönemlerinde Rumeli ve Kafkaslarda yaşadığı askerî yenilgilerin sonucu olara... more Osmanlı Devleti, son dönemlerinde Rumeli ve Kafkaslarda yaşadığı askerî yenilgilerin sonucu olarak yoğun göç hareketlerine maruz kalmıştır. Buralarda yaşayan halk, Osmanlı idaresindeki topraklara bilhassa da Anadolu’ya göç etmeye başlamıştır. Osmanlı Devleti, din, mezhep, etnik köken ayrımına gitmeksizin muhacirleri ülkeye kabul etme ve onlara yardımda bulunma şeklinde bir politika ortaya koymuştur. Muhacirler, yeni yerlerine iskân sürecinde devlet ve yerli halkın desteğini görmüşlerdir. Kendileri de bulundukları yeri imar etme, kalkındırma adına sosyal, ekonomik katkıda bulunmuşlardır. Bunlardan biri, hayırsever muhacirlerin vakıflarıdır. Bu makalede, Osmanlı Devleti’nin Kafkaslar ve Rumeli’den aldığı göçler esnasında Bursa’ya yerleştirilen muhacirlerin kurdukları vakıflar incelenmiştir. Konu, muhacirlerin vakıf kurma keyfiyetlerine etki eden dönemin koşulları çerçevesinde temellendirilerek ele alınmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde konuyla ilgili tespit edilen vakfiyelerd...
Bu calismada, vakfin tanimi ve tarihi sureci hakkinda kisa bilgi verildikten sonra Osmanli donemi... more Bu calismada, vakfin tanimi ve tarihi sureci hakkinda kisa bilgi verildikten sonra Osmanli doneminde vakiflarin onemli bir kismini teskil eden kulliyelerin, sehirlerin fiziki yapisi uzerindeki etkisi incelenmistir. Osmanli sehir kimliginin temelleri, kulliye sistemleri ile atilmistir. Sirasiyla Osmanli Devleti’ne baskentlik yapan Bursa, Edirne ve Istanbul, padisahlarin insa ettirdikleri kulliyelerle Osmanli sehrine donusturulurken yeni fethedilen bos yerler de kulliyeler ve diger vakif yapilariyla koy, kasaba, sehir ve mahalle gibi yerlesim birimleri haline getirilmislerdir.
In the Ottaman period, the dervish loges and dargahs are among the places where books meet with p... more In the Ottaman period, the dervish loges and dargahs are among the places where books meet with people. The fact that many have libraries of various sizes is the clearest evidence of this. These libraries, which were established with the waqfs of philanthropists and which became richer over time through donations or charities, served both in their own periods and served an important function in reaching today's precious Works. One of the dargah with a library in Bursa is Emir Buhâri Dergâhi which was founded in XVth century. The existence of the library appears in the late XIXth century although its history is based on previous periods regarding to the dargah. In this article, the formation process of the mentioned dargah library and its historical development is discussed. The library of the dargah, which is preserved in Bursa Inebey Manuscript Library today, has been introduced in various aspects. In addition, a list of the books in that library was prepared and presented to t...
Erzurumlu Kadızâde Efendi’nin Vasiyetnamesine Tahlili Bir Bakış
Vasiyetnameler, vasiyet sahiplerinin ruh ve dusunce dunyalarini yansitmanin yani sira onlarin sos... more Vasiyetnameler, vasiyet sahiplerinin ruh ve dusunce dunyalarini yansitmanin yani sira onlarin sosyo-kulturel cevreleri hakkinda da onemli ipuclari veren belgeler durumundadir. Bu yonuyle tarihin veri kaynaklari arasinda yer almaktadirlar. Bu makalede, XVIII. yuzyilda yasamis Osmanli din âlimlerinden Erzurumlu Kadizâde Mehmed Efendi’nin vasiyetnamesi tahlili bir bakis acisiyla ele alinmistir. XVIII. yuzyil Osmanli Devleti’nde her alanda degisimin yasandigi bir donemdir. Kadizâde Efendi, Osmanli musluman kadinlarini muhatap alan vasiyetnamesinde, bu degisimin kadinlar cephesindeki durumunu kendine ozgu elestirel bir uslupla tasvir etmektedir. Onun, kadinlar hakkindaki hem nasihat hem de sikâyet iceren vasiyetleri, yasadigi asirda konuyla ilgili cikarilan fermanlar ve Batili seyyahlarin gozlemleri cercevesinde analiz edilmeye calisilmistir. Son olarak da vasiyetnamede one cikan dunya-olum algisi uzerinde durulmustur
Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020
The Ottoman Empire was subjected to intensive migration movements as a result of the military def... more The Ottoman Empire was subjected to intensive migration movements as a result of the military defeats experienced in Rumelia and Caucasus at its last period. The inhabitants began to migrate to the territories under Ottoman administration, in particular to Anatolia. The Ottoman Empire implemented a government policy accepting the immigrants to the country and assisting them without making any discrimination such as religion, sect, and ethnic origin. The muhajirs received the support of the state and native community in the period of settling into their new places. They contributed socially and economically within the bounds of possibility to ameliorate and to develop their settlements. One of these contributions is the waqfs of charitable muhajirs. In this article, the waqfs established by the muhajirs settled in Bursa while the Ottoman Empire allowed immigrants from the Caucasus and Rumelia were examined. The subject was dealt with by considering the conditions of the period which affected the ability of muhajirs to establish waqfs. In summary, in this study, which was prepared based on the waqfs determined in the Archives of the General Directorate of Foundations, it was revealed that the muhajirs established waqfs with their cash savings to build mosques, masjids and to meet the salaries of people serving for these places. The muhajirs played an important role in the execution of religious services in their communities with the waqfs they established.
Haccın etkisi by Nilüfer ATEŞ
Uploads
Papers by Nilüfer ATEŞ
Haccın etkisi by Nilüfer ATEŞ