Papers by Necmeddin Şeker
DergiPark (Istanbul University), Sep 17, 2023
DergiPark (Istanbul University), Dec 20, 2021
Öz Bu makalenin temel amacı, rü'yetullah, yani Allah'ın görülmesi meselesine hadisler ışığında bi... more Öz Bu makalenin temel amacı, rü'yetullah, yani Allah'ın görülmesi meselesine hadisler ışığında bir fikir kazandırmaktır. Rü'yetullah, Allah'ın görülmesi anlamında kullanılan rü'yet ve Allah sözcüklerinden oluşmuş bir kelimedir. Rü'yetullah, erken dönemlerden itibaren âyet ve hadislerle temellendirilerek dinî terminolojiye kazandırılmış kelâmî bir kavramdır. Bu çalışmada konunun ihtilaflı boyutu olan kelâmî tartışmalara girilmeden sadece ilgili rivayetler bağlamında dünyada, rüyada, mi'racda ve âhirette rü'yetullahın mahiyeti ve keyfiyeti ile ilgili hadisler kategorik bir tasnife tabi tutulmuştur. Bu kavramın tanımlanma ve kavramsallaşma süreci H. 2. asırda başlamıştır. İlgili âyet ve hadis metinlerine bakıldığında ispatının da inkârının da zor bir konu olması nedeniyle lehte ve aleyhte birçok görüşün ortaya çıktığı, hatta bundan ötürü de müstakil çalışmalara konu olduğu müşahede edilmektedir. Bu makalede esasen itikadî bir konu olan rü'yetullah mevzusu hadis ilmi açısından ele alınacaktır. Çalışma hadislerle ilgili rivayetlerin tespit ve tahlili ile sınırlıdır. Bu bağlamda önce rü'yetullah teriminin sözlük ve terim anlamları tespit edilerek kavramlaşma süreci ortaya konulacak daha sonra da ilgili rivayetler sistematik bir şekilde tasnif edilerek senet ve metin açısından değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Son olarak da söz konusu rivayetlerden elde edilen bilgi ve bulgular sonuç bölümünde raporlaştırılacaktır.
DergiPark (Istanbul University), Jun 15, 2018
DİNÎ İBADETLERLE PSİKOTERAPİ Özet İnsan eksik ve zayıf yaratılmış bir varlıktır. Bundan dolayı za... more DİNÎ İBADETLERLE PSİKOTERAPİ Özet İnsan eksik ve zayıf yaratılmış bir varlıktır. Bundan dolayı zaman zaman bir takım psikolojik sorunlar yaşayabilmektedir. Tarihten günümüze insanoğlunun maruz kaldığı bu ruhsal sıkıntıları giderecek bir takım yöntemler geliştirilmiştir. Bunun çağdaş versiyonlarından birisi de psikoterapidir. Bize göre bu yöntemlerden birisi de dinî terapilerdir. İslam'ın inanç, ibadet ve ahlak ilkelerinde bunun sayısız örneklerini görmekteyiz. Zira insanın, iman, ibadet, dua ve zikir gibi manevi terbiye usulleriyle ruhî yönden terakki ve tekâmül ettiğine dair veriler, İslâm'ın temel kaynakları olan Kitap ve sünnette mevcuttur. Biz bu çalışmada bunlardan sadece birisi olan ibadetlerin insandaki manevi sıkıntıları terapi edici özellikleri üzerinde durmaya çalışacağız.
Özet: İslâm'ın inanç, ibadet ve ahlâkî değerler manzumesinin tamamında yer alan şemsiye kavramlar... more Özet: İslâm'ın inanç, ibadet ve ahlâkî değerler manzumesinin tamamında yer alan şemsiye kavramlardan birisi ihsan kavramıdır. Zira insanı ahsen-i takvim üzere yaratan Allah, Kur'an'da mahlûkata en güzel şekli verdiğini, kendisinin en mükemmel yaratıcı olduğunu, kullarına karşı son derece cömert davrandığını ihsan kavramının değişik kullanımlarıyla ifade etmiştir. Bu kavram ayrıca yüksek ahlâkî bir değer olarak, başta Hz. Muhammed olmak üzere birçok peygambere atfedilmiş ve onlardan "Muhsinler" diye bahsedilmiştir. İnsan da Allah'a karşı kulluk vazifesi başta olmak üzere, beşerî ilişkilerinde ve tüm mahlûkata karşı tutum ve davranışlarında ihsan üzere davranmakla yükümlü tutmuştur. Bu çalışmada; İlâhî bir emir ve nebevî bir erdem olan ihsan kavramının anlamı, önemi, din dilindeki karşılığı ve pratik hayata yansıması Kur'an ve sünnet ışığında ele alınacak, özellikle de hadislerdeki izdüşümleri örnekler üzerinden irdelenecektir.
Hadis Tetkikleri Dergisi, Dec 30, 2018
In this study, will be examined the place of the historical and cultural background of narrative ... more In this study, will be examined the place of the historical and cultural background of narrative texts and the function of the hadīth evaluations. In this context, the relation between the historical environment and conditions they existed with, the role of this relation in the discussions on the historicity and universality of hadīth and especially the place of the understanding of hadīth will be tried through examples.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, Apr 30, 2018
Bu makale isminden de anlaşılacağı üzere hadis ilmiyle meşgul olan kimselere verilen bir kısım un... more Bu makale isminden de anlaşılacağı üzere hadis ilmiyle meşgul olan kimselere verilen bir kısım unvanları konu edinmektedir. Yazar klasik kaynaklarda hadisçileri derecelendirmek üzere ihdas edilmiş olan talip, muhaddis, hâfız, hüccet hâkim gibi bir kısım unvanların yanlış kullanıldığını iddia etmektedir. Bunun yerine hıfzın mertebelerinin müsnîd muhaddis, müfîd, hâfız ve emru'lmüminîn olması gerektiğini söyleyerek Ehl-i Hadisin klasik döneme ait kullanımlarından verdiği örnekler ve yaptığı açıklamalarla bunu ispatlamaya çalışmaktadır.(çev.) Bismillahirrahmanirahim 3 Bu başlık makalenin muhtevasından hareketle bizim kendi tasarrufumuzla verdiğimiz bir isimdir. Makalenin orijinal başlığı "Muhaddislere Göre Hıfzın Mertebeleri" (المحدثين عند الحفظ رتب) şeklindedir.
Akademik siyer dergisi, Jun 30, 2021
İnsanları birbirinden ayıran temel özelliklerden birisi düşünme, anlama ve yorumlama yetilerindek... more İnsanları birbirinden ayıran temel özelliklerden birisi düşünme, anlama ve yorumlama yetilerindeki öznelliktir. Her insanda nev-i şahsına münhasır bir şekilde var olan bu istidat ve kabiliyetleri tetikleyen önemli unsurlardan birisi de fıtratlarında mevcut olan araştırma, inceleme ve değerlendirme melekesidir. Bunun bilim dilindeki adı tenkittir. Tenkit bir yönüyle insanlar arasında bir oto kontrol işlevi gördüğü gibi diğer taraftan bilimin ve düşüncenin de en müessir saikıdır. Hem bireylerinin hem de toplumların terakkisinde önemli rol oynayan bu zihnî faaliyetten beklenen neticenin hâsıl olması, onun usulüne ve adabına göre icra edilmesine bağlıdır. Aksi takdirde fayda yerine zarar vermesi kaçınılmazdır. Bu çalışmada İslam kültürü bağlamında tenkidin anlamı, önemi ve muhtevası üzerinde kısaca durulmuş, buna bağlı olarak da ilmî ve ahlâkî bir tenkit faaliyetinde bulunması gereken bir kısım ilkeler tespit edilerek değerlendirilmiştir.
Hadis Tetkikleri Dergisi, Jun 20, 2019
It is known that the the metodologia of hadīth is a science of technical terms. Because the terms... more It is known that the the metodologia of hadīth is a science of technical terms. Because the terms of hadīsth both the reliability and the meaning of the hadīths, it is vitally important. From this point of view, a rich literature has been created in this area. We want to make an attempt to make a contribution to this area. This attempt is a different version of the concept of 'esbâbu'n-nüzûl' for the Qur'ān in recent times. This term will be described as ın "evsâtu vürûdi'l-hadîs" to express the historical environment and conditions in which the hadīths existed. Because the Prophet lived in a particular geography of the world in a certain period of time as a human being. The circumcision/hadīth, which was experienced by the Prophet, appeared in a historical setting depending on the elements of time and space. Knowing these conditions is very importance in understanding the hadīths correctly. On this occasion, it will be tried to be based on the hadīth science by defining the "evsâtu'l-vürūd" term in articles.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi, Jun 27, 2022
~ 52 ~ Hadis Usûlü Şerhçiliği: Süyûtî Örneği Öz Hadis usûlü, İslâmî ilimler arasında en geniş ıst... more ~ 52 ~ Hadis Usûlü Şerhçiliği: Süyûtî Örneği Öz Hadis usûlü, İslâmî ilimler arasında en geniş ıstılahî alana sahip ilimlerden birisidir. Bu ilme ait kavramlar, ilk dönemlerden itibaren ihtiyaca binaen ortaya çıkmış, asırların tecrübesi ve birikimi ile tekâmül ederek özel birer ıstılaha dönüşmüştür. Kavramların, süreç içerisinde anlam daralmasına, anlam genişlemesine hatta bazen anlam kaymasına uğradıkları bilinmektedir. Hadis ıstılahlarında ortaya çıkan bu değişim ve gelişime, tarihi süreçle doğru orantılı olarak usûl âlimlerinin büyük etkisi/katkısı olmuştur. Bu durum, özellikle müteahhirûn döneminde başlayan hadis usûlü şerhçiliği ile büyük bir ivme kazanmış ve ıstılahların istikrar bulmasıyla sonuçlanmıştır. Dahası bu dönemden itibaren mevcut usûl kitapları üzerinde birtakım tasarruflarda bulunularak ihtisar, şerh, ta"lik ve haşiye çalışmaları yapılmıştır. Bunun neticesi olarak hadis usûlü şerhçiliği, zamanla zengin bir literatüre kavuşmuştur. Bu çalışmada, ihtisar ve şerh edebiyatında muteber kabul edilen İmam Nevevî"nin et-Takrîb ve"t-teysîr"i, onun şerhi olan İmam Süyûtî"nin Tedrîbü"r-râvî"si mukayeseli olarak ele alınmaktadır. Süyûtî"nin et-Takrîb"e yaptığı katkılar ve getirdiği eleştiriler bağlamında söz konusu eser üzerindeki tasarrufları incelenmekte, bu vesileyle şerhte takip ettiği metot ortaya konmaktadır.
Akademik Siyer Dergisi, 2021
Oz; Islam’in inanc, ibadet, muamelat ve ahlâki degerler manzumesinin neredeyse tamaminda yer alan... more Oz; Islam’in inanc, ibadet, muamelat ve ahlâki degerler manzumesinin neredeyse tamaminda yer alan semsiye kavramlardan birisi ihsan kavramidir. Zira insani ahsen-i takvim uzere yaratan Allah, Kur’an’da mahlukata en guzel sekli verdigini, kendisinin en mukemmel yaratici oldugunu, kullarina karsi son derece comert ve lutufkâr davrandigini ihsan kavraminin degisik kullanimlariyla ifade etmistir. Bu kavram ayrica yuksek ahlâki bir deger olarak, basta Hz. Muhammed olmak uzere bircok peygambere atfedilmis ve onlardan “Muhsinler” diye bahsedilmistir. Insan da Allah’a karsi kulluk vazifesi basta olmak uzere, beseri iliskilerinde ve tum mahlukata karsi tutum ve davranislarinda ihsan uzere davranmakla yukumlu tutmustur. Bu calismada; Ilâhi bir emir ve nebevi bir erdem olan ihsan kavraminin anlami, onemi, din dilindeki karsiligi ve pratik hayata yansimasi Kur’an ve sunnet isiginda ele alinacak, ozellikle de hadislerdeki izdusumleri ornekler uzerinden irdelenecektir.
Bu calismada rivâyet metinlerinin ortaya cikis sureclerindeki tarihi ve kulturel arka planin yeri... more Bu calismada rivâyet metinlerinin ortaya cikis sureclerindeki tarihi ve kulturel arka planin yeri ve bunun hadis degerlendirmelerindeki fonksiyonu irdelenecektir. Bu baglamda hadislerle varit olduklari tarihi ortam ve sartlar arasindaki iliski, bu iliskinin naslarin tarihselligi ve evrenselligi ile ilgili tartismalardaki rolu ve ozellikle de fikhu’l-hadis cercevesinde hadis ve sunnetin dogru anlasilmasindaki yeri ornekler uzerinden tespit edilmeye calisilacaktir.
Ozet: Insan fitraten eksik ve zayif yaratilmis bir varliktir. Bundan dolayi da zaman zaman bir ta... more Ozet: Insan fitraten eksik ve zayif yaratilmis bir varliktir. Bundan dolayi da zaman zaman bir takim psikolojik sorunlar yasayabilmektedir. Tarihten gunumuze insanoglunun maruz kaldigi bu ruhsal sikintilari giderecek bir takim yol ve yontemler gelistirilmistir. Bunun cagdas versiyonlarindan birisi de psikoterapidir. Bize gore bu yontemlerden birisi de dini terapilerdir. Islam’in inanc, ibadet ve ahlak ilkelerinde bunun sayisiz orneklerini rahatlikla gormekteyiz. Zira insanin, iman, ibadet, dua ve zikir gibi manevi terbiye usulleriyle ruhi yonden terakki ve tekâmul ettigine dair veriler, Islâm’in temel kaynaklari olan kitap ve sunnette mevcuttur. Biz bu calismada bunlardan sadece birisi olan ibadetlerin insandaki manevi sikintilari terapi edici ozellikleri uzerinde durmaya calisacagiz.
Islâm tasavvufu, temelde Hz. Peygamberin hayat tarzindan esinlendigi icin sufiler Onun sunnetine ... more Islâm tasavvufu, temelde Hz. Peygamberin hayat tarzindan esinlendigi icin sufiler Onun sunnetine baglilik ve hadisleri ile ilgilenme konusunda oldukca duyarli olmuslardir. Bu vesileyle de sunnete ve hadis ilmine degisik boyutlarda hizmet etmislerdir. Bunlardan birisi de hadislere getirdikleri isâri yorumlardir. Bu makalede eser sahibi mutasavviflarin farkli metotlarla elde ettikleri ve hadislere dayanarak temellendirdikleri batini bilgileri hadis yorumunda nasil kullandiklari orneklerle tespit edilecektir.
Bu makale isminden de anlasilacagi uzere hadis ilmiyle mesgul olan kimselere verilen bir kisim un... more Bu makale isminden de anlasilacagi uzere hadis ilmiyle mesgul olan kimselere verilen bir kisim unvanlari konu edinmektedir. Yazar klasik kaynaklarda hadiscileri derecelendirmek uzere ihdas edilmis olan talip, muhaddis, hâfiz, huccet hâkim gibi bir kisim unvanlarin yanlis kullanildigini iddia etmektedir. Bunun yerine hifzin mertebelerinin musnid muhaddis, mufid, hâfiz ve emru’l-muminin olmasi gerektigini soyleyerek Ehl-i Hadisin klasik doneme ait kullanimlarindan verdigi ornekler ve yaptigi aciklamalarla bunu ispatlamaya calismaktadir.(cev.)
Hadis usulu ilminin bir istilahlar ilmi oldugu ehlinin malumudur. Zira rivâyetlerin hem sihhati h... more Hadis usulu ilminin bir istilahlar ilmi oldugu ehlinin malumudur. Zira rivâyetlerin hem sihhati hem de delaleti acisindan istilahlar hayati onem arz etmektedir. Bu onemine binaen erken donemlerden itibaren bu alanda zengin bir literatur olusturulmustur. Biz de bu alana katki sunacagini dusundugumuz bir istilah denemesinde bulunmak istiyoruz. Son donemlerde Kur’ân icin kullanilan “nuzul ortami” kavraminin farkli bir ifade bicimi olan bu istilah, hadislerin icinde vârid oldugu tarihi ortam ve sartlarin tespitini ifade etmek uzere “evsâtu vurudi’l-hadis” olarak nitelendirilecektir. Zira Hz. Peygamber bir beser olarak belli bir zaman diliminde dunyanin belirli bir cografyasinda yasadi. Ondan sadir olan sunnet/hadis olgusunda bu zaman ve mekâna unsurlarina bagli olarak tarihi bir ortamda vârid oldu. Bu ortam ve sartlarin bilinmesi hadislerin dogru anlasilmasinda hayati onem tasimaktadir. Bu vesileyle bu makalede evsâtu’l-vurud terkibi tanimlanarak hadis ilmi acisindan temellendirilmeye c...
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Uploads
Papers by Necmeddin Şeker